Περιβάλλον: Ένα παγκόσμιο κίνημα γεννιέται

Οι διε­θνείς κι­νη­το­ποι­ή­σεις ενά­ντια στην κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή από τις 20 έως τις 27 Σε­πτέμ­βρη στέλ­νουν ένα ισχυ­ρό μή­νυ­μα απέ­να­ντι στο πο­λι­τι­κό και οι­κο­νο­μι­κό κα­τε­στη­μέ­νο του πλα­νή­τη. Με μπρο­στά­ρη­δες τους μα­θη­τές, εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι βγή­καν στους δρό­μους πα­γκό­σμια, ενό­ψει της Συ­νό­δου του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στις 21 και 23 Σε­πτέμ­βρη.

Πα­γκό­σμιες δια­δη­λώ­σεις

Το νέο ρι­ζο­σπα­στι­κό οι­κο­λο­γι­κό κί­νη­μα που γεν­νιέ­ται, έχει πα­γκό­σμια χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά. Δεν αντι­λαμ­βά­νε­ται το πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κό ζή­τη­μα ως κάτι το­πι­κό, αλλά ως κάτι οι­κου­με­νι­κό. Είναι ένα πο­λύ­μορ­φο και ζω­ντα­νό ρεύμα που, από τη μία άκρη του πλα­νή­τη μέχρι την άλλη, κάνει αι­σθη­τή την πα­ρου­σία του. Σε ολό­κλη­ρο τον κόσμο, την Πα­ρα­σκευή 20 Σε­πτέμ­βρη, πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν πάνω από 5.000 κι­νη­το­ποι­ή­σεις με κο­ρυ­φαία αυτή της Νέας Υόρ­κης, όπου μα­θη­τές από 1.800 πε­ρί­που σχο­λεία είχαν πάρει άδεια να μην πα­ρα­κο­λου­θή­σουν τα μα­θή­μα­τά τους, για να βρί­σκο­νται στη δια­δή­λω­ση.

Στην Ευ­ρώ­πη χι­λιά­δες μα­θη­τές ξε­χύ­θη­καν και πάλι στους δρό­μους. Στις μη­τρο­πό­λεις του ευ­ρω­παϊ­κού κα­πι­τα­λι­σμού υψώ­θη­καν πλα­κάτ που τα έβα­ζαν με το σύ­στη­μα, πανό που ζη­τού­σαν τη διά­σω­ση του πλα­νή­τη και όχι των κερ­δών και σχο­λεία που για ακόμη μια φορά έκλει­σαν λόγω των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων. Στο Λον­δί­νο, το Βε­ρο­λί­νο, το Πα­ρί­σι, τη Μα­δρί­τη και σε πάρα πολ­λές άλλες μι­κρό­τε­ρες πό­λεις στάλ­θη­κε ένα ηχηρό μή­νυ­μα ενό­ψει της Συ­νό­δου του ΟΗΕ.

Μια τε­ρά­στια συ­γκέ­ντρω­ση έλαβε επί­σης χώρα στο Σί­δνεϊ, την οποία μά­λι­στα χαι­ρέ­τη­σε στα μέσα κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης η Γκρέ­τα Τούν­μπεργκ, εκ­στα­σια­σμέ­νη από τη μα­ζι­κό­τη­τά της. Την ίδια στιγ­μή δεν έλει­ψαν και οι πρω­τό­τυ­ποι ακτι­βι­σμοί, όπως στην Ταϊ­λάν­δη, όπου πάνω από 200 νε­ο­λαί­οι ει­σέ­βα­λαν στο υπουρ­γείο Πε­ρι­βάλ­λο­ντος και ξά­πλω­σαν στο πά­τω­μα, πα­ρι­στά­νο­ντας τους νε­κρούς και απαι­τώ­ντας τη λήψη μέ­τρων για την αντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής. Ακόμη και στην Κίνα και τη Ρωσία, όπου δεν δό­θη­κε άδεια για την πραγ­μα­το­ποί­η­ση των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, βρέ­θη­καν τρό­ποι να εκ­δη­λω­θεί η αντί­θε­ση στο διαρ­κές πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κό έγκλη­μα που συ­ντε­λεί­ται.

Διά­σκε­ψη ΟΗΕ

Η Διά­σκε­ψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Νέα Υόρκη χω­ρί­στη­κε σε δύο ημέ­ρες. Την πρώτη (Σάβ­βα­το 21/9), στην οποία μί­λη­σαν εκ­πρό­σω­ποι συλ­λο­γι­κών φο­ρέ­ων από όλο τον κόσμο, και τη δεύ­τε­ρη (Δευ­τέ­ρα 23/9), στην οποία πα­ρα­βρέ­θη­καν πάνω από εξή­ντα ηγέ­τες κρα­τών. Αξί­ζει να ση­μειω­θεί πως το Σάβ­βα­το στην έδρα του ΟΗΕ έδω­σαν το «παρόν» εκα­το­ντά­δες νέοι εκ­πρό­σω­ποι, προ­κει­μέ­νου να εκ­φρά­σουν τις ανη­συ­χί­ες τους και να απαι­τή­σουν την αντι­με­τώ­πι­ση της πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής κρί­σης. Οι πε­ρί­που 500 συμ­με­τέ­χο­ντες ήταν εκ­πρό­σω­ποι ενώ­σε­ων, μέλη φοι­τη­τι­κών συλ­λό­γων, δη­μο­σιο­γρά­φοι, ενερ­γοί πο­λί­τες και ιδρυ­τές «πρά­σι­νων επι­χει­ρή­σε­ων». «Το κλίμα και η οι­κο­λο­γι­κή κρίση είναι η πο­λι­τι­κή κρίση της επο­χής μας. Συχνά ακού­με ότι η γενιά μας θα πρέ­πει να λύσει τα προ­βλή­μα­τα των ηγε­τών του σή­με­ρα, αλλά δεν μπο­ρού­με να πε­ρι­μέ­νου­με πα­θη­τι­κά για το μέλ­λον. Έχει έρθει η ώρα να εί­μα­στε ηγέ­τες», τό­νι­σε ο Μπρού­νο Ρο­ντρί­γκες, φοι­τη­τής από την Αρ­γε­ντι­νή. Σε ανά­λο­γο μο­τί­βο κι­νή­θη­καν και πολ­λές άλλες ομι­λί­ες που πλέον, πέρα από το ζή­τη­μα του κλί­μα­τος, έθε­σαν ξε­κά­θα­ρα και το ζή­τη­μα της εξου­σί­ας.

Τη δεύ­τε­ρη ημέρα της Διά­σκε­ψης πέ­ρα­σε ο λόγος στους αρ­χη­γούς των κρα­τών. Πέρα από ευ­χο­λό­για και αό­ρι­στες εκ­κλή­σεις δεν υπήρ­ξε καμία συ­γκε­κρι­μέ­νη πρό­τα­ση, προ­κει­μέ­νου να αντι­με­τω­πι­στεί το πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κό πρό­βλη­μα σε πα­γκό­σμια κλί­μα­κα. Η φε­τι­νή Διά­σκε­ψη, όπως και οι αντί­στοι­χες τα τε­λευ­ταία 30 χρό­νια, δεν έφερε κά­ποιο συ­γκε­κρι­μέ­νο απο­τέ­λε­σμα. Πε­ρισ­σό­τε­ρο αξιο­ποι­ή­θη­κε από συ­γκε­κρι­μέ­νους ηγέ­τες, προ­κει­μέ­νου να προ­βά­λουν ένα πιο οι­κο­λο­γι­κό προ­φίλ παρά να επι­διώ­ξουν να τα βά­λουν με αυ­τούς που μο­λύ­νουν συ­στη­μα­τι­κά και διαρ­κώς τον πλα­νή­τη. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι, για να συμ­με­τά­σχει ένα κρά­τος στο Διά­σκε­ψη, θα έπρε­πε να υπο­βά­λει, έστω και τυ­πι­κά, ένα σχέ­διο δρά­σης ενά­ντια στην κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή κα­τό­πιν επι­θυ­μί­ας του επι­κε­φα­λής του ορ­γα­νι­σμού. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο δεν συμ­με­τεί­χαν η Βρα­ζι­λία και η Σα­ου­δι­κή Αρα­βία. Την ίδια στιγ­μή ο Ντό­ναλντ Τραμπ, πα­ρό­τι δεν ήταν προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νο να με­τά­σχει, εμ­φα­νί­σθη­κε αιφ­νι­δί­ως στην έδρα του ΟΗΕ μαζί με κο­ρυ­φαί­ους αξιω­μα­τού­χους της κυ­βέρ­νη­σής του, το­νί­ζο­ντας για ακόμη μία φορά ότι δεν βλέ­πει την κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή σαν μια κα­τε­πεί­γου­σα κα­τά­στα­ση.

Ελ­λη­νι­κή υπο­κρι­σία

Μέρος στη Διά­σκε­ψη έλαβε και η Ελ­λά­δα, εκ­προ­σω­πού­με­νη από τον Κυ­ριά­κο Μη­τσο­τά­κη. Αν δεν γνώ­ρι­ζε κα­νείς τι συμ­βαί­νει στη χώρα, θα έλεγε ότι ο πρω­θυ­πουρ­γός της έχει έντο­νες οι­κο­λο­γι­κές ευαι­σθη­σί­ες. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα όμως είναι τε­λεί­ως δια­φο­ρε­τι­κή. Μέσα σε μια πε­ρί­ο­δο ανό­δου των πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών κι­νη­μά­των, ο Μη­τσο­τά­κης επε­δί­ω­ξε να καρ­πω­θεί τα επι­κοι­νω­νια­κά οφέλη της πα­ρου­σί­ας του στη Διά­σκε­ψη. Ανα­φέρ­θη­κε υπο­κρι­τι­κά στην περ­σι­νή τρα­γω­δία στο Μάτι, κα­τα­λο­γί­ζο­ντάς την απο­κλει­στι­κά στην κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή, την ώρα που ο ίδιος έχει διο­ρί­σει τον τότε αρ­χη­γό της αστυ­νο­μί­ας ως Γε­νι­κό Γραμ­μα­τέα του Υπουρ­γεί­ου Προ­στα­σί­ας του Πο­λί­τη. Πα­ράλ­λη­λα, ο Κυ­ριά­κος Μη­τσο­τά­κης δεν έκανε καμία ανα­φο­ρά για τις συμ­βά­σεις έρευ­νας και εκ­με­τάλ­λευ­σης που έχει υπο­γρά­ψει η ελ­λη­νι­κή πο­λι­τεία με τε­ρά­στιες εξο­ρυ­κτι­κές εται­ρεί­ες στη δυ­τι­κή Ελ­λά­δα και την Κρήτη. Ούτε προ­φα­νώς ανα­φέρ­θη­κε στην τε­ρά­στια οι­κο­λο­γι­κή κα­τα­στρο­φή των Σκου­ριών, με την απο­ψί­λω­ση δασών τε­ρα­στί­ων εκτά­σε­ων.

Οι οι­κο­λο­γι­κές ευαι­σθη­σί­ες του Κυ­ριά­κου Μη­τσο­τά­κη πε­ριο­ρί­ζο­νται στη μεί­ω­ση των πλα­στι­κών μιας χρή­σης και στην αό­ρι­στη ανά­γκη προ­στα­σί­ας της πο­λι­τι­στι­κής κλη­ρο­νο­μιάς. Καμία κου­βέ­ντα δεν γί­νε­ται για τα συμ­φέ­ρο­ντα των με­γά­λων εξο­ρυ­κτι­κών εται­ρειών, για τους ερ­γο­λά­βους, για τα αμύ­θη­τα κέρδη σε βάρος του πε­ρι­βάλ­λο­ντος. Μόνο εύ­κο­λες δια­πι­στώ­σεις και αό­ρι­στες προ­τρο­πές. Η υπο­κρι­σία έφτα­σε στο από­γειό της, όταν ο ίδιος δή­λω­σε την πρό­θε­σή του να συ­γκα­λέ­σει το προ­σε­χές έτος σύ­νο­δο υψη­λού επι­πέ­δου στην Αθήνα, με στόχο την υιο­θέ­τη­ση δή­λω­σης για την προ­στα­σία της πο­λι­τι­στι­κής και φυ­σι­κής κλη­ρο­νο­μιάς από τις επι­πτώ­σεις της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής. Αυτά τα λέει ο άν­θρω­πος που ισχυ­ρί­ζε­ται ότι δεν μπο­ρεί να γίνει μετρό στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, αν δεν με­τα­φερ­θούν τα αρ­χαία που έχουν βρε­θεί εκεί. Παρ’ όλα αυτά αξιο­ποιεί τα οι­κο­λο­γι­κά αι­τή­μα­τα ως βι­τρί­να της «εθνι­κής κλη­ρο­νο­μιάς», ανα­φέ­ρο­ντας ότι το συ­νέ­δριο θα γίνει με αφορ­μή τη συ­μπλή­ρω­ση 2.500 χρό­νων από τη ναυ­μα­χία της Σα­λα­μί­νας και την ύπαρ­ξη της Ακρό­πο­λης.

Είναι σαφές ότι ο πλα­νή­της βρί­σκε­ται σε ένα πολύ ορια­κό ση­μείο. Η επι­στη­μο­νι­κή κοι­νό­τη­τα, οι πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κές ορ­γα­νώ­σεις και διά­φο­ροι συλ­λο­γι­κοί φο­ρείς προει­δο­ποιούν ότι πρέ­πει να παρ­θούν άμεσα μέτρα αντι­με­τώ­πι­σης της κα­τά­στα­σης. Οι ισχυ­ροί αυτού του πλα­νή­τη φαί­νε­ται πως συ­νε­χί­ζουν προ­κλη­τι­κά να αδια­φο­ρούν. Αυτός είναι και ο λόγος που ανα­δει­κνύ­ο­νται τα νέα κι­νή­μα­τα που γεν­νιού­νται σε κα­τα­λύ­τη των εξε­λί­ξε­ων και ισχυ­ρή ελ­πί­δα για τη διεκ­δί­κη­ση ενός κα­λύ­τε­ρου μέλ­λο­ντος.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά