Συγκροτήθηκε η Δηµοτική Κίνηση «Ανυπότακτη Αθήνα»

Πάνω από οκτώ χρό­νια μνη­μο­νί­ων έχουν επι­δρά­σει μέσω της λι­τό­τη­τας και της οι­κο­νο­μι­κής εξα­θλί­ω­σης στις ζωές μας. Αν θέ­λα­με, λοι­πόν, να πε­ρι­γρά­ψου­με με μία πρό­τα­ση γιατί αγω­νί­ζο­νται οι πο­λί­τες της Αθή­νας –όπως και κάθε πε­ριο­χής της Ελ­λά­δας– σή­με­ρα, θα λέ­γα­με ότι δί­νουν τη μάχη της επι­βί­ω­σης. Επι­βί­ω­ση όχι μόνο υπό την κα­τα­πί­ε­ση των μνη­μο­νια­κών πο­λι­τι­κών, αλλά και σε μία πόλη υπό κα­τάρ­ρευ­ση: απα­ξιω­μέ­νες αντα­πο­δο­τι­κές υπη­ρε­σί­ες, δια­λυ­μέ­νες υπη­ρε­σί­ες πρα­σί­νου, μη­δα­μι­νές κοι­νω­νι­κές πα­ρο­χές προς τους πο­λί­τες. Κα­τά­στα­ση που έχει αφή­σει το απο­τύ­πω­μά της στο αστι­κό τοπίο.

Οι πρώ­τες ει­κό­νες που έχει κα­νείς από μία πόλη είναι οι ει­κό­νες που σχη­μα­τί­ζο­νται, καθώς περ­πα­τά­ει μέσα σε αυτήν. Υπάρ­χει με­γά­λη δια­φο­ρά στο τι θα δει κα­νείς περ­πα­τώ­ντας στο ιστο­ρι­κό κέ­ντρο (κυ­ρί­ως στις του­ρι­στι­κές πε­ριο­χές) σε σχέση με τα υπό­λοι­πα δια­με­ρί­σμα­τα της Αθή­νας. Ενώ το του­ρι­στι­κό κέ­ντρο είναι φω­τα­γω­γη­μέ­νο, με ικα­νο­ποι­η­τι­κή μέ­ρι­μνα στην απο­κο­μι­δή των σκου­πι­διών/κα­θα­ρι­σμό κάδων κλπ, τα υπό­λοι­πα δια­με­ρί­σμα­τα της Αθή­νας είναι βρό­μι­κα, με ακόμα και κε­ντρι­κούς δρό­μους της συ­σκο­τι­σμέ­νους. Τα πάρκα, οι πλα­τεί­ες και οι ελεύ­θε­ροι χώροι βάλ­λο­νται –κατά πε­ρί­πτω­ση– είτε από την υπο­βάθ­μι­ση, είτε από την εμπο­ρι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση. Πα­ράλ­λη­λα, ένα νέο κύμα «κα­λό­βου­λων» επεν­δυ­τών απει­λεί τα με­γά­λα πάρκα της Αθή­νας, με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό­τε­ρη την πε­ρί­πτω­ση του πάρ­κου της Ακα­δη­μί­ας Πλά­τω­να.

Τα λι­γο­στά Δη­μο­τι­κά Ια­τρεία είναι υπο­στε­λε­χω­μέ­να κι έχουν κατά πε­ριό­δους με­γά­λες ελ­λεί­ψεις σε ανα­λώ­σι­μα, ενώ πα­ράλ­λη­λα το πι­λο­τι­κό πρό­γραμ­μα εθε­λο­ντών ια­τρών έγινε μό­νι­μη πρα­κτι­κή, αντί να κα­λυ­φθούν οι θέ­σεις με προ­σλή­ψεις μό­νι­μου προ­σω­πι­κού. Πρό­κει­ται για την ίδια αντί­λη­ψη που δια­κα­τέ­χει όλο το φάσμα κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής του Δήμου Αθη­ναί­ων: Οι πο­λί­τες δεν αντι­με­τω­πί­ζο­νται ως δι­καιού­χοι αυτών των πα­ρο­χών/υπη­ρε­σιών, αλλά ως ωφε­λού­με­νοι και μ’ αυτό τον τρόπο ταυ­τό­χρο­να οι υπο­χρε­ώ­σεις του Δήμου προς τους πο­λί­τες με­τα­τρέ­πο­νται σε «οφέλη», σε δώρα, που «μοι­ρά­ζο­νται» εκ πε­ρι­τρο­πής. Τον ένα μήνα θα έχει το ένα ια­τρείο γάζες, τον επό­με­νο το άλλο. Το ένα οκτά­μη­νο θα μπει η μία άστε­γη οι­κο­γέ­νεια σε δια­μέ­ρι­σμα, το επό­με­νο θα ξα­να­πε­τα­χτούν στο δρόμο και θα μπει η επό­με­νη.

Η διά­λυ­ση, όμως, δεν στα­μα­τά­ει εκεί. Στην Αθήνα τα τε­λευ­ταία χρό­νια, αρ­μο­διό­τη­τες αφαι­ρού­νται από τα Κοι­νο­τι­κά Συμ­βού­λια με αυ­ξη­τι­κό ρυθμό, στε­ρώ­ντας πα­ράλ­λη­λα με αυτό τον τρόπο και τη συμ­με­το­χή των πο­λι­τών στη λήψη απο­φά­σε­ων. Οι απο­φα­σι­στι­κές αρ­μο­διό­τη­τες συ­γκε­ντρώ­νο­νται όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο στο Δήμο, σε επι­τρο­πές παρά του Δη­μο­τι­κού Συμ­βου­λί­ου ή και απευ­θεί­ας στον ίδιο τον Δή­μαρ­χο, ενώ πα­ράλ­λη­λα ακόμα και το Δη­μο­τι­κό Συμ­βού­λιο με­τα­τρέ­πε­ται σε απλό επι­κυ­ρω­τή απο­φά­σε­ων, που έχουν ήδη λη­φθεί αλλού. Τα πε­ρισ­σό­τε­ρα προ­γράμ­μα­τα ή έργα του Δήμου Αθη­ναί­ων υλο­ποιού­νται πλέον στο πλαί­σιο μνη­μο­νί­ων συ­νερ­γα­σί­ας του Δη­μάρ­χου (ως εκ­προ­σώ­που του Δη­μο­τι­κού Συμ­βου­λί­ου) με ΜΚΟ και ιδρύ­μα­τα.

Πα­ράλ­λη­λα η ίδια η φυ­σιο­γνω­μία της πόλης αλ­λά­ζει. Ένα με­γά­λο μέρος των δη­μο­τών της Αθή­νας συ­μπιέ­ζε­ται οι­κο­νο­μι­κά και με­τε­γκα­θί­στα­ται σε πιο οι­κο­νο­μι­κές πε­ριο­χές έξω από την Αθήνα. Ολό­κλη­ρες γει­το­νιές υπο­βαθ­μί­ζο­νται και στη συ­νέ­χεια φαί­νε­ται να προ­σελ­κύ­ουν «κα­λό­βου­λους» επεν­δυ­τές, που τις «ανα­βαθ­μί­ζουν» με στόχο να τις μο­σχο­πο­λή­σουν. Στα νότια και κε­ντρι­κά προ­ά­στια, μά­λι­στα, αυτή η οι­κο­νο­μι­κή συ­μπί­ε­ση σε συν­δυα­σμό με τη ρα­γδαία του­ρι­στι­κο­ποί­η­ση και την έξαρ­ση βρα­χυ­χρό­νιων μι­σθώ­σε­ων (τύπου air bnb) φαί­νε­ται να έχουν οδη­γή­σει σε πρώ­ι­μα στά­δια Αστι­κού Εξευ­γε­νι­σμού (gentrification). Οι Αθη­ναί­οι πο­λί­τες, όσοι κι όσες δη­λα­δή έχουν τα πο­λι­τι­κά τους δι­καιώ­μα­τα στην Αθήνα και άρα απο­φα­σί­ζουν έστω κατ’ εκ­προ­σώ­πη­ση για τη ζωή των κα­τοί­κων της Αθή­νας, με αυ­ξη­τι­κό ρυθμό απο­χώ­ρη­σης (σε σχέση με πα­λιό­τε­ρες επο­χές), δεν κα­τοι­κούν πλέον στην Αθήνα.

Πα­ράλ­λη­λα η με­γά­λη συ­γκέ­ντρω­ση με­τα­να­στών και προ­σφύ­γων στην Αθήνα σε συν­θή­κες από­λυ­της αβε­βαιό­τη­τας για το μέλ­λον τους, δη­μιουρ­γεί ένα σύ­νο­λο κα­τα­τρεγ­μέ­νων αν­θρώ­πων, οι οποί­οι προ­σπα­θούν να επι­βιώ­σουν, να ερ­γα­στούν, να στεί­λουν τα παι­διά τους σχο­λείο, μη έχο­ντας κα­νέ­ναν απο­λύ­τως λόγο για την πε­ριο­χή τους.

Οι Αθη­ναί­οι κά­τοι­κοι, λοι­πόν, στο με­γα­λύ­τε­ρο βαθμό, δεν είναι Αθη­ναί­οι πο­λί­τες και δεν έχουν κα­νέ­να ου­σια­στι­κό ρόλο στην πο­λι­τι­κή που ασκεί­ται στη ζωή τους. Προ­σπα­θούν να χτί­σουν τη ζωή τους σε μια πόλη για την οποία είναι αό­ρα­τοι.

Όλη αυτή η ει­κό­να δεν είναι στα­τι­κή. Μέρα με τη μέρα αλ­λά­ζει ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο και είναι απα­ραί­τη­τη με­γά­λη επα­γρύ­πνη­ση προ­κει­μέ­νου να μπο­ρέ­σου­με να διεκ­δι­κή­σου­με και να κα­τα­κτή­σου­με τα αυ­το­νό­η­τα. Ήδη το νέο σχέ­διο νόμου για την Το­πι­κή Αυ­το­διοί­κη­ση, το οποίο βρί­σκε­ται σε δια­βού­λευ­ση (το σχέ­διο Κλει­σθέ­νης), πε­ρι­γρά­φει ακόμα πιο ζο­φε­ρές ημέ­ρες τόσο για τη χρη­μα­το­δό­τη­ση των ορ­γα­νι­σμών το­πι­κής αυ­το­διοί­κη­ση και κα­τ’ε­πέ­κτα­ση τις υπη­ρε­σί­ες προς τους πο­λί­τες, όσο και για τον ίδιο τους τον ρολό, καθώς τους κα­θι­στά δια­κο­σμη­τι­κά στοι­χεία. Ακόμα και κι­νή­σεις προ­ε­κλο­γι­κού εντυ­πω­σια­σμού, όπως η πρό­σφα­τη εξαγ­γε­λία για την υλο­ποί­η­ση του χρό­νιου αι­τή­μα­τος κα­τοί­κων και κι­νη­μά­των για Μη­τρο­πο­λι­τι­κό Πάρκο στο Γουδί, με έναν φορέα δια­χεί­ρι­σης του οποί­ου, όμως, ο χα­ρα­κτή­ρας δεν πε­ρι­γρά­φε­ται που­θε­νά, όχι μόνο δεν μας εφη­συ­χά­ζουν, αλλά μας ανη­συ­χούν ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο.

Την τε­λευ­ταία πε­ρί­ο­δο, όμως, πα­ρα­τη­ρού­με ότι αυτή η πόλη δεν είναι τόσο γκρί­ζα όσο φαί­νε­ται. Υπάρ­χει και η άλλη της πλευ­ρά. Η πλευ­ρά που αντι­στέ­κε­ται, αυ­το­ορ­γα­νώ­νε­ται, δίνει χρώμα και ανα­δια­μορ­φώ­νει τις κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις στον σύγ­χρο­νο αστι­κό ιστό. Πο­λι­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες που δεν συμ­βι­βά­στη­καν με τη μί­ζε­ρη λο­γι­κή της μνη­μο­νια­κής και Καλ­λι­κρα­τι­κής δια­χεί­ρι­σης, δη­μο­κρα­τι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες που πε­τυ­χαί­νουν κα­θη­με­ρι­νές νίκες, δομές αλ­λη­λεγ­γύ­ης που ξα­να­δί­νουν νόημα στη λέξη «κοι­νό­τη­τα», μι­κρές πο­λι­τι­στι­κές ομά­δες που ενερ­γο­ποιούν με­γά­λα ακρο­α­τή­ρια. Για εμάς όλος αυτός ο κό­σμος απο­τε­λεί τον κρυφό πλού­το αυτής της πόλης που την κάνει μο­να­δι­κή σε σχέση με τις υπό­λοι­πες Ευ­ρω­παϊ­κές πρω­τεύ­ου­σες ως προς το πεδίο της δη­μιουρ­γί­ας, της αντι­πα­ρά­θε­σης, της δυ­να­μι­κής.

Μαζί με αυτόν τον κόσμο θα πο­ρευ­τού­με για να αλ­λά­ξου­με την Αθήνα. Για να διεκ­δι­κή­σου­με μια Αθήνα αγω­νι­στι­κή και αλ­λη­λέγ­γυα που θα αντι­στέ­κε­ται στην οι­κο­νο­μι­κή εξα­θλί­ω­ση που επι­βάλ­λουν οι μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές. Θα μά­χε­ται ενά­ντια στον εκ­πλει­στη­ρια­σμό της κα­τοι­κί­ας των συ­μπο­λι­τών μας, θα αγκα­λιά­ζει πρό­σφυ­γες και με­τα­νά­στες και θα στα­θεί με θάρ­ρος απέ­να­ντι στη φα­σι­στι­κή απει­λή της Χρυ­σής Αυγής. Μια Αθήνα αντι­καλ­λι­κρα­τι­κή κι ενά­ντια σε κάθε νέο σχέ­διο υπο­βάθ­μι­σης και συρ­ρί­κνω­σης του απο­φα­σι­στι­κού ρόλου των ορ­γα­νι­σμών το­πι­κής αυ­το­διοί­κη­σης και ταυ­τό­χρο­να με ου­σια­στι­κή συμ­με­το­χή των πο­λι­τών στη λήψη απο­φά­σε­ων. Μια Αθήνα βιώ­σι­μη, με ου­σια­στι­κές αντα­πο­δο­τι­κές υπη­ρε­σί­ες και με ελεύ­θε­ρους χώ­ρους, όπου θα μπο­ρού­με να παί­ζου­με, να περ­πα­τά­με, να τρώμε, να με­γα­λώ­νου­με, να ερω­τευό­μα­στε.

Στις 10 Ιου­νί­ου, ο κύ­κλος που ανοί­ξα­με ως Πόλης Ξε­κί­νη­μα το Φλε­βά­ρη του 2016 έκλει­σε. Πα­ράλ­λη­λα, όμως, σε ανοι­χτή δια­δι­κα­σία μαζί με μέλη κοι­νω­νι­κών συλ­λο­γι­κο­τή­των, αλλά και με­μο­νω­μέ­νους ενερ­γούς πο­λί­τες, συ­γκρο­τη­θή­κα­με σε Δη­μο­τι­κή Κί­νη­ση υπό το όνομα Ανυ­πό­τα­κτη Αθήνα. Ο διά­λο­γος, όμως δεν κλεί­νει, ίσα ίσα τώρα ανοί­γει ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο. Κι ευ­ελ­πι­στού­με το επό­με­νο διά­στη­μα να συ­να­ντη­θού­με με ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρα άτομα και συλ­λο­γι­κό­τη­τες για να διεκ­δι­κή­σου­με όλοι κι όλες μαζί την Αθήνα των κα­τοί­κων της.

* Κοι­νο­τι­κή σύ­µβου­λος 5ης ΔΚ Αθή­νας