"Το πόρισμα των ανακριτριών είναι καταπέλτης"

Έγραψες ένα νέο βιβλιαράκι για τη ΧΑ («Η Χρυσή Αυγή μπροστά στη Δικαιοσύνη»), το οποίο διανέμεται δωρεάν από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ αλλά και διατίθεται ελεύθερα στο Διαδίκτυο. Επιμένεις δηλαδή στο θέμα της ΧΑ, για την οποία είχες επιστήσει την προσοχή μας από παλιά με έρευνες (ως μέλος της ομάδας «Ιός») και δημοσιεύματα. Μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για το καινούργιο βιβλιαράκι και για τη δωρεάν διανομή του;

Με τον ναζιστικό χαρακτήρα και την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής είχα ασχοληθεί στο βιβλίο μου που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2012 («Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής», εκδ. Πόλις). Η ανάγκη για ένα νέο βιβλίο προέκυψε από τη στιγμή που διαπίστωσα ότι υπάρχουν ακόμα και σήμερα πολλά ερωτήματα από καλόπιστους ανθρώπους οι οποίοι κοιτάζουν με δυσπιστία τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης, ενώ κάποιοι άλλοι πέφτουν θύματα της προπαγάνδας της ναζιστικής οργάνωσης και αναρωτιούνται μήπως πίσω από τις διώξεις βρίσκεται μόνο η διάθεση της κυβέρνησης να διεκδικήσει τις ψήφους της Χρυσής Αυγής.

Η δική μου άποψη είναι ότι αν θέλει κανείς να αναζητήσει τις πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης και τις διοικητικές της Δικαιοσύνης, θα πρέπει να στραφεί στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, να εγκαλέσει δηλαδή τους θεσμούς της πολιτείας για το γεγονός ότι τόσα χρόνια άφηναν τη ναζιστική βία να δρα ασύδοτη. 

Όσο για τη δωρεάν διανομή του βιβλίου, αυτό έγινε δυνατό χάρη στην υποστήριξη του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ. Ο λόγος ήταν ότι ήθελα να κυκλοφορήσει τη μέρα της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα και βέβαια δεν μπορούσα να σκεφτώ ότι εμπορεύομαι τη μνήμη του. Πιστεύω ότι με αυτόν τον τρόπο θα φτάσει σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για το πού βρίσκεται σήμερα το ζήτημα. 

Έναν χρόνο μετά τη δολοφονία Φύσσα η ηγεσία της ΧΑ είναι στη φυλακή, αλλά τα τάγματα εφόδου κάνουν κάποιες απόπειρες επανεμφάνισης. Τι έχει αλλάξει σε αυτόν τον χρόνο;

Το πρώτο που άλλαξε ήταν η πυκνότητα των βραδινών αιματηρών επιθέσεων με ρατσιστικά κίνητρα. Μετά τις συλλήψεις, σύμφωνα με το δίκτυο καταγραφής κρουσμάτων ρατσιστικής βίας, αυτές οι επιθέσεις μειώθηκαν δραστικά. Και οι απόπειρες επανενεργοποίησης των ταγμάτων εφόδου είναι σποραδικές και αποτυχημένες. Η απουσία της ηγεσίας είναι καταλυτική, γιατί πρόκειται για ένα αυστηρά δομημένο παραστρατιωτικό σώμα, για μια «πολιτοφυλακή». Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η υπόθεση έχει λήξει. Από την έκβαση της δικαστικής διερεύνησης θα εξαρτηθούν πολλά, αλλά το τελειωτικό χτύπημα δεν μπορεί να το δώσει άλλος εκτός από το ευρύτατο αντιφασιστικό κίνημα. 

Η δημοσιογραφική έρευνα επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί υποψιαζόμασταν ήδη: τις στενές σχέσεις Μπαλτάκου με τους χρυσαυγίτες και σε πολιτικό επίπεδο. Τελικά έχουν δίκιο αυτοί που υποστηρίζουν ότι με κυβέρνηση Σαμαρά η αποτελεσματικότητα της δικαστικής δίωξης των ηγετικών στελεχών της ΧΑ είναι εξαιρετικά αμφίβολη;

Πριν από έναν ακριβώς χρόνο είχαμε τρία γεγονότα τα οποία προκάλεσε η Χρυσή Αυγή και τελικά ήταν αυτά που οδήγησαν στην ευαισθητοποίηση της Δικαιοσύνης. Ήταν βέβαια κυρίως η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις επιθέσεις στα μέλη του ΚΚΕ στο Πέραμα, καθώς και την επίθεση σε δεξιούς και ακροδεξιούς στον Μελιγαλά που προηγήθηκαν. Ο συνδυασμός των τριών αυτών επιθέσεων απέδειξε ακόμα και στην κυβέρνηση ότι η δράση της Χρυσής Αυγής είχε καταστεί ανεξέλεγκτη και ότι η ναζιστική οργάνωση διεκδικούσε πλέον την ηγεμονία ακόμα και στο χώρο της Δεξιάς. Αυτός ήταν ο λόγος που η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη γραμμή Μπαλτάκου-Σαμαρά, δηλαδή το χάιδεμα της οργάνωσης και την εμμονή στη θεωρία των δύο άκρων. Όμως οι θιασώτες αυτής της γραμμής παραμένουν στο πρωθυπουργικό επιτελείο και καραδοκούν για την ευκαιρία να παλινδρομήσουν στα ίδια. 

Πόσο είναι γνωστά τα ερείσματα της ΧΑ στην ΕΛ.ΑΣ. και στους κρατικούς μηχανισμούς;

Η ιδιαιτερότητα της Χρυσής Αυγής σε σχέση με άλλα ακροδεξιά μορφώματα στην Ευρώπη συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι ακόμα και προτού αποκτήσει τη σημερινή πολιτική της ισχύ διατηρούσε στενούς δεσμούς με θυλάκους του λεγόμενου «βαθέος κράτους». Μέχρι σήμερα έχει αποκαλυφθεί μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι χρειάστηκε η απομάκρυνση αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. και της ΕΥΠ για να προχωρήσουν οι συλλήψεις των ηγετικών στελεχών της οργάνωσης. Αλλά οι κρατικοί μηχανισμοί, ειδικά οι κατασταλτικοί, διαθέτουν ένα ισχυρό δίχτυ αυτοπροστασίας. Οι ΕΔΕ που παραγγέλθηκαν κατέληξαν σε κωμικά συμπεράσματα, αποδίδοντας ευθύνες σε ελάχιστα στελέχη των υπηρεσιών. Όμως η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης φέρνει στο φως και τις υπόγειες αυτές διασυνδέσεις. Αρκεί να θέλει κανείς να τις δει. 

 

Σε ποιο σημείο βρίσκεται η ποινική διαδικασία της ΧΑ και τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από αυτήν; Επιμένεις ότι υπάρχει πλήθος αδιάσειστων στοιχείων εναντίον της ηγεσίας της. Τι να περιμένουμε;

Ασφαλώς δεν μπορεί κανείς να προδικάσει τις εξελίξεις. Θα ήταν παρακινδυνευμένο, ειδικά επειδή είναι πρώτη φορά που ένα κόμμα στη χώρα μας βρίσκεται υπό δικαστική διερεύνηση ως εγκληματική οργάνωση. Όμως είναι αλήθεια ότι τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί για τη δράση της Χρυσής Αυγής, για τον στρατιωτικό της χαρακτήρα και την ευθύνη της ηγεσίας της είναι συντριπτικά. Όποιος το αμφισβητεί ας κάνει τον κόπο να μελετήσει το πόρισμα-καταπέλτη που έχουν στείλει οι δύο εφέτες ανακρίτριες στη Βουλή. Η δικογραφία περιλαμβάνει πολλαπλάσια τεκμήρια της εγκληματικής δράσης της οργάνωσης. Αυτός εξάλλου είναι ο λόγος που άρχισε να συζητείται ακόμα και το ενδεχόμενο τροποποίησης του άρθρου 187 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα, μόνο και μόνο για να πέσει στα μαλακά η ηγεσία της οργάνωσης. Αλλά αυτό θα ισοδυναμούσε με πολιτικό σκάνδαλο πρώτου μεγέθους, το οποίο δεν είναι δυνατό να το αντέξει η κυβέρνηση. 

 

Ποια η σχέση ΜΜΕ και φασισμού και πώς εκτιμάς το ρόλο που έπαιξαν στην αύξηση της εκλογικής τους δύναμης ή στο να εμφανιστούν ως δήθεν αντισυστημικοί;

Ο ιστορικός φασισμός του Μεσοπολέμου στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στα μέσα ενημέρωσης. Άλλωστε και οι ηγέτες των φασιστικών κομμάτων του Μεσοπολέμου (Μουσολίνι, Χίτλερ) στηρίχθηκαν στην προσωπική μιντιακή τους γοητεία. Αυτό το φαινόμενο εντείνεται στη σύγχρονη εκδοχή του φασισμού, που αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον με ακόμα πιο αποφασιστικό το ρόλο των μέσων ενημέρωσης στην άσκηση της πολιτικής. Το είδαμε στην περίπτωση του ΛΑΟΣ, το οποίο υπήρξε εξ ολοκλήρου μιντιακό δημιούργημα και βέβαια στηρίχθηκε στα ξενόφοβα και ρατσιστικά μηνύματα που διοχέτευαν από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 τα τότε νεοσύστατα ιδιωτικά κανάλια. Αλλά και η Χρυσή Αυγή χρησιμοποίησε τα μέσα ενημέρωσης για να περάσει τα δικά της μηνύματα. Ακόμα και οι δημόσιες επιδείξεις βίαιων συμπεριφορών (χαστούκι Κασιδιάρη, επιθέσεις σε μικροπωλητές, στρατιωτικές παρατάξεις) ήταν οργανωμένες και είχαν στόχο να προβάλουν το μήνυμα της ισχύος και της αποφασιστικότητας, μαζί με το μήνυμα του μίσους.

Το χειρότερο είναι ότι ορισμένα μέσα ενημέρωσης, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση το «Πρώτο Θέμα» που έχει την πρώτη θέση στις κυριακάτικες κυκλοφορίες, δέχθηκαν να αναπαραγάγουν την προπαγάνδα της οργάνωσης για τη δήθεν κοινωνική της δράση, ακόμα και με στημένα ρεπορτάζ, και πέρασαν στους νέους το μήνυμα ότι ο ναζισμός, οι σβάστικες, οι ξυλοδαρμοί και η χρήση αναβολικών ουσιών είναι το νέο λάιφσταϊλ. 

 

Τελικά με ποιον τρόπο θεωρείς ότι μπορούμε να σταματήσουμε αποτελεσματικά το φασισμό; Ποιες οι άμεσες προτεραιότητες του αντιφασιστικού κινήματος και της Αριστεράς;

Το πρώτο που θα έλεγα ότι επείγει για την Αριστερά είναι να μην υποτιμήσει το φασιστικό φαινόμενο. Υπάρχει ο κίνδυνος –και συχνά δεν τον αποφεύγουμε– να θεωρούμε ότι οι ναζιστές θα εκλείψουν μετά την επικράτηση μιας αριστερής πολιτικής και ότι επομένως είναι ατελέσφορη αν όχι και παρελκυστική κάθε συζήτηση για την αντιμετώπισή τους σήμερα.

Με αφορμή, για παράδειγμα, τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης, ακούγονται και από την πλευρά της Αριστεράς κάθε λογής αμφισβητήσεις. Θα έλεγα ότι μια πρώτη προτεραιότητα του αντιφασιστικού κινήματος είναι η δημιουργία ενός συλλογικού παρατηρητηρίου για τον δημόσιο έλεγχο αυτής της διαδικασίας. Το αν θα γίνει τελικά αυτή η δίκη και ο τρόπος που θα διεξαχθεί εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εγρήγορση των πολιτών και την κινητοποίηση των δυνάμεων της Αριστεράς. Από αυτή την κινητοποίηση θα εξαρτηθεί και ο βαθμός «αποναζιστικοποίησης» των κρατικών μηχανισμών που έχουν δηλητηριαστεί από τη στενή σχέση και την άτυπη χρόνια συνεργασία με την οργάνωση.