«Όλο το Κασμίρ είναι μια φυλακή»

Μπο­ρείς να μας εξη­γή­σεις πώς φτά­σα­με ως εδώ, για τους ανα­γνώ­στες που ίσως δεν γνω­ρί­ζουν τις ρίζες της ση­με­ρι­νής κρί­σης στο Κα­σμίρ; Τι ρόλο έπαι­ξε η βρε­τα­νι­κή αποι­κιο­κρα­τία;

Η πο­λύ­χρο­νη σύ­γκρου­ση στο Τζα­μού και Κα­σμίρ, όπως και πολ­λές άλλες δια­μά­χες στην [ιν­δι­κή] υπο-ήπει­ρο, έχει ως πρω­ταρ­χι­κή αιτία τον βρε­τα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό. Η ανε­ξαρ­τη­σία της συ­νο­δεύ­τη­κε από έναν αι­μα­τη­ρό δια­με­λι­σμό και δια­κοι­νο­τι­κή βία με­τα­ξύ Ιν­δουι­στών και Μου­σουλ­μά­νων. Οι πε­ρισ­σό­τε­ρες πε­ριο­χές με μου­σουλ­μα­νι­κή πλειο­ψη­φία, που βρί­σκο­νταν στα σύ­νο­ρα με­τα­ξύ των δύο χωρών, πα­ρα­χω­ρή­θη­καν στο Πα­κι­στάν. Υπήρ­χαν πολλά «πρι­γκη­πι­κά κρα­τί­δια» [ΣτΜ: ημι-αυ­τό­νο­μες πε­ριο­χές σε σχέση εξάρ­τη­σης από τη Βρε­τα­νι­κή Αυ­το­κρα­το­ρία] που είχαν την επι­λο­γή είτε να δια­τη­ρή­σουν την αυ­το­νο­μία τους είτε να προ­σχω­ρή­σουν σε ένα από τα δύο νέα ανε­ξάρ­τη­τα έθνη. Το Τζα­μού και Κα­σμίρ ήταν ένα τέ­τοιο πρι­γκη­πι­κό κρα­τί­διο. Η γε­ω­πο­λι­τι­κή του το­πο­θε­σία και το γε­γο­νός ότι είχε μου­σουλ­μα­νι­κή πλειο­ψη­φία έκα­ναν πιο λο­γι­κή την επι­λο­γή της ένω­σης με το Πα­κι­στάν.  

Αλλά το κρα­τί­διο είχε έναν Ινδό κυ­βερ­νή­τη, το Μα­χα­ρα­γιά Χάρι Σιν­γκχ, που δεν ήθελε να ενω­θεί ούτε με την Ινδία ούτε με το Πα­κι­στάν. Ενώ οι κά­τοι­κοι του κρα­τι­δί­ου, μου­σουλ­μά­νοι και πα­ντίτ (ιν­δουι­στές), θε­ω­ρού­σαν ση­μα­ντι­κή την ταυ­τό­τη­τά τους ως λαός του Κα­σμίρ. Έτσι, με­τα­ξύ Αυ­γού­στου και Οκτώ­βρη του 1947, το Τζα­μού και Κα­σμίρ πα­ρέ­μει­νε ανε­ξάρ­τη­το.

Τον Οκτώ­βρη του 1947, αντι­μέ­τω­πος με μια ένο­πλη ει­σβο­λή  πο­λι­το­φυ­λα­κών Αφ­γα­νών φυ­λάρ­χων που υπο­στη­ρί­ζο­νταν από το Πα­και­στάν, ο Μα­χα­ρα­γιάς Χάρι Σιν­γκχ στρά­φη­κε προς την Ινδία για βο­ή­θεια. Τότε υπέ­γρα­ψε την Πράξη Προ­σχώ­ρη­σης, μια σύμ­βα­ση που επέ­τρε­πε στο Τζα­μού και Κα­σμίρ να δια­τη­ρή­σει την αυ­το­νο­μία του σε όλα τα επί­πε­δα εκτός από την άμυνα, την εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή και τις επι­κοι­νω­νί­ες. Η Πράξη Προ­σχώ­ρη­σης έλεγε με σα­φή­νεια ότι το κρά­τος δεν δε­σμευό­ταν από το Σύ­νταγ­μα της Ιν­δί­ας. Επί­σης προ­έ­βλε­πε ότι η από­φα­ση του ηγέτη να προ­σχω­ρή­σει στην Ινδία έπρε­πε να εγκρι­θεί από το λαό του κρά­τους σε δη­μο­ψή­φι­σμα. Η Συ­νταγ­μα­τι­κή σύμ­βα­ση, που εγ­γυό­ταν στο Τζα­μού και Κα­σμίρ υψηλό βαθμό αυ­το­νο­μί­ας σε όλα τα επί­πε­δα εκτός από τα τρία που προ­α­να­φέρ­θη­καν, συμ­φω­νή­θη­κε σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με­τα­ξύ της ηγε­σί­ας του Κα­σμίρ και της ηγε­σί­ας της Ιν­δί­ας κι εν­σω­μα­τώ­θη­κε στο Σύ­νταγ­μα της Ιν­δί­ας ως «Άρθρο 370».

Ο λαός του Κα­σμίρ εκεί­νη την πε­ρί­ο­δο αι­σθα­νό­ταν ότι η «Κα­σμι­ρι­γιάτ» (η «κα­σμί­ρι» ταυ­τό­τη­τα) και η αυ­το­νο­μία του θα ήταν πιο ασφα­λής σε μια κο­σμι­κή, δη­μο­κρα­τι­κή, πο­λυ­συλ­λε­κτι­κή, ομό­σπον­δη Ινδία από ό,τι στο Πα­κι­στάν. Ο Σε­ΐ­χης Αμπ­ντά­λα, δη­μο­φι­λής ηγέ­της του λαού του Κα­σμίρ εκεί­νη την εποχή, είχε δη­λώ­σει: «Κα­νο­νι­κά, με τις κα­τευ­θυ­ντή­ριες αρχές που κα­θό­ρι­σαν το Δια­με­λι­σμό της Ιν­δί­ας, το δικό μας πρι­γκι­πά­το του Τζα­μού και Κα­σμίρ θα έπρε­πε να πάει στο Πα­κι­στάν. Αλλά δια­λέ­ξα­με την Ινδία, για τον κο­σμι­κό της χα­ρα­κτή­ρα, τη δη­μο­κρα­τία της και την έγνοια που έδει­ξε για τους πο­λί­τες του Τζα­μού και Κα­σμίρ».

Έχουν και άλλα κρα­τί­δια της Ιν­δί­ας τις δικές τους πα­ρό­μοιες προ­βλέ­ψεις με αυτές του Άρ­θρου 370, προ­στα­τεύ­ο­ντας τη γη τους και τον πο­λι­τι­σμό τους, αλλά αυτές οι προ­βλέ­ψεις δεν υπο­στη­ρί­ζο­νται από μια νο­μι­κή σύμ­βα­ση όπως η Πράξη Προ­σχώ­ρη­σης. Αλλά τα χρό­νια που ακο­λού­θη­σαν, οι κυ­βερ­νή­σεις της Ιν­δί­ας με­τέ­τρε­ψαν το Άρθρο 370 σε κενό γράμ­μα και υπέ­βα­λαν το Τζα­μού και Κα­σμίρ σε δια­δο­χι­κές προ­δο­σί­ες. 

Ποιο άλλο κρα­τί­διο της Ιν­δί­ας είχε τον ηγέτη του (Σε­ΐ­χης Αμπ­ντά­λα) φυ­λα­κι­σμέ­νο για δυο δε­κα­ε­τί­ες; Ποιο άλλο κρα­τί­διο έχει μόνο κυ­βερ­νή­σεις που απο­τε­λούν μα­ριο­νέ­τες του Νέου Δελχί; Ποιο άλλο κρα­τί­διο της Ιν­δί­ας έχει μα­ζι­κούς τά­φους με θαμ­μέ­να χι­λιά­δες θύ­μα­τα κρα­τι­κών δο­λο­φο­νιών –χωρίς να υπάρ­χει κα­τα­κραυ­γή στα ΜΜΕ και στη Βουλή;

Κα­ταρ­γώ­ντας το Άρθρο 370 (και το Άρθρο 35Α), που απο­τε­λού­σαν τα κου­ρε­λια­σμέ­να σύμ­βο­λα της υπό­σχε­σης για αυ­το­νο­μία, η κυ­βέρ­νη­ση Μόντι έκαψε τη συ­νταγ­μα­τι­κή γέ­φυ­ρα που ένωνε το Κα­σμίρ με την Ινδία. Οι προη­γού­με­νοι πο­λι­τι­κοί ηγέ­τες επι­δεί­κνυαν το φύλο συκής του Άρ­θρου 370 (και τις τα­κτι­κές εκλο­γές για τη Συ­νέ­λευ­ση και το Κοι­νο­βού­λιο του κρα­τι­δί­ου) ως από­δει­ξη του συ­νταγ­μα­τι­κού συμ­βο­λαί­ου που δένει το Κα­σμίρ με την Ινδία. Πλέον το φύλο συκής δεν υπάρ­χει. Αυτό που έχει απο­μεί­νει είναι ο ανοι­χτός, βί­αιος στρα­τιω­τι­κός έλεγ­χος πάνω στο λαό του Κα­σμίρ.

Μόλις επέ­στρε­ψες από το Κα­σμίρ. Τι μπο­ρείς να μας πεις για την κα­τά­στα­ση εκεί;

Όλο το Κα­σμίρ ήταν μια φυ­λα­κή. Έχει δια­κο­πεί κάθε επι­κοι­νω­νία με τον έξω κόσμο –το ίντερ­νετ, οι στα­θε­ρές τη­λε­φω­νι­κές γραμ­μές, τα κι­νη­τά τη­λέ­φω­να. Κάθε δρό­μος έχει πα­ρα­στρα­τιω­τι­κά μπλό­κα και συρ­μα­το­πλέγ­μα­τα εμπο­δί­ζουν κάθε κί­νη­ση. Ακόμα και η το­πι­κή αστυ­νο­μία του Τζα­μού και Κα­σμίρ έχει υπο­βι­βα­στεί σε κα­θή­κο­ντα τρο­χο­νό­μου –όλη η εξου­σία βρί­σκε­ται στους πα­ρα­στρα­τιω­τι­κούς. Οι άν­θρω­ποι βρί­σκο­νται σε ακραία άσχη­μη ψυ­χο­λο­γι­κή κα­τά­στα­ση –γε­μά­τοι θυμό και πόνο. Μας έλε­γαν επα­νει­λημ­μέ­να ότι αι­σθά­νο­νται εξευ­τε­λι­σμέ­νοι και σκλα­βω­μέ­νοι. Πολ­λοί πί­στευαν συ­γκε­κρι­μέ­να ότι ο ισλα­μό­φο­βος Μόντι επέ­λε­ξε σκό­πι­μα να εξα­πο­λύ­σει αυτή την επί­θε­ση πριν τη θρη­σκευ­τι­κή γιορ­τή του Μπακρ Εΐντ. Υπήρ­χε πα­ντού στον αέρα μια αί­σθη­ση φόβου και θρή­νου.

Τα συρ­μα­το­πλέγ­μα­τα, οι στρα­τιώ­τες που κρα­δαί­νουν τα όπλα τους και η δια­κο­πή κάθε τη­λε­πι­κοι­νω­νί­ας ήταν απο­τρό­παια, αλλά υπήρ­χε μια ακόμα πιο απο­τρό­παια κι υφέρ­που­σα μέ­θο­δος ελέγ­χου του πλη­θυ­σμού: Οι μα­ζι­κές πα­ρά­νο­μες προ­σα­γω­γές παι­διών 9 και 10 χρο­νών.

Συ­να­ντή­σα­με τις μα­νά­δες πολ­λών τέ­τοιων παι­διών που ήταν εμ­φα­νές ότι αρ­νού­νταν να εκ­φρά­σουν με λόγια το χει­ρό­τε­ρο φόβο τους –ότι τα παι­διά τους μπο­ρεί να «εξα­φα­νί­ζο­νταν» και η αστυ­νο­μία ή ο στρα­τός απλώς θα αρ­νού­νταν ότι τα είχαν προ­σα­γά­γει.

Σε μια γει­το­νιά της Πουλ­γουά­μα, ακού­γα­με έναν άντρα να μας λέει πόση λίγη πίστη είχε στις δια­βε­βαιώ­σεις μας ότι γυρ­νώ­ντας στο Δελχί θα πούμε την αλή­θεια. Εκεί­νη την ώρα μας πλη­σί­α­σε μια γυ­ναί­κα, με έπια­σε από το χέρι και με δά­κρυα στα μάτια μας είπε ορ­γι­σμέ­νη κάτι στα Κα­σμί­ρι. Ο άντρας με­τά­φρα­σε: «Λέει “οι δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας πήραν τον γιο μου το 2005 και δεν τον επέ­στρε­ψαν ποτέ. Δεν έχει νόημα να μιλάω μαζί σας –μπο­ρεί­τε να τον φέ­ρε­τε πίσω;”». Αν και ήξερα για τέ­τοιες εξα­φα­νί­σεις, ήταν τε­ρα­τώ­δες να βλέ­πεις τα παι­διά να χρη­σι­μο­ποιού­νται ως μέσο ελέγ­χου ενός ολό­κλη­ρου λαού.

Ο Μόντι και ο υπαρ­χη­γός του Αμίτ Σαχ επα­να­λάμ­βα­ναν το πα­νάρ­χαιο επι­χεί­ρη­μα υπέρ της ιμπε­ρια­λι­στι­κής κυ­ριαρ­χί­ας: πρέ­πει να απε­λευ­θε­ρώ­σου­με τις γυ­ναί­κες του Κα­σμίρ. Ένας δι­πλω­μά­της της προη­γού­με­νης κυ­βέρ­νη­σης του κόμ­μα­τος του Κο­γκρέ­σου, ο Νι­ρου­πά­μα Μένον Ράο, είχε ισχυ­ρι­στεί ότι το Κα­σμίρ είναι 200 χρό­νια πίσω από «την υπό­λοι­πη Ινδία».  

Αντί­θε­τα, ανα­κα­λύ­ψα­με ότι στην ύπαι­θρο του Κα­σμίρ υπήρ­χε υψηλό επί­πε­δο μόρ­φω­σης και κα­νέ­να ίχνος ακραί­ας εξα­θλί­ω­σης και φτώ­χειας, όπως αυτά που χα­ρα­κτη­ρί­ζουν την ύπαι­θρο της Βό­ρειας Ιν­δί­ας. Τα κο­ρί­τσια κι οι γυ­ναί­κες του Κα­σμίρ είχαν ιδιαί­τε­ρα ισχυ­ρές από­ψεις. «Πώς μπο­ρού­με να γιορ­τά­σου­με το Εΐντ, όταν οι αδελ­φοί μας είναι υπό κρά­τη­ση;», μου είπε μία από αυτές. «Οι δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας ει­σβά­λουν στα σπί­τια μας τη νύχτα για να αρ­πά­ξουν τα αγό­ρια και τους άντρες μας». Όπως και σε πολλά άλλα μέρη του κό­σμου, στην κοι­νω­νία του Κα­σμίρ είναι τα­μπού να μιλάς για σε­ξουα­λι­κές επι­θέ­σεις. Παρ’ όλα αυτά κά­ποια κο­ρί­τσια έλε­γαν «Ναι, φο­βό­μα­στε ότι θα μας κα­κο­ποι­ή­σουν σε­ξουα­λι­κά στη διάρ­κεια αυτών των επι­δρο­μών». Όταν τους ανα­φέ­ρεις τους ισχυ­ρι­σμούς του Μόντι ότι τις απε­λευ­θε­ρώ­νει, οι νε­α­ρές γυ­ναί­κες απα­ντού­σαν ορ­γι­σμέ­να:

«Ποιος θα μας απε­λευ­θε­ρώ­σει; Οι ηγέ­τες του BJP που ισχυ­ρί­ζο­νται ότι οι άντρες στην Ουτάρ Πρα­ντές ή στην Χα­ριά­να (όπου υπάρ­χει έλ­λει­ψη γυ­ναι­κών σε σχέση με τον αντρι­κό πλη­θυ­σμό) θα μπο­ρέ­σουν τώρα να προ­μη­θευ­τούν καλές νύφες από το Κα­σμίρ; Μήλα και ρο­δά­κι­να του Κα­σμίρ εί­μα­στε; Αγαθά που προ­σφέ­ρο­νται για λε­η­λα­σία από τους κα­τα­κτη­τές μας;».

Η οργή τους σε συ­γκλό­νι­ζε.

Το να αντι­κρί­ζεις πρό­σω­πα αγο­ριών ση­μα­δε­μέ­να από αε­ρο­βό­λα, τυ­φλω­μέ­να ή έχο­ντας χάσει ένα μάτι, ήταν ένα «κα­τη­γο­ρώ». Αι­σθα­νό­μα­σταν συ­νέ­νο­χοι σε αυτή την αγριό­τη­τα, που δια­πράτ­τε­ται στο όνομά μας.   

Ο Μόντι απλά συ­νε­χί­ζει τις πο­λι­τι­κές που ακο­λου­θού­σαν και προη­γού­με­νοι Ινδοί ηγέ­τες απέ­να­ντι στο Κα­σμίρ ή ο ίδιος και το κόμμα του BJP προ­σθέ­τουν κάτι πα­ρα­πά­νω στο «μίγμα» αυτή τη στιγ­μή;

Οι προη­γού­με­νες κυ­βερ­νή­σεις της Ιν­δί­ας, που ελέγ­χο­νταν από το Κόμμα του Κο­γκρέ­σου, είχαν μια πο­λυ­ε­πί­πε­δη προ­σέγ­γι­ση απέ­να­ντι στο Κα­σμίρ: Δη­μιουρ­γού­σαν πε­λα­τεια­κές το­πι­κές κυ­βερ­νή­σεις. Μι­λού­σαν για την ανά­γκη «να κερ­δί­σου­με τις καρ­διές και τα μυαλά». Προ­σπα­θού­σαν να πεί­σουν τη διε­θνή κοι­νό­τη­τα ότι η διε­ξα­γω­γή εκλο­γών και το Άρθρο 370 απο­δει­κνύ­ουν ότι ο λαός του Κα­σμίρ στη­ρί­ζει την ιν­δι­κή κυ­βέρ­νη­ση. Και την ίδια ώρα, εξα­πέ­λυαν ένα κα­θε­στώς εκτε­λέ­σε­ων κατά την προ­σα­γω­γή, μα­ζι­κών τάφων, αε­ρο­βό­λων όπλων και σφα­γών άο­πλων δια­δη­λω­τών.  

Η πο­λι­τι­κή της κυ­βέρ­νη­σης Μόντι δεν προ­σφέ­ρει κα­νέ­να άλ­λο­θι. Δεν αφή­νει στους φι­λε­λεύ­θε­ρους χώρο να κρυ­φτούν, δεν αφή­νει καμιά δυ­να­τό­τη­τα συ­ζή­τη­σης περί «κα­τά­κτη­σης των καρ­διών και των μυα­λών». Όπως λένε στο Κα­σμίρ, «Το Κο­γκρέ­σο μας μα­χαι­ρώ­νει πι­σώ­πλα­τα, το BJP έρ­χε­ται μπρο­στά μας και μας μα­χαι­ρώ­νει». Το BJP ακο­λου­θεί πο­λι­τι­κή «πυρός και σι­δή­ρου». Δεν το εν­δια­φέ­ρει να «δια­χει­ρι­στεί» το Κα­σμίρ ή να «δια­χει­ρι­στεί» την ει­κό­να του διε­θνώς. Ευ­χα­ρί­στως βάζει φωτιά σε όλο το Κα­σμίρ –και σε αυτή τη φωτιά «ψήνει» το πο­λι­τι­κό του «ψωμί». Συ­νε­πής με τις φα­ντα­σιώ­σεις του ιν­δουι­στι­κού εθνι­κι­σμού του, πα­ρου­σιά­ζει το Κα­σμίρ ως γη ανυ­πό­τα­κτων μου­σουλ­μά­νων οι οποί­οι –όπως υπο­τί­θε­ται όλοι οι μου­σουλ­μά­νοι– λα­τρεύ­ουν το Πα­κι­στάν και μι­σούν την Ινδία. Και πα­ρου­σιά­ζει τον Μόντι και τον Σαχ ως τους γεν­ναί­ους κα­τα­κτη­τές αυτής της «ανυ­πό­τα­κτης» επαρ­χί­ας. 

Τα με­γά­λα ΜΜΕ ανα­φέ­ρουν ότι στην Ινδία υπάρ­χει με­γά­λη υπο­στή­ρι­ξη για την κί­νη­ση του Μόντι να κα­ταρ­γή­σει την αυ­το­νο­μία του Κα­σμίρ. Ισχύ­ει; Κι αν ναι, γιατί;

Η απά­ντη­ση σε αυτό είναι ναι και όχι. Ναι, τα ιν­δι­κά σχο­λεία ποτέ δεν δί­δα­ξαν πραγ­μα­τι­κά την ιστο­ρία της προ­σχώ­ρη­σης του Κα­σμίρ και τα γε­γο­νό­τα γύρω από τη δια­μά­χη. Οπότε πολ­λοί μα­θαί­νουν ιστο­ρία σή­με­ρα  από επι­θε­τι­κά, φα­σι­στι­κά, προ­πα­γαν­δι­στι­κά ΜΜΕ. Ακόμα και ανά­με­σα στους κα­λο­προ­αί­ρε­τους φι­λε­λεύ­θε­ρους υπάρ­χουν αρ­κε­τοί που κα­λω­σο­ρί­ζουν την κί­νη­ση της κυ­βέρ­νη­σης Μόντι. 

Αλλά –νο­μί­ζω αυτό πρέ­πει να το το­νί­σου­με– έχουν υπάρ­ξει με­γά­λες δια­δη­λώ­σεις σε όλη την Ινδία ενά­ντια σ’ αυτή την κί­νη­ση από φοι­τη­τές, ερ­γά­τες, γυ­ναί­κες, Ντα­λίτ, την Αρι­στε­ρά και κοι­νω­νι­κές ορ­γα­νώ­σεις. Φε­μι­νί­στριες αγω­νί­στριες και Ντα­λίτ αγω­νι­στές το­νί­ζουν ότι, όταν το BJP λέει ότι το Άρθρο 370 ήταν μια «προ­σω­ρι­νή» πρό­βλε­ψη στο Σύ­νταγ­μα που κά­ποια στιγ­μή έπρε­πε να τε­λειώ­νει, θα πρέ­πει να θυ­μό­μα­στε ότι το BJP λέει το ίδιο πράγ­μα για νό­μους θε­τι­κών δια­κρί­σε­ων που αφο­ρούν κα­τα­πιε­σμέ­νες κά­στες και φυλές: ότι κι αυτοί είναι «προ­σω­ρι­νές προ­βλέ­ψεις» που θα έπρε­πε να έχουν τε­λειώ­σει εδώ και πολύ καιρό.

Αν μπό­ρε­σαν να «δια­λύ­σουν» ή να «εξο­λο­θρεύ­σουν» την ανε­ξαρ­τη­σία του Τζα­μού και Κα­σμίρ μέσα σε μια νύχτα και να το με­τα­τρέ­ψουν σε δύο πε­ριο­χές που υπά­γο­νται απευ­θεί­ας στον έλεγ­χο της κε­ντρι­κής κυ­βέρ­νη­σης, μπο­ρούν εξί­σου εύ­κο­λα να κά­νουν το ίδιο σε όποιο κρα­τί­διο της Ιν­δί­ας θε­ω­ρή­σουν «ανυ­πά­κουο».

Αν το Ταμίλ Να­ντού δεν απο­δε­χτεί την ιν­δουι­στι­κή επι­βο­λή, θα το με­τα­τρέ­ψουν μήπως κι αυτό σε πε­ριο­χή υπό τον έλεγ­χο του κε­ντρι­κού κρά­τους με όνομα «Ταμίλ Πρα­ντές»; Αν μπό­ρε­σαν να απαλ­λα­γούν από ένα Άρθρο του Συ­ντάγ­μα­τος τόσο εύ­κο­λα, τους δίνει αυ­το­πε­ποί­θη­ση να συ­νε­χί­σουν να πε­λε­κούν τις υπο­δο­μές του κο­σμι­κού, δη­μο­κρα­τι­κού, ομό­σπον­δου Συ­ντάγ­μα­τος. Στην ομι­λία του στις 15 Αυ­γού­στου, ο Μόντι καυ­χή­θη­κε που επί 5 χρό­νια στην κυ­βέρ­νη­ση κα­ταρ­γεί του­λά­χι­στον έναν «πε­ριτ­τό» νόμο τη μέρα και κα­νείς δεν το είχε πάρει χα­μπά­ρι. Αυτοί οι «πε­ριτ­τοί» νόμοι πε­ρι­λαμ­βά­νουν τμή­μα­τα της ερ­γα­τι­κής νο­μο­θε­σί­ας, της πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής προ­στα­σί­ας και της ασφά­λειας στο χώρο δου­λειάς! 

Αυτή τη στιγ­μή χρειά­ζε­ται πολύ θάρ­ρος για να πει κα­νείς την αλή­θεια για το Κα­σμίρ. Η κυ­βέρ­νη­ση Μόντι πέ­ρα­σε νό­μους που επι­τρέ­πουν εύ­κο­λα να κα­τη­γο­ρη­θούν με­μο­νω­μέ­να άτομα ως «τρο­μο­κρά­τες». Η αλη­θο­φα­νής δι­καιο­λο­γία είναι ότι υπάρ­χουν και τρο­μο­κρά­τες που δρουν ως «μο­να­χι­κοί λύκοι» (η Ινδία βέ­βαια προς το παρόν δεν έχει αντι­με­τω­πί­σει τέ­τοιου εί­δους κρού­σμα). Αλλά η πραγ­μα­τι­κή πρό­θε­ση του νόμου είναι να απα­γο­ρεύ­σει κάθε κρι­τι­κή στο όνομα της εθνι­κής ασφά­λειας. Οπότε κα­θέ­νας από εμάς που εκ­φρά­ζε­ται ενά­ντια στην πο­λι­τι­κή του Μόντι στο Κα­σμίρ αντι­με­τω­πί­ζει πλέον τον κίν­δυ­νο σύλ­λη­ψης στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση και φα­σι­στι­κής-ακρο­δε­ξιάς βίας στη χει­ρό­τε­ρη. 

Ποιος είναι ο ρόλος του Πα­κι­στάν στο Κα­σμίρ; Πώς θα έπρε­πε να προ­σεγ­γί­ζου­με τις δια­κρα­τι­κές σχέ­σεις με­τα­ξύ Ιν­δί­ας και Πα­κι­στάν σε αυτό το ζή­τη­μα, με δε­δο­μέ­νο ότι και οι δύο χώρες είναι πυ­ρη­νι­κές δυ­νά­μεις;

Ο ρόλος του Πα­κι­στάν στο Κα­σμίρ είναι και αμ­φι­λε­γό­με­νος και επι­κίν­δυ­νος. Πράγ­μα­τι το Πα­κι­στάν είχε δη­μιουρ­γή­σει προη­γού­με­νο για αυτό που μόλις έκανε η κυ­βέρ­νη­ση της Ιν­δί­ας. Με­τέ­τρε­ψε τμή­μα­τα του υπό πα­κι­στα­νι­κή διοί­κη­ση Κα­σμίρ σε «Κε­ντρι­κά Διοι­κού­με­νες Πε­ριο­χές». Όπως ση­μεί­ω­νε και μια πρό­σφα­τη έκ­θε­ση του Γρα­φεί­ου του Επι­τρό­που Αν­θρω­πί­νων Δι­καιω­μά­των του ΟΗΕ, ούτε το Πα­κι­στάν σέ­βε­ται τις από­ψεις του λαού του Κα­σμίρ. Το Κα­σμίρ είναι ένα πιόνι στην πο­λι­τι­κή τους απέ­να­ντι στην Ινδία. Τί­πο­τε από αυτά δεν βοη­θά­ει τον αγώνα του λαού του Κα­σμίρ. Βοηθά μόνο την ακραία ιν­δουι­στι­κή ακρο­δε­ξιά, γιατί συμ­βάλ­λει στο να κα­τα­πνι­γούν οι ανε­ξάρ­τη­τες φωνές στην Ινδία όπως και οι φωνές του λαού του Κα­σμίρ και να με­τα­τρα­πεί το ζή­τη­μα του Κα­σμίρ σε πρό­βλη­μα αντι­πα­ρά­θε­σης της Ιν­δί­ας με το Πα­κι­στάν.

Πίσω στο Κα­σμίρ, ένας νε­α­ρός μει­δί­α­σε, όταν τον ρω­τή­σα­με, γιατί οι κά­τοι­κοι του Κα­σμίρ φω­νά­ζουν φι­λο-πα­κι­στα­νι­κά συν­θή­μα­τα ή υπο­στη­ρί­ζουν το Πα­κι­στάν στους αγώ­νες κρί­κετ. Είπε: «Ξέ­ρου­με καλά τις αντι­δη­μο­κρα­τι­κές συν­θή­κες που επι­κρα­τούν στο Πα­κι­στάν. Δεν ζη­λεύ­ου­με κα­θό­λου το πώς ζουν οι Πα­κι­στα­νοί. Αλλά φω­νά­ζου­με υπέρ του Πα­κι­στάν για να πει­ρά­ξου­με τους Ιν­δούς στρα­τιώ­τες –ξέ­ρου­με ότι κάθε ανα­φο­ρά στο Πα­κι­στάν τους ενο­χλεί απί­στευ­τα!».

Πι­στεύ­εις ότι το ζή­τη­μα του Κα­σμίρ εντάσ­σε­ται στη διε­θνή ενί­σχυ­ση κι εξά­πλω­ση της ισλα­μο­φο­βί­ας;

Βε­βαί­ως, η πα­γκό­σμια ισλα­μο­φο­βία βο­ή­θη­σε στην εγκα­θί­δρυ­ση της πο­λι­τι­κής του ιν­δουι­στι­κού εθνι­κι­σμού στην Ινδία και την ανα­το­λι­κή Ασία και ιδιαί­τε­ρα στο Κα­σμίρ. Το BJP μπο­ρεί να έχει τη με­τα­χεί­ρι­ση της Πα­λαι­στί­νης και των Πα­λαι­στι­νί­ων από το Ισ­ρα­ήλ ως μο­ντέ­λο για τη με­τα­χεί­ρι­ση που επι­φυ­λάσ­σει στους Ιν­δούς μου­σουλ­μά­νους, στο λαό του Κα­σμίρ, και στο Πα­κι­στάν. Τα ισλα­μο­φο­βι­κά στε­ρε­ό­τυ­πα έχουν επί­σης συμ­βά­λει στο να πει­στεί ένα τμήμα της φι­λε­λεύ­θε­ρης κοι­νής γνώ­μης ότι η υπο­στή­ρι­ξη στο λαό του Κα­σμίρ ση­μαί­νει υπο­στή­ρι­ξη σε ένα «Ισλα­μι­κό Κρά­τος».  

Αυτό που δεν αντι­λαμ­βά­νε­ται πολύς κό­σμος είναι το εξής: ο εξι­σλα­μι­σμός του κι­νή­μα­τος του Κα­σμίρ είναι πα­ρά­γω­γο του εξ-ιν­δουι­σμού της κα­τα­πί­ε­σης που αντι­με­τω­πί­ζουν. Όταν τα φορ­τη­γά του στρα­τού φέ­ρουν ιν­δουι­στι­κά σύμ­βο­λα, όταν οι προ­σευ­χές στα τζα­μιά απα­γο­ρεύ­ο­νται, όταν η από­λυ­τη κα­τάρ­γη­ση των βα­σι­κών δι­καιω­μά­των στο Κα­σμίρ εκλο­γι­κεύ­ε­ται από φι­λε­λεύ­θε­ρους σχο­λια­στές με με­γά­λη επιρ­ροή στην Ινδία, είναι φυ­σιο­λο­γι­κό το μο­να­δι­κό κρα­τί­διο με μου­σουλ­μα­νι­κή πλειο­ψη­φία στην Ινδία να αι­σθά­νε­ται ότι διώ­κε­ται και κα­τα­πιέ­ζε­ται ακρι­βώς επει­δή είναι μου­σουλ­μα­νι­κό. 

Τι μπο­ρεί να κάνει η διε­θνής Αρι­στε­ρά για να στα­θεί αλ­λη­λέγ­γυα με το λαό του Κα­σμίρ;

Το Κα­σμίρ και το αντι­φα­σι­στι­κό κί­νη­μα στην Ινδία χρειά­ζο­νται αλ­λη­λεγ­γύη επει­γό­ντως. Καθώς η Ινδία είναι μια τε­ρά­στια αγορά, βλέ­που­με κυ­βερ­νή­σεις διε­θνώς, όπως και σχο­λια­στές με με­γά­λη επιρ­ροή, να αρ­νού­νται να βά­λουν τον Μόντι και τον ανα­τρι­χια­στι­κό συ­νερ­γά­τη του τον Σαχ στη λίστα με αν­θρώ­πους όπως ο Τραμπ, ο Μπολ­σο­νά­ρο, ο Ντου­τέρ­τε, ο Ερ­ντο­γάν ή ο Πού­τιν. Έτσι, ο Ομπά­μα έγρα­φε άρθρο γνώ­μης που δό­ξά­ζε τον Μόντι. Ο Μπέαρ Γκριλς γυ­ρί­ζει εκ­πο­μπή στο δάσος μαζί με τον Μόντι –χωρίς να ανα­φέ­ρει ότι ο Μόντι ξη­λώ­νει τους νό­μους προ­στα­σί­ας των δασών και πα­ρα­δί­δει τε­ρά­στιες εκτά­σεις παρ­θέ­νου δά­σους στην ευ­νο­ού­με­νή του εται­ρεία Αντά­νι, η οποία επί­σης κα­τα­στρέ­φει το Great Barrier Reef της Αυ­στρα­λί­ας με τη στή­ρι­ξη του Μόντι!

Οπότε σας πα­ρα­κα­λώ δια­δώ­στε τις ανα­φο­ρές για την πραγ­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση στο Κα­σμίρ και ορ­γα­νώ­στε συ­ζη­τή­σεις, όπου θα μπο­ρούν να ακου­στούν με σε­βα­σμό οι λό­γιοι και οι συγ­γρα­φείς του Κα­σμίρ. Προ­βά­λε­τε ται­νί­ες για το Κα­σμίρ. Κι επί­σης πα­ρα­κα­λώ να κα­τα­λά­βε­τε και να δια­μαρ­τυ­ρη­θεί­τε ενά­ντια στους τρό­πους με τους οποί­ους ο Μόντι πο­δο­πα­τά τη δη­μο­κρα­τία στην Ινδία.