Οι οδυνηροί συμβολισμοί και ένας μη τυχαίος θάνατος κάποιου Ρομά

Όσα συνέβησαν γύρω από την υπόθεση της κρατικής δολοφονίας του 16χρονου Ρομά Κώστα Φραγκούλη τις τελευταίες μέρες, αποτελούν την ακραία εκδοχή μιας δυστοπικής ακροδεξιάς σκηνοθεσίας που αποκαλύπτει το προφανές. Στις συνθήκες πολέμου και εξόντωσης των  φτωχών που διανύουμε δεν υπάρχουν «κακές στιγμές» και «θλιβερά περιστατικά» όπως δήλωνε χωρίς ντροπή ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος, σχολιάζοντας το δολοφονικό και ρατσιστικό χτύπημα στον 16χρονο. Αντίθετα υπάρχουν οδυνηροί συμβολισμοί που μέσα στην επιφανειακή τους τυχαιότητα, όπως είναι η σύμπτωση της δολοφονίας του 16χρονου Ρομά με την επέτειο της εξέγερσης του Δεκέμβρη του ΄8,  φανερώνουν το ακλόνητο του ρατσιστικού κινήτρου και της δίκαιης οργής του κινήματος αλληλεγγύης και αντίστασης. Οι οδυνηροί συμβολισμοί των τελευταίων ημερών αποκαλύπτουν την διαρκή δολοφονία των Ρομά και την κορύφωση του αντιτσιγγανισμού για την οποία μιλούσε πρόσφατα η Ρομά δικηγόρος Αλεξάνδρα Καραγιάννη.

Μέσα σε λίγα 24ωρα η πολεμική μηχανή της δεξιάς κυβέρνησης Μητσοτάκη απέσυρε κινηματογραφικά τα τελευταία προσχήματα δημοκρατικότητας, δολοφονώντας με κάθε δυνατό τρόπο «της γης τους κολασμένους». Η δολοφονία από τον δρόμο, πέρασε στη βουλή, στις οθόνες, στα σπίτια μας, έγινε κρατικός προϋπολογισμός (δυστυχώς με «αριστερές» ευλογίες), έγινε  κυβερνητική δήλωση, έγινε ρατσιστικό πογκρόμ και συνεχής καταστολή της αντίστασης, προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία ότι κάτι από όλα όσα συνέβησαν δεν έγινε τυχαία.

Η δολοφονία του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη έρχεται να προστεθεί στην δολοφονία του 18χρονου Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα, τον Οκτώβριο του 2021. Ήταν εκείνη η δολοφονία που οδήγησε την οικογένεια και τους ανθρώπους του Σαμπάνη, του γιου ενός παλιατζή να κατέβουν στην περσινή  πορεία του Πολυτεχνείου, συντάσσοντας μια γραμματική της ανάγκης. Εκείνη η συγκινητική ανορθογραφία του πανό τους που έγραφε ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ, μας συνοδεύει μέχρι σήμερα, καθιστώντας αδύνατο να ξαναγράψουμε τη λέξη δηκεοσίνη με την παλιά, «σωστή» και «κανονική»  της ορθογραφία. Δεν υπάρχει τίποτε το κανονικό στον συστηματικό ρατσισμό και τη βία που φτάνει μέχρι τις δολοφονίες των Ρομά. Και αν η ανορθογραφία της λέξης ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ μαρτυρά τον αποκλεισμό των τσιγγάνων από την εκπαίδευση γίνεται επίσης η μοναδική μορφή και φόρμα να μιλήσουμε για το δίκαιο αυτού  του τμήματος του πληθυσμού «που δεν έχει τόπο, δεν έχει ελπίδα».

Το χρονικό μιας διαρκούς δολοφονίας ενός μη τυχαίου θανάτου κάποιου Ρομά

*Μια μέρα πριν την επέτειο της εξέγερσης του Δεκέμβρη του 8, λίγες ώρες πριν τις κινητοποιήσεις μνήμης και οργής για την δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου ένας αστυνομικός πυροβόλησε δολοφονικά στην Θεσσαλονίκη τον 16χρονο Ρομά Κώστα Φραγκούλη τιμωρώντας τον επειδή ήταν τσιγγάνος και όχι επειδή δεν είχε πληρώσει τα 20 ευρώ για την βενζίνη. Το πανό των  Ρομά διαδηλωτριών/ων στη Θεσσαλονίκη περιγράφει τον ρατσιστικό χαρακτήρα της δολοφονίας καθαρά: «Δεν ήταν η βενζίνη, δεν ήταν τα λεφτά, ο μπάτσος πυροβόλησε γιατί ήτανε Ρομά.»

*Ο 16χρονος Κώστας Φραγκούλης μεταφέρθηκε σε ένα δημόσιο νοσοκομείο,  ένα από αυτά που  η κυβέρνηση της ΝΔ δολοφόνησε με το νομοσχέδιο για το νέο ΕΣΥ που είχε ψηφίσει τρεις μέρες πριν την δολοφονία του νεαρού Ρομά.

*ο Κώστας Φραγκούλης είχε νοσηλευτεί στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης. Ο θάνατος του ανακοινώθηκε 8 μέρες μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο και την εγχείρηση στην οποία υποβλήθηκε. Δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε αν ο 16χρονος κρατιόταν στη ζωή με μηχανική υποστήριξη περισσότερες μέρες μόνο και μόνο για να μην προστεθεί στις θλιβερές συμπτώσεις ο θάνατος του τόσο κοντά στην επέτειο της εξέγερσης του Δεκέμβρη και εν μέσω των κινητοποιήσεων οργής. Ούτε στον θάνατο δεν άφησαν ήσυχο τον 16χρονο Ρομά. Το σώμα του για μια ακόμη φορά έγινε πεδίο πολιτικών υπολογισμών.

*Λίγες ώρες μετά το δολοφονικό χτύπημα η κυβέρνηση της Ν.Δ επιβραβεύοντας την ΕΛΑΣ, ανακοίνωσε την καταβολή επιδόματος 600  ευρώ σε αστυνομικούς και λιμενικούς. Μάθαμε έτσι ότι οι δικαιούχοι είναι 2,3 εκατομμύρια (!). 

*Την 6η Δεκέμβρη ο πατέρας του Κώστα Φραγκούλη ξυλοκοπήθηκε άγρια από την ελληνική αστυνομία έξω από το Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης την ώρα που ασκούνταν ποινική δίωξη στον αστυνομικό για απόπειρα ανθρωποκτονίας. Οι εικόνες που δείχνουν τον πατέρα να ουρλιάζει από τον πόνο πεσμένος στο έδαφος αποτελούν ντροπή για την ελληνική «δημοκρατία».

* Την επόμενη μέρα, 7 Δεκέμβρη ο πατέρας του Κώστα Φραγκούλη ζήτησε την συγνώμη που δεν θα ζητήσουν ποτέ όσοι ευθύνονται για την δολοφονία του 16χρονου υπενθυμίζοντας την δομική βία που υφίστανται οι Ρομά, καθώς αποκλείονται συστηματικά από βασικά δικαιώματα όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η εργασία:  «Τον μεγάλωσα με τη φτώχεια μου. Αν και έκανε αυτό που έκανε, ζητάμε συγγνώμη, αλλά δεν έπρεπε να σκοτώσει το παιδί μου». Τα ευάλωτα σώματα του τσιγγάνου πατέρα και του τσιγγάνου γιου έγιναν το πεδίο άσκησης της ρατσιστικής και ταξικής βίας που εκτελεί η αστυνομία με κλωτσιές, γκλομπ και όπλα. Είναι αυτή η διασταυρούμενη βία της φυλής και της τάξης που κάνει τον όρο διαθεματικότητα μια στρατευμένη και ανήσυχη έννοια που καίει στο δρόμο και στις αίθουσες δικαστηρίων.

* Στις 9 Δεκέμβρη έξω από τα δικαστήρια Θεσσαλονίκης αρκετοί από τους συγκεντρωμένους Ρομά απάντησαν στην βία με τον δικό τους περήφανο συμβολισμό, καίγοντας χαρτονομίσματα των 20 ευρώ επιδεικτικά και φωνάζοντας πως «τα λεφτά δεν έχουν αξία».

*Τις επόμενες μέρες η ΕΛΑΣ οργάνωσε πογκρόμ βίας σε καταυλισμούς Ρομά σε Αχαΐα, Αγρίνιο και Σέρρες με σκοπό «την πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας». Οι επιχειρήσεις της αστυνομίας είχαν σκοπό να καταστείλουν τις δίκαιες και οργισμένες κινητοποιήσεις των Ρομά. Ταυτόχρονα τα δελτία ειδήσεων και τα ρεπορτάζ σε μεγάλα ΜΜΕ είτε σιωπούσαν εκκωφαντικά είτε καλλιεργούσαν τον ρατσισμό περί παραβατικότητας και μη ενσωμάτωσης των τσιγγάνων ενισχύοντας την ακροδεξιά επιχειρηματολογία. Αυτές ήταν οι απαραίτητες κινήσεις προκειμένου τμήμα των πολιτών να σχολιάζει την δολοφονία με φράσεις όπως: «ναι αλλά οι τσιγγάνοι είναι εγκληματίες». Κράτος και ΜΜΕ επαναλαμβάνουν ρομποτικά πως κάποιες ζωές αξίζουν περισσότερο από κάποιες άλλες, καθώς επιχειρείται η κανονικοποίηση της άσκησης δολοφονικής αστυνομικής βίας σε αυτές και αυτούς που θεωρούνται λιγότερο σημαντικοί.

*Στις 13 Δεκέμβρη, μια μέρα μετά την κλιμάκωση των  αστυνομικών επιχειρήσεων στους καταυλισμούς, ψηφίστηκε στη βουλή η τροπολογία της ντροπής που αφορά στην έκτακτη οικονομική ενίσχυση των 600 ευρώ στο ένστολο προσωπικό του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που κακοποιεί και δολοφονεί πολίτες αλλά και του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής που πνίγει πρόσφυγες στην θάλασσα. Την (ν)τροπολογία ψήφισαν ανάμεσα σε άλλους τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΚΚΕ, ενώ το μόνο κόμμα της αντιπολίτευσης που ψήφισε κατά της τροπολογίας ήταν το ΜΕΡΑ25. Μάλιστα τα επίσημα μέσα του ΣΥΡΙΖΑ τις τελευταίες ώρες σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι λόγω παρεξήγησης θεωρήθηκε αρχικά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταψήφιζε την τροπολογία, υπογραμμίζοντας την στήριξη τους στην καταβολή του επιδόματος. Έκπληξη παρουσιάζει η τελευταία φράση της ανακοίνωσης του ΣΥΡΙΖΑ για τον θάνατο του Κώστα Φραγκούλη: «Ένα μόνο αίτημα: παντού Δικαιοσύνη. Αυτό θα υπηρετήσει η προοδευτική κυβέρνηση της πολιτικής αλλαγής».

*Όσο για το ΚΚΕ με την στάση του αποδεικνύει την βαθιά του σχέση με το καθεστώς  σε κρίσιμες στιγμές, υπενθυμίζοντας  μας έτσι κάτι που θα θέλαμε να είχαμε ξεχάσει: ότι τον Δεκέμβρη του 8 καλούσε τις εξεγερμένες διαδηλώτριες/ες σε τάξη, ενάντια σε όσους «χάιδευαν τα αυτιά των κουκουλοφόρων». Την ίδια στιγμή στηρίζοντας την τροπολογία της ντροπής, και μάλιστα λίγες μέρες μετά την δολοφονία του 16χρονου Ρομά,  το ΚΚΕ επιβεβαιώνει ότι δεν μετακινήθηκε ποτέ από την θέση ότι οι αστυνομικοί αποτελούν τμήμα της εργατικής τάξης και εργαζόμενα παιδιά του λαού. Πρόκειται για την απόλυτη διαστρέβλωση του ταξικού κριτηρίου αφού τα τελευταία 24ωρα αποδεικνύουν ότι η μόνη συνεπής ταξικά θέση είναι η υποστήριξη των φτωχών Ρομά που υφίστανται ρατσιστικά και δολοφονικά χτυπήματα και διαρκείς αποκλεισμούς. Με τους Ρομά λοιπόν ή με την αστυνομία;

Οι ζωές των Ρομά μετράνε

Τις τελευταίες μέρες κινήματα σωματεία, πολιτικές οργανώσεις, κόμματα της αριστεράς και του αντιεξουσιαστικού χώρου βρίσκονται στο δρόμο, διεκδικώντας ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ εν μέσω μιας πρωτοφανούς καταστολής. Κυβερνώντες και αστυνόμοι, όχι μόνο δεν απολογούνται αλλά βγαίνουν στην επίθεση εφαρμόζοντας και άρα νομιμοποιώντας ρατσιστικές πολιτικές και πρακτικές. Αλήθεια αν  οι αστυνομικοί καταδιώκουν, ξυλοκοπούν, μπουκάρουν σε καταυλισμούς και εν τέλει δολοφονούν τους Ρομά, τι μένει να πουν και να κάνουν οι ακροδεξιοί και οι φασιστικοί σχηματισμοί;

            Επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας έγιναν δύο δολοφονίες Ρομά και εκατοντάδες καταδιώξεις Ρομά που δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Πραγματοποιήθηκαν επίσης χιλιάδες αποκλεισμοί Ρομά από την δημόσια εκπαίδευση και το εθνικό σύστημα υγείας. Ο αποκλεισμός φυσικά δεν περιορίζεται στους Ρομά. Τον βιώνουν μετανάστριες/ες και προσφύγισσες/ες, ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, λοατκι, εργαζόμενες/οι, όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού. Ωστόσο η περίπτωση των Ρομά είναι χαρακτηριστική και εξοργιστική διότι βρίσκονται σε αυτή την μεταιχμιακή πολιτική ζώνη όπου έχουν τυπικά τα πολιτικά δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών χωρίς να τα απολαμβάνουν. Πολίτες δεύτερης κατηγορίας, μη λευκοί.

Τα σώματα των Ρομά ως αόρατοι και ταυτόχρονα αποικιοποιημένοι τόποι αποτελούν πεδία άσκησης ρατσιστικής βίας και εξουσίας. Η μαζική κινητοποίηση για τον αριστερό, αντιεξουσιαστικό και προοδευτικό κόσμο θα έπρεπε να είναι δεδομένη. Όμως περισσότερο από όσο αυτές και αυτοί χρειάζονται την έμπρακτη συμμετοχή μας και αλληλεγγύη στις σημαντικές στιγμές διεκδίκησης της ΔΗΚΕΟΣΙΝΗΣ για την οποία μιλούν, χρειαζόμαστε εμείς τη δική τους παρουσία ως βασική δημοκρατική συνθήκη που πηγαίνει πέρα από την αλληλεγγύη στον Άλλο και δημιουργεί το Εμείς όσων κατοικούμε αυτόν τον τόπο. Χρειαζόμαστε τις μεθοδολογίες, τη γνώση και τη δύναμή τον Ρομά στην καθημερινότητα και στο δρόμο,  προκειμένου από κοινού να δημιουργήσουμε χώρους και τρόπους αντίστασης στον ρατσισμό και την αστυνομική βία, στους αποκλεισμούς από την εκπαίδευση, την υγεία και την εργασία. Χρειαζόμαστε αυτή την γραμματική της ανάγκης που θα γκρεμίσει τους οδυνηρούς συμβολισμούς των πραγματικών δολοφονιών και θα πράξει την λέξη ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ από την αρχή, τιμώντας τη νέα της ορθογραφία.