Ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις: Οι γόρδιοι δεσμοί λύνονται ή κόβονται;

Έχει ση­μα­σία το ερώ­τη­μα ποιες από αυτές τις «αιχ­μές» προ­κά­λε­σαν θε­τι­κές αντι­δρά­σεις στις ερ­γα­τι­κές και λαϊ­κές δυ­νά­μεις, επι­τα­χύ­νο­ντας έτσι, πραγ­μα­τι­κά, τις πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις. Η απά­ντη­ση είναι αυ­το­νό­η­τη, σχε­δόν χει­ρο­πια­στή: οι δε­σμεύ­σεις για την επα­να­φο­ρά του κα­τώ­τα­του μι­σθού στα 751 ευρώ, για επα­να­φο­ρά της 13ης σύ­ντα­ξης, για το αφο­ρο­λό­γη­το στα 12.000 ευρώ, για την κα­τάρ­γη­ση του ΕΝΦΙΑ, για την κα­τάρ­γη­ση του ει­δι­κού φόρου στο πε­τρέ­λαιο θέρ­μαν­σης.

Μια με­γά­λη κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία, με κέ­ντρο την ερ­γα­τι­κή τάξη και τις φτω­χές λαϊ­κές μάζες, βλέ­πει στις δε­σμεύ­σεις την οι­κο­νο­μι­κή-κοι­νω­νι­κή θέση της, για πρώτη φορά μετά την κα­τα­στρο­φι­κή εποχή των μνη­μο­νί­ων, αν η Αρι­στε­ρά κα­τα­κτή­σει την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία. Πρό­κει­ται για έναν πα­νί­σχυ­ρο «κι­νη­τή­ρα», που μπο­ρεί να πα­ρα­γά­γει «πο­λι­τι­κή ενέρ­γεια» ικανή να κάμ­ψει την υπο­στή­ρι­ξη της ντό­πιας κυ­ρί­αρ­χης τάξης και των δα­νει­στών προς την κυ­βέρ­νη­ση Σα­μα­ρά-Βε­νι­ζέ­λου.

Κά­ποια στε­λέ­χη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ βλέ­πουν σε αυτές τις δε­σμεύ­σεις κυ­ρί­ως την ανά­δει­ξη της «τα­ξι­κής μο­νο­μέ­ρειας» της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, το σε­βα­σμό στο ευ­ρύ­τε­ρο πρό­γραμ­μα που απο­φά­σι­σε το ιδρυ­τι­κό συ­νέ­δριο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Άλλοι θε­ω­ρούν ότι πρό­κει­ται για μιαν πρό­τα­ση που αφε­νός προ­κα­λεί την ικα­νο­ποί­η­ση των ερ­γα­τι­κών-λαϊ­κών δυ­νά­με­ων, αφε­τέ­ρου θα δια­σφα­λί­ζει τις συν­θή­κες μιας ευ­ρύ­τε­ρης συμ­μα­χί­ας «επα­νεκ­κί­νη­σης της οι­κο­νο­μί­ας».

Θεωρώ χρή­σι­μη την υπεν­θύ­μι­ση μιας ιστο­ρι­κής εμπει­ρί­ας. Το 1981, το ΠΑΣΟΚ ανέ­βη­κε στην εξου­σία ισχυ­ρι­ζό­με­νο ότι η ικα­νο­ποί­η­ση των ερ­γα­τι­κών αι­τη­μά­των ταυ­τί­ζε­ται με τα γε­νι­κό­τε­ρα συμ­φέ­ρο­ντα της «εθνι­κής οι­κο­νο­μί­ας». Οι αυ­ξή­σεις στους μι­σθούς, υπο­λο­γί­ζο­ντας στην αύ­ξη­ση της εσω­τε­ρι­κής ζή­τη­σης και στη με­γέ­θυν­ση της οι­κο­νο­μί­ας, ως κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή κρά­τη­σε λίγο: από το 1983-84 η κυ­βέρ­νη­ση Πα­παν­δρέ­ου άρ­χι­σε να συ­γκρού­ε­ται με τα συν­δι­κά­τα («άρθρο 4»), ενώ από το 1985 έγινε η γε­νι­κευ­μέ­νη στρο­φή προς τη λι­τό­τη­τα, με το πρώτο «στα­θε­ρο­ποι­η­τι­κό πρό­γραμ­μα» του Ση­μί­τη. Στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες της κρί­σης του κα­πι­τα­λι­σμού διε­θνώς, τα πε­ρι­θώ­ρια αυτά είναι ακόμα μι­κρό­τε­ρα.

Όπως σωστά ση­μεί­ω­σε ο Γ. Δε­λα­στίκ, οι δε­σμεύ­σεις στη ΔΕΘ ήταν συ­γκε­κρι­μέ­νες. Δη­μιουρ­γούν έτσι ένα ερ­γα­τι­κό-λαϊ­κό ρεύμα ενί­σχυ­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αλλά επί­σης και την υπο­χρέ­ω­ση να τις υλο­ποι­ή­σου­με άμεσα. Γιατί αλ­λιώς, η σύ­γκρου­ση με τις ερ­γα­τι­κές-λαϊ­κές δυ­νά­μεις θα είναι άμεση, προ­κα­λώ­ντας φαι­νό­με­να απο­σύν­θε­σης μιας κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς με αφά­ντα­στα πιο γρή­γο­ρο ρυθμό από εκεί­να που αντι­με­τώ­πι­σε η σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία στη δε­κα­ε­τία του 1980.

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ λοι­πόν βρί­σκε­ται μπρο­στά στο κρί­σι­μο ερώ­τη­μα του πώς θα μπο­ρέ­σει –πράγ­μα­τι– να πα­ρα­δώ­σει στον κόσμο το προ­ϊ­όν που υπο­σχέ­θη­κε ο Αλέ­ξης Τσί­πρας στη ΔΕΘ.

Κάθε φορά που μια κοι­νω­νία φτά­νει μπρο­στά σε μια ση­μα­ντι­κή αλ­λα­γή, κάθε φορά που πα­ρου­σιά­ζε­ται ένα «πρό­γραμ­μα» ανα­τρο­πών, είναι φυ­σιο­λο­γι­κό να ανα­ζη­τεί­ται από τη με­γά­λη πλειο­ψη­φία των απλών αν­θρώ­πων ο πιο εύ­κο­λος και ανώ­δυ­νος τρό­πος επι­βο­λής του. Είναι αυτό που σή­με­ρα πε­ρι­γρά­φει η ανά­λυ­ση περί «ανά­θε­σης»: πλα­τιά τμή­μα­τα του κό­σμου μετά τους θυ­ελ­λώ­δεις αγώ­νες του 2010-12 θε­ω­ρούν ότι αν κά­νουν υπο­μο­νή και τε­λι­κά ψη­φί­σουν ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, θα βελ­τιώ­σουν ου­σιω­δώς τη θέση τους.

Όμως αν οι αυ­τα­πά­τες είναι φυ­σιο­λο­γι­κές για έναν κόσμο που τσα­κί­ζε­ται μέσα στην κρίση, είναι ανε­πί­τρε­πτες για ένα κόμμα της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Η γε­νι­κό­τε­ρη αλ­λα­γή οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής που πε­ρι­γρά­φουν οι δε­σμεύ­σεις στη ΔΕΘ δεν υπάρ­χει καμία πε­ρί­πτω­ση να επι­βλη­θεί «συ­ναι­νε­τι­κά», μόνον μέσα από μια κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πο­λι­τι­κή νίκη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Μια ου­σια­στι­κή βελ­τί­ω­ση της θέσης των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των φτω­χών όχι μόνο δεν απο­τε­λεί επι­λο­γή της ντό­πιας κυ­ρί­αρ­χης τάξης, αλλά, αντί­θε­τα, απο­τε­λεί ακύ­ρω­ση όλων των σχε­δια­σμών της της προη­γού­με­νης τε­τρα­ε­τί­ας.

Μια ανα­τρο­πή των μνη­μο­νια­κών δε­σμεύ­σε­ων (...«της χώρας») όχι μόνο δεν απο­τε­λεί επι­λο­γή όλων των συ­νι­στω­σών της τρόι­κας (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ), αλλά, αντί­θε­τα, μιαν ολο­φά­νε­ρη «αιτία πο­λέ­μου» με τους δα­νει­στές. Η αυ­τα­πά­τη ότι ένα τμήμα της ΕΕ (...οι κυ­βερ­νή­σεις του Νότου) ανα­ζη­τά διέ­ξο­δο στη λι­τό­τη­τα δια­ψεύ­δε­ται από την πραγ­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή των κυ­βερ­νή­σε­ων (της Κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς) στη Γαλ­λία και την Ιτα­λία: όπου οι ερ­γα­τι­κές κα­τα­κτή­σεις και τα κοι­νω­νι­κά δι­καιώ­μα­τα σφά­ζο­νται στο γό­να­το...

Η συ­ναί­σθη­ση ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αλλά και η Αρι­στε­ρά γε­νι­κό­τε­ρα, πρέ­πει να ετοι­μά­ζε­ται για πο­λε­μι­κή ανα­μέ­τρη­ση και όχι για ανα­ζή­τη­ση «έντι­μου συμ­βι­βα­σμού» ενι­σχύ­ε­ται από την εκτί­μη­ση ότι η επό­με­νη κυ­βέρ­νη­ση δεν θα κρι­θεί μόνο στο έδα­φος της υλο­ποί­η­σης των δε­σμεύ­σε­ων στη ΔΕΘ, αλλά, ανα­γκα­στι­κά, σε πολύ ευ­ρύ­τε­ρα και δυ­σκο­λό­τε­ρα μέ­τω­πα.

Η μνη­μο­νι­κή εποχή δη­μιούρ­γη­σε μια κοι­νω­νία με 30% ανερ­γία. Η άποψη ότι η ανερ­γία θα απα­ντη­θεί μέσα από την «ανά­πτυ­ξη» οδη­γεί σε δε­κα­ε­τί­ες με 1 εκατ. ανέρ­γους. Καμιά ερ­γα­τι­κή ανα­σύ­ντα­ξη δεν μπο­ρεί να επι­βιώ­σει σε τέ­τοιες συν­θή­κες. Καμιά κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς δεν μπο­ρεί να επι­βιώ­σει σε τέ­τοιες συν­θή­κες. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ θα οφεί­λει, θέ­λο­ντας και μη, να βρει τους πό­ρους για τις ανα­γκαί­ες μα­ζι­κές προ­σλή­ψεις και το ανα­γκαίο μα­ζι­κό πρό­γραμ­μα δη­μο­σί­ων επεν­δύ­σε­ων, που είναι η μόνη δυ­να­τό­τη­τα τα­χύ­τε­ρης μεί­ω­σης της λα­ο­θά­λασ­σας των ανέρ­γων...

Η μνη­μο­νια­κή εποχή αφή­νει τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία με κα­τα­λη­στευ­μέ­να τα απο­θε­μα­τι­κά τους. Οι νόμοι Λο­βέρ­δου - Κα­τσέ­λη - Κου­τρου­μά­νη έχουν δρο­μο­λο­γή­σει την κα­τάρ­ρευ­ση του δη­μό­σιου ασφα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος. Καμιά κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς δεν θα μπο­ρεί να ανα­κοι­νώ­σει τη με­τα­τρο­πή των συ­ντά­ξε­ων σε φι­λο­δω­ρή­μα­τα της τάξης των 360 ευρώ. Αυτό ση­μαί­νει ότι κο­λοσ­σιαί­οι πόροι θα πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θούν για τη στή­ρι­ξη στοι­χειω­δών κοι­νω­νι­κών ανα­γκών. Για την ανα­τρο­πή των κα­τα­στρο­φών που επέ­φε­ραν στις λαϊ­κές τά­ξεις οι μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές. Και αυτό ση­μαί­νει ότι οι πόροι που σή­με­ρα δια­τί­θε­νται σε τό­κους και χρε­ο­λύ­σια για τους δα­νει­στές, τα με­γά­λα ετή­σια κέρδη του ΟΠΑΠ, της ΔΕΗ και του ΟΤΕ, τα κον­δύ­λια για την τρέλα των εξο­πλι­σμών, τα κον­δύ­λια που κρύ­βο­νται στο αφο­ρο­λό­γη­το των κερ­δών των επι­χει­ρή­σε­ων, θα απο­τε­λέ­σουν πεδίο πα­ρέμ­βα­σης της κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς. Που θα είναι υπο­χρε­ω­μέ­νη να αντι­στρέ­ψει πραγ­μα­τι­κά τις μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές: να με­τα­φέ­ρει πό­ρους και πλού­το από το πάνω μέρος της κοι­νω­νί­ας στους από κάτω...

Μια τέ­τοια πο­λι­τι­κή θα έρθει αναμ­φι­σβή­τη­τα σε σύ­γκρου­ση με όλες τις κυ­ρί­αρ­χες επι­λο­γές της τε­λευ­ταί­ας τε­τρα­ε­τί­ας: με τις συμ­φω­νί­ες για το χρέος, για τις τρά­πε­ζες, για τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, για τις «ελευ­θε­ρί­ες» δια­κί­νη­σης των κε­φα­λαί­ων κ.ο.κ. Και αυτή η αμ­φι­σβή­τη­ση δεν είναι συ­ζη­τή­σι­μη ούτε για την ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη ούτε για τους διε­θνείς θε­σμούς των συμ­μά­χων της.

Οι δε­σμεύ­σεις που ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχει αντι­κει­με­νι­κά ανα­λά­βει εντάσ­σο­νται σε μια «με­τα­βα­τι­κή» εξέ­λι­ξη: Για να υλο­ποι­η­θούν τα πιο απλά και συ­γκε­κρι­μέ­να μέτρα, θα είναι ανα­γκαίο να ανα­τρα­πούν γε­νι­κό­τε­ρες πο­λι­τι­κές, να ανα­τρα­πεί ο συ­σχε­τι­σμός δυ­νά­με­ων με­τα­ξύ κε­φα­λαί­ου και ερ­γα­σί­ας που εγκα­τέ­στη­σαν τα μνη­μό­νια.

Γι' αυτήν τη μάχη οφεί­λει να ετοι­μά­ζε­ται ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ: η ηγε­σία, η βάση, οι ορ­γα­νώ­σεις, ο κό­σμος του. Σε αυτήν τη μάχη οφεί­λουν να λο­γο­δο­τούν οι πο­λι­τι­κές συμ­μα­χί­ες του, για να κρι­θούν ως επι­τρε­πτές ή ανε­πί­τρε­πτες. Όμως, γι' αυτήν τη μάχη οφεί­λει να προ­ε­τοι­μά­ζε­ται και η «άλλη» Αρι­στε­ρά...