Μια ομάδα Ινδών αγωνιστών-στριών ταξίδεψε ως το κατεχόμενο κι αποκλεισμένο Κασμίρ για να καταγράψει και να διαδώσει την αλήθεια για την κατάσταση εκεί τους τελευταίους μήνες. Η Kavita Krishnan, πολιτικό στέλεχος της ινδικής Αριστεράς και του γυναικείου κινήματος, που συμμετείχε στην αποστολή, έδωσε συνέντευξη στο περιοδικό Jacobin, την οποία αναδημοσιεύουμε εδώ.
Μπορείς να μας εξηγήσεις πώς φτάσαμε ως εδώ, για τους αναγνώστες που ίσως δεν γνωρίζουν τις ρίζες της σημερινής κρίσης στο Κασμίρ; Τι ρόλο έπαιξε η βρετανική αποικιοκρατία;
Η πολύχρονη σύγκρουση στο Τζαμού και Κασμίρ, όπως και πολλές άλλες διαμάχες στην [ινδική] υπο-ήπειρο, έχει ως πρωταρχική αιτία τον βρετανικό ιμπεριαλισμό. Η ανεξαρτησία της συνοδεύτηκε από έναν αιματηρό διαμελισμό και διακοινοτική βία μεταξύ Ινδουιστών και Μουσουλμάνων. Οι περισσότερες περιοχές με μουσουλμανική πλειοψηφία, που βρίσκονταν στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, παραχωρήθηκαν στο Πακιστάν. Υπήρχαν πολλά «πριγκηπικά κρατίδια» [ΣτΜ: ημι-αυτόνομες περιοχές σε σχέση εξάρτησης από τη Βρετανική Αυτοκρατορία] που είχαν την επιλογή είτε να διατηρήσουν την αυτονομία τους είτε να προσχωρήσουν σε ένα από τα δύο νέα ανεξάρτητα έθνη. Το Τζαμού και Κασμίρ ήταν ένα τέτοιο πριγκηπικό κρατίδιο. Η γεωπολιτική του τοποθεσία και το γεγονός ότι είχε μουσουλμανική πλειοψηφία έκαναν πιο λογική την επιλογή της ένωσης με το Πακιστάν.
Αλλά το κρατίδιο είχε έναν Ινδό κυβερνήτη, το Μαχαραγιά Χάρι Σινγκχ, που δεν ήθελε να ενωθεί ούτε με την Ινδία ούτε με το Πακιστάν. Ενώ οι κάτοικοι του κρατιδίου, μουσουλμάνοι και παντίτ (ινδουιστές), θεωρούσαν σημαντική την ταυτότητά τους ως λαός του Κασμίρ. Έτσι, μεταξύ Αυγούστου και Οκτώβρη του 1947, το Τζαμού και Κασμίρ παρέμεινε ανεξάρτητο.
Τον Οκτώβρη του 1947, αντιμέτωπος με μια ένοπλη εισβολή πολιτοφυλακών Αφγανών φυλάρχων που υποστηρίζονταν από το Πακαιστάν, ο Μαχαραγιάς Χάρι Σινγκχ στράφηκε προς την Ινδία για βοήθεια. Τότε υπέγραψε την Πράξη Προσχώρησης, μια σύμβαση που επέτρεπε στο Τζαμού και Κασμίρ να διατηρήσει την αυτονομία του σε όλα τα επίπεδα εκτός από την άμυνα, την εξωτερική πολιτική και τις επικοινωνίες. Η Πράξη Προσχώρησης έλεγε με σαφήνεια ότι το κράτος δεν δεσμευόταν από το Σύνταγμα της Ινδίας. Επίσης προέβλεπε ότι η απόφαση του ηγέτη να προσχωρήσει στην Ινδία έπρεπε να εγκριθεί από το λαό του κράτους σε δημοψήφισμα. Η Συνταγματική σύμβαση, που εγγυόταν στο Τζαμού και Κασμίρ υψηλό βαθμό αυτονομίας σε όλα τα επίπεδα εκτός από τα τρία που προαναφέρθηκαν, συμφωνήθηκε σε διαπραγματεύσεις μεταξύ της ηγεσίας του Κασμίρ και της ηγεσίας της Ινδίας κι ενσωματώθηκε στο Σύνταγμα της Ινδίας ως «Άρθρο 370».
Ο λαός του Κασμίρ εκείνη την περίοδο αισθανόταν ότι η «Κασμιριγιάτ» (η «κασμίρι» ταυτότητα) και η αυτονομία του θα ήταν πιο ασφαλής σε μια κοσμική, δημοκρατική, πολυσυλλεκτική, ομόσπονδη Ινδία από ό,τι στο Πακιστάν. Ο Σεΐχης Αμπντάλα, δημοφιλής ηγέτης του λαού του Κασμίρ εκείνη την εποχή, είχε δηλώσει: «Κανονικά, με τις κατευθυντήριες αρχές που καθόρισαν το Διαμελισμό της Ινδίας, το δικό μας πριγκιπάτο του Τζαμού και Κασμίρ θα έπρεπε να πάει στο Πακιστάν. Αλλά διαλέξαμε την Ινδία, για τον κοσμικό της χαρακτήρα, τη δημοκρατία της και την έγνοια που έδειξε για τους πολίτες του Τζαμού και Κασμίρ».
Έχουν και άλλα κρατίδια της Ινδίας τις δικές τους παρόμοιες προβλέψεις με αυτές του Άρθρου 370, προστατεύοντας τη γη τους και τον πολιτισμό τους, αλλά αυτές οι προβλέψεις δεν υποστηρίζονται από μια νομική σύμβαση όπως η Πράξη Προσχώρησης. Αλλά τα χρόνια που ακολούθησαν, οι κυβερνήσεις της Ινδίας μετέτρεψαν το Άρθρο 370 σε κενό γράμμα και υπέβαλαν το Τζαμού και Κασμίρ σε διαδοχικές προδοσίες.
Ποιο άλλο κρατίδιο της Ινδίας είχε τον ηγέτη του (Σεΐχης Αμπντάλα) φυλακισμένο για δυο δεκαετίες; Ποιο άλλο κρατίδιο έχει μόνο κυβερνήσεις που αποτελούν μαριονέτες του Νέου Δελχί; Ποιο άλλο κρατίδιο της Ινδίας έχει μαζικούς τάφους με θαμμένα χιλιάδες θύματα κρατικών δολοφονιών –χωρίς να υπάρχει κατακραυγή στα ΜΜΕ και στη Βουλή;
Καταργώντας το Άρθρο 370 (και το Άρθρο 35Α), που αποτελούσαν τα κουρελιασμένα σύμβολα της υπόσχεσης για αυτονομία, η κυβέρνηση Μόντι έκαψε τη συνταγματική γέφυρα που ένωνε το Κασμίρ με την Ινδία. Οι προηγούμενοι πολιτικοί ηγέτες επιδείκνυαν το φύλο συκής του Άρθρου 370 (και τις τακτικές εκλογές για τη Συνέλευση και το Κοινοβούλιο του κρατιδίου) ως απόδειξη του συνταγματικού συμβολαίου που δένει το Κασμίρ με την Ινδία. Πλέον το φύλο συκής δεν υπάρχει. Αυτό που έχει απομείνει είναι ο ανοιχτός, βίαιος στρατιωτικός έλεγχος πάνω στο λαό του Κασμίρ.
Μόλις επέστρεψες από το Κασμίρ. Τι μπορείς να μας πεις για την κατάσταση εκεί;
Όλο το Κασμίρ ήταν μια φυλακή. Έχει διακοπεί κάθε επικοινωνία με τον έξω κόσμο –το ίντερνετ, οι σταθερές τηλεφωνικές γραμμές, τα κινητά τηλέφωνα. Κάθε δρόμος έχει παραστρατιωτικά μπλόκα και συρματοπλέγματα εμποδίζουν κάθε κίνηση. Ακόμα και η τοπική αστυνομία του Τζαμού και Κασμίρ έχει υποβιβαστεί σε καθήκοντα τροχονόμου –όλη η εξουσία βρίσκεται στους παραστρατιωτικούς. Οι άνθρωποι βρίσκονται σε ακραία άσχημη ψυχολογική κατάσταση –γεμάτοι θυμό και πόνο. Μας έλεγαν επανειλημμένα ότι αισθάνονται εξευτελισμένοι και σκλαβωμένοι. Πολλοί πίστευαν συγκεκριμένα ότι ο ισλαμόφοβος Μόντι επέλεξε σκόπιμα να εξαπολύσει αυτή την επίθεση πριν τη θρησκευτική γιορτή του Μπακρ Εΐντ. Υπήρχε παντού στον αέρα μια αίσθηση φόβου και θρήνου.
Τα συρματοπλέγματα, οι στρατιώτες που κραδαίνουν τα όπλα τους και η διακοπή κάθε τηλεπικοινωνίας ήταν αποτρόπαια, αλλά υπήρχε μια ακόμα πιο αποτρόπαια κι υφέρπουσα μέθοδος ελέγχου του πληθυσμού: Οι μαζικές παράνομες προσαγωγές παιδιών 9 και 10 χρονών.
Συναντήσαμε τις μανάδες πολλών τέτοιων παιδιών που ήταν εμφανές ότι αρνούνταν να εκφράσουν με λόγια το χειρότερο φόβο τους –ότι τα παιδιά τους μπορεί να «εξαφανίζονταν» και η αστυνομία ή ο στρατός απλώς θα αρνούνταν ότι τα είχαν προσαγάγει.
Σε μια γειτονιά της Πουλγουάμα, ακούγαμε έναν άντρα να μας λέει πόση λίγη πίστη είχε στις διαβεβαιώσεις μας ότι γυρνώντας στο Δελχί θα πούμε την αλήθεια. Εκείνη την ώρα μας πλησίασε μια γυναίκα, με έπιασε από το χέρι και με δάκρυα στα μάτια μας είπε οργισμένη κάτι στα Κασμίρι. Ο άντρας μετάφρασε: «Λέει “οι δυνάμεις ασφαλείας πήραν τον γιο μου το 2005 και δεν τον επέστρεψαν ποτέ. Δεν έχει νόημα να μιλάω μαζί σας –μπορείτε να τον φέρετε πίσω;”». Αν και ήξερα για τέτοιες εξαφανίσεις, ήταν τερατώδες να βλέπεις τα παιδιά να χρησιμοποιούνται ως μέσο ελέγχου ενός ολόκληρου λαού.
Ο Μόντι και ο υπαρχηγός του Αμίτ Σαχ επαναλάμβαναν το πανάρχαιο επιχείρημα υπέρ της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας: πρέπει να απελευθερώσουμε τις γυναίκες του Κασμίρ. Ένας διπλωμάτης της προηγούμενης κυβέρνησης του κόμματος του Κογκρέσου, ο Νιρουπάμα Μένον Ράο, είχε ισχυριστεί ότι το Κασμίρ είναι 200 χρόνια πίσω από «την υπόλοιπη Ινδία».
Αντίθετα, ανακαλύψαμε ότι στην ύπαιθρο του Κασμίρ υπήρχε υψηλό επίπεδο μόρφωσης και κανένα ίχνος ακραίας εξαθλίωσης και φτώχειας, όπως αυτά που χαρακτηρίζουν την ύπαιθρο της Βόρειας Ινδίας. Τα κορίτσια κι οι γυναίκες του Κασμίρ είχαν ιδιαίτερα ισχυρές απόψεις. «Πώς μπορούμε να γιορτάσουμε το Εΐντ, όταν οι αδελφοί μας είναι υπό κράτηση;», μου είπε μία από αυτές. «Οι δυνάμεις ασφαλείας εισβάλουν στα σπίτια μας τη νύχτα για να αρπάξουν τα αγόρια και τους άντρες μας». Όπως και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου, στην κοινωνία του Κασμίρ είναι ταμπού να μιλάς για σεξουαλικές επιθέσεις. Παρ’ όλα αυτά κάποια κορίτσια έλεγαν «Ναι, φοβόμαστε ότι θα μας κακοποιήσουν σεξουαλικά στη διάρκεια αυτών των επιδρομών». Όταν τους αναφέρεις τους ισχυρισμούς του Μόντι ότι τις απελευθερώνει, οι νεαρές γυναίκες απαντούσαν οργισμένα:
«Ποιος θα μας απελευθερώσει; Οι ηγέτες του BJP που ισχυρίζονται ότι οι άντρες στην Ουτάρ Πραντές ή στην Χαριάνα (όπου υπάρχει έλλειψη γυναικών σε σχέση με τον αντρικό πληθυσμό) θα μπορέσουν τώρα να προμηθευτούν καλές νύφες από το Κασμίρ; Μήλα και ροδάκινα του Κασμίρ είμαστε; Αγαθά που προσφέρονται για λεηλασία από τους κατακτητές μας;».
Η οργή τους σε συγκλόνιζε.
Το να αντικρίζεις πρόσωπα αγοριών σημαδεμένα από αεροβόλα, τυφλωμένα ή έχοντας χάσει ένα μάτι, ήταν ένα «κατηγορώ». Αισθανόμασταν συνένοχοι σε αυτή την αγριότητα, που διαπράττεται στο όνομά μας.
Ο Μόντι απλά συνεχίζει τις πολιτικές που ακολουθούσαν και προηγούμενοι Ινδοί ηγέτες απέναντι στο Κασμίρ ή ο ίδιος και το κόμμα του BJP προσθέτουν κάτι παραπάνω στο «μίγμα» αυτή τη στιγμή;
Οι προηγούμενες κυβερνήσεις της Ινδίας, που ελέγχονταν από το Κόμμα του Κογκρέσου, είχαν μια πολυεπίπεδη προσέγγιση απέναντι στο Κασμίρ: Δημιουργούσαν πελατειακές τοπικές κυβερνήσεις. Μιλούσαν για την ανάγκη «να κερδίσουμε τις καρδιές και τα μυαλά». Προσπαθούσαν να πείσουν τη διεθνή κοινότητα ότι η διεξαγωγή εκλογών και το Άρθρο 370 αποδεικνύουν ότι ο λαός του Κασμίρ στηρίζει την ινδική κυβέρνηση. Και την ίδια ώρα, εξαπέλυαν ένα καθεστώς εκτελέσεων κατά την προσαγωγή, μαζικών τάφων, αεροβόλων όπλων και σφαγών άοπλων διαδηλωτών.
Η πολιτική της κυβέρνησης Μόντι δεν προσφέρει κανένα άλλοθι. Δεν αφήνει στους φιλελεύθερους χώρο να κρυφτούν, δεν αφήνει καμιά δυνατότητα συζήτησης περί «κατάκτησης των καρδιών και των μυαλών». Όπως λένε στο Κασμίρ, «Το Κογκρέσο μας μαχαιρώνει πισώπλατα, το BJP έρχεται μπροστά μας και μας μαχαιρώνει». Το BJP ακολουθεί πολιτική «πυρός και σιδήρου». Δεν το ενδιαφέρει να «διαχειριστεί» το Κασμίρ ή να «διαχειριστεί» την εικόνα του διεθνώς. Ευχαρίστως βάζει φωτιά σε όλο το Κασμίρ –και σε αυτή τη φωτιά «ψήνει» το πολιτικό του «ψωμί». Συνεπής με τις φαντασιώσεις του ινδουιστικού εθνικισμού του, παρουσιάζει το Κασμίρ ως γη ανυπότακτων μουσουλμάνων οι οποίοι –όπως υποτίθεται όλοι οι μουσουλμάνοι– λατρεύουν το Πακιστάν και μισούν την Ινδία. Και παρουσιάζει τον Μόντι και τον Σαχ ως τους γενναίους κατακτητές αυτής της «ανυπότακτης» επαρχίας.
Τα μεγάλα ΜΜΕ αναφέρουν ότι στην Ινδία υπάρχει μεγάλη υποστήριξη για την κίνηση του Μόντι να καταργήσει την αυτονομία του Κασμίρ. Ισχύει; Κι αν ναι, γιατί;
Η απάντηση σε αυτό είναι ναι και όχι. Ναι, τα ινδικά σχολεία ποτέ δεν δίδαξαν πραγματικά την ιστορία της προσχώρησης του Κασμίρ και τα γεγονότα γύρω από τη διαμάχη. Οπότε πολλοί μαθαίνουν ιστορία σήμερα από επιθετικά, φασιστικά, προπαγανδιστικά ΜΜΕ. Ακόμα και ανάμεσα στους καλοπροαίρετους φιλελεύθερους υπάρχουν αρκετοί που καλωσορίζουν την κίνηση της κυβέρνησης Μόντι.
Αλλά –νομίζω αυτό πρέπει να το τονίσουμε– έχουν υπάρξει μεγάλες διαδηλώσεις σε όλη την Ινδία ενάντια σ’ αυτή την κίνηση από φοιτητές, εργάτες, γυναίκες, Νταλίτ, την Αριστερά και κοινωνικές οργανώσεις. Φεμινίστριες αγωνίστριες και Νταλίτ αγωνιστές τονίζουν ότι, όταν το BJP λέει ότι το Άρθρο 370 ήταν μια «προσωρινή» πρόβλεψη στο Σύνταγμα που κάποια στιγμή έπρεπε να τελειώνει, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το BJP λέει το ίδιο πράγμα για νόμους θετικών διακρίσεων που αφορούν καταπιεσμένες κάστες και φυλές: ότι κι αυτοί είναι «προσωρινές προβλέψεις» που θα έπρεπε να έχουν τελειώσει εδώ και πολύ καιρό.
Αν μπόρεσαν να «διαλύσουν» ή να «εξολοθρεύσουν» την ανεξαρτησία του Τζαμού και Κασμίρ μέσα σε μια νύχτα και να το μετατρέψουν σε δύο περιοχές που υπάγονται απευθείας στον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης, μπορούν εξίσου εύκολα να κάνουν το ίδιο σε όποιο κρατίδιο της Ινδίας θεωρήσουν «ανυπάκουο».
Αν το Ταμίλ Ναντού δεν αποδεχτεί την ινδουιστική επιβολή, θα το μετατρέψουν μήπως κι αυτό σε περιοχή υπό τον έλεγχο του κεντρικού κράτους με όνομα «Ταμίλ Πραντές»; Αν μπόρεσαν να απαλλαγούν από ένα Άρθρο του Συντάγματος τόσο εύκολα, τους δίνει αυτοπεποίθηση να συνεχίσουν να πελεκούν τις υποδομές του κοσμικού, δημοκρατικού, ομόσπονδου Συντάγματος. Στην ομιλία του στις 15 Αυγούστου, ο Μόντι καυχήθηκε που επί 5 χρόνια στην κυβέρνηση καταργεί τουλάχιστον έναν «περιττό» νόμο τη μέρα και κανείς δεν το είχε πάρει χαμπάρι. Αυτοί οι «περιττοί» νόμοι περιλαμβάνουν τμήματα της εργατικής νομοθεσίας, της περιβαλλοντικής προστασίας και της ασφάλειας στο χώρο δουλειάς!
Αυτή τη στιγμή χρειάζεται πολύ θάρρος για να πει κανείς την αλήθεια για το Κασμίρ. Η κυβέρνηση Μόντι πέρασε νόμους που επιτρέπουν εύκολα να κατηγορηθούν μεμονωμένα άτομα ως «τρομοκράτες». Η αληθοφανής δικαιολογία είναι ότι υπάρχουν και τρομοκράτες που δρουν ως «μοναχικοί λύκοι» (η Ινδία βέβαια προς το παρόν δεν έχει αντιμετωπίσει τέτοιου είδους κρούσμα). Αλλά η πραγματική πρόθεση του νόμου είναι να απαγορεύσει κάθε κριτική στο όνομα της εθνικής ασφάλειας. Οπότε καθένας από εμάς που εκφράζεται ενάντια στην πολιτική του Μόντι στο Κασμίρ αντιμετωπίζει πλέον τον κίνδυνο σύλληψης στην καλύτερη περίπτωση και φασιστικής-ακροδεξιάς βίας στη χειρότερη.
Ποιος είναι ο ρόλος του Πακιστάν στο Κασμίρ; Πώς θα έπρεπε να προσεγγίζουμε τις διακρατικές σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν σε αυτό το ζήτημα, με δεδομένο ότι και οι δύο χώρες είναι πυρηνικές δυνάμεις;
Ο ρόλος του Πακιστάν στο Κασμίρ είναι και αμφιλεγόμενος και επικίνδυνος. Πράγματι το Πακιστάν είχε δημιουργήσει προηγούμενο για αυτό που μόλις έκανε η κυβέρνηση της Ινδίας. Μετέτρεψε τμήματα του υπό πακιστανική διοίκηση Κασμίρ σε «Κεντρικά Διοικούμενες Περιοχές». Όπως σημείωνε και μια πρόσφατη έκθεση του Γραφείου του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ούτε το Πακιστάν σέβεται τις απόψεις του λαού του Κασμίρ. Το Κασμίρ είναι ένα πιόνι στην πολιτική τους απέναντι στην Ινδία. Τίποτε από αυτά δεν βοηθάει τον αγώνα του λαού του Κασμίρ. Βοηθά μόνο την ακραία ινδουιστική ακροδεξιά, γιατί συμβάλλει στο να καταπνιγούν οι ανεξάρτητες φωνές στην Ινδία όπως και οι φωνές του λαού του Κασμίρ και να μετατραπεί το ζήτημα του Κασμίρ σε πρόβλημα αντιπαράθεσης της Ινδίας με το Πακιστάν.
Πίσω στο Κασμίρ, ένας νεαρός μειδίασε, όταν τον ρωτήσαμε, γιατί οι κάτοικοι του Κασμίρ φωνάζουν φιλο-πακιστανικά συνθήματα ή υποστηρίζουν το Πακιστάν στους αγώνες κρίκετ. Είπε: «Ξέρουμε καλά τις αντιδημοκρατικές συνθήκες που επικρατούν στο Πακιστάν. Δεν ζηλεύουμε καθόλου το πώς ζουν οι Πακιστανοί. Αλλά φωνάζουμε υπέρ του Πακιστάν για να πειράξουμε τους Ινδούς στρατιώτες –ξέρουμε ότι κάθε αναφορά στο Πακιστάν τους ενοχλεί απίστευτα!».
Πιστεύεις ότι το ζήτημα του Κασμίρ εντάσσεται στη διεθνή ενίσχυση κι εξάπλωση της ισλαμοφοβίας;
Βεβαίως, η παγκόσμια ισλαμοφοβία βοήθησε στην εγκαθίδρυση της πολιτικής του ινδουιστικού εθνικισμού στην Ινδία και την ανατολική Ασία και ιδιαίτερα στο Κασμίρ. Το BJP μπορεί να έχει τη μεταχείριση της Παλαιστίνης και των Παλαιστινίων από το Ισραήλ ως μοντέλο για τη μεταχείριση που επιφυλάσσει στους Ινδούς μουσουλμάνους, στο λαό του Κασμίρ, και στο Πακιστάν. Τα ισλαμοφοβικά στερεότυπα έχουν επίσης συμβάλει στο να πειστεί ένα τμήμα της φιλελεύθερης κοινής γνώμης ότι η υποστήριξη στο λαό του Κασμίρ σημαίνει υποστήριξη σε ένα «Ισλαμικό Κράτος».
Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται πολύς κόσμος είναι το εξής: ο εξισλαμισμός του κινήματος του Κασμίρ είναι παράγωγο του εξ-ινδουισμού της καταπίεσης που αντιμετωπίζουν. Όταν τα φορτηγά του στρατού φέρουν ινδουιστικά σύμβολα, όταν οι προσευχές στα τζαμιά απαγορεύονται, όταν η απόλυτη κατάργηση των βασικών δικαιωμάτων στο Κασμίρ εκλογικεύεται από φιλελεύθερους σχολιαστές με μεγάλη επιρροή στην Ινδία, είναι φυσιολογικό το μοναδικό κρατίδιο με μουσουλμανική πλειοψηφία στην Ινδία να αισθάνεται ότι διώκεται και καταπιέζεται ακριβώς επειδή είναι μουσουλμανικό.
Τι μπορεί να κάνει η διεθνής Αριστερά για να σταθεί αλληλέγγυα με το λαό του Κασμίρ;
Το Κασμίρ και το αντιφασιστικό κίνημα στην Ινδία χρειάζονται αλληλεγγύη επειγόντως. Καθώς η Ινδία είναι μια τεράστια αγορά, βλέπουμε κυβερνήσεις διεθνώς, όπως και σχολιαστές με μεγάλη επιρροή, να αρνούνται να βάλουν τον Μόντι και τον ανατριχιαστικό συνεργάτη του τον Σαχ στη λίστα με ανθρώπους όπως ο Τραμπ, ο Μπολσονάρο, ο Ντουτέρτε, ο Ερντογάν ή ο Πούτιν. Έτσι, ο Ομπάμα έγραφε άρθρο γνώμης που δόξάζε τον Μόντι. Ο Μπέαρ Γκριλς γυρίζει εκπομπή στο δάσος μαζί με τον Μόντι –χωρίς να αναφέρει ότι ο Μόντι ξηλώνει τους νόμους προστασίας των δασών και παραδίδει τεράστιες εκτάσεις παρθένου δάσους στην ευνοούμενή του εταιρεία Αντάνι, η οποία επίσης καταστρέφει το Great Barrier Reef της Αυστραλίας με τη στήριξη του Μόντι!
Οπότε σας παρακαλώ διαδώστε τις αναφορές για την πραγματική κατάσταση στο Κασμίρ και οργανώστε συζητήσεις, όπου θα μπορούν να ακουστούν με σεβασμό οι λόγιοι και οι συγγραφείς του Κασμίρ. Προβάλετε ταινίες για το Κασμίρ. Κι επίσης παρακαλώ να καταλάβετε και να διαμαρτυρηθείτε ενάντια στους τρόπους με τους οποίους ο Μόντι ποδοπατά τη δημοκρατία στην Ινδία.