RISE: Αντικαπιταλιστική Αριστερά στη Σκοτία

Κατ’ αρχάς, αυτό που δημιούργησε τη δυνατότητα σύγκλισης διαφορετικών δυνάμεων και ρευμάτων της Αριστεράς με ανένταχτους αγωνιστές ήταν η εμπειρία της κοινής δράσης στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκοτίας. 

Μια μεγάλη πολιτική μάχη ενάντια σε ένα «μαύρο μέτωπο» των από πάνω. Μια μάχη που είχε ως βασική πολιτική ηγεσία το SNP (κόμμα-εκφραστής του σκοτσέζικου εθνικισμού, που υιοθετεί όμως σοσιαλδημοκρατικές θέσεις και τοποθετούνταν στα αριστερά του Εργατικού Κόμματος), που είναι τουλάχιστον αμφίβολο αν ταυτίζεται με τους πόθους των εργατικών στρωμάτων που στήριξαν το «ΝΑΙ» ως επιλογή ρήξης με τις κυρίαρχες πολιτικές λιτότητας. Γι’ αυτό και εκατοντάδες αγωνιστές και αγωνίστριες έδωσαν τη μάχη του δημοψηφίσματος στο πλευρό των ακτιβιστών του SNP αλλά δημιουργώντας τη διακριτή Radical Independence Campaign (Καμπάνια για τη Ριζοσπαστική Ανεξαρτησία), που εξηγούσε ότι το δημοψήφισμα ήταν μόνο η αρχή για μια σύγκρουση με αντικαπιταλιστικό ορίζοντα. 

Μέσα από αυτήν τη δράση τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία του RISE, ως αριστερού εκφραστή εκείνων που ψήφισαν «ΝΑΙ» ελπίζοντας σε πολύ περισσότερα από όσα στοχεύει να πράξει το SNP. Αυτή και μόνο η αναλογία κάνει εμφανή τη σημασία του εγχειρήματος και για τη ριζοσπαστική Αριστερά στην Ελλάδα.

Αυτό που κάνει την προσπάθεια των συντρόφων ακόμα πιο ενδιαφέρουσα στα καθ’ ημάς είναι η βούληση ο νέος φορέας να πατήσει στην εμπειρία της μάχης του δημοψηφίσματος για να συγκροτηθεί με τον δημοκρατικότερο δυνατό τρόπο.

Η εκπεφρασμένη θέληση όσων πήραν την πρωτοβουλία είναι το RISE να χτιστεί «από τα κάτω προς τα πάνω», δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη συγκρότηση «κύκλων» σε κάθε περιοχή (ένα «δάνειο» ενδεχομένως από την αρχική φάση ανάπτυξης του Podemos).

Οι πρώτες αναφορές από τις συναντήσεις της 29ης Αυγούστου δείχνουν ότι μια τέτοια προσπάθεια δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Οι περισσότερες θεματικές εξελίχτηκαν σε «μίνι συγκεντρώσεις», όπου το κοινό παρακολουθούσε απλά τις «παραδοσιακές» τοποθετήσεις στελεχών. Φαίνεται πως δεν αρκεί η καλή πρόθεση για να επιτευχθεί ο στόχος της «από τα κάτω» συγκρότησης.

Εξαίρεση αποτέλεσε η θεματική που αφορούσε την ίδια τη δημοκρατία στον νέο φορέα. Ήταν σε αυτήν που υπήρξε η μάξιμουμ συμμετοχή στη συζήτηση, όπου ο διάλογος χαρακτηρίστηκε από ειλικρινείς αναζητήσεις για το πώς μια σοσιαλιστική οργάνωση λειτουργεί δημοκρατικά και αλληλεπιδρά με το κίνημα. Ήταν σε αυτήν που έδειξαν τη μεγαλύτερη διάθεση συμμετοχής οι ανένταχτοι αγωνιστές που πρωτοβγήκαν στην πολιτική πάλη με τη μάχη για το δημοψήφισμα. Ενδεχομένως αυτή η εμπειρία να αποτελεί οδηγό και στις προσπάθειές μας στην Ελλάδα.

Η πολιτική συζήτηση στράφηκε γύρω από πολλά θέματα –τις σχέσεις με τους Εργατικούς μετά τη νίκη του Κόρμπιν, όπου επισημάνθηκε ότι οι Σκοτσέζοι Εργατικοί παραμένουν ελεγχόμενοι από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος, την προσπάθεια σύνδεσης με τους ακτιβιστές του δημοψηφίσματος που κοιτούν προς το SNP, τις σχέσεις με υπαρκτές δυνάμεις (όπως οι Πράσινοι) που θέλουν μια εκλογική συνεργασία. 

Ξεχωριστό ενδιαφέρον είχε η εκδήλωση «Η Ίση Σκοτία», που επεδίωκε να δώσει ένα δημοκρατικό στίγμα στο στόχο της ανεξάρτητης Σκοτίας. Εκεί παρενέβησαν ακτιβιστές της ΛΟΑΤ κοινότητας, γυναίκες αγωνίστριες, ΑΜΕΑ, εκπρόσωποι προσφυγικών κοινοτήτων και αντιρατσιστικών κινήσεων. 
Ήταν μια ξεχωριστή συζήτηση ενάντια στη θεωρία πως η ανεξάρτητη Σκοτία είναι «εθνικιστική πολιτική»: Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση ακτιβίστριας πως αυτό που επιδιώκει είναι το ότι «σε μια ανεξάρτητη Σκοτία θα κλείσουν τα κέντρα κράτησης». Σε ανάλογο μήκος κύματος, τέθηκαν μια σειρά «διορθώσεις» και προσθήκες στον προγραμματικό λόγο του RISE, από πρωταγωνιστές των αντίστοιχων κινημάτων ενάντια σε κάθε μορφής καταπίεση –τέθηκαν ζητήματα που η συνέλευση του Νοέμβρη θα κληθεί να αποφασίσει. 

Ξεχωριστή ήταν η συζήτηση για τη μαντίλα. Εκεί, φαίνεται πως έγιναν σημαντικά βήματα μπρος, καθώς πέρα από διαφορές στην έμφαση (αν π.χ. είναι σωστό να μιλάμε για «δικαίωμα στη μαντίλα») ήταν κοινή συνισταμένη το ότι στεκόμαστε απέναντι στην ρατσιστική «επιθετική κοσμικότητα» του κράτους. 

Γενικότερα, είναι αυτή η άμεση εμπλοκή των αγωνιστών των κινημάτων που μπορεί να φέρει τις ανάλογες πιέσεις στο RISE για την υιοθέτηση αυτών των αιτημάτων.

Το RISE δείχνει μαζικότερο από προηγούμενες απόπειρες του παρελθόντος –είτε τη Scottish Socialist Alliance είτε το Scottish Socialist Party. Κυρίως χτίζεται με πολύ πιο συντροφικούς δεσμούς, λόγω της εμπειρίας της κοινής δράσης στο δημοψήφισμα. 

Φυσικά, πολλά μένουν προς επίλυση. Το SSP, η μεγαλύτερη υπαρκτή δύναμη της Αριστεράς που συνδέεται με τον νέο φορέα, κινείται περισσότερο προς την κατεύθυνση ενός εκλογικού μετώπου. Πολλοί ανένταχτοι ακτιβιστές ζητούν μέσα από τη συμμετοχή τους κάτι περισσότερο από αυτό.

Φυσικά το RISE στοχεύει να κατέβει στις εκλογές του 2016 στη Σκοτία. Αλλά όπως δηλώθηκε στην ιδρυτική συνέλευση, «θέλουμε να έχουμε ένα πόδι στη βουλή και χίλια πόδια στους δρόμους». Το πώς θα πετύχει αυτόν τον προσανατολισμό, όπως και το πώς θα καταλήξουν όλα τα άλλα ζητήματα που γεννά ένα νέο ξεκίνημα, μένει να φανεί. Αλλά θα παρακολουθούμε με ενδιαφέρον, και θα χρειαστεί να επανέλθουμε.