Πολυτεχνείο: 51 χρόνια από την εξέγερση που γέννησε ένα σαρωτικό κύµα αγώνων

Παρά τις φιλότιµες προσπάθειες του συστήµατος να του δοθεί ένας ακίνδυνος µουσειακός χαρακτήρας ή να χαθεί ολοκληρωτικά στη λήθη της ιστορίας, εκείνο ζει αγέρωχο στις µάχες του σήµερα. Η κοινωνική του βάση, το πολιτικό του πρόσηµο, οι ιδεολογικές του αιχµές, οι ταξικές του αναφορές και οι συλλογικές του αποτυπώσεις έχουν στοιχειώσει για δεκαετίες το ελληνικό πολιτικό σύστηµα. Αυτός είναι και ο λόγος που το σύνθηµα «Το Πολυτεχνείο δεν ήτανε γιορτή, ήτανε εξέγερση και πάλη ταξική» δονεί κάθε Νοέµβρη τους δρόµους όλης της χώρας.

Πολυτεχνείο τότε

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου στις 17 Νοέµβρη του 1973 αποτέλεσε αναµφισβήτητα την κορύφωση του αγώνα ενάντια στη χούντα. Ήταν η µαζική, ενωτική και ριζοσπαστική απάντηση των φοιτητών, των µαθητών και κυρίως των εργατών, απέναντι στο στρατοκρατικό καθεστώς των συνταγµαταρχών. Ενός καθεστώτος βουτηγµένου στο αίµα που από το 1967 είχε διαλύσει τα πολιτικά κόµµατα και τα συνδικάτα, γέµιζε τα κελιά του ΕΑΤ-ΕΣΑ µε αγωνιστές, ήλεγχε συστηµατικά τον Τύπο και έσπερνε στα σχολεία, στις σχολές και στους χώρους δουλειάς τους ρουφιάνους της ασφάλειας. Ενός καθεστώτος που βασιζόταν στις  τιςσυλλήψεις, στα στρατοδικεία και στα ξερονήσια και έκανε χρυσές µπίζνες µε το εγχώριο κεφάλαιο. Απέναντι σε αυτό το σάπιο σύστηµα ο ριζοσπαστισµός των φοιτητών/τριών και η κεντρικότητα της εργατικής τάξης, έπαιξαν σηµαντικό ρόλο στην ανατροπή του.

Τις ηµέρες της κατάληψης δεκάδες χιλιάδες εργάτες, αγρότες, φοιτητές και µαθητές πληµµύρισαν τους δρόµους της Αθήνας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον ξεπρόβαλλε δυναµικά αυτό που σήµερα αποκαλούµε «Επαναστατική Αριστερά». Ο ρόλος της ήταν κοµβικός τόσο στην εξέλιξη των γεγονότων, όσο και στην πολιτική έκφραση της εξέγερσης. Νέες οργανώσεις και ρεύµατα που ζούσαν επί χρόνια στη σκιά του καθεστώτος βρήκαν ζωτικό πεδίο παρέµβασης στην εξέγερση. Το διεθνές ρεύµα του 1968 ετεροχρονισµένα έφτανε στην Ελλάδα, µεµονωµένα στελέχη του ΚΚΕ και του ΚΚΕ Εσωτερικού, τροτσκιστές, µαοϊκοί και γκεβαριστές έφτιαχναν νέες οργανώσεις, εξέδιδαν παράνοµα έντυπα και εµπλούτιζαν την πολιτική σκέψη σε µια ριζοσπαστική κατεύθυνση.

Αυτό το νέο ριζοσπαστικό πολιτικό κύµα δεν αρκούνταν σε κανενός είδους συµβιβασµό. Στάθηκε απέναντι τόσο στη λεγόµενη «φιλελευθεροποίηση» που επιχείρησε το χουντικό καθεστώς, όσο και στις ηγεσίες του ΚΚΕ Εσωτερικού και του ΚΚΕ που έβλεπαν περισσότερο προσιτή µια οµαλή µετάβαση από το χουντικό καθεστώς στην αστική δηµοκρατία. Αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα, άλλωστε στη συνθηµατολογία της εξέγερσης: «Κάτω η Χούντα», «Επανάσταση λαέ», «Απεργία γενική», «Εργάτες-Αγρότες-Φοιτητές», «Κάτω το κεφάλαιο», «Λαϊκή εξουσία». Οι συγκεκριµένες πολιτικές αιχµές της εξέγερσης, µπορεί να τσακίστηκαν από το τανκς εκείνο το βράδυ του Νοέµβρη του ’73, όµως επιβίωσαν για δεκαετίες µέσα στους ταξικούς και νεολαιίστικους αγώνες. Εδραίωσαν µια τελείως νέα κατάσταση που αποτέλεσε τη βάση για αυτό που ονοµάζουµε «εργατική µεταπολίτευση».

Πολυτεχνείο σήµερα

Η περίφηµη «εργατική µεταπολίτευση» αποτέλεσε µια περίοδο πρωτοφανών αγώνων και κατακτήσεων από την πλευρά του εργατικού κινήµατος και της Αριστεράς. Αυτός είναι και ο λόγος που διάφοροι υπέρµαχοι του νεοφιλελευθερισµού και της λιτότητας κάνουν σήµερα λόγο για το «τέλος της µεταπολίτευσης», προσπαθώντας να συκοφαντήσουν µια ολόκληρη περίοδο µεγάλων αγώνων και σηµαντικών κατακτήσεων που αποτέλεσαν πολιτική συνέχεια του Νοέµβρη. Η µαχητική εργατική τριετία ’74-’77, ο εργοστασιακός συνδικαλισµός, η αντίσταση στα µετέπειτα αντεργατικά µέτρα του ΠΑΣΟΚ, οι ογκώδεις διαδηλώσεις του Πολυτεχνείου, οι καταλήψεις σε σχολές, οι εργατικοί αγώνες σε τεράστιες βιοµηχανίες και οι απεργίες ενάντια στον νεοφιλελεύθερο οδοστρωτήρα του Μητσοτάκη και τον εκσυγχρονισµό του Σηµίτη, είναι κάποιες από τις στιγµές που θέλει να ξεχάσει η κυρίαρχη τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι. Όπως αντίστοιχα θέλει να ξεχάσει και το τεράστιο αντιµνηµονιακό κίνηµα που ξεδιπλώθηκε στη χώρα από το 2010 και µετά. Και αφετηρία όλων των παραπάνω είναι το Πολυτεχνείο.

Η αστική τάξη στην Ελλάδα θέλει να ξεµπερδέψει µε το ριζοσπαστικό κύµα που σάρωσε τους εργατικούς χώρους, τις σχολές, τα σχολεία και τις γειτονιές. Με τη ριζοσπαστική πολιτική, τα συνδικάτα, τις απεργίες, τους αγώνες και τα κινήµατα. Γι’ αυτό και όλοι επικαλούνται το «τέλος της µεταπολίτευσης». Γιατί οι µνήµες της τους προκαλούν ίλιγγο.

Σήµερα όµως που οξύνεται η ταξική επίθεση στους από κάτω και αυξάνεται η φτώχεια και η επισφάλεια, που εντείνονται οι ιµπεριαλιστικοί ανταγωνισµοί και πληθαίνουν οι πόλεµοι, που λεηλατούνται ολόκληρες χώρες και γεννιούνται νέα προσφυγικά κύµατα, που ενδυναµώνεται η ακροδεξιά και ενισχύεται ο ρατσισµός και ο σεξισµός, είναι πιο σηµαντικό από ποτέ να πατήσουµε πάνω στην πολιτική και ιστορική παρακαταθήκη της εξέγερσης του Νοέµβρη. Να αξιοποιήσουµε την ουσία της που ήταν η κεντρικότητα της εργατικής τάξης, η ριζοσπαστική πολιτική και η µαζική κοινωνική συσπείρωση.

Η φετινή πορεία του Πολυτεχνείου πρέπει να στείλει ένα ξεκάθαρο µήνυµα ενάντια στη γενοκτονία που συντελείται αυτή τη στιγµή στην Παλαιστίνη από το κράτος-τροµοκράτη του Ισραήλ, µε τις πλάτες της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Όλοι/ες µαζί πρέπει να απαιτήσουµε να σταµατήσει η σφαγή στη Γάζα, στη Δυτική Όχθη και στο Λίβανο.

Πολύ περισσότερο πρέπει να αποδοκιµάσουµε την επαίσχυντη στάση της κυβέρνησης που στέκεται αρωγός και σύµµαχος του εγκληµατία Νετανιάχου, την ίδια στιγµή που µε τις πολιτικές της τσακίζει στην Ελλάδα όσους διεκδικούν τα αυτονόητα. Τα κατώτερα κοινωνικά στρώµατα βουλιάζουν στους χαµηλούς µισθούς, στην εργασιακή επισφάλεια, στην ανεργία και στη λαίλαπα του πληθωρισµού. Η νεολαία βλέπει τα δηµόσια σχολεία και πανεπιστήµια να υποβαθµίζονται και να καταρρέουν. Οι µειονότητες και οι ευάλωτες κοινωνικές οµάδες τσακίζονται καθηµερινά σε ένα κρεσέντο καταπάτησης δικαιωµάτων. Όποιος τολµήσει να αντισταθεί σε αυτή την κατάσταση βρίσκει µπροστά του ΜΑΤ και καταστολή, όπως οι εποχικοί πυροσβέστες. Με αυτόν τον τρόπο στρώνεται το χαλί στην ακροδεξιά και στους διάφορους ηγετίσκους της.

Απέναντι σε όλα τα παραπάνω, πρέπει να ξαναπιάσουµε το νήµα του Νοέµβρη. Να επανακαθορίσουµε τη δηµόσια συζήτηση βάζοντας στο κέντρο τα δικά µας πολιτικά αιτήµατα. Πολιτικές οργανώσεις και κόµµατα της Αριστεράς, εργατικά σωµατεία, φοιτητικοί σύλλογοι, µαθητικά συµβούλια, µεταναστευτικές συλλογικότητες, αντιφασιστικές πρωτοβουλίες και φεµινιστικές οµάδες, πρέπει να βρουν εκείνο τον κοινό βηµατισµό που θα βαδίσει ξανά στο δρόµο του Νοέµβρη. Έναν δρόµο που παρότι το αστικό πολιτικό σύστηµα προσπαθεί επί χρόνια να τον φράξει, εκείνος επιµένει να είναι επαναστατικός.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά