Οι προκλήσεις για την Αριστερά στην Ευρωζώνη

Ιδού ένα κεί­με­νο υπο­γραμ­μέ­νο από πάνω από 70 άτομα σε πολ­λές χώρες της Ευ­ρώ­πης (βλέπε τον πλήρη κα­τά­λο­γο στο τέλος του άρ­θρου). Αυτό το συλ­λο­γι­κό κεί­με­νο ανα­λύ­ει ξε­κά­θα­ρα τους συ­σχε­τι­σμούς δύ­να­μης μέσα στην Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση και προ­τεί­νει μια σειρά ρι­ζο­σπα­στι­κών αλλά και ανα­γκαί­ων προ­τά­σε­ων για όποιον δη­λώ­νει ότι πα­λεύ­ει ενά­ντια στη λι­τό­τη­τα υπέρ μιας Ευ­ρώ­πης των λαών και υπέρ της οι­κο­λο­γι­κής με­τά­βα­σης.

Αυτό που κάνει αυτό το κεί­με­νο να είναι ση­μα­ντι­κό είναι, πέρα από το πε­ριε­χό­με­νό του, ότι υπο­γρά­φε­ται από προ­σω­πι­κό­τη­τες και αγω­νι­στές και αγω­νί­στριες από πε­ρισ­σό­τε­ρες από 15 ευ­ρω­παϊ­κές χώρες, που προ­έρ­χο­νται από δια­φο­ρε­τι­κούς ορί­ζο­ντες: από το Podemos και την Izquierda Unida (Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρά) της Ισπα­νί­ας μέχρι το πορ­το­γα­λι­κό Bloco της Αρι­στε­ράς, το Parti de Gauche (Κόμμα της Αρι­στε­ράς), το NPA και το Ensemble! της Γαλ­λί­ας, τη Λαϊκή Ενό­τη­τα  και την Ανταρ­σύα στην Ελ­λά­δα, από τη ρι­ζο­σπα­στι­κή αρι­στε­ρά της Δα­νί­ας  μέχρι εκεί­νη της Κύ­πρου καθώς και εκεί­νες χωρών όπως η Βοσ­νία-Ερ­ζε­γο­βί­νη ή η Ουγ­γα­ρία. Υπο­γρά­φε­ται από ευ­ρω­βου­λευ­τές και ευ­ρω­βου­λεύ­τριες δια­φό­ρων χωρών και δια­φό­ρων κομ­μά­των, από τον υπεύ­θυ­νο οι­κο­νο­μι­κών της Μα­δρί­της, την πρώην πρό­ε­δρο του ελ­λη­νι­κού Κοι­νο­βου­λί­ου, και πολλά μέλη της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος…

Οι 10 προ­τά­σεις αυτού του κει­μέ­νου βγαί­νουν μέσα από την ανά­λυ­ση της κα­τά­στα­σης στην οποία βρί­σκε­ται η Ευ­ρώ­πη από το 2010 και μετά, από τη σύ­γκρου­ση με­τα­ξύ Σύ­ρι­ζα και Τρόι­κας –καθώς επρό­κει­το όντως για μια σύ­γκρου­ση- κατά το πρώτο εξά­μη­νο του 2015 και την κα­το­πι­νή εφαρ­μο­γή πο­λι­τι­κών λι­τό­τη­τας από τον Σύ­ρι­ζα, αλλά και από τις ισπα­νι­κές, ιρ­λαν­δι­κές και κυ­πρια­κές εμπει­ρί­ες. Τα πρό­σφα­τα γε­γο­νό­τα κα­τέ­δει­ξαν ξε­κά­θα­ρα πόσο είναι απα­ραί­τη­το σε μια  κυ­βέρ­νη­ση της αρι­στε­ράς να έχει το θάρ­ρος να μην υπα­κού­σει στα κε­λεύ­σμα­τα των ευ­ρω­παϊ­κών αρχών και συν­θη­κών.  Αυτό πρέ­πει να συ­νο­δεύ­ε­ται από τη λαϊκή κι­νη­το­ποί­η­ση που εν­θαρ­ρύ­νει η κυ­βέρ­νη­ση καθώς και από μια σειρά ισχυ­ρών μέ­τρων όπως η ορ­γά­νω­ση ενός λο­γι­στι­κού ελέγ­χου του χρέ­ους με τη συμ­με­το­χή πο­λι­τών, η θέ­σπι­ση του ελέγ­χου των κι­νή­σε­ων κε­φα­λαί­ων, η κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα καθώς και εκεί­νου της ενέρ­γειας, η ρι­ζι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση της φο­ρο­λο­γί­ας… Και φυ­σι­κά, η διε­ξα­γω­γή της ανα­πό­φευ­κτης συ­ζή­τη­σης για την ευ­ρω­ζώ­νη, η έξο­δος από την οποία απο­τε­λεί μια επι­λο­γή που πρέ­πει να υπο­στη­ρι­χτεί του­λά­χι­στον σε ορι­σμέ­νες χώρες.

Η αντι­κει­με­νι­κή ανά­λυ­ση των ευ­ρω­παϊ­κών πο­λι­τι­κών των τε­λευ­ταί­ων ετών μας οδη­γεί σί­γου­ρα στο εξής συ­μπέ­ρα­σμα: μόνο μο­νο­με­ρή και εθνι­κά κυ­ρί­αρ­χα ισχυ­ρά μέτρα αυ­το­ά­μυ­νας  θα επι­τρέ­ψουν στις εθνι­κές αρχές και στους λαούς που τις έχουν ανα­δεί­ξει να έλ­θουν σε ρήξη με τη λι­τό­τη­τα και να θέ­σουν σε ισχύ αυτή τη ρήξη καθώς και να δώ­σουν μια πρώτη απά­ντη­ση στο πρό­βλη­μα του άνο­μου χρέ­ους.

Από το Μάη του 2010, το χρέος έγινε το κύριο ζή­τη­μα στην Ελ­λά­δα και στην υπό­λοι­πη ευ­ρω­ζώ­νη. Το πρώτο πρό­γραμ­μα ύψους 110 δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ που επε­ξερ­γά­στη­κε η Τρόι­κα, η οποία δη­μιουρ­γή­θη­κε για να το επε­ξερ­γα­στεί και να το εκτε­λέ­σει, προ­κά­λε­σε από­το­μα την αύ­ξη­ση του ελ­λη­νι­κού δη­μό­σιου χρέ­ους. Η ίδια δια­δι­κα­σία ση­μειώ­θη­κε στην Ιρ­λαν­δία (2010), στη Πορ­το­γα­λία (2011), στη Κύπρο (2013) και στην Ισπα­νία με ιδιαί­τε­ρο τρόπο. Τα προ­γράμ­μα­τα είχαν πέντε βα­σι­κούς στό­χους:

1. Να επι­τρέ­ψουν στις ιδιω­τι­κές τρά­πε­ζες (1) να δε­χτούν δη­μό­σια υπο­στή­ρι­ξη ώστε να μην πλη­ρώ­σουν το λο­γα­ρια­σμό για την έκρη­ξη της ιδιω­τι­κής πι­στω­τι­κής φού­σκας που είχαν δη­μιουρ­γή­σει και να απο­φύ­γουν μια νέα διε­θνή ιδιω­τι­κή χρη­μα­το­πι­στω­τι­κή κρίση με­γά­λης έκτα­σης (2).

2. Να δώ­σουν στους νέους δη­μό­σιους πι­στω­τές (3) που υπο­κα­τέ­στη­σαν τους ιδιω­τι­κούς πι­στω­τές μια τε­ρά­στια ικα­νό­τη­τα κα­τα­να­γκα­σμού πάνω στις κυ­βερ­νή­σεις και τους θε­σμούς των πε­ρι­φε­ρεια­κών χωρών προ­κει­μέ­νου αυτοί να εφαρ­μό­σουν μια πο­λι­τι­κή ακραί­ας λι­τό­τη­τας, απορ­ρύθ­μι­σης (απέ­να­ντι σε πά­μπολ­λες κοι­νω­νι­κές κα­τα­κτή­σεις), ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων και ενί­σχυ­σης αυ­ταρ­χι­κών πρα­κτι­κών (βλέπε το ση­μείο 5).

3. Να δια­τη­ρή­σουν την πε­ρί­με­τρο της ευ­ρω­ζώ­νης (αυτό ση­μαί­νει να κρα­τή­σουν εντός της ευ­ρω­ζώ­νης την Ελ­λά­δα και τις άλλες χώρες της Πε­ρι­φέ­ρειας), πράγ­μα που συ­νι­στά ένα γερό ερ­γα­λείο στα χέρια των με­γά­λων ευ­ρω­παϊ­κών ιδιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων και των οι­κο­νο­μιών που κυ­ριαρ­χούν στην ευ­ρω­ζώ­νη. 

4. Να κά­νουν έτσι ώστε το βά­θε­μα των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών ει­δι­κά στην Ελ­λά­δα, αλλά και στις άλλες χώρες της Πε­ρι­φέ­ρειας, να γίνει πα­ρά­δειγ­μα και μέσο πί­ε­σης πάνω στο σύ­νο­λο των ευ­ρω­παϊ­κών πλη­θυ­σμών. 

5. Να ενι­σχύ­σουν σε ευ­ρω­παϊ­κή κλί­μα­κα (τόσο στο επί­πε­δο της ΕΕ όσο και σε κάθε Κρά­τος μέλος) τις αυ­ταρ­χι­κές μορ­φές δια­κυ­βέρ­νη­σης χωρίς να προ­σφύ­γουν άμεσα σε νέες εμπει­ρί­ες φα­σι­στι­κού, να­ζι­στι­κού, φραν­κι­κού και σα­λα­ζα­ρι­κού τύπου ή σε εκεί­νου του κα­θε­στώ­τος των συ­νταγ­μα­ταρ­χών στην Ελ­λά­δα (1967-1974) (4).

Για να έλ­θου­με σε ρήξη με τη λι­τό­τη­τα πρέ­πει να βγά­λου­με τα δι­δάγ­μα­τα της απο­τυ­χί­ας της πο­λι­τι­κής που υιο­θέ­τη­σε η κυ­βέρ­νη­ση του Αλέξη Τσί­πρα το 2015. Επί­σης, πρέ­πει να συ­νει­δη­το­ποι­ή­σου­με τα όρια της εμπει­ρί­ας της μειο­ψη­φι­κής σο­σια­λι­στι­κής κυ­βέρ­νη­σης του Αντό­νιο Κόστα στη Πορ­το­γα­λία (5). 

Για ένα προ­σα­να­το­λι­σμό εναλ­λα­κτι­κό στη λι­τό­τη­τα, στο χρέος, στις τρά­πε­ζες και στην ευ­ρω­ζώ­νη. Ένας εναλ­λα­κτι­κός προ­σα­να­το­λι­σμός που προ­στα­τεύ­ει τα συμ­φέ­ρο­ντα των λαών πρέ­πει να ανα­φέ­ρε­ται ταυ­τό­χρο­να στη λι­τό­τη­τα, στο δη­μό­σιο χρέος, στις ιδιω­τι­κές τρά­πε­ζες, στην ευ­ρω­ζώ­νη, στην αντί­θε­ση στις αυ­ταρ­χι­κές πο­λι­τι­κές. Ο απο­λο­γι­σμός της πε­ριό­δου 2010-2016 στην ευ­ρω­ζώ­νη είναι ξε­κά­θα­ρος: είναι αδύ­να­το να βγού­με από τη λι­τό­τη­τα αν δεν δώ­σου­με απα­ντή­σεις του­λά­χι­στον σε αυτές τις πέντε προ­βλη­μα­τι­κές. Σί­γου­ρα, πρέ­πει να προ­σθέ­σου­με ότι η εναλ­λα­κτι­κή πρό­τα­ση πρέ­πει να κα­τα­πια­στεί και με άλλα προ­βλή­μα­τα, με­τα­ξύ των οποί­ων την κλι­μα­τι­κή και οι­κο­λο­γι­κή κρίση, την αν­θρω­πι­στι­κή κρίση που συν­δέ­ε­ται με την ενί­σχυ­ση της Ευ­ρώ­πης φρού­ριο (που κα­τα­δι­κά­ζει κάθε χρόνο σε βέ­βαιο θά­να­το στη Με­σό­γειο ή αλλού χι­λιά­δες υπο­ψή­φιους για με­τα­νά­στευ­ση ή άσυλο), τη κρίση στη Μέση Ανα­το­λή. Πρέ­πει επί­σης να αγω­νι­στού­με ενά­ντια στην άκρα δεξιά και την άνοδο του ρα­τσι­σμού. Μετά από την εκλο­γή του Ντό­ναλντ Τραμπ, αλλά και μετά από την εμ­φά­νι­ση του ρι­ζο­σπα­στι­κού κι­νή­μα­τος που στή­ρι­ξε την κα­μπά­νια του Μπέρ­νι Σά­ντερς και που κα­λεί­ται τώρα να πα­λέ­ψει στη πρώτη γραμ­μή ενά­ντια στον Τραμπ και στα σχέ­διά του, η ρι­ζο­σπα­στι­κή αρι­στε­ρά, τα συν­δι­κα­λι­στι­κά, κοι­νω­νι­κά φε­μιν­σι­τι­κά και οι­κο­λο­γι­κά ευ­ρω­παϊ­κά κι­νή­μα­τα πρέ­πει να ρί­ξουν γέ­φυ­ρες προς τις δυ­νά­μεις που αντι­στέ­κο­νται στις Ηνω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες.

Ένα με­γά­λο μέρος της ρι­ζο­σπα­στι­κής αρι­στε­ράς που δια­θέ­τει κοι­νο­βου­λευ­τι­κή εκ­προ­σώ­πη­ση είχε και έχει πάντα μια λα­θε­μέ­νη αντί­λη­ψη για την ευ­ρω­παϊ­κή ολο­κλή­ρω­ση μέσω της ΕΕ και της ευ­ρω­ζώ­νης. Με απλά λόγια, έβλε­πε στην ΕΕ πε­ρισ­σό­τε­ρα πλε­ο­νε­κτή­μα­τα παρά μειο­νε­κτή­μα­τα. Εκτι­μού­σε ότι τόσο η ΕΕ όσο και η ευ­ρω­ζώ­νη πα­ρέ­με­ναν συμ­βα­τές με την επι­στρο­φή σε σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές πο­λι­τι­κές, με κάπως λι­γό­τε­ρη αδι­κία, με λίγη κεϊν­σια­νή ανά­καμ­ψη. Είναι βα­σι­κό στη βάση της εμπει­ρί­ας του 2015 να ενι­σχυ­θεί το στρα­τό­πε­δο των δυ­νά­με­ων που δεν καλ­λιερ­γούν αυ­τα­πά­τες για την ΕΕ και την ευ­ρω­ζώ­νη και που προ­τάσ­σουν μια αυ­θε­ντι­κή οι­κο­σο­σια­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή ρήξης με την ΕΕ όπως αυτή έχει δη­μιουρ­γη­θεί. Πρέ­πει να έχου­με ως αφε­τη­ρία ότι η ΕΕ και η Ευ­ρω­ζώ­νη δεν είναι με­ταρ­ρυθ­μί­σι­μες.

Το 2015, κα­θέ­νας μπό­ρε­σε να κάνει τη δια­πί­στω­ση ότι είναι αδύ­να­το να πεί­σεις την Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή, το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες κυ­βερ­νή­σεις στις άλλες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες με τη νο­μι­μό­τη­τα που προ­σφέ­ρει η δη­μο­κρα­τι­κή ψήφος και η απλή συ­ζή­τη­ση, να πά­ρουν μέτρα που σέ­βο­νται τα δι­καιώ­μα­τα των Ελ­λή­νων πο­λι­τών καθώς και εκεί­να των λαών γε­νι­κό­τε­ρα. Το δη­μο­ψή­φι­σμα της 6ης Ιου­λί­ου 2015 που πο­λέ­μη­σαν με τον εκ­βια­σμό και την ασφυ­κτι­κή πίεση (δη­λα­δή με το κλεί­σι­μο των τρα­πε­ζών επί πέντε μέρες πριν από το δη­μο­ψή­φι­σμα) δεν τους έπει­σε για την ανά­γκη να κά­νουν πα­ρα­χω­ρή­σεις. Αντί­θε­τα, κα­τα­πα­τώ­ντας τα θε­με­λιώ­δη δη­μο­κρα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα, αύ­ξη­σαν κα­τα­κό­ρυ­φα τις απαι­τή­σεις τους.

Βέ­βαια, θε­ω­ρη­τι­κά είναι πολλά τα μέτρα που θα έπρε­πε και θα μπο­ρού­σε να λη­φθούν σε ευ­ρω­παϊ­κή κλί­μα­κα για να ανα­κάμ­ψει η οι­κο­νο­μία, να μειω­θεί η κοι­νω­νι­κή αδι­κία, να γίνει βιώ­σι­μη η απο­πλη­ρω­μή του χρέ­ους και να δωθεί και πάλι οξυ­γό­νο στη δη­μο­κρα­τία. Ο Γιά­νης Βα­ρου­φά­κης ως υπουρ­γός Οι­κο­νο­μι­κών, έκανε το Φλε­βά­ρη του 2015 προ­τά­σεις που πή­γαι­ναν προς αυτή τη κα­τεύ­θυν­ση. Επρό­κει­το για την ανταλ­λα­γή του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους με δυο νέου τύπου ομό­λο­γα: 1. με ομό­λο­γα με ρήτρα ανά­πτυ­ξης, 2. με τα επο­νο­μα­ζό­με­να “αέναα” ομό­λο­γα, με την έν­νοια ότι η Ελ­λά­δα θα απο­πλή­ρω­νε μόνο τους τό­κους αλλά αε­νά­ως (6). Οι προ­τά­σεις του Βα­ρου­φά­κη πα­ρό­λο που ήταν με­τριο­πα­θείς και απο­λύ­τως πραγ­μα­το­ποι­ή­σι­μες, δεν είχαν στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα καμιά πι­θα­νό­τη­τα να γί­νουν δε­κτές από τις ευ­ρω­παϊ­κές αρχές.

Η Κο­μι­σιόν, η ΕΚΤ, το Ευ­ρω­παϊ­κό Τα­μείο Χρη­μα­το­πι­στω­τι­κής Στα­θε­ρό­τη­τας δεν θέ­λουν να ακού­σουν τους λαούς. Αυτό συμ­βαί­νει με μια ολό­κλη­ρη σειρά προ­τά­σε­ων που στο­χεύ­ουν να μειώ­σουν ρι­ζι­κά το βάρος του χρέ­ους της Ελ­λά­δας όπως και εκεί­νου πολ­λών άλλων ευ­ρω­παϊ­κών χωρών (με την αμοι­βαιό­τη­τα των χρεών, με την έκ­δο­ση ευ­ρω­ο­μο­λό­γων, κλπ). Από τε­χνι­κή άποψη θα μπο­ρού­σαν να υλο­ποι­η­θούν αλλά πρέ­πει να ανα­γνω­ρί­σου­με ότι μέσα στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες και με τους συ­σχε­τι­σμούς δυ­νά­με­ων που υφί­στα­νται στην Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, οι χώρες με προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση δεν μπο­ρούν να ελ­πί­ζουν ότι θα ακου­στούν, θα γί­νουν σε­βα­στές και ακόμα λι­γό­τε­ρο ότι θα υπο­στη­ρι­χτούν από την Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή, την ΕΚΤ, τον Ευ­ρω­παϊ­κό Μη­χα­νι­σμό Στα­θε­ρό­τη­τας. Η ΕΚΤ έχει τα μέσα να προ­κα­λέ­σει ασφυ­ξία στο τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα ενός Κρά­τους μέ­λους της ευ­ρω­ζώ­νης κό­βο­ντας την πρό­σβα­ση των τρα­πε­ζών στη ρευ­στό­τη­τα. Όπως το προ­α­να­φέ­ρα­με, τα χρη­σι­μο­ποί­η­σε στην Ελ­λά­δα το 2015. Η Τρα­πε­ζι­κή Ένωση και η διαι­τη­τι­κή εξου­σία της ΕΚΤ ενι­σχύ­ουν τα μέσα κα­τα­να­γκα­σμού που δια­θέ­τουν οι ευ­ρω­παϊ­κοί θε­σμοί για να κά­νουν να απο­τύ­χει ένα αρι­στε­ρό πεί­ρα­μα.

Οι συν­θή­κες έχουν γίνει υπερ-κα­τα­να­γκα­στι­κές όσον αφορά το χρέος και το έλ­λειμ­μα. Θε­ω­ρη­τι­κά, οι ευ­ρω­παϊ­κές αρχές, με­τα­ξύ των οποί­ων και το συμ­βού­λιο υπουρ­γών, θα μπο­ρού­σαν να απο­φα­σί­σουν να πα­ρεκ­κλί­νουν λα­βαί­νο­ντας υπόψη την κα­τά­στα­ση κρί­σης (το έχουν ήδη κάνει υπέρ κυ­βερ­νή­σε­ων της δι­κιάς τους πο­λι­τι­κής γραμ­μής) (7) αλλά είναι σαφές ότι δεν έχουν καμιά διά­θε­ση να το πρά­ξουν. Αντί­θε­τα, τόσο αυτοί οι θε­σμοί και το ΔΝΤ όσο και οι ση­με­ρι­νές νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες κυ­βερ­νή­σεις στις άλλες χώρες πο­λέ­μη­σαν ενερ­γά την ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση ενώ αυτή έδει­χνε πάρα πολύ με­γά­λη με­τριο­πά­θεια (είναι το λι­γό­τε­ρο που μπο­ρού­με να πούμε). Τα πε­ρισ­σό­τε­ρα από τα ΜΜΕ και πολ­λοί ευ­ρω­παί­οι πο­λι­τι­κοί ηγέ­τες πα­ρου­σί­α­σαν ωστό­σο τον Αλέξη Τσί­πρα και τον Γιάνη Βα­ρου­φά­κη σαν αντάρ­τες ή ακόμα και σαν αντιευ­ρω­παί­ους ρι­ζο­σπά­στες. Η Τρόι­κα πο­λέ­μη­σε το υπό εξέ­λι­ξη με­τα­ξύ Ια­νουα­ρί­ου και Ιου­λί­ου 2015 πεί­ρα­μα στην Ελ­λά­δα προ­κει­μέ­νου να κα­τα­δεί­ξει σε όλους τους λαούς της Ευ­ρώ­πης ότι δεν υπάρ­χουν εναλ­λα­κτι­κές στο νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κα­πι­τα­λι­στι­κό μο­ντέ­λο.

Η συν­θη­κο­λό­γη­ση της κυ­βέρ­νη­σης του Αλέξη Τσί­πρα δεν τους ήταν αρ­κε­τή. Οι Ευ­ρω­παί­οι ηγέ­τες και το ΔΝΤ απαί­τη­σαν και πέ­τυ­χαν από την κυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα να εντεί­νει τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές επι­τι­θέ­με­νη ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο στο σύ­στη­μα κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης, και ει­δι­κό­τε­ρα στο συ­ντα­ξιο­δο­τι­κό, επι­τα­χύ­νο­ντας τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, επι­βάλ­λο­ντας ποι­κί­λες αλ­λα­γές στο νο­μι­κό και νο­μο­θε­τι­κό επί­πε­δο που συ­νι­στούν θε­με­λιώ­δεις δο­μι­κές υπο­χω­ρή­σεις υπέρ του με­γά­λου κε­φα­λαί­ου και ενά­ντια στα κοινά αγαθά (8). Όλα αυτά τα νέα μέτρα και αντι-με­ταρ­ρυθ­μί­σεις ενι­σχύ­ουν την αδι­κία και την επι­σφά­λεια. Και αν οι πι­στω­τές κα­τα­λή­ξουν να πα­ρα­χω­ρή­σουν μια νέα ανα­διάρ­θρω­ση του χρέ­ους (9), αυτό θα γίνει υπό τον όρο να συ­νε­χι­στούν οι πο­λι­τι­κές αυτού του εί­δους. Σε αυτή τη πε­ρί­πτω­ση, μια απο­μεί­ω­ση του χρέ­ους δεν θα συ­νι­στά σε καμιά πε­ρί­πτω­ση νίκη ή έστω μια πα­ρη­γο­ριά. Θα απο­τε­λεί απλώς ένα μέτρο που στο­χεύ­ει να εγ­γυ­η­θεί τη συ­νέ­χι­ση των εξο­φλή­σε­ων και να προ­σπα­θή­σει να απο­φύ­γει την επα­νά­λη­ψη των έντο­νων κοι­νω­νι­κών αγώ­νων.

Επι­βάλ­λε­ται ένα πρώτο συ­μπέ­ρα­σμα: αν δεν πά­ρουν ισχυ­ρά μο­νο­με­ρή και εθνι­κώς κυ­ρί­αρ­χα μέτρα αυ­το­ά­μυ­νας, οι εθνι­κές αρχές και οι λαοί που τις έχουν επι­φορ­τί­σει να έλ­θουν σε ρήξη με τη λι­τό­τη­τα δεν θα είναι σε θέση να δώ­σουν ένα τέλος στη πα­ρα­βί­α­ση των αν­θρώ­πι­νων δι­καιω­μά­των από τους πι­στω­τές και τις με­γά­λες ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις.

Ορι­σμέ­νοι θα μπο­ρού­σαν να απα­ντή­σουν ότι αν μια κυ­βέρ­νη­ση της αρι­στε­ράς ερ­χό­ταν στην εξου­σία στη Μα­δρί­τη, θα μπο­ρού­σε να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει το βάρος της ισπα­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας (4η οι­κο­νο­μία της ευ­ρω­ζώ­νης βάσει του ΑΕΠ) στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με τις κυ­ριό­τε­ρες κυ­βερ­νή­σεις της ευ­ρω­ζώ­νης κερ­δί­ζο­ντας πα­ρα­χω­ρή­σεις που ο Τσί­πρας δεν μπο­ρού­σε να πε­τύ­χει. Ποιες πα­ρα­χω­ρή­σεις; Μήπως τη δυ­να­τό­τη­τα να επα­νεκ­κι­νή­σει την οι­κο­νο­μία και την απα­σχό­λη­ση μέσω μα­ζι­κών δη­μό­σιων δα­πα­νών και κατά συ­νέ­πεια με ένα ση­μα­ντι­κό δη­μό­σιο έλ­λειμ­μα; Το Βε­ρο­λί­νο, η ΕΚΤ και του­λά­χι­στον 5 με 6 άλλες πρω­τεύ­ου­σες της ευ­ρω­ζώ­νης θα ήταν αντί­θε­τες με αυτό! Μήπως τη δυ­να­τό­τη­τα να πάρει πολύ ισχυ­ρά μέτρα απέ­να­ντι στις τρά­πε­ζες; Η ΕΚΤ υπο­στη­ρι­ζό­με­νη από την Κο­μι­σιόν θα απορ­ρί­ψει αυτή την επι­λο­γή.

Αυτό που επί­σης είναι βέ­βαιο, είναι ότι αν δυ­νά­μεις της ρι­ζο­σπα­στι­κής αρι­στε­ράς έρ­χο­νταν στην κυ­βέρ­νη­ση σε χώρες σαν την Πορ­το­γα­λία, την Κύπρο, την Ιρ­λαν­δία, τη Σλο­βε­νία, τις 3 δη­μο­κρα­τί­ες της Βαλ­τι­κής, δεν θα είχαν τα μέσα να πεί­σουν την Επι­τρο­πή και τη διεύ­θυν­ση της ΕΚΤ να τις αφή­σει να τερ­μα­τί­σουν τη λι­τό­τη­τα, να στα­μα­τή­σουν τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις και να ανα­πτύ­ξουν τις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες, να μειώ­σουν δρα­στι­κά το χρέος… Αυτές οι κυ­βερ­νή­σεις θα πρέ­πει να αντι­στα­θούν και να πά­ρουν μο­νο­με­ρή μέτρα για να υπε­ρα­σπι­στούν τους πλη­θυ­σμούς τους. Όμως, τι θα συ­νέ­βαι­νε αν σχη­μα­τί­ζο­νταν ταυ­τό­χρο­να πολ­λές κυ­βερ­νή­σεις της αρι­στε­ράς σε πολ­λές χώρες της ευ­ρω­ζώ­νης και απαι­τού­σαν όλες μαζί μια ανα­δια­πραγ­μά­τευ­ση; Σί­γου­ρα θα ήταν μια πολύ καλή εξέ­λι­ξη αλλά αυτή η δυ­να­τό­τη­τα θα πρέ­πει επί­σης να απο­κλει­στεί έστω και για λό­γους εκλο­γι­κού ημε­ρο­λο­γί­ου.

Μήπως μια κυ­βέρ­νη­ση της αρι­στε­ράς στην εξου­σία στο Πα­ρί­σι, σε πε­ρί­πτω­ση νίκης του Με­λαν­σόν στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές του Μάη 2017 και των δυ­νά­με­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής αρι­στε­ράς στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές εκλο­γές που θα ακο­λου­θή­σουν, θα μπο­ρού­σε να επι­βάλ­λει μια με­ταρ­ρύθ­μι­ση του ευρώ; Αυτή είναι η υπό­θε­ση ερ­γα­σί­ας του επι­τε­λεί­ου της προ­ε­κλο­γι­κής εκ­στρα­τεί­ας του Ζαν-Λυκ Με­λαν­σόν. Λο­γι­κά, αμ­φι­βάλ­λου­με για αυτή τη δυ­να­τό­τη­τα. Έστω ότι ο Με­λαν­σόν ανε­βαί­νει στην προ­ε­δρία και σχη­μα­τί­ζει κυ­βέρ­νη­ση. Θα θε­λή­σει να εφαρ­μό­σει ένα σύ­νο­λο μέ­τρων κοι­νω­νι­κής δι­καιο­σύ­νης και να προ­σπα­θή­σει να απο­σπά­σει μια με­ταρ­ρύθ­μι­ση του ευρώ. Θα ήταν δυ­να­τό; Αυτό που είναι εντε­λώς δυ­να­τό σε μια κυ­βέρ­νη­ση της αρι­στε­ράς στη Γαλ­λία, είναι μεν να μην υπα­κού­σει στις συν­θή­κες και να κάνει σε­βα­στές τις επι­λο­γές της αλλά δεν θα μπο­ρέ­σει να πε­τύ­χει τη βαθιά με­ταρ­ρύθ­μι­ση της ευ­ρω­ζώ­νης. Για να πε­τύ­χει κάτι τέ­τοιο θα χρειά­ζο­νταν ταυ­τό­χρο­νες εκλο­γι­κές νίκες τόσο στις κυ­ριό­τε­ρες χώρες όσο και σε πολ­λές χώρες της πε­ρι­φέ­ρειας. Τού­του λε­χθέ­ντος, είναι ξε­κά­θα­ρο ότι μια κυ­βέρ­νη­ση της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας και των συμ­μά­χων της που θα έπαιρ­νε μο­νο­με­ρή μέτρα υπέρ του πλη­θυ­σμού της Γαλ­λί­ας και των λαών του κό­σμου (για πα­ρά­δειγ­μα, ακυ­ρώ­νο­ντας μο­νο­με­ρώς τα χρέη προς τη Γαλ­λία της Ελ­λά­δας και των επο­νο­μα­ζό­με­νων ανα­πτυσ­σό­με­νων χωρών) θα μπο­ρού­σε να παί­ξει θε­τι­κό ρόλο στην Ευ­ρώ­πη.

Το ότι κά­νου­με όλες αυτές τις δια­πι­στώ­σεις δεν ση­μαί­νει ότι ψά­χνου­με να βρού­με μια εθνι­κι­στι­κή διέ­ξο­δο από την κρίση. Όπως και στο πα­ρελ­θόν, έτσι και σή­με­ρα είναι ανά­γκη να υιο­θε­τή­σου­με μια διε­θνι­στι­κή στρα­τη­γι­κή και να προ­βάλ­λου­με την ευ­ρω­παϊ­κή ολο­κλή­ρω­ση των λαών σε αντί­θε­ση προς τη συ­νέ­χι­ση της πα­ρού­σας ολο­κλή­ρω­σης που κυ­ριαρ­χεί­ται από­λυ­τα από τα συμ­φέ­ρο­ντα του με­γά­λου κε­φα­λαί­ου.

Οι αδύ­να­μοι κρί­κοι της κυ­ρί­αρ­χης εν­δο-ευ­ρω­παϊ­κής αλυ­σί­δας βρί­σκο­νται στις πε­ρι­φε­ρεια­κές χώρες. Αν ο Σύ­ρι­ζα είχε υιο­θε­τή­σει σωστή στρα­τη­γι­κή, θα μπο­ρού­σε να είχε γίνει μια θε­τι­κή στρο­φή το 2015. Αυτό δεν συ­νέ­βη. Οι άλλοι αδύ­να­μοι κρί­κοι της αλυ­σί­δας όπου η ρι­ζο­σπα­στι­κή αρι­στε­ρά μπο­ρεί να ανέ­βει στη κυ­βέρ­νη­ση στα επό­με­να χρό­νια είναι η Ισπα­νία και η Πορ­το­γα­λία. Ίσως αυτό είναι επί­σης δυ­να­τό τα επό­με­να χρό­νια στην Ιρ­λαν­δία, στη Σλο­βε­νία, στη Κύπρο, κλπ. Αυτό θα εξαρ­τη­θεί από πολ­λούς πα­ρά­γο­ντες: από την ικα­νό­τη­τα της ρι­ζο­σπα­στι­κής αρι­στε­ράς να βγά­λει τα δι­δάγ­μα­τα του έτους 2015 και να προ­τεί­νει αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές και δη­μο­κρα­τι­κές προ­τά­σεις που βρί­σκουν αντα­πό­κρι­ση… Αυτό θα εξαρ­τη­θεί αναμ­φί­βο­λα από την έντα­ση της λαϊ­κής κι­νη­το­ποί­η­σης… Αν δεν υπάρ­χει πίεση από τις πλα­τεί­ες, τις συ­νοι­κί­ες και τους χώ­ρους δου­λειάς για πραγ­μα­τι­κές αλ­λα­γές και για άρ­νη­ση των σά­πιων συμ­βι­βα­σμών, τότε το μέλ­λον θα είναι ζο­φε­ρό.

Δέκα προ­τά­σεις για να μην επα­να­λη­φθεί η συν­θη­κο­λό­γη­ση που γνω­ρί­σα­με στην Ελ­λά­δα

Για να απο­φύ­γου­με την επα­νά­λη­ψη της συν­θη­κο­λό­γη­σης, όπως τη γνω­ρί­σα­με στην Ελ­λά­δα το 2015, ιδού δέκα προ­τά­σεις που πρέ­πει να εφαρ­μο­στούν αμέ­σως και ταυ­τό­χρο­να, για την κοι­νω­νι­κή κι­νη­το­ποί­η­ση  και τη δράση μιας κυ­βέρ­νη­σης που θα είναι πραγ­μα­τι­κά στην υπη­ρε­σία του λαού.

Η πρώτη πρό­τα­ση αφορά στην ανά­γκη που έχει μια αρι­στε­ρή κυ­βέρ­νη­ση να μην υπα­κού­σει ξε­κά­θα­ρα και αφού το έχει προ­α­ναγ­γεί­λει,  στην Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή. Το κόμμα ή ο συ­να­σπι­σμός κομ­μά­των, που θέ­λουν να κυ­βερ­νή­σουν –και εδώ ανα­φε­ρό­μα­στε βέ­βαια στην Ισπα­νία- πρέ­πει ευθύς εξαρ­χής να αρ­νη­θούν να υπα­κού­σουν στις απαι­τή­σεις για λι­τό­τη­τα, και να δε­σμευ­τούν ότι θα αρ­νη­θούν τον ισο­σκε­λι­σμό του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού. Πρέ­πει να δη­λώ­σουν: «Δεν θα σε­βα­στού­με την υπο­χρέ­ω­ση να ισο­σκε­λί­σου­με τον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό που επι­τάσ­σουν οι ευ­ρω­παϊ­κές συν­θή­κες επει­δή θέ­λου­με να αυ­ξή­σου­με τις δη­μό­σιες δα­πά­νες για να πα­λέ­ψου­με ενά­ντια στα αντι­κοι­νω­νι­κά μέτρα και τη λι­τό­τη­τα, και για να προ­βού­με στην οι­κο­λο­γι­κή με­τά­βα­ση». Κατά συ­νέ­πεια, το πρώτο πράμα που πρέ­πει να κά­νου­με  είναι η σαφής και απο­φα­σι­σμέ­νη δέ­σμευ­ση για ανυ­πα­κοή. Μετά από την ελ­λη­νι­κή συν­θη­κο­λό­γη­ση, είναι ου­σιώ­δους ση­μα­σί­ας να εγκα­τα­λεί­ψου­με τη ψευ­δαί­σθη­ση ότι μπο­ρού­με να απαι­τή­σου­με από την Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή και τις υπό­λοι­πες ευ­ρω­παϊ­κές κυ­βερ­νή­σεις να σε­βα­στούν τη λαϊκή βού­λη­ση. Η συ­νέ­χι­ση αυτής της ψευ­δαί­σθη­σης θα μας οδη­γού­σε στην κα­τα­στρο­φή. Πρέ­πει να μην υπα­κού­σου­με.

Δεύ­τε­ρο ση­μείο: Να δε­σμευ­τού­με να κα­λέ­σου­με  σε λαϊκή κι­νη­το­ποί­η­ση. Τόσο σε κάθε χώρα όσο και σε ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο. Και αυτό δεν συ­νέ­βη το 2015 στην Ελ­λά­δα και στην Ευ­ρώ­πη. Είναι προ­φα­νές πως τα ευ­ρω­παϊ­κά κι­νή­μα­τα δεν στά­θη­καν στο ύψος των πε­ρι­στά­σε­ων όσον αφορά τις δια­δη­λώ­σεις, οι οποί­ες έλα­βαν μεν χώρα, αλλά δεν επέ­δει­ξαν ικα­νο­ποι­η­τι­κό επί­πε­δο αλ­λη­λεγ­γύ­ης στον ελ­λη­νι­κό λαό. Είναι όμως επί­σης αλή­θεια ότι ο στρα­τη­γι­κός προ­σα­να­το­λι­σμός του Σύ­ρι­ζα δεν προ­έ­βλε­πε πα­νευ­ρω­παϊ­κό κά­λε­σμα σε λαϊ­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις, ούτε καν σε λαϊ­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις εντός της Ελ­λά­δας. Και όταν ακόμα η κυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα κά­λε­σε σε κι­νη­το­ποί­η­ση με το δη­μο­ψή­φι­σμα της 5ης Ιου­λί­ου 2015, τε­λι­κά δεν σε­βά­στη­κε τη λαϊκή ετυ­μη­γο­ρία του 61,5% των Ελ­λή­νων, που αρ­νή­θη­καν να υπα­κού­σουν στις απαι­τή­σεις των πι­στω­τών και απέρ­ρι­ψαν τις προ­τά­σεις τους.

Θυ­μί­ζου­με ότι από τα τέλη Φε­βρουα­ρί­ου 2015 και σχε­δόν μέχρι το τέλος Ιου­νί­ου 2015, ο Γιά­νης Βα­ρου­φά­κης και ο Αλέ­ξης Τσί­πρας έκα­ναν δη­λώ­σεις που επι­δί­ω­καν να πεί­σουν την κοινή γνώμη ότι επέ­κει­το συμ­φω­νία και τα πράγ­μα­τα πή­γαι­ναν καλά. Ας φα­ντα­στού­με αντί­θε­τα  τι θα είχε συμ­βεί αν μετά από κάθε ση­μα­ντι­κή δια­πραγ­μά­τευ­ση, είχαν εξη­γή­σει τι δια­κυ­βευό­ταν, μέσω ανα­κοι­νώ­σε­ων, και μέσω προ­φο­ρι­κών δη­λώ­σε­ων στα ΜΜΕ, παίρ­νο­ντας το λόγο στις πλα­τεί­ες, μπρο­στά στην έδρα των ευ­ρω­παϊ­κών θε­σμών στις Βρυ­ξέλ­λες και αλλού.  Αν είχαν απο­κα­λύ­ψει τι σχε­δια­ζό­ταν, αυτό θα είχε οδη­γή­σει σε δια­δη­λώ­σεις χι­λιά­δων ή δε­κά­δων χι­λιά­δων προ­σώ­πων, και τα κοι­νω­νι­κά δί­κτυα θα είχαν κάνει γνω­στό αυτό  τον εναλ­λα­κτι­κό λόγο σε εκα­το­ντά­δες ή και σε εκα­τομ­μύ­ρια απο­δέ­κτες.

Τρίτο ση­μείο: Να δε­σμευ­τού­με να ορ­γα­νώ­σου­με ένα λο­γι­στι­κό έλεγ­χο του χρέ­ους με συμ­με­το­χή πο­λι­τών. Οι κα­τα­στά­σεις στα 28 κράτη μέλη της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης είναι δια­φο­ρε­τι­κές, και το ίδιο συμ­βαί­νει στο εσω­τε­ρι­κό της ευ­ρω­ζώ­νης. Υπάρ­χουν ευ­ρω­παϊ­κά κράτη όπου η παύση απο­πλη­ρω­μής απο­τε­λεί μέτρο από­λυ­της ανά­γκης και προ­τε­ραιό­τη­τας, όπως στην πε­ρί­πτω­ση της Ελ­λά­δας, προ­κει­μέ­νου να ικα­νο­ποι­η­θούν πριν από όλα κοι­νω­νι­κές ανά­γκες και να εξα­σφα­λι­στούν θε­με­λιώ­δη αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα. Πρό­κει­ται επί­σης για ένα στοι­χείο κλει­δί μιας στρα­τη­γι­κής αυ­το­ά­μυ­νας. Στην Ισπα­νία, στη Πορ­το­γα­λία, στη Κύπρο, στην Ιρ­λαν­δία, αυτό  εξαρ­τά­ται από τους συ­σχε­τι­σμούς δυ­νά­με­ων και τη συ­γκυ­ρία. Σε άλλες χώρες, είναι δυ­να­τό να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί πρώτα ο λο­γι­στι­κός έλεγ­χος και στη συ­νέ­χεια να απο­φα­σι­στεί η παύση απο­πλη­ρω­μής του χρέ­ους. Τα μέτρα αυτά οφεί­λουν να εφαρ­μο­στούν λαμ­βά­νο­ντας υπ’ όψη την ιδιαί­τε­ρη κα­τά­στα­ση κάθε χώρας.

Τέ­ταρ­το μέτρο: Να εφαρ­μο­στεί  έλεγ­χος των κι­νή­σε­ων κε­φα­λαί­ων.  Και να λη­φθεί υπ’ όψη αυτό που πραγ­μα­τι­κά ση­μαί­νει. Δη­λα­δή να πάμε ενά­ντια στη δια­δε­δο­μέ­νη ιδέα ότι απα­γο­ρεύ­ε­ται στους πο­λί­τες να με­τα­βι­βά­σουν με­ρι­κές εκα­το­ντά­δες ευρώ στο εξω­τε­ρι­κό. Είναι ευ­νό­η­το ότι οι διε­θνείς χρη­μα­το­οι­κο­νο­μι­κές συ­ναλ­λα­γές θα επι­τρέ­πο­νται μέχρι ένα συ­γκε­κρι­μέ­νο ποσό. Αντί­θε­τα, το ζη­τού­με­νο είναι να κα­θιε­ρω­θεί ένας αυ­στη­ρός έλεγ­χος στις κι­νή­σεις κε­φα­λαί­ων που ξε­περ­νούν αυτό το συ­γκε­κρι­μέ­νο ποσό. 

Πέμ­πτο μέτρο:  Να κοι­νω­νι­κο­ποι­ή­σου­με  τον χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό και τον ενερ­γεια­κό τομέα. Η κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα δεν συ­νί­στα­ται μόνο στην ανά­πτυ­ξη ενός δη­μό­σιου τρα­πε­ζι­κού πόλου. Συ­νί­στα­ται στη θέ­σπι­ση ενός δη­μό­σιου μο­νο­πω­λί­ου επί του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα, δη­λα­δή επί των τρα­πε­ζών και των ασφα­λι­στι­κών εται­ριών. Πρό­κει­ται για κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα υπό τον έλεγ­χο των πο­λι­τών, για τη με­τα­τρο­πή δη­λα­δή του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα σε δη­μό­σια υπη­ρε­σία (10). Ταυ­το­χρό­νως, είναι προ­φα­νές ότι στα πλαί­σια της οι­κο­λο­γι­κής με­τά­βα­σης, η κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση του ενερ­γεια­κού τομέα απο­τε­λεί επί­σης μέτρο προ­τε­ραιό­τη­τας. Δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει οι­κο­λο­γι­κή με­τά­βα­ση χωρίς δη­μό­σιο μο­νο­πώ­λιο στον τομέα της ενέρ­γειας, τόσο σε επί­πε­δο πα­ρα­γω­γής όσο και σε επί­πε­δο δια­νο­μής.

Έκτη πρό­τα­ση: Δη­μιουρ­γία ενός συ­μπλη­ρω­μα­τι­κού και μη με­τα­τρέ­ψι­μου νο­μί­σμα­τος και η ανα­πό­φευ­κτη συ­ζή­τη­ση για το ευρώ. Είτε σε πε­ρί­πτω­ση εξό­δου από την ευ­ρω­ζώ­νη, είτε σε πε­ρί­πτω­ση πα­ρα­μο­νής εντός, είναι απα­ραί­τη­τη η δη­μιουρ­γία συ­μπλη­ρω­μα­τι­κού μη με­τα­τρέ­ψι­μου νο­μί­σμα­τος. Με άλλα λόγια, ένα νό­μι­σμα που χρη­σι­μεύ­ει, σε κλει­στό κύ­κλω­μα, στις συ­ναλ­λα­γές εντός της χώρας, π.χ. για την πλη­ρω­μή των αυ­ξή­σε­ων των συ­ντά­ξε­ων ή των μι­σθών των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων, για την πλη­ρω­μή των φόρων και των δη­μό­σιων υπη­ρε­σιών… Η χρη­σι­μο­ποί­η­ση ενός συ­μπλη­ρω­μα­τι­κού νο­μί­σμα­τος επι­τρέ­πει την απο­μά­κρυν­ση και την με­ρι­κή έξοδο από την δι­κτα­το­ρία του ευρώ και της Ευ­ρω­παϊ­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας.

Προ­φα­νώς, δεν μπο­ρού­με να απο­φύ­γου­με τη συ­ζή­τη­ση για την ευ­ρω­ζώ­νη. Σε πολ­λές χώρες, η έξο­δος από την ευ­ρω­ζώ­νη είναι μια επι­λο­γή που πρέ­πει να υπο­στη­ρί­ξουν τα κόμ­μα­τα, τα συν­δι­κά­τα και τα άλλα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα. Αρ­κε­τές χώρες της ευ­ρω­ζώ­νης δεν θα μπο­ρέ­σουν να έλ­θουν σε πραγ­μα­τι­κή ρήξη με τη λι­τό­τη­τα και να ξε­κι­νή­σουν την οι­κο­σο­σια­λι­στι­κή με­τά­βα­ση αν δεν βγουν από την ευ­ρω­ζώ­νη. Σε πε­ρί­πτω­ση εξό­δου από την ευ­ρω­ζώ­νη, θα πρέ­πει είτε να γίνει μια ανα­δια­νε­μη­τι­κή νο­μι­σμα­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση (11), είτε να επι­βλη­θεί ένας εφά­παξ προ­ο­δευ­τι­κός φόρος πάνω από τα 200.000 ευρώ. Αυτή η πρό­τα­ση αφορά μόνο την κι­νη­τή πε­ριου­σία, δεν αφορά την ακί­νη­τη (σπί­τια, κλπ) στην οποία ανα­φέ­ρε­ται το έβδο­μο μέτρο.

Έβδο­μο μέτρο: Ρι­ζο­σπα­στι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση του φο­ρο­λο­γι­κού συ­στή­μα­τος. Κα­τάρ­γη­ση του ΦΠΑ επί των αγα­θών και των υπη­ρε­σιών βα­σι­κής κα­τα­νά­λω­σης, όπως η τροφή, ο ηλε­κτρι­σμός, το φυ­σι­κό αέριο και το νερό (για τα τρία τε­λευ­ταία, μέχρι ένα συ­γκε­κρι­μέ­νο επί­πε­δο κα­τα­νά­λω­σης κατά άτομο)(12) και άλλα αγαθά πρώ­της ανά­γκης. Αντί­θε­τα, αύ­ξη­ση του ΦΠΑ σε αγαθά και προ­ϊ­ό­ντα πο­λυ­τε­λεί­ας, κτλ. Χρεια­ζό­μα­στε επί­σης μια αύ­ξη­ση της φο­ρο­λο­γί­ας στα κέρδη των ιδιω­τι­κών εται­ριών και στα ει­σο­δή­μα­τα πάνω από ένα συ­γκε­κρι­μέ­νο επί­πε­δο. Με άλλα λόγια, ένα προ­ο­δευ­τι­κό φόρο στα ει­σο­δή­μα­τα και στην πε­ριου­σία. Η ιδιο­κα­τοί­κη­ση θα πρέ­πει να μην φο­ρο­λο­γεί­ται πάνω από ένα συ­γκε­κρι­μέ­νο ποσό που κυ­μαί­νε­ται σε συ­νάρ­τη­ση με τη σύν­θε­ση της οι­κο­γέ­νειας. Η με­ταρ­ρύθ­μι­ση του φο­ρο­λο­γι­κού συ­στή­μα­τος πρέ­πει να πα­ρά­γει άμεσα απο­τε­λέ­σμα­τα: μια πολύ αι­σθη­τή μεί­ω­ση των άμε­σων και έμ­με­σων φόρων για τη πλειο­ψη­φία του πλη­θυ­σμού και μια πολύ αι­σθη­τή αύ­ξη­ση για το 10% των πιο πλού­σιων και τις με­γά­λες επι­χει­ρή­σεις. Τέλος, θα εντα­θεί η πάλη ενά­ντια στη φο­ρο­λο­γι­κή απάτη και στη φο­ρο­δια­φυ­γή.

Όγδοο μέτρο: Από-ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις. «Εξα­γο­ρά» των ιδιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νων επι­χει­ρή­σε­ων ένα­ντι ενός συμ­βο­λι­κού ευρώ. Από αυτή την άποψη, η χρη­σι­μο­ποί­η­ση του ευρώ θα μπο­ρού­σε να απο­δει­χθεί πολύ συ­μπα­θη­τι­κή, πλη­ρώ­νο­ντας ένα συμ­βο­λι­κό ευρώ σε αυ­τούς που επω­φε­λή­θη­καν με τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις. Και να ενι­σχύ­σου­με και επε­κτεί­νου­με τις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες υπό τον έλεγ­χο των πο­λι­τών.

Ένατο μέτρο: Εφαρ­μο­γή ενός τε­ρά­στιου κα­τε­πεί­γο­ντος σχε­δί­ου για τη δη­μιουρ­γία θέ­σε­ων απα­σχό­λη­σης κοι­νω­νι­κά χρή­σι­μων και για τη δι­καιο­σύ­νη. Να μειώ­σου­με το χρόνο ερ­γα­σί­ας, δια­τη­ρώ­ντας τους ίδιους μι­σθούς. Να ακυ­ρώ­σου­με τους αντι­κοι­νω­νι­κούς νό­μους και να υιο­θε­τή­σου­με νό­μους που αντι­με­τω­πί­ζουν την κα­τά­στα­ση των κα­τα­χρη­στι­κών ενυ­πό­θη­κων δα­νεί­ων, πράγ­μα που εν­δια­φέ­ρει  κατά προ­τε­ραιό­τη­τα χώρες όπως η Ισπα­νία, η Ιρ­λαν­δία, η Ελ­λά­δα… Το ζή­τη­μα θα μπο­ρού­σε κάλ­λι­στα να ρυθ­μι­στεί με νόμο, απο­φεύ­γο­ντας δι­κα­στι­κές προ­σφυ­γές (καθώς υπάρ­χουν πολ­λές  δίκες που αφο­ρούν ενυ­πό­θη­κα χρέη όπου τα νοι­κο­κυ­ριά βρί­σκο­νται αντι­μέ­τω­πα με τις τρά­πε­ζες). Ένα κοι­νο­βού­λιο μπο­ρεί να απο­φα­σί­σει δια νόμου την ακύ­ρω­ση των ενυ­πό­θη­κων χρεών μι­κρό­τε­ρων π.χ. από 150.000 ευρώ και με αυτό τον τρόπο να θέσει τέλος στις δι­κα­στι­κές προ­σφυ­γές. Πρέ­πει επί­σης να εφαρ­μο­στεί ένα τε­ρά­στιο πρό­γραμ­μα δη­μό­σιων δα­πα­νών για να προ­ω­θη­θεί η απα­σχό­λη­ση και η κοι­νω­νι­κά χρή­σι­μη δρα­στη­ριό­τη­τα ευ­νο­ώ­ντας τα μικρά κυ­κλώ­μα­τα.

Δέ­κα­το μέτρο: Να ξε­κι­νή­σου­με μια πραγ­μα­τι­κή συ­ντα­κτι­κή δια­δι­κα­σία. Δεν πρό­κει­ται για συ­νταγ­μα­τι­κές αλ­λα­γές στο υπάρ­χον πλαί­σιο των κοι­νο­βου­λευ­τι­κών θε­σμών, αλλά για τη διά­λυ­ση του κοι­νο­βου­λί­ου και την προ­κή­ρυ­ξη εκλο­γών για την ανά­δει­ξη με κα­θο­λι­κή ψη­φο­φο­ρία μιας Συ­ντα­κτι­κής Συ­νέ­λευ­σης. Και πρέ­πει να ανα­ζη­τή­σου­με τρό­πους έντα­ξης αυτής της δια­δι­κα­σί­ας σε άλλες συ­ντα­κτι­κές δια­δι­κα­σί­ες σε ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο. 

Πρό­κει­ται για βα­σι­κές προ­τά­σεις που πρέ­πει να τε­θούν προς συ­ζή­τη­ση. Όμως, ένα πράγ­μα είναι βέ­βαιο, τα μέτρα που πρέ­πει να λη­φθούν πρέ­πει να πη­γαί­νουν στη ρίζα των προ­βλη­μά­των και πρέ­πει να εφαρ­μο­στούν ταυ­τό­χρο­να επει­δή χρεια­ζό­μα­στε ένα πρό­γραμ­μα με συ­νο­χή. Αν δεν υπάρ­ξει εφαρ­μο­γή ρι­ζο­σπα­στι­κών μέ­τρων που έχουν προ­α­ναγ­γελ­θεί από την αρχή, δεν θα υπάρ­ξει ρήξη με τη πο­λι­τι­κή λι­τό­τη­τας. Είναι αδύ­να­το να έλ­θου­με σε ρήξη με τις πο­λι­τι­κές λι­τό­τη­τας  αν δεν πά­ρου­με ρι­ζο­σπα­στι­κά μέτρα ενά­ντια στο με­γά­λο κε­φά­λαιο. Εκεί­νοι που πι­στεύ­ουν ότι μπο­ρού­με να απο­φύ­γου­με κάτι τέ­τοιο είναι λα­ο­πλά­νοι και δεν θα μπο­ρέ­σουν να έχουν πραγ­μα­τι­κές και χει­ρο­πια­στές επι­τυ­χί­ες.  Σε ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο, η φύση της ευ­ρω­παϊ­κής αρ­χι­τε­κτο­νι­κής και η έκτα­ση της κρί­σης του κα­πι­τα­λι­σμού κά­νουν ώστε να μην υπάρ­χει πραγ­μα­τι­κός χώρος για νε­ο­κεϋν­σια­νές πα­ρα­γω­γι­κί­στι­κες πο­λι­τι­κές. Ο οι­κο­σο­σια­λι­σμός δεν πρέ­πει να είναι στο πε­ρι­θώ­ριο αλλά στη καρ­διά της συ­ζή­τη­σης, από όπου πρέ­πει να έρ­χο­νται άμε­σες και συ­γκε­κρι­μέ­νες προ­τά­σεις. Πρέ­πει να φέ­ρου­με σε αίσιο πέρας τη πάλη ενά­ντια στη λι­τό­τη­τα και να μπού­με στο δρόμο του αντι­κα­πι­τα­λι­σμού. Η οι­κο­σο­σια­λι­στι­κή με­τά­βα­ση απο­τε­λεί μια από­λυ­τη και άμεση ανα­γκαιό­τη­τα.

Κα­τά­λο­γος υπο­γρα­φό­ντων

ALLEMAGNE

Angela Klein, revue SOZ

AUTRICHE

Christian Zeller, professeur de géographie économique, Université de Salzburg

BOSNIE-HERZÉGOVINE

Tijana Okic, philosophe

BELGIQUE

Olivier Bonfond, économiste, membre de la commission pour la vérité sur la dette grecque
Jean-Claude Deroubaix, sociologue à l’Université de Mons
Mauro Gasparini, LCR/SAP
Corinne Gobin, politologue à l’ULB
Herman Michiel, éditeur de la revue Ander Europa
Christine Pagnoulle, prof. honoraire Université de Liège, présidente ATTAC-Liège
Éric Toussaint, porte-parole du CADTM international, coordinateur scientifique de la commission pour la vérité sur la dette grecque

ΚΥ­ΠΡΟΣ

Σταύ­ρος Το­μπά­ζος, οι­κο­νο­μο­λό­γοε, καθ. Πα­νε­πι­στη­μί­ου, μέλος της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος

DANEMARK

Soren Sondergaard, député, ex-député européen

ESPAGNE

Daniel Albarracín, économiste et sociologue, Podemos, membre de la commission pour la vérité sur la dette grecque
Marina Albiol, Eurodéputée de Izquierda Unida et porte-parole la délégation de la Gauche plurielle au parlement européen.
Yago Álvarez, activiste, membre de la plate-forme d’audit citoyen de la dette -PACD PACD
Josep Maria Antentas, professeur de sociologie de l’Université Autonome de Barcelone (UAB).
Rommy Arce, conseillère municipale de Madrid, membre de la coalition Ahora Madrid et de Podemos
Raúl Camargo, Secrétaire Politique de Podemos de la Communauté de Madrid y Député de celle-ci. Militant de Anticapitalistas
Sergi Cutillas, économiste de Ekona. Membre du Groupe promoteur du nouveau mouvement politique catalan Un País En Comú, Catalunya, membre de la commission pour la vérité sur la dette grecque
Jérôme Duval, membre du CADTM et de la PACD
Manolo Gari, économiste, activiste écosocialiste, militant de Anticapitalistas y membro de Podemos
Fátima Martín, journaliste, membre du CADTM et de la PACD
Teresa Rodríguez, députée andalouse, ex-eurodéputée, porte-parole de Podemos Andalucía.
Carlos Sanchez Mato, conseiller municipal et responsable des finances de la mairie de Madrid 
Miguel Urbán, eurodéputé Podemos

FRANCE

Olivier Besancenot, porte-parole du NPA
Jeanne Chevalier, Parti de Gauche (souscrit aux 10 propositions mais pas à l’introduction)
Eric Coquerel, coordinateur politique du Parti de Gauche (souscrit aux 10 propositions mais pas à l’introduction)
Pierre Cours-Salies, professeur de sociologie à l’Université Paris 8, Ensemble !
Léon Crémieux, NPA
Alexis Cukier - Ensemble ! EReNSEP
Pascal Franchet, président CADTM France
Pierre Khalfa, coprésident de la Fondation Copernic
Djordje Kuzmanovic, Parti de Gauche (souscrit aux 10 propositions mais pas à l’introduction)
Jan Malewski, rédacteur de la revue Inprecor
Myriam Martin et Jean-François Pellissier, porte-paroles d’Ensemble !
Corinne Morel Darleux, Parti de Gauche (souscrit aux 10 propositions mais pas à l’introduction)
Christine Poupin, porte-parole NPA
Catherine Samary, économiste, membre d’ATTAC France
Patrick Saurin, syndicaliste SUD, membre du CADTM et de la commission pour la vérité sur la dette grecque

ΕΛ­ΛΑ­ΔΑ

Τάσος Ανα­στα­σιά­δης, κοι­νω­νιο­λό­γος και δη­μο­σιο­γρά­φος (Ανταρ­σύα) 
Άρης Χα­τζη­στε­φά­νου, δη­μιουρ­γός των ντο­κυ­μα­ντέρ Debtocracy και Catastroika 
Νίκος Χου­ντής, ευ­ρω­βου­λευ­τής Λαϊ­κής Ενό­τη­τας, πρώην ευ­ρω­βου­λευ­τής, πρώην αντι­πρό­ε­δρος της πρώ­της κυ­βέρ­νη­σης Τσί­πρα 
Ζωή Κων­στα­ντο­πού­λου, πρώην πρό­ε­δρος του ελ­λη­νι­κού Κοι­νο­βου­λί­ου, ιδρύ­τρια του κι­νή­μα­τος Πλεύ­ση Ελευ­θε­ρί­ας, πρό­ε­δρος της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος (υπο­γρά­φει τις 10 προ­τά­σεις αλλά όχι την ει­σα­γω­γή) 
Στά­θης Κου­βε­λά­κης, King’s College London, Λαϊκή Ενό­τη­τα
Σπύ­ρος Μαρ­κέ­τος, Αρι­στο­τέ­λειο Πα­νε­πι­στή­μιο Θεσ­σα­λο­νί­κης, μέλος Ανταρφ­σύ­ας, μέλος της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος
Γιώρ­γος Μη­τρα­λιάς, Έλ­λη­νες για το Μα­ζι­κό Κί­νη­μα του Μπέρ­νι Σά­ντερς, CADTM Ελ­λά­δας, μέλος της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος
Αντώ­νης Ντα­βα­νέ­λος, RedNetwork, Λαίκή Ενό­τη­τα
Λε­ω­νί­δας Βα­τι­κιώ­της, δη­μο­σιο­γρά­φος, Ανταρ­σύα, μέλος της Επι­τρο­πής Αλή­θειας για το ελ­λη­νι­κό χρέος

HONGRIE

Judit Morva, économiste, rédactrice de la revue BALMIX

ITALIE

Gigi Malabarba, ouvrier RiMaflow en autogestion - Fuorimercato, ex-sénateur, Communia Network, Italie 
Checchino Antonini, directeur de la revue « L’Anticapitalista »

LUXEMBOURG

Justin Turpel, ancien député déi Lénk – la Gauche 
David Wagner, Député déi Lénk – la Gauche

POLOGNE

Zbigniew Marcin Kowalewski, journaliste
Dariusz Zalega, journaliste

PORTUGAL

Francisco Louça, économiste, Bloc de Gauche, ex-député. Emet émet certaines réserves sur quelques aspects techniques des 10 propositions.
Alda Sousa, Université de Porto, ex-eurodéputée, Bloc de Gauche
Rui Viana Pereira, designer sonore, membre du CADPP (Portugal)

ROYAUME UNI

Penelope Duggan, Editrice de la revue International Viewpoint 
Susan Pashkoff, Left Unity, Economic Policy Commission
Alan Thornett, Socialist Resistance in Britain

SERBIE

Andreja Zivkovic, chercheur

SLOVÉNIE

Maja Breznik, chercheuse
Rastko Močnik, sociologue, prof universitaire

SUISSE

Jean Batou, député Solidarités Genève, prof. Université de Lausanne

Ση­μειώ­σεις

1. Στη πε­ρί­πτω­ση της Ελ­λά­δας, επρό­κει­το πρω­τί­στως για ελ­λη­νι­κές, γαλ­λι­κές, γερ­μα­νι­κές, βελ­γι­κές και ολ­λαν­δι­κές τρά­πε­ζες (για να δώ­σου­με μια ιδέα επρό­κει­το για καμιά δε­κα­πε­ντα­ριά με­γά­λες ιδιω­τι­κές τρά­πε­ζες). Για μια λε­πτο­με­ρή ανά­λυ­ση βλέπε: Rapport préliminaire de la Commission pour la vérité sur la dette publique grecque, juin 2015, chapitres 1 et 2, http://​www.​cadtm.​org/​Rapport-​pre​limi​nair​e-​de-​la ; Intervention d’Éric Toussaint à la présentation du rapport préliminaire de la Commission de la vérité le 17 juin 2015, http://​www.​cadtm.​org/​Int​erve​ntio​n-​d-​Eric-​Toussaint-​a-​la ; voir aussi « Grèce : Les banques sont à l’origine de la crise », publié le 23 décembre 2016,http://​www.​cadtm.​org/​Grece-​Les-​banques-​sont-​a-​l-​origine
Τέλος βλέπε : Documents secrets du FMI sur la Grèce avec commentaires d’Éric Toussaint (CADTM),http://​www.​cadtm.​org/​Documents-​secrets-​du-​FMI-​sur-​la

2. Εκεί­νη την εποχή, οι δρα­στη­ριό­τη­τες πολ­λών με­γά­λων εν­δια­φε­ρό­με­νων γαλ­λι­κών, γερ­μα­νι­κών, ολ­λαν­δι­κών, βελ­γι­κών κλπ. τρα­πε­ζών εμπλέ­κο­νταν ιδιαί­τε­ρα με τις χρη­μα­τα­γο­ρές στις ΗΠΑ και με τις με­γα­λύ­τε­ρες τρά­πε­ζες των ΗΠΑ και του Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λεί­ου. Επι­πλέ­ον, και αυτό συν­δέ­ε­ται, είχαν πρό­σβα­ση σε μια ση­μα­ντι­κή πι­στω­τι­κή γραμ­μή που πρό­σφε­ρε η Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα των ΗΠΑ, εξ ου και το εν­δια­φέ­ρον της κυ­βέρ­νη­σης Ομπά­μα για την ελ­λη­νι­κή και ιρ­λαν­δι­κή κρίση, και γε­νι­κό­τε­ρα για την ευ­ρω­παϊ­κή τρα­πε­ζι­κή κρίση.

3. Στη πε­ρί­πτω­ση της Ελ­λά­δας, επρό­κει­το για 14 κράτη της ευ­ρω­ζώ­νης που «εκ­προ­σω­πού­νταν» από την Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή, το Ευ­ρω­παϊ­κό Τα­μείο Χρη­μα­το­πι­στω­τι­κής Στα­θε­ρό­τη­τας (το οποίο δια­δέ­χθη­κε ο Ευ­ρω­παϊ­κός Μη­χα­νι­σμός Στα­θε­ρό­τη­τας), η ΕΚΤ και το ΔΝΤ.

4. Αυτή η τε­λευ­ταία πλευ­ρά συχνά δεν λαμ­βά­νε­ται υπόψη επει­δή το­νί­ζο­νται οι οι­κο­νο­μι­κές και κοι­νω­νι­κές πλευ­ρές. Η αυ­ταρ­χι­κή τάση στο εσω­τε­ρι­κό της ΕΕ και της ευ­ρω­ζώ­νης απο­τε­λεί ωστό­σο μια κε­ντρι­κή δια­κύ­βευ­ση και ένα στόχο που έχει βάλει συ­νει­δη­τά η Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή και το με­γά­λο κε­φά­λαιο. Αυτό αφορά την ενί­σχυ­ση της εκτε­λε­στι­κής εξου­σί­ας, την προ­σφυ­γή σε ανορ­θό­δο­ξες  δια­δι­κα­σί­ες ψη­φο­φο­ρί­ας, τη πα­ρα­βί­α­ση ή το πε­ριο­ρι­σμό πολ­λών δι­καιω­μά­των, το μη σε­βα­σμό των επι­λο­γών των ψη­φο­φό­ρων, την αύ­ξη­ση της κα­τα­στο­λής της κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας…

5. Στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές της 4ης Οκτω­βρί­ου 2015, οι δυ­νά­μεις της αρι­στε­ράς κέρ­δι­σαν την από­λυ­τη  πλειο­ψη­φία των εδρών στο Κοι­νο­βού­λιο: το Σο­σια­λι­στι­κό κόμμα ήλθε δεύ­τε­ρο με 32,4%, το Bloco de Esquerda (Μπλό­κο της Αρι­στε­ράς) ήλθε τρίτο με 10,3% και 19 βου­λευ­τές (8 το 2011)., το ΚΚΠ κέρ­δι­σε μια έδρα και έχει 15 βου­λευ­τές, το κόμμα των Πρα­σί­νων REV δια­τή­ρη­σε  τις 2 έδρες του. Η κυ­βερ­νη­τι­κή συμ­φω­νία κλεί­στη­κε το Νο­έμ­βρη του 2015. Το PS  κυ­βερ­νά­ει μόνο του  και τα άλλα δυο πιο ρι­ζο­σπα­στι­κά κόμ­μα­τα  (BE και PCP), ενώ αρ­νού­νται να μπουν στη κυ­βέρ­νη­ση, στη­ρί­ζουν πά­ντως στη Βουλή τις απο­φά­σεις της όταν αυτές τα βο­λεύ­ουν.

6. Cf. : http://​www.​latribune.​fr/​actualites/​economie/​union-​europeenne/​201​5020​3tri​b85a​be73​70/​les-​pro​posi​tion​s-​grecques-​pour-​res​truc​ture​r-​la-​dette.​html

7. Με­ρι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα: Η Γαλ­λία του Νι­κο­λά Σαρ­κο­ζί  και η Γερ­μα­νία της Άν­γκε­λα Μέρ­κελ  δεν τι­μω­ρή­θη­καν πα­ρό­λο που δεν σε­βά­στη­καν τις υπο­χρε­ώ­σεις τους σχε­τι­κά με το έλ­λειμ­μα. Πιο πρό­σφα­τα , η Επι­τρο­πή φά­νη­κε εξί­σου επιει­κής με τη κυ­βέρ­νη­ση του Μα­ριά­νο Ραχόϊ το 2015 και 2016.

8. Αλ­λα­γή της νο­μο­θε­σί­ας ώστε σε πε­ρί­πτω­ση χρε­ο­κο­πί­ας μιας επι­χεί­ρη­σης, οι τρά­πε­ζες να προη­γού­νται των μι­σθω­τών και των συ­ντα­ξιού­χων της επι­χεί­ρη­σης (κα­λο­καί­ρι 2015). Πλή­ρης πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση του δη­μο­σί­ου στους με­τό­χους των τρα­πε­ζών (Δε­κέμ­βρης 2015). Αυ­ξη­μέ­νη εξου­σία του ανε­ξάρ­τη­του ορ­γα­νι­σμού συλ­λο­γής φόρων. Νέες υπο­χω­ρή­σεις στο συ­ντα­ξιο­δο­τι­κό. Νέες υπο­χω­ρή­σεις στο κώ­δι­κα ερ­γα­σί­ας.  Εγκα­θί­δρυ­ση ενός μη­χα­νι­σμού αυ­τό­μα­των δη­μο­σιο­νο­μι­κών πε­ρι­κο­πών σε πε­ρί­πτω­ση από­κλι­σης από τους στό­χους των δη­μο­σιο­νο­μι­κών πλε­ο­να­σμά­των  του 3ου Μνη­μο­νί­ου. Δια­πι­στώ­νου­με επί­σης μια επι­δεί­νω­ση της κα­τα­χρέ­ω­σης των οι­κο­γε­νειών.

9. Το χρέος ανα­διαρ­θρώ­θη­κε ήδη το 2012. Οι ευ­ρω­παϊ­κές αρχές είχαν ανα­κοι­νώ­σει τη μεί­ω­ση κατά 50% του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους.  Στη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, το χρέος ξα­νάρ­χι­σε να αυ­ξά­νε­ται αμέ­σως μετά από την ανα­διάρ­θρω­ση. Τα μέτρα που ανα­κοι­νώ­θη­καν το Δε­κέμ­βρη του 2016 συ­νι­στούν νμια αλη­θι­νή κω­μω­δία  (βλέπε Michel Husson http://​www.​cadtm.​org/​Grece-​allegement-​en-​trompe-​l-​oeil )

10. Για μια διευ­κρί­νι­ση σχε­τι­κά με την κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών, βλέπε Que faire des banques ? Version 2.0,http://​www.​cadtm.​org/​Que-​faire-​des-​banques-​Version-​2-​0

11. Εφαρ­μό­ζο­ντας μια προ­ο­δευ­τι­κή ισο­τι­μία στο πέ­ρα­σμα από το ευρώ στο νέο νό­μι­σμα θα μειώ­να­με το ρευ­στό που κα­τέ­χει το 1% των πλου­σιό­τε­ρων και θα ανα­δια­νέ­μα­με το ρε­συ­τό πλού­το στις οι­κο­γέ­νειες.

12. Αυτό μπο­ρεί να συν­δυα­στεί με μέτρα για δω­ρε­άν νερό, ηλε­κτρι­σμό, γκάζι, κλπ.κατά άτομο και μέχρι ένα συ­γκε­κρι­μέ­νο επί­πε­δο κα­τα­νά­λω­σης.

Με­τά­φρα­ση: Γιώρ­γος Μη­τρα­λιάς