Θεσσαλονίκη 1936: η επαναστατική κατάσταση που προδόθηκε – μια απάντηση στο ΚΚΕ (μέρος α΄-΄β-΄γ)

Θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με  σαν πηγή για την πε­ρι­γρα­φή και σχο­λια­σμό των επα­να­στα­τι­κών γε­γο­νό­των και της ηρω­ι­κής απερ­γί­ας διαρ­κεί­ας των ερ­γα­τών της Θεσ­σα­λο­νί­κης τη μπρο­σού­ρα: «Ηρω­ι­κός Μάης της Θεσ­σα­λο­νί­κης του 36 – Χρο­νι­κό» εκ­δό­σεις  «Σύγ­χρο­νη Εποχή».  (Η σύ­ντα­ξη έγινε από την κομ­μα­τι­κή ορ­γά­νω­ση της Θεσ­σα­λο­νί­κης. Επι­μέ­λεια ύλης Σπύ­ρος Κου­ζι­νό­που­λος, έκ­δο­ση 1976). Ο λόγος γι’ αυτό είναι προ­φα­νής: Η βα­σι­κή ευ­θύ­νη για την ήττα του Μάη του 36 ανή­κει στην ηγε­σία του ΚΚΕ. Για να μην μπού­με σε μια αντι­πα­ρά­θε­ση, λοι­πόν, για το ποια ήταν η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και ποιο το ψέμα και η δια­στρέ­βλω­ση (κάτι πολύ συ­νη­θι­σμέ­νο στις αντι­πα­ρα­θέ­σεις με το ΚΚΕ) χρη­σι­μο­ποιού­με σαν βάση την ίδια την πε­ρι­γρα­φή των γε­γο­νό­των την οποία κάνει το ΚΚΕ. Εξάλ­λου σ’ αυτή την ίδια μπρο­σού­ρα η ηγε­σία του ΚΚΕ ανα­γνω­ρί­ζει τα «λάθη» της ηγε­σί­ας του ΚΚΕ στα γε­γο­νό­τα του ’36.

Η αντι­κει­με­νι­κή κα­τά­στα­ση

Τα γε­γο­νό­τα του Μάη 1936 της Θεσ­σα­λο­νί­κης ήταν το απο­κο­ρύ­φω­μα μια γε­νι­κής ανά­τα­σης των αγώ­νων του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και της αγρο­τιάς σε πα­νελ­λα­δι­κό επί­πε­δο, που ξε­κί­νη­σαν την δυ­να­μι­κή τους εμ­φά­νι­ση το 1935. Σύμ­φω­να με την προ­α­να­φερ­θεί­σα πηγή:

«Το 1935 πα­ρου­σιά­ζε­ται επί­σης σο­βα­ρή ανά­πτυ­ξη του απερ­για­κού κι­νή­μα­τος που συ­νο­δεύ­ε­ται από παλ­λαϊ­κά συλ­λα­λη­τή­ρια. Σε 200.000 φτά­νουν οι απερ­γοί ερ­γά­τες μέχρι τον Οκτώ­βρη του χρό­νου εκεί­νου, χωρίς να υπο­λο­γί­ζο­νται οι μήνες Μάρ­της-Απρί­λης.

»Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό γνώ­ρι­σμα αυτών των αγώ­νων, που αγκα­λιά­ζουν όλα τα με­γά­λα αστι­κά κέ­ντρα της χώρας, είναι η απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα και το πεί­σμα των ερ­γα­ζο­μέ­νων μαζών, που φτά­νουν ακόμη και σε ανοι­χτή σύ­γκρου­ση με τους ερ­γο­δό­τες και την αστυ­νο­μία. Το 1935 ση­μα­δεύ­ε­ται επί­σης με το αι­μα­το­κύ­λι­σμα δε­κά­δων ερ­γα­τών και αγρο­τών». (Οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας).

Επί­σης:

«Στο Ηρά­κλειο της Κρή­της ξε­σπούν τις πρώ­τες μέρες του Αυ­γού­στου σο­βα­ρές απερ­για­κές εκ­δη­λώ­σεις που φτά­νουν μέχρι την κή­ρυ­ξη απερ­γί­ας διαρ­κεί­ας με αί­τη­μα την αύ­ξη­ση απο­δο­χών κ.α.

»Οι απερ­γοί πραγ­μα­το­ποιούν πο­ρεία προς την Νο­μαρ­χία για να επι­δώ­σουν τα αι­τή­μα­τά τους και ο νο­μάρ­χης Σπ. Θε­ο­τό­κης δια­τά­ζει την αστυ­νο­μία να πυ­ρο­βο­λή­σει με απο­τέ­λε­σμα να σκο­τω­θούν 7 απερ­γοί και να τραυ­μα­τι­στούν πολ­λοί άλλοι. Αμέ­σως ο λαός κα­τε­βαί­νει σε παλ­λαϊ­κά συλ­λα­λη­τή­ρια, η Ενω­τι­κή (Εκτός της επί­ση­μης ΓΣΕΕ υπήρ­χε και η Ενω­τι­κή ΓΣΕΕ στην οποία κυ­ριαρ­χού­σαν τα στε­λέ­χη και οι συ­μπα­θού­ντες του ΚΚΕ) και η Γε­νι­κή Συ­νο­μο­σπον­δία (η επί­ση­μη δεξιά ρε­φορ­μι­στι­κή ΓΣΕΕ, όρ­γα­νο του κρά­τους) κη­ρύ­χνουν 24ωρη απερ­γία σ' ολό­κλη­ρη τη χώρα, ενώ πολ­λοί απερ­γοί του Ηρα­κλεί­ου οπλί­ζο­νται με του­φέ­κια, μα­χαί­ρια, ξύλα κ.ά.

»Έντρο­μη η κυ­βέρ­νη­ση στέλ­νει στην πόλη μια με­ραρ­χία στρα­τού 3 πο­λε­μι­κά πλοία κι ένα σμή­νος βομ­βαρ­δι­στι­κών και η εξέ­γερ­ση του αδι­κο­χτυ­πη­μέ­νου λαού πνί­γε­ται στο αίμα.»

»Στην Πε­λο­πόν­νη­σο επί­σης, στα τέλη Αυ­γού­στου, ξε­σπούν αγώ­νες ενά­ντια στην κα­τα­λή­στευ­ση τους από τον ΑΣΟ (κρα­τι­κός ορ­γα­νι­σμός που συ­γκέ­ντρω­νε την στα­φί­δα). Γί­νο­νται συλ­λα­λη­τή­ρια (...) οι αγρό­τες κα­τα­λαμ­βά­νουν τα τη­λε­γρα­φεία για να στεί­λουν τη­λε­γρα­φή­μα­τα δια­μαρ­τυ­ρί­ας στην κυ­βέρ­νη­ση και καίνε τα γρα­φεία του ΑΣΟ.

»Η κυ­βέρ­νη­ση στέλ­νει δύο με­ραρ­χί­ες στρα­τού κι ένα αντι­τορ­πι­λι­κό στην πε­ριο­χή και οι ξε­ση­κω­μέ­νοι αγρό­τες πλη­ρώ­νουν με αίμα και βα­σα­νι­στή­ρια τον αγώνα για το δίκιο που τους έπνι­γε.» (Οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας).  

Είναι σκό­πι­μο να δώ­σου­με την πε­ρι­γρα­φή της αντι­κει­με­νι­κής κα­τά­στα­σης μέσα από εκτε­νή απο­σπά­σμα­τα από την εν λόγω μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ, ώστε να γί­νουν  φα­νε­ρά σε κάθε κα­λο­προ­αί­ρε­το ανα­γνώ­στη τα πα­ρα­κά­τω συ­μπε­ρά­σμα­τα. 

Η όλη πε­ρι­γρα­φή απο­κα­λύ­πτει ότι η κα­τά­στα­ση στην Ελ­λά­δα ήταν προ­ε­πα­να­στα­τι­κή με βάση τους όρους που είχε θέσει ο Λένιν. Οι ερ­γα­ζό­με­νες μάζες δεν μπο­ρού­σαν να ζή­σουν μέσα στα πλαί­σια του πα­λιού κα­θε­στώ­τος. Τα με­σαία στρώ­μα­τα κι­νού­νταν προς τα αρι­στε­ρά, πράγ­μα που δεί­χνουν οι μα­χη­τι­κοί αγώ­νες της αγρο­τιάς με τα ένο­πλα συλ­λα­λη­τή­ρια όπως θα δούμε στη συ­νέ­χεια. Η άρ­χου­σα τάξη δεν μπο­ρεί να κυ­βερ­νή­σει όπως παλιά και είναι δια­σπα­σμέ­νη. Πράγ­μα­τι το χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό στοι­χείο της πε­ριό­δου που εξε­τά­ζου­με, ήταν η κυ­βερ­νη­τι­κή αστά­θεια, το ανε­βο­κα­τέ­βα­σμα βρα­χύ­βιων κυ­βερ­νή­σε­ων! Αυτό που κυ­ριαρ­χεί την πε­ρί­ο­δο 1934-1936 είναι οι έντο­νες συ­γκρού­σεις των Βε­νι­ζε­λι­κών (το κόμμα των Φι­λε­λευ­θέ­ρων) με τη συ­να­σπι­σμέ­νη δεξιά του Λαϊ­κού Κόμ­μα­τος και τις αντι­δρα­στι­κές, φι­λο­δι­κτα­το­ρι­κές ομά­δες του Με­τα­ξά και Κον­δύ­λη. Επί­σης ση­μειώ­νο­νται κι­νή­σεις του στρα­τού (το απο­τυ­χη­μέ­νο κί­νη­μα Πλα­στή­ρα) και έχου­με τε­λι­κά την επά­νο­δο της μο­ναρ­χί­ας στη χώρα με τις ευ­λο­γί­ες πλέον και του Βε­νι­ζέ­λου.

Εξαι­ρε­τι­κά ση­μα­ντι­κό στοι­χείο της πε­ριό­δου είναι η φθορά του Βε­νι­ζε­λι­σμού, εξ αι­τί­ας των αντι­λαϊ­κών αντι­δη­μο­κρα­τι­κών μέ­τρων που εφάρ­μο­σε κατά τη διάρ­κεια της δια­κυ­βέρ­νη­σης του 1928-1932. Αυτό έχει ση­μα­σία γιατί απε­λευ­θέ­ρω­νε λαϊ­κές δυ­νά­μεις, που μέχρι τότε ήταν υπό την επιρ­ροή του Βε­νι­ζε­λι­σμού, προς τα αρι­στε­ρά.  Πράγ­μα­τι η απή­χη­ση και η επιρ­ροή του ΚΚΕ βρί­σκε­ται σε ανο­δι­κή πο­ρεία μέχρι το 1936, γε­γο­νός που εκ­φρά­ζε­ται από τις επι­τυ­χί­ες του στα συν­δι­κά­τα, στην το­πι­κή αυ­το­διοί­κη­ση και στο κοι­νο­βού­λιο.

Ανε­ξάρ­τη­τα από τα αι­τή­μα­τα τους οι απερ­γί­ες και τα συλ­λα­λη­τή­ρια εί­χα­νε τα  στοι­χεία της εξέ­γερ­σης, με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά εμ­φυ­λί­ου πο­λέ­μου! Στην ατζέ­ντα της τα­ξι­κής πάλης είχε μπει κοφτά το ζή­τη­μα της επα­νά­στα­σης η της αντε­πα­νά­στα­σης!

Η αντι­κει­με­νι­κή κα­τά­στα­ση έβαζε άμεσα στο ΚΚΕ το κα­θή­κον της ανα­τρο­πής και της κα­τά­λη­ψης της εξου­σί­ας επι­κε­φα­λής των εξε­γερ­μέ­νων μαζών, για σο­σια­λι­στι­κή διέ­ξο­δο από τα αδιέ­ξο­δα της με­γά­λης κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης του 1929-1933 που είχε χτυ­πή­σει έντο­να τον ελ­λη­νι­κό κα­πι­τα­λι­σμό, ο οποί­ος ανα­γκά­στη­κε (κυ­βέρ­νη­ση Βε­νι­ζέ­λου) να κη­ρύ­ξει στάση πλη­ρω­μών.  Σε πε­ρί­πτω­ση που το ΚΚΕ αρ­νιό­ταν να ανα­λά­βει αυτό το κα­θή­κον θα εί­χα­με ήττα και συ­ντρι­βή του κι­νή­μα­τος.

Αυτό ήταν που δυ­στυ­χώς έγινε τε­λι­κά. Η ηγε­σία του ΚΚΕ κι­νού­νταν στη βάση της από­φα­σης της 6ης Ολο­μέ­λειας της Κε­ντρι­κής Επι­τρο­πής του ΚΚΕ, που θε­ω­ρού­σε ότι η επερ­χό­με­νη επα­νά­στα­ση στην Ελ­λά­δα θα ήταν «αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κή» (και όχι ερ­γα­τι­κή-σο­σια­λι­στι­κή)! Με βάση αυτή τη θε­ώ­ρη­ση η κα­τά­λη­ψη της εξου­σί­ας από την ερ­γα­τι­κή τάξη και ο σο­σια­λι­στι­κός με­τα­σχη­μα­τι­σμός ήταν εκτός προ­γράμ­μα­τος.

Το κα­θή­κον του ΚΚΕ ήταν, σύμ­φω­να με τις απο­φά­σεις της 6ης ολο­μέ­λειας, η επι­δί­ω­ξη συμ­μα­χί­ας με την, υπο­τι­θέ­με­νη, «φι­λε­λεύ­θε­ρη» (δη­λα­δή «δη­μο­κρα­τι­κή», «προ­ο­δευ­τι­κή» κοκ) αστι­κή τάξη – η οποία στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ήταν ανύ­παρ­κτη.

Σε ότι αφορά τον χα­ρα­κτή­ρα της άρ­χου­σας τάξης στη χώρα μας δεν πρέ­πει να υπάρ­χει καμιά αμ­φι­βο­λία. Η κυ­ριαρ­χία της στη­ρί­ζο­νταν στη λο­γι­κή της βί­αι­ης και άγριας κα­τα­στο­λής των κοι­νω­νι­κών διεκ­δι­κή­σε­ων και των αγώ­νων του ερ­γα­τι­κού - λαϊ­κού κι­νή­μα­τος. Προ­τι­μού­σε να σκο­τώ­σει παρά να δώσει έστω και μι­κρές αυ­ξή­σεις, για να σώσει τα κέρδη της! Πολύ δε πε­ρισ­σό­τε­ρο να σώσει το σύ­στη­μα της! Όποτε χρεια­στεί, εν­νο­εί­ται και στη ση­με­ρι­νή εποχή, δεν θα δι­στά­σει ούτε στιγ­μή να «ανα­στή­σει» τις πα­ρα­δό­σεις της αν διαι­σθαν­θεί ότι κιν­δυ­νεύ­ει η οι­κο­νο­μι­κή και πο­λι­τι­κή της εξου­σία!

Η άρ­χου­σα τάξη είχε σαφώς κα­λύ­τε­ρη εκτί­μη­ση της κα­τά­στα­σης από την ηγε­σία του ΚΚΕ γι’ αυτό και άρ­χι­σε να παίρ­νει τα μέτρα της. Όπως ανα­φέ­ρει η μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ,

«Με τον ερ­χο­μό του.... 1936.... δυ­να­μώ­νουν οι φι­λο­δι­κτα­το­ρι­κές κι­νή­σεις μέσα στο στρα­τό, ενώ οι υπο­ψή­φιοι αρ­χι­πρα­ξι­κο­πη­μα­τί­ες Κον­δύ­λης και Με­τα­ξάς ανοι­χτά δια­κη­ρύ­χνουν πως προ­ε­τοι­μά­ζουν την επι­βο­λή αντι­λαϊ­κών λύ­σε­ων. Τα δύο με­γά­λα αστι­κά κόμ­μα­τα Λαϊ­κοί και Φι­λε­λεύ­θε­ροι, αδια­φο­ρούν».

Στην ουσία τα δύο αστι­κά κόμ­μα­τα, οι Λαϊ­κοί και οι Φι­λε­λεύ­θε­ροι, σι­γο­ντά­ρουν αυτές τις κι­νή­σεις γιατί αυτό υπα­γο­ρεύ­ουν τα συμ­φέ­ρο­ντα της τάξης τους! Αλλά,

«Το ΚΚΕ επι­ση­μαί­νει τους κιν­δύ­νους που απει­λούν το λαό και καλεί σε συ­νερ­γα­σία όλα τα κόμ­μα­τα και τις ορ­γα­νώ­σεις που απο­κρού­ουν το φα­σι­σμό και τη δι­κτα­το­ρία. Το 6ο Συ­νέ­δριο... Δε­κέμ­βρη 1935 ρί­χνει το σύν­θη­μα για ένα Παλ­λαϊ­κό Ενιαίο Μέ­τω­πο Πάλης, ώστε να γίνει δυ­να­τή η κα­τά­κτη­ση μιας λεύ­τε­ρης δη­μο­κρα­τι­κής ζωής»!! (Οι υπο­γραμ­μί­σεις είναι δικές μας).

Μέσα στα πλαί­σια του κα­πι­τα­λι­σμού που σα­πί­ζει και που δεν δι­στά­ζει να δο­λο­φο­νεί απρο­κά­λυ­πτα ερ­γά­τες και αγρό­τες που πα­λεύ­ουν για το δίκιο τους, που τα δύο με­γά­λα αστι­κά κόμ­μα­τα προ­σβλέ­πουν και επι­θυ­μούν την ανοι­χτή δι­κτα­το­ρία και στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση όπως επι­ση­μαί­νει το κεί­με­νο «αδια­φο­ρούν», γιατί κα­τα­λα­βαί­νουν ότι δεν μπο­ρούν να ανα­χαι­τί­σουν το κί­νη­μα με την κου­τσου­ρε­μέ­νη τους δη­μο­κρα­τία, δεν μπο­ρεί «να γίνει δυ­να­τή η κα­τά­κτη­ση μιας λεύ­τε­ρης δη­μο­κρα­τι­κής ζωή» και αυτό είναι το πρώτο λάθος.

Το δεύ­τε­ρο είναι ότι το ΚΚΕ αντί να κα­ταγ­γέλ­λει και να απο­κα­λύ­πτει στα μάτια των λαϊ­κών μαζών, τον αντι­δρα­στι­κό ρόλο των αστι­κών κομ­μά­των τα «καλεί σε συ­νερ­γα­σία» και στη μια και στην άλλη πε­ρί­πτω­ση απο­προ­σα­να­το­λί­ζει το κί­νη­μα και σπέρ­νει σύγ­χυ­ση.

Μέσα σ' αυτές τις συν­θή­κες το ΚΚΕ όφει­λε από τη μια να ασκεί πο­λε­μι­κή στα κόμ­μα­τα του κε­φα­λαί­ου και από την άλλη να εξη­γεί την ανά­γκη της κα­τά­λη­ψης της εξου­σί­ας, της προ­λε­τα­ρια­κής δη­μο­κρα­τί­ας του σο­σια­λι­σμού, στα πρό­τυ­πα του Οκτώ­βρη του 1917.

Γιατί  τότε μόνο μπο­ρεί για το λαό «να γίνει δυ­να­τή η κα­τά­κτη­ση μιας λεύ­τε­ρης δη­μο­κρα­τι­κής ζωής». Αλλά όπως έχου­με ήδη ανα­φέ­ρει πιο πάνω αυτό τον στόχο τον είχε εγκα­τα­λεί­ψει στο όνομα της «αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κής επα­νά­στα­σης» και της συ­νερ­γα­σί­ας με την ανύ­παρ­κτη δη­μο­κρα­τι­κή και φι­λε­λεύ­θε­ρη αστι­κή τάξη, με βάσης τις απο­φά­σεις της 6ης Ολο­μέ­λειας.  

Το απερ­για­κό κί­νη­μα, εντω­με­τα­ξύ, ανε­βαί­νει:

«…πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται οι απερ­για­κοί αγώ­νες των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Οι απερ­γί­ες ξε­σπούν η μία πίσω από την άλλη. Και παρά το γε­γο­νός ότι αντι­με­τω­πί­ζο­νται με ξυ­λο­δαρ­μό από την αστυ­νο­μία και απο­λύ­σεις από την ερ­γο­δο­σία οι ερ­γα­ζό­με­νοι δεν κάμ­πτο­νται».

Μέσα σ' αυτό το κλίμα,

«...η χώρα οδη­γεί­ται σε νέες εκλο­γές που γί­νο­νται στις 26 του Γε­νά­ρη».

Έτσι, έχου­με συ­νε­χή  εναλ­λα­γή  κυ­βερ­νή­σε­ων εξ αι­τί­ας της δυ­να­μι­κής του κι­νή­μα­τος των λαϊ­κών μαζών και της αδυ­να­μί­ας της άρ­χου­σας τάξης να το στα­μα­τή­σει.

Ωστό­σο το σύ­στη­μα επι­βιώ­νει και η μια αστι­κή κυ­βέρ­νη­ση δια­δέ­χε­ται την άλλη επει­δή το ΚΚΕ αρ­νεί­ται να θέσει θέμα κα­τά­λη­ψης της εξου­σί­ας. Το έχει στην κυ­ριο­λε­ξία τυ­φλώ­σει η λα­θε­μέ­νη από­φα­ση της 6ης Ολο­μέ­λειας για τον «αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα» της επα­νά­στα­σης στην Ελ­λά­δα. Κι αυτό, όταν τα βα­σι­κά κόμ­μα­τα του κε­φα­λαί­ου Λαϊ­κοί και Βε­νι­ζε­λι­κοί υπο­στη­ρί­ζουν την μο­ναρ­χία και έχουν φέρει τον Βα­σι­λιά το 1935 με νόθο δη­μο­ψή­φι­σμα!!

Σαν απο­τέ­λε­σμα αυτής της πο­λι­τι­κής το ΚΚΕ έγινε ουρά του Βε­νι­ζε­λι­σμού με το πε­ρί­φη­μο  σύμ­φω­νο Σκλά­βαι­να – Σο­φού­λη, πα­ρό­τι έβλε­πε τις δυ­νά­μεις του να ενι­σχύ­ο­νται.

Όπως ανα­φέ­ρει η μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ,

 «... το Παλ­λαϊ­κό Μέ­τω­πο (σ.σ.: ο πο­λι­τι­κός με­τω­πι­κός σχη­μα­τι­σμός που είχε συ­γκρο­τή­σει το ΚΚΕ το Γε­νά­ρη του 1936 για να κα­τέλ­θει στις εκλο­γές) ση­μειώ­νει νέα επι­τυ­χία συ­γκε­ντρώ­νο­ντας 73.441 ψή­φους και εκλέ­γο­ντας 15 βου­λευ­τές. Επει­δή κα­νέ­να κόμμα δεν συ­γκέ­ντρω­νε την από­λυ­τη πλειο­ψη­φία, η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ομάδα του Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που με ανα­κοί­νω­σή της στις 30 Γε­νά­ρη προ­τεί­νει να δώσει ψήφο ανο­χής σε κυ­βέρ­νη­ση Φι­λε­λευ­θέ­ρων, Δη­μο­κρα­τι­κού Συ­να­σπι­σμού και Αγρο­τι­κού κόμ­μα­τος. Ο Σο­φού­λης αρ­νεί­ται…». (Οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας).

Με άλλα λόγια η ηγε­σία του ΚΚΕ αυ­το­προ­τεί­νε­ται για να γίνει δε­κα­νί­κι των Φι­λε­λεύ­θε­ρων αλλά ο Σο­φού­λης αρ­νεί­ται γιατί είχε άλλα σχέ­δια… Σ’ αυτά θα ανα­φερ­θού­με πα­ρα­κά­τω. Να ση­μειώ­σου­με μόνο ότι πρό­κει­ται για κα­τά­ντια για «κομ­μου­νι­στές» να δί­νουν ψήφο σε κόμ­μα­τα του κε­φα­λαί­ου, ιδιαί­τε­ρα σε συν­θή­κες προ­ε­πα­να­στα­τι­κής κρί­σης, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο όταν αυτά μόλις έχουν ψη­φί­σει το «Ιδιώ­νυ­μο» (σ.σ.: Νόμος του 1929, της κυ­βέρ­νη­σης Βε­νι­ζέ­λου, με την οποία ποι­νι­κο­ποιού­νται οι κομ­μου­νι­στι­κές ιδέες και η συν­δι­κα­λι­στι­κή δράση) και που είχε στεί­λει στις φυ­λα­κές και τα ξε­ρο­νή­σια εκα­το­ντά­δες κομ­μου­νι­στές!

«Τε­λι­κά... στις 14 του Μάρτη σχη­μα­τί­ζε­ται κυ­βέρ­νη­ση με πρω­θυ­πουρ­γό τον Κ. Δερ­μι­τζή[[1]] και αντι­πρό­ε­δρο τον Ι. Με­τα­ξά (σ.σ.: τον κα­το­πι­νό δι­κτά­το­ρα) την πα­ρου­σία του οποί­ου θε­ω­ρεί το κόμμα των Φι­λε­λευ­θέ­ρων ως εγ­γύ­η­ση».

Τε­λι­κά μετά ένα μήνα και αφού πέ­θα­νε ο Δερ­μι­τζής, ανα­λαμ­βά­νει πρω­θυ­πουρ­γός ο Με­τα­ξάς (μετά από από­φα­ση, πάλι, του Βα­σι­λιά).

Συ­νε­χί­ζει το κεί­με­νο του ΚΚΕ:

«Το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμμα προει­δο­ποιεί το λαό για τα δεσμά που του ετοι­μά­ζουν οι αντι­δρα­στι­κοί κύ­κλοι ενώ τα άλλα κόμ­μα­τα κοι­μού­νται τον ύπνο της μα­κα­ριό­τη­τας».

Όλη την προη­γού­με­νη πε­ρί­ο­δο η ηγε­σία του ΚΚΕ έσπερ­νε αυ­τα­πά­τες στα κόμ­μα­τα του κα­τε­στη­μέ­νου – τώρα «ανα­κα­λύ­πτει» πως οι αντι­δρα­στι­κοί προ­ε­τοι­μά­ζουν «δεσμά» και πως οι φι­λε­λεύ­θε­ροι αστοί «κοι­μού­νται». Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι ότι τα αστι­κά κόμ­μα­τα έχουν χάσει τον ύπνο τους από την μα­χη­τι­κή και ακού­ρα­στη δράση του ερ­γα­τι­κού και λαϊ­κού κι­νή­μα­τος – όμως κα­θό­λου δεν «κοι­μού­νται τον ύπνο της μα­κα­ριό­τη­τας»… πε­ρι­μέ­νουν την κα­τάλ­λη­λη στιγ­μή για την επι­βο­λή της δι­κτα­το­ρί­ας του Με­τα­ξά.

Ανα­γκαί­ος ο συ­ντο­νι­σμός των αγώ­νων

Ο μόνος τρό­πος για να ανα­τρα­πούν τα αντε­πα­να­στα­τι­κά σχέ­δια του κα­τε­στη­μέ­νου και της άρ­χου­σας τάξης θα ήτανε να συ­ντο­νι­στούν και να κλι­μα­κω­θούν οι αγώ­νες του ερ­γα­τι­κού-λαϊ­κού κι­νή­μα­τος και, ταυ­τό­χρο­να, να τους δοθεί σο­σια­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή μέσω ενός Με­τα­βα­τι­κού Προ­γράμ­μα­τος (αντί του μί­νι­μουμ προ­γράμ­μα­τος της «αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κής επα­νά­στα­σης» το οποίο είχε υιο­θε­τή­σει το ΚΚΕ). Το ΚΚΕ όφει­λε να πάει πολύ πιο πέρα από τις… «προει­δο­ποι­ή­σεις» και να δώσει επα­να­στα­τι­κή ηγε­σία σ' αυτό το κί­νη­μα.

Το πρώτο που όφει­λε να κάνει ήταν να πα­λέ­ψει για το συ­ντο­νι­σμό των απερ­γιών σε το­πι­κό και πα­νελ­λα­δι­κό επί­πε­δο γιατί, παρά την συ­χνό­τη­τα τους και την μα­χη­τι­κό­τη­τα τους, ο κα­τα­κερ­μα­τι­σμός των αγώ­νων ήταν ένα βα­σι­κό χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό της πε­ριό­δου.

Πα­ρα­θέ­του­με με­ρι­κά εν­δει­κτι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα της απου­σί­ας συ­ντο­νι­σμού από την προ­α­να­φερ­θεί­σα μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ:

«Στις 2 του Μάρτη οι αρ­τερ­γά­τες της Θεσ­σα­λο­νί­κης κα­τε­βαί­νουν σε απερ­γία διαρ­κεί­ας ζη­τώ­ντας εφαρ­μο­γή του αρ­τό­ση­μου, συ­ντά­ξεις στους φυ­μα­τι­κούς, ια­τρι­κή πε­ρί­θαλ­ψη, επί­δο­μα ανερ­γί­ας κ.α.

»... Στις 19 του Μάρτη απερ­γούν οι μυ­λερ­γά­τες των αλευ­ρό­μυ­λων Μπαλ­τά...

»... Στις 22 του Μάρτη οι κα­πνερ­γά­τες υπο­βάλ­λουν στους ερ­γο­δό­τες κα­τά­λο­γο με τα αι­τή­μα­τα τους. Αντί για απά­ντη­ση, 5 κα­πνα­πο­θή­κες κη­ρύ­χνουν λοκ-άουτ, πε­τώ­ντας στο δρόμο 1.200 ερ­γά­τες

»...Στις 23 του Μάρτη κα­τε­βαί­νουν σε απερ­γία οι χαρ­τερ­γά­τες του χαρ­το­ποιεί­ου “Άν­τζε­λι”

»…Την επο­μέ­νη μέρα απερ­γούν στην Αθήνα 1.500 κα­πνερ­γά­τες των απο­θη­κών ”Αφοί Πα­πα­στρά­του”

»... Στις 31 του Μάρτη κα­τε­βαί­νουν σε απερ­γία 1500 ερ­γά­τες δέρ­μα­τος Θεσ­σα­λο­νί­κης, (...) Την ίδια μέρα κη­ρύ­χνε­ται γε­νι­κή πα­νερ­γα­τι­κή στο νομό Μεσ­ση­νί­ας σ' έν­δει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας για το κλεί­σι­μο του ερ­γο­στα­σί­ου Οίνων Οι­νο­πνευ­μά­των».

Το δεύ­τε­ρο που όφει­λε να κάνει το ΚΚΕ ήταν να προ­ε­τοι­μά­σει τους όρους για γε­νι­κή πο­λι­τι­κή απερ­γία ενά­ντια στα σχέ­δια της αντί­δρα­σης για την επι­βο­λή δι­κτα­το­ρί­ας.

Όφει­λε να βάλει δυ­να­τά το ζή­τη­μα της Γε­νι­κής Απερ­γί­ας κα­λώ­ντας σ' ενό­τη­τα στη δράση την επί­ση­μη ρε­φορ­μι­στι­κή ΓΣΕΕ, προ­τεί­νο­ντας το συ­ντο­νι­σμό των αγώ­νων και την πα­ρα­πέ­ρα κλι­μά­κω­ση τους.

Το κλίμα για ενό­τη­τα στις γραμ­μές των ερ­γα­ζο­μέ­νων δυ­νά­μω­νε ολο­έ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρο κάτω από τις επι­θέ­σεις της κυ­βέρ­νη­σης και των ερ­γο­δο­τών. Το ΚΚΕ όφει­λε να κα­λέ­σει σε συ­ντο­νι­σμό το σύ­νο­λο του κι­νή­μα­τος. Αν η δε­ξιά-ρε­φορ­μι­στι­κή ΓΣΕΕ απο­δε­χό­ταν το κά­λε­σμα, αυτό θα έδινε με­γα­λύ­τε­ρη μα­ζι­κό­τη­τα στις ερ­γα­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις και θα σφυ­ρη­λα­τού­σε τις σχέ­σεις των Κομ­μου­νι­στών με την υπό­λοι­πη ερ­γα­τι­κή τάξη (που για οποια­δή­πο­τε λόγο δεν ήταν ακόμη έτοι­μη να ακο­λου­θή­σει το ΚΚΕ). Αυτό θα επέ­τρε­πε στο ΚΚΕ να κερ­δί­σει μα­ζι­κά στρώ­μα­τα στις γραμ­μές του σε επό­με­νη φάση του κι­νή­μα­τος, όταν η «επί­ση­μη» ΓΣΕΕ θα ξε­που­λού­σε, πράγ­μα ανα­πό­φευ­κτο, τους τα­ξι­κούς αγώ­νες. Αν από την άλλη η ηγε­σία της ΓΣΕΕ έλεγε από την αρχή «όχι» στο κά­λε­σμα της «Ενω­τι­κής» αυτό θα την ξε­γύ­μνω­νε από την αρχή, πράγ­μα που επί­σης θα άφηνε πολύ με­γά­λα πε­ρι­θώ­ρια στην «Ενω­τι­κή» να κερ­δί­σει ερ­γά­τες στις δικές της γραμ­μές.

Αυτό ήταν κάτι που ως να βαθμό συ­νέ­βαι­νε ήδη σύμ­φω­να με την μαρ­τυ­ρία  του Κ. Θέου, μέ­λους του ΠΓ του ΚΚΕ. Στη μπρο­σού­ρα του «Ερ­γα­τι­κά Συν­δι­κά­τα» ο Θέος ανα­φέ­ρει:

«... στις αρχές του 1936 (...) οι ερ­γά­τες που ανή­κουν στα συν­δι­κά­τα  της ΓΣΕΕ του Κα­λο­μοί­ρη στις συ­νε­λεύ­σεις τους παίρ­νουν απο­φά­σεις να ενω­θούν με τα ενω­τι­κά συν­δι­κά­τα (σ.σ.: την Ενω­τι­κή ΓΣΕΕ που ελέγ­χε­ται από το ΚΚΕ) και να δια­κό­ψουν τις σχέ­σεις τους με τη ΓΣΕΕ μέ­χρις ότου συ­γκλη­θεί ενω­τι­κό συ­νέ­δριο για να ιδρύ­σει μια ενιαία και ανε­ξάρ­τη­τη από κάθε κρα­τι­κή επιρ­ροή ΓΣΕΕ».[2]

Με βάση το στόχο του συ­ντο­νι­σμού των αγώ­νων και τη Γε­νι­κή Απερ­γία η «Ενω­τι­κή» και τα στε­λέ­χη και μέλη του ΚΚΕ θα μπο­ρού­σαν να προ­χω­ρή­σουν στη συ­γκρό­τη­ση Ενιαιο­με­τω­πι­κών Επι­τρο­πών Δρά­σης στη βάση των ερ­γο­στα­σια­κών και απερ­για­κών επι­τρο­πών κατά κλάδο, βιο­μη­χα­νι­κή πε­ριο­χή και νομό, για την επι­τυ­χή ορ­γά­νω­ση και πε­ρι­φρού­ρη­ση της Γε­νι­κής Απερ­γί­ας.

Μετά έμενε να προσ­διο­ρι­στεί η κα­τάλ­λη­λη, ανά­λο­γα με τις εξε­λί­ξεις και τη συ­γκυ­ρία, χρο­νι­κή στιγ­μή για μια γε­νι­κευ­μέ­νη ανα­τρο­πή που να θέτει θέμα εξου­σί­ας για τα ερ­γα­τι­κά και λαϊκά στρώ­μα­τα.

Η πιο κα­τάλ­λη­λη στιγ­μή ήταν την πε­ρί­ο­δο της γε­νι­κής απερ­γί­ας διαρ­κεί­ας των κα­πνερ­γα­τών της Θεσ­σα­λο­νί­κης, η οποία είχε δη­μιουρ­γή­σει τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για μια γε­νι­κευ­μέ­νη, πα­ρό­τι χωρίς συ­ντο­νι­σμό, απερ­για­κή δρα­στη­ριό­τη­τα σε όλη την Ελ­λά­δα και σε όλα τα στρώ­μα­τα της κοι­νω­νί­ας. Η βάση γι’ αυτό το γε­νι­κό ξε­ση­κω­μό ήταν οι  απερ­γί­ες συ­μπα­ρά­στα­σης προς τον ηρω­ι­κό αγώνα των ερ­γα­τών/ριων της Θεσ­σα­λο­νί­κης, απερ­γί­ες που εκτός της συ­μπα­ρά­στα­σης, βέ­βαια, έθε­ταν και δικά τους  αι­τή­μα­τα.

Όπως θα δεί­ξου­με στη συ­νέ­χεια, μέσα από την πα­ρά­θε­ση των γε­γο­νό­των, γύρω από τον αγώνα των κα­πνερ­γα­τών εί­χα­με στην ουσία την ανά­πτυ­ξη μιας εθνι­κής Γε­νι­κής Απερ­γί­ας χωρίς να την έχουν εξαγ­γεί­λει ούτε η «Ενω­τι­κή», ούτε η «επί­ση­μη» ΓΣΕΕ!!

μέρος β’

Το ΚΚΕ μπο­ρού­σε;

Είχε τη δυ­να­τό­τη­τα το ΚΚΕ και η «Ενω­τι­κή» να προ­χω­ρή­σουν σε τό­σους με­γά­λους στό­χους; Η απά­ντη­ση είναι ξε­κά­θα­ρα θε­τι­κή!!

Πριν απ' όλα γιατί το επέ­τρε­πε η ίδια η αντι­κει­με­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Ο στό­χος της κα­τά­λη­ψης της εξου­σί­ας με εφαλ­τή­ριο το απερ­για­κό κί­νη­μα και την κή­ρυ­ξη Πα­νε­θνι­κής Απερ­γί­ας επι­βάλ­λο­νταν κατ' αρχή ενά­ντια στα σχέ­δια της αστι­κής τάξης για δι­κτα­το­ρία και στη συ­νέ­χεια για να δοθεί προ­ο­πτι­κή στους αγώ­νες των ερ­γα­ζο­μέ­νων.

Υπήρ­χαν  στην αντι­κει­με­νι­κή κα­τά­στα­ση πολλά κοινά στοι­χεία με­τα­ξύ του Ρώ­σι­κου 1905 και του Ελ­λη­νι­κού 1936! Με τη συ­νεί­δη­ση της πρω­το­πο­ρί­ας ερ­γα­τι­κής τάξης σε αρ­κε­τά πιο προ­χω­ρη­μέ­νο συ­γκρι­τι­κά επί­πε­δο, γιατί είχε ήδη τις εμπει­ρί­ες του Ρώ­σι­κου 1905 και 1917 και όχι μόνο.

Δεν υπήρ­χαν βέ­βαια οι Μπολ­σε­βί­κοι και ο Μπολ­σε­βι­κι­σμός, τους είχε κα­θα­ρί­σει η στα­λι­νι­κή αντί­δρα­ση και αυτό ήτανε η με­γά­λη δια­φο­ρά. Είναι αλή­θεια ότι το ΚΚΕ μπήκε στη μάχη με μι­κρές δυ­νά­μεις και σχε­τι­κά χα­μη­λή επιρ­ροή όπως και οι Σο­σια­λι­στές στη Ρωσία πριν το 1905 και οι Μπολ­σε­βί­κοι το 1917. Αλλά ο νόμος της τα­ξι­κής πάλης γρά­φει ότι μέσα στη φωτιά των μαχών και των συ­γκρού­σε­ων η συ­νεί­δη­ση των ερ­γα­τών προ­χω­ρά­ει με άλ­μα­τα προς τις επα­να­στα­τι­κές ιδέες, μα­θαί­νει σε σύ­ντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα όσα δεν μπό­ρε­σε να μάθει δε­κά­δες χρό­νια πριν, γι’ αυτό και η ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση των μαζών προ­χω­ρά­ει με πρω­το­φα­νέ­ρω­τους ρυθ­μούς.

Οι νόμοι της τα­ξι­κής πάλης σε επα­να­στα­τι­κές συν­θή­κες δί­νουν τη δυ­να­τό­τη­τα σε επα­να­στα­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις ή μικρά επα­να­στα­τι­κά κόμ­μα­τα να ανα­πτυ­χθούν σε μα­ζι­κά με δε­κά­δες και εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες μέλη και επιρ­ροή. Προ­ϋ­πό­θε­ση γι’ αυτό βέ­βαια είναι να έχουν την σωστή πο­λι­τι­κή, πρό­γραμ­μα και τα­κτι­κή.

Κλασ­σι­κό πα­ρά­δειγ­μα οι Μπολ­σε­βί­κοι το 1917 όπου η επα­νά­στα­ση του Φλε­βά­ρη τους βρήκε με 8.000 μέλη στην αχανή Ρωσία και με την ηγε­σία τους στην εξο­ρία, στο εσω­τε­ρι­κό και το εξω­τε­ρι­κό και σαν μειο­ψη­φία στα Σο­βιέτ. Όμως κα­τά­φε­ραν σε 8 μήνες να αυ­ξή­σουν τα μέλη τους στις 265.000, πήραν την πλειο­ψη­φία στα Σο­βιέτ και κα­τέ­λα­βαν σχε­δόν αναί­μα­κτα την εξου­σία.

Το ΚΚΕ αυτή την πε­ρί­ο­δο γνω­ρί­ζει ση­μα­ντι­κή ανά­πτυ­ξη όπως μας πλη­ρο­φο­ρεί η Από­φα­ση του πο­λι­τι­κού γρα­φεί­ου της 23.4.1936 πάνω στα συ­μπε­ρά­σμα­τα της πα­νελ­λα­δι­κής σύ­σκε­ψης των γραμ­μα­τέ­ων των το­πι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων του ΚΚΕ.

«1. Η σύ­σκε­ψη των γραμ­μα­τέ­ων των κομ­μα­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων και των κα­θο­δη­γη­τών μιας σει­ράς εξω­κομ­μα­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων... έδει­ξε ότι ύστε­ρα από το Συ­νέ­δριο, βρι­σκό­μα­στε μπρο­στά σε μια γρή­γο­ρη ανά­πτυ­ξη τόσο των κομ­μα­τι­κών δυ­νά­με­ων (αύ­ξη­ση μελών ΚΚΕ κατά 50%) όσο και του μα­ζι­κού κι­νή­μα­τος (πάνω από 200.000 απερ­γοί στο πρώτο τρί­μη­νο του 1936) των συν­δι­κα­λι­στι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων, μπρο­στά σε πρό­ο­δο της ενό­τη­τας της ερ­γα­τι­κής τάξης...

»3. ... Σ' όλη  τη χώρα απ' τη μια άκρη ως την άλλη, σ' όλα τα ερ­γα­ζό­με­να στρώ­μα­τα φου­ντώ­νουν σο­βα­ροί αγώ­νες. Στην Ελ­λά­δα μέρα με τη μέρα με­γα­λώ­νουν οι κοι­νω­νι­κοί τρα­νταγ­μοί. Και­νούρ­γιες μάζες μπαί­νουν στους τα­ξι­κούς αγώ­νες».[3]

Το χρο­νι­κό του έπους του Μάη του '36 στη Θεσ­σα­λο­νί­κη

Το έπος του Μάη του '36 με επί­κε­ντρο τα γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης είναι γέν­νη­μα και επι­βε­βαί­ω­ση της προ­ε­πα­να­στα­τι­κής κα­τά­στα­σης που επι­κρα­τού­σε εκεί­νη την πε­ρί­ο­δο στην Ελ­λά­δα.

Τα κι­νή­μα­τα, η εξέ­γερ­ση και τα επα­να­στα­τι­κά γε­γο­νό­τα δεν πέ­φτουν από τον ου­ρα­νό, δεν ακο­λου­θούν τις επι­θυ­μί­ες μας, τα γεν­νά­ει η ωρί­μαν­ση των αντι­κει­με­νι­κών συν­θη­κών μέσα από την όξυν­ση της τα­ξι­κής πάλης. Πολ­λές φορές ξε­σπά­νε απρό­σμε­να, αλλά τα γε­γο­νό­τα του Μάη του '36 ήταν προ­βλέ­ψι­μα! Η όξυν­ση της τα­ξι­κής πάλης την πε­ρί­ο­δο 1935-1936 εγκυ­μο­νού­σε το γε­γο­νός.

Και­ρός να δούμε το χρο­νι­κό των γε­γο­νό­των χρη­σι­μο­ποιώ­ντας το υλικό του ίδιου του ΚΚΕ, μέσα από την προ­α­να­φερ­θεί­σα μπρο­σού­ρα «Ο Ηρω­ι­κός Μάης της Θεσ­σα­λο­νί­κης του '36».

«Η απερ­γία ξε­σπά­ει στις 29 του Απρί­λη 1936 μέρα Τε­τάρ­τη. Οι κα­πνερ­γά­τες της Θεσ­σα­λο­νί­κης που έφτα­ναν τις 12.000 ανά­με­σα στους οποί­ους οι 7.500 ήταν γυ­ναί­κες, στα­μά­τη­σαν τη δου­λειά στα κα­πνο­μά­γα­ζα στις 9.30 το πρωί (...) πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε συ­γκέ­ντρω­ση στη διάρ­κεια της οποί­ας εξε­τά­σθη­καν τα μέτρα που έπρε­πε να παρ­θούν για να πε­ρι­φρου­ρη­θεί ο αγώ­νας τους (...) και εκλέ­χτη­κε επι­τρο­πή αγώνα». (Σελ. 25, υπο­ση­μεί­ω­ση 1 στη μπρο­σού­ρα).

Το βα­σι­κό αί­τη­μα της απερ­γί­ας των κα­πνερ­γα­τών ήταν η αύ­ξη­ση στα με­ρο­κά­μα­τα.

«Την επο­μέ­νη 30 Απρί­λη, η απερ­γία γε­νι­κεύ­ε­ται σ' όλη τη χώρα ανά­με­σα στους κα­πνερ­γά­τες που την εποχή εκεί­νη έφτα­ναν γύρω στις 40-50.000 (....) Οι κα­πνέ­μπο­ροι σε συ­νερ­γα­σία με σπεί­ρες κα­κο­ποιών και πα­ρα­κρα­τι­κούς... βά­ζουν φωτιά στις απο­θή­κες για να δυ­σφη­μή­σουν τον αγώνα και να ει­σπρά­ξουν τα ασφά­λι­στρα. Απο­φα­σί­ζε­ται να το­πο­θε­τη­θούν ερ­γα­τι­κές φρου­ρές στα κα­πνο­μά­γα­ζα και με προ­κή­ρυ­ξή τους στο λαό, οι κα­πνερ­γά­τες κα­ταγ­γέλ­λουν τις προ­βο­κα­τό­ρι­κες μέ­θο­δες της ερ­γο­δο­σί­ας».(«Ο Ηρω­ι­κός Μάης της Θεσ­σα­λο­νί­κης του '36» σελ. 25 – 6).

Αρ­χί­ζει να ανα­πτύσ­σε­ται ενερ­γό κί­νη­μα αλ­λη­λεγ­γύ­ης προς τους απερ­γούς. Στη με­γά­λη συ­γκέ­ντρω­ση που πραγ­μα­το­ποιεί­ται το πρωί της Δευ­τέ­ρας 4 του Μάη δια­βά­ζε­ται: 

«…τη­λε­γρά­φη­μα από το Βόλο..., που ανάγ­γελ­λε ότι ”Επαγ­γελ­μα­τι­καί, Βιο­τε­χνι­καί, Ερ­γα­του­παλ­λη­λι­καί ορ­γα­νώ­σεις Βόλου, σε ση­με­ρι­νήν σύ­σκε­ψιν, απο­φά­σι­σαν κα­τέλ­θουν παλ­λαϊ­κήν απερ­γία προς ενί­σχυ­σιν απερ­γών κα­πνερ­γα­τών”. Πα­ρό­μοιο τη­λε­γρά­φη­μα στάλ­θη­κε και από τη Δράμα».

Και συ­νε­χί­ζει η μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ:

»Την Τρίτη, 5 του Μάη, 7η μέρα της απερ­γί­ας, οι κα­πνερ­γά­τες συ­νε­χί­ζουν με αμεί­ω­το εν­θου­σια­σμό και πρω­το­φα­νή απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα παρά τις προ­σπά­θειες των αρχών να δη­μιουρ­γή­σουν εμπό­δια στον αγώνα τους.

»…Στο με­τα­ξύ όμως ο ερ­γα­τι­κός ξε­ση­κω­μός κλι­μα­κώ­νε­ται με την κά­θο­δο και άλλων κλά­δων ερ­γα­ζο­μέ­νων σε απερ­γία για δικά τους αι­τή­μα­τα αλλά και για συ­μπα­ρά­στα­ση στους κα­πνερ­γά­τες.

»…Ο λαός και οι ορ­γα­νώ­σεις του ...ανε­βά­ζουν τη συ­μπα­ρά­στα­ση τους προς τους απερ­γούς. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι Δήμοι και οι κοι­νό­τη­τες των πό­λε­ων ψη­φί­ζουν κον­δύ­λια για την ενί­σχυ­ση του άνι­σου αγώνα.

»…Από την άλλη όμως μεριά, το κε­φά­λαιο και οι υπη­ρέ­τες του, έντρο­μοι μπρο­στά στην απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα των απερ­γών ετοι­μά­ζουν τα κα­τα­χθό­νια σχέ­διά τους. (....) Το σχέ­διο μα­το­κυ­λί­σμα­τος των ερ­γα­τών είχε κα­τα­στρω­θεί. (....) τέσ­σε­ρις μέρες αρ­γό­τε­ρα η πόλη θα γέ­μι­ζε νε­κρούς και ολό­κλη­ρη η Μα­κε­δο­νία μ' επι­κε­φα­λής την πρω­τεύ­ου­σα της, θα με­τα­βάλ­λο­νταν σ' ένα απέ­ρα­ντο νο­σο­κο­μείο».

Δυ­στυ­χώς όμως το ΚΚΕ δεν ετοί­μα­ζε μαζί με τους ερ­γά­τες απά­ντη­ση στα «κα­τα­χθό­νια σχέ­δια» της άρ­χου­σας τάξης… Πε­ριο­ρί­στη­κε  στο να

«κά­νουν (σ.σ.: οι βου­λευ­τές του Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που / ΚΚΕ) διά­βη­μα στον αντι­πρό­ε­δρο της κυ­βέρ­νη­σης Λο­γο­θέ­τη και  ζη­τούν την ικα­νο­ποί­η­ση των κα­πνερ­γα­τι­κών αι­τη­μά­των». Όταν η «άλλη...μεριά το κε­φά­λαιο και οι υπη­ρέ­τες του, έντρο­μοι... ακό­νι­ζαν τα μα­χαί­ρια τους»!!

Η άρ­χου­σα τάξη «ακο­νί­ζει τα μα­χαί­ρια» της και προ­ε­τοι­μά­ζει το στρα­τό για να χτυ­πή­σει την εξέ­γερ­ση και πρα­ξι­κό­πη­μα για να κα­ταρ­γή­σει τα όποια δη­μο­κρα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα υπάρ­χουν και η ηγε­σία του ΚΚΕ κα­τα­θέ­τει διά­βη­μα στην κυ­βέρ­νη­ση! Και με ποιο πε­ριε­χό­με­νο; Την ικα­νο­ποί­η­ση των κα­πνερ­γα­τι­κών αι­τη­μά­των!

Ο Λένιν σε μια αντί­στοι­χη κα­τά­στα­ση το Γε­νά­ρη του 1905 έγρα­φε για τα κα­θή­κο­ντα του κι­νή­μα­τος:

«Στη Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία (σ.σ.: η Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία των αρχών του 20ου αιώνα είχε ρι­ζο­σπα­στι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και απο­τε­λού­σε τα κύρια μα­ζι­κά κόμ­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης διε­θνώς) απο­μέ­νει να φρο­ντί­σει... για μια δρα­στή­ρια προ­πα­γάν­δα του συν­θή­μα­τος που από καιρό είχε ρίξει: παλ­λαϊ­κή ένο­πλη εξέ­γερ­ση».[4]

Έχου­με ήδη ανα­φερ­θεί στα αυ­θόρ­μη­τα ένο­πλα συλ­λα­λη­τή­ρια του Ηρα­κλεί­ου της Κρή­της και των στα­φι­δο­πα­ρα­γω­γών της Πε­λο­πον­νή­σου. Στη συ­νέ­χεια θα δεί­ξου­με πως το κλίμα μέσα στο στρα­τό ήταν υπέρ των ερ­γα­τι­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, σε βαθμό που το κρά­τος να μη μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει τους φα­ντά­ρους για αν χτυ­πή­σει τους απερ­γούς. Το ΚΚΕ, με άλλα λόγια όφει­λε να προ­ε­τοι­μά­ζε­ται για με­τω­πι­κή σύ­γκρου­ση με όλα τα μέσα. Αντί γι’ αυτό έκανε δια­βή­μα­τα στον εχθρό, την κυ­βέρ­νη­ση.

Εκ των υστέ­ρων (ως συ­νή­θως) μισό αιώνα πε­ρί­που μετά, η μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ ανα­γκά­ζε­ται να πα­ρα­δε­χθεί πως

«Η κα­θο­δή­γη­ση του κόμ­μα­τος δεν κα­τα­νό­η­σε στο βάθος τους τα γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης».

Δεν μπο­ρεί όμως η ηγε­σία του ΚΚΕ της δε­κα­ε­τί­ας του 70 να φτά­σει τα συ­μπε­ρά­σμα­τα και την αυ­το­κρι­τι­κή πραγ­μα­τι­κά σε βάθος! Το ίδιο ισχύ­ει και για τη ση­με­ρι­νή ηγε­σία! Δεν μπο­ρούν να κα­τα­νο­ή­σουν πως ο λόγος που η ηγε­σία το ΚΚΕ το ’36 ήταν εκτός τόπου και χρό­νου είναι γιατί τους είχε «απο­βλα­κώ­σει» η από­φα­ση για την «αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κή επα­νά­στα­ση» η οποία εκ­πο­ρευό­ταν απευ­θεί­ας από τη Μόσχα και τον ίδιο τον Στά­λιν! Γι’ αυτό δεν έβλε­παν τα επα­να­στα­τι­κά γε­γο­νό­τα που ξε­τυ­λί­γο­νταν μπρο­στά στα μάτια τους, όχι μόνο στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, αλλά σ' όλη την Ελ­λά­δα!!

Επα­νερ­χό­μα­στε στο χρο­νι­κό όπως το πα­ρα­θέ­τει η μπρο­σού­ρα του ΚΚΕ:

«Οι απερ­γοί κα­πνερ­γά­τες συ­νε­χί­ζουν τον αγώνα τους την Τε­τάρ­τη 6 του Μάη (8η μέρα της απερ­γί­ας διαρ­κεί­ας) με την ίδια συ­νο­χή και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα... (Σελ. 29).

»…Στην Κα­βά­λα οι επαγ­γελ­μα­τί­ες της πόλης απο­φα­σί­ζουν 24ωρη απερ­γία για ενί­σχυ­ση των κα­πνερ­γα­τών...

»…Στην Ξάνθη, όλα τα ερ­γα­τι­κά σω­μα­τεία... υιο­θε­τούν τα αι­τή­μα­τα των απερ­γών και τάσ­σο­νται αλ­λη­λέγ­γυα στον αγώνα τους.

»…Σο­βα­ρά επει­σό­δια ση­μειώ­νο­νται... έξω από τα υφα­ντουρ­γία Τσί­τση όπου είχαν συ­γκε­ντρω­θεί οι ερ­γά­τριες του ερ­γο­στα­σί­ου που απερ­γού­σαν. Η αστυ­νο­μία έκανε επί­θε­ση ενά­ντια στους απερ­γούς και τραυ­μά­τι­σε πολ­λές ερ­γά­τριες. Για τα επει­σό­δια της μέρας εκεί­νης η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ομάδα του Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που κα­ταγ­γέλ­λει την κυ­βέρ­νη­ση και τη Γε­νι­κή Διοί­κη­ση της Μα­κε­δο­νί­ας ότι παί­ζουν το παι­χνί­δι της ερ­γο­δο­σί­ας». (Σελ. 30).

Κα­τά­ντια «Κομ­μου­νι­στών»! Το κρά­τος των αφε­ντι­κών σφά­ζει τους ερ­γά­τες και αυτοί … ζη­τούν από το κρά­τος να μεί­νει ου­δέ­τε­ρο!! Φτά­νουν στη γε­λοιό­τη­τα να το κα­ταγ­γέλ­λουν ότι παί­ζει το παι­χνί­δι της ερ­γο­δο­σί­ας, λες και θα μπο­ρού­σε το κρά­τος της ερ­γο­δο­σί­ας, του κε­φα­λαί­ου να παί­ξει άλλο παι­χνί­δι!! Και καλά θα μπο­ρού­σε η κα­θο­δή­γη­ση να μην κα­τα­νο­ή­σει σε βάθος τα γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης, αλλά Κομ­μου­νι­στές που να μην έχουν κα­τα­νο­ή­σει τον τα­ξι­κό χα­ρα­κτή­ρα του κρά­τους, δεν κομ­μου­νι­στές, είναι Στα­λι­νι­κοί ή ρε­φορ­μι­στές-Σο­σιαλ­δη­μο­κρά­τες!

Η απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κή αυτή κα­ταγ­γε­λία έδωσε τη δυ­να­τό­τη­τα, την επο­μέ­νη 7 Μάη –και ενώ η απερ­γία συνεχίζεται­– στον Με­τα­ξά, που βρέ­θη­κε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη επι­στρέ­φο­ντας από το Βε­λι­γρά­δι, να σπε­κου­λάρει και να δη­μα­γω­γή­σει για το χα­ρα­κτή­ρα του κρά­τους δη­λώ­νο­ντας:

«ξε­διά­ντροπα στους δη­μο­σιο­γρά­φους ότι “το έργον της κυ­βερ­νή­σε­ώς μου είναι απο­λύ­τως ει­ρη­νι­κό». Και «...ότι το κρά­τος εν τη προ­κει­μέ­νη πε­ρι­πτώ­σει παί­ζει ρόλον συμ­βι­βα­στού των δι­ι­στά­με­νων από­ψε­ων με­τα­ξύ ερ­γα­τών και ερ­γο­δο­τών. Δεν δύ­να­ται να κτυ­πή­ση ούτε τη μίαν ούτε την άλλην πλευ­ράν. Η κυ­βέρ­νη­σις απο­βλέ­πει εις την εξα­σφά­λι­σιν απο­λύ­τως της τά­ξε­ως...»

Τι κάνει το ΚΚΕ σ’ αυτή τη συ­γκυ­ρία;

»…Μπρο­στά στην κλι­μά­κω­ση της τρο­μο­κρα­τί­ας σε βάρος των απερ­γών και μετά την άρ­νη­ση της ερ­γο­δο­σί­ας να λύση τα αι­τή­μα­τα τους, το Ενω­τι­κό Ερ­γα­τι­κό Κέ­ντρο Θεσ­σα­λο­νί­κης (ΚΚΕ) καλεί την ερ­γα­τι­κή τάξη να βρί­σκε­ται σε επι­φυ­λα­κή για 24ωρη απερ­γία δια­μαρ­τυ­ρί­ας». (Σελ. 31)

Χρειά­ζε­ται σχό­λιο; Όχι! Μι­λά­ει μόνο του! Η απερ­γία βρί­σκε­ται στη 10η μέρα, σε μια σειρά πε­ριο­χές έχου­με, όπως ήδη  ανα­φέ­ρα­με γε­νι­κές το­πι­κές απερ­γί­ες, στις οποί­ες συμ­με­τέ­χουν και τα μι­κρο­α­στι­κά στρώ­μα­τά, αγρό­τες, μι­κρο­μα­γα­ζά­το­ρες κλπ, και το Ερ­γα­τι­κό Κέ­ντρο του ΚΚΕ εξαγ­γέλ­λει επι­φυ­λα­κή για 24ωρη απερ­γία δια­μαρ­τυ­ρί­ας!!

«Τόσο η κυ­βέρ­νη­ση όσο και η πλου­το­κρα­τι­κή ολι­γαρ­χία, έβλε­παν τις επι­κίν­δυ­νες γι’ αυ­τούς δια­στά­σεις που έπαιρ­νε το απερ­για­κό κύμα σ' ολό­κλη­ρη τη χώρα, με απο­τέ­λε­σμα ν' αρ­χί­ζει να τρί­ζει επι­κίν­δυ­να το σάπιο αστι­κό κα­θε­στώς. Κι αυτό το κλίμα ο ξε­ση­κω­μός εκα­το­ντά­δων χι­λιά­δων λαού, έπρε­πε με κάθε θυσία να κα­τα­πνι­γεί γιατί κιν­δύ­νευε η ...πα­τρίς».(Σελ. 32).

Είχε φτά­σει η στιγ­μή για τη βίαιη κα­τα­στο­λή του κι­νή­μα­τος πριν η κα­τά­στα­ση γίνει ανε­ξέ­λεγ­κτη!

«....Πα­ρα­σκευή 8 Μάη του 1936, 10η μέρα της κα­πνερ­γα­τι­κής απερ­γί­ας και απο­τέ­λε­σε τη γε­νι­κή δο­κι­μή του αι­μα­τη­ρού πο­γκρόμ της άλλης μέρας. Το χρο­νι­κό των γε­γο­νό­των της μέρας εκεί­νης που ακο­λου­θεί είναι από το ΡΙ­ΖΟ­ΣΠΑ­ΣΤΗ….

»… Η αστυ­νο­μία έδει­ξε κα­θα­ρά(!) πως παί­ζει το ρόλο του υπη­ρέ­τη(!!) του κα­πνε­μπο­ρι­κού και του άλλου κε­φα­λαί­ου (!!) (σ.σ.: πραγ­μα­τι­κά όταν «κομ­μου­νι­στές» γρά­φουν αυτές τις αρ­λού­μπες δεί­χνουν ότι δεν έχουν καμία σχέση με το Μαρ­ξι­σμό-Λε­νι­νι­σμό – τι άλλο ρόλο θα μπο­ρού­σε να παί­ζει η αστυ­νο­μία;). Με αγριό­τη­τα και βαν­δα­λι­σμούς επι­τέ­θη­κε κατά των άο­πλων κα­πνερ­γα­τών και κα­πνερ­γα­τριών, των υφα­ντουρ­γών... και τους μα­το­κύ­λι­σε. Επί 31/2 ώρες η Θεσ­σα­λο­νί­κη βρι­σκό­τα­νε σε κα­τά­στα­ση μάχης, με­τα­ξύ των δυ­νά­με­ων της αστυ­νο­μί­ας και ενός μέ­ρους της ερ­γα­τι­κής τάξης. Η στάση της αστυ­νο­μί­ας έχει εξε­γεί­ρει το λαό.

»... (σε) συ­γκέ­ντρω­ση 7 χι­λιά­δων απερ­γών κα­πνερ­γα­τών έξω από τα γρα­φεία του σω­μα­τεί­ου… φω­νά­ζουν πως πρέ­πει εντο­νό­τε­ρα να διεκ­δι­κή­σου­νε τα αι­τή­μα­τά τους… “Πρέ­πει να τους δεί­ξου­με τη γρο­θιά μας..”». (Σελ. 33, οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας)

Το «μα­στί­γιο της αντί­δρα­σης» σπρώ­χνει το ερ­γα­τι­κό-λαϊ­κό κί­νη­μα προς τις επα­να­στα­τι­κές πρά­ξεις. Μετά τη συ­γκέ­ντρω­ση ακο­λου­θεί πο­ρεία προς τη Γε­νι­κή Διοί­κη­ση (κάτι ανά­λο­γο του ση­με­ρι­νού Υπουρ­γείο Β. Ελ­λά­δας) για να επι­δώ­σουν ψή­φι­σμα με τα αι­τή­μα­τα τους.

Στην Εγνα­τία «με­γά­λες δυ­νά­μεις πεζής και έφιπ­πης χω­ρο­φυ­λα­κής, στρα­τός και αντλί­ες» προ­σπα­θούν να στα­μα­τή­σουν την πο­ρεία, αλλά οι απερ­γοί απο­φα­σι­σμέ­νοι προ­χώ­ρη­σαν σπά­ζο­ντας τη ζώνη.

Και τότε ξε­κί­νη­σε η σύ­γκρου­ση.

Οι απερ­γοί δια­δη­λω­τές άν­δρες και γυ­ναί­κες αντι­με­τω­πί­ζουν σε μάχη σώμα με σώμα τους πά­νο­πλους χω­ρο­φύ­λα­κες με ότι βρού­νε, με τα χέρια, ξύλα, πέ­τρες κλπ.

«Μια ερ­γά­τρια τραυ­μά­τι­σε με τού­βλο και έριξε χάμω έναν αστυ­νο­μι­κό, ενώ άλλοι τρα­βού­σαν τα όπλα από τους χω­ρο­φύ­λα­κες (!!)...Οι κα­πνερ­γά­τες αφό­πλι­σαν πολ­λούς χω­ρο­φύ­λα­κες»!! (Σελ. 34).

Ταυ­τό­χρο­να,

«…Την ίδια πε­ρί­που ώρα...2500 απερ­γοί υφα­ντουρ­γοί και υφα­ντουρ­γί­νες, ύστε­ρα από συ­γκέ­ντρω­σή τους... δια­δή­λω­ναν προς την Γε­νι­κή Διοί­κη­ση».

Τα καλά του σή­με­ρα! Κα­νέ­νας συ­ντο­νι­σμός, ξε­χω­ρι­στές συ­γκε­ντρώ­σεις και πο­ρεί­ες, που κά­ποια στιγ­μή μπο­ρεί και να συ­να­ντη­θούν!!

Και τους υφα­ντουρ­γούς προ­σπα­θούν να τους στα­μα­τή­σουν ισχυ­ρές αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις αλλά οι δια­δη­λω­τές δεν υπο­χω­ρούν και προ­σπα­θούν να δια­σπά­σουν τη ζώνη. Ακο­λου­θεί συ­μπλο­κή με τους ερ­γά­τες και τις ερ­γά­τριες να αντι­με­τω­πί­ζουν στα ίσα τους χω­ρο­φύ­λα­κες, τους οποί­ους απο­δο­κί­μα­ζαν άγρια «χι­λιά­δες πο­λί­τες».

Τε­λι­κά οι απερ­γοί κα­τά­φε­ραν και έφτα­σαν στη Γε­νι­κή Διοί­κη­ση

«που είχε κα­τα­λη­φθεί στρα­τιω­τι­κά... κι οι απερ­γοί κα­πνερ­γά­τες, τσα­γκα­ρά­δες κλπ απο­δο­κί­μα­ζαν συ­νε­χώς τους χω­ρο­φύ­λα­κες».

»Δια­τά­χθη­καν τότε οι φα­ντά­ροι να επι­τε­θούν κατά των απερ­γών. Μ' αυτοί αρ­νή­θη­καν ν' ακο­λου­θή­σουν τους επι­κε­φα­λής αξιω­μα­τι­κούς(!!!) Ανά­με­σα στους χω­ρο­φύ­λα­κες και τους φα­ντά­ρους προ­κλή­θη­κε ψυ­χρό­τη­τα κι άλ­λα­ξαν  βα­ριές φρά­σεις». (Σελ. 36, η υπο­γράμ­μι­ση δική μας).

Εί­χα­με φτά­σει στο κρί­σι­μο ση­μείο κάθε επα­να­στα­τι­κής εξέ­γερ­σης! Με ποιο στρα­τό­πε­δο θα συ­μπα­ρα­τα­χθεί ο στρα­τός.

Τε­λι­κά οι συ­γκρού­σεις συ­νε­χί­στη­καν μόνο ανά­με­σα στους απερ­γούς και τους πε­ζούς και έφιπ­πους χω­ρο­φύ­λα­κες, μέχρι που οι τε­λευ­ταί­οι κα­τά­φε­ραν, όχι εύ­κο­λα, να δια­λύ­σουν τους συ­γκε­ντρω­μέ­νους. Ο απο­λο­γι­σμός:

«...ήταν να τραυ­μα­τι­στούν στις συ­γκρού­σεις 70 πε­ρί­που απερ­γοί και να συλ­λη­φθούν γύρω στους 100 ερ­γά­τες».

Κάτω από όλη αυτή την τε­ρά­στια πίεση όλες οι δι­στα­κτι­κές, συμ­βι­βα­σμέ­νες ηγε­σί­ες του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος της πόλης ανα­γκά­ζο­νται να κα­λέ­σουν 24ωρη πα­νερ­γα­τι­κή απερ­γία. 

«Στη Θεσ­σα­λο­νί­κη τα τρία ερ­γα­τι­κά κέ­ντρα... κα­λούν τις ορ­γα­νώ­σεις που ανή­κουν στη δυ­νά­μεις τους να κα­τέ­βουν την επο­μέ­νη σε 24ωρη πα­νερ­γα­τι­κή απερ­γία δια­μαρ­τυ­ρί­ας… 24ωρη απο­φα­σί­ζουν επί­σης οι επαγ­γελ­μα­τί­ες της πόλης...». (Σελ. 37).

Αξί­ζει να ση­μειώ­σου­με το τε­λευ­ταίο ση­μείο: τα με­σαία στρώ­μα­τα περ­νούν με τη μεριά των ερ­γα­τών στη σύ­γκρου­ση των τε­λευ­ταί­ων με την άρ­χου­σα τάξης. Ένα γνή­σιο στοι­χείο που χα­ρα­κτη­ρί­ζει μια κα­τά­στα­ση σαν επα­να­στα­τι­κή, σύμ­φω­να με το Λένιν, είναι και η εί­σο­δος των μι­κρο­α­στι­κών στοι­χεί­ων στο πεδίο της τα­ξι­κής πάλης δίπλα από τους ερ­γά­τες.

9 νε­κροί

«Ξη­με­ρώ­νο­ντας η 9 του Μάη η Θεσ­σα­λο­νί­κη πα­ρου­σί­α­ζε την όψη πο­λιορ­κη­μέ­νης πο­λι­τεί­ας. (....) πε­ρί­πο­λοι του στρα­τού και της χω­ρο­φυ­λα­κής, αντλί­ες και θω­ρα­κι­σμέ­να αυ­το­κί­νη­τα ανε­βο­κα­τέ­βαι­ναν τους δρό­μους.

»… Στα κε­ντρι­κά ση­μεία... στή­θη­καν πο­λυ­βό­λα (...) επί­σης τοι­χο­κολ­λεί­ται σ' όλους τους δρό­μους ανα­κοί­νω­ση του Γ΄ΣΣ (σ.σ.: του 3ου σώ­μα­τος στρα­τού) με διά­ταγ­μα επι­στρά­τευ­σις των απερ­γών σι­δη­ρο­δρο­μι­κών τρο­χιο­δρο­μι­κών και ηλε­κτρο­λό­γων.

»... και απει­λού­νται ότι ...θα συλ­λαμ­βά­νο­νται σαν λι­πο­τά­κτες και θα δι­κά­ζο­νται στα στρα­το­δι­κεία (...) οι απερ­γοί σι­δη­ρο­δρο­μι­κοί τρο­χιο­δρο­μι­κοί παίρ­νουν από­φα­ση να μην υπο­χω­ρή­σουν στις φο­βέ­ρες». («Ο Ηρω­ι­κός Μάης της Θεσ­σα­λο­νί­κης του '36», σελ. 39).

Είναι ξε­κά­θα­ρο ότι το κε­φά­λαιο προ­ε­τοι­μά­ζει το κρά­τος του για πό­λε­μο, με συ­γκρό­τη­ση, σχέ­διο και έμπει­ρο επι­τε­λείο. Με πλήρη τα­ξι­κή συ­νεί­δη­ση για το τι πρέ­πει να υπε­ρα­σπι­σθεί και με κα­θα­ρή εκτί­μη­ση της κα­τά­στα­σης. Σε αντί­θε­ση με το τι επι­κρα­τεί στο στρα­τό­πε­δο της ερ­γα­τι­κής τάξης και των συμ­μά­χων της.

Η ηγε­σία του ΚΚΕ είναι στην Αθήνα για να κάνει δια­βή­μα­τα δια­μαρ­τυ­ρί­ας και οι ερ­γά­τες/ιες πάνε στη σύ­γκρου­ση μόνο με το έν­στι­κτό τους χωρίς ου­σια­στι­κή προ­ε­τοι­μα­σία και με πλήρη συ­νεί­δη­ση για το τι δια­κυ­βεύ­ε­ται. Οι ηγέ­τες των ερ­γα­τών βρέ­θη­καν το βράδυ σε

«...κοινή σύ­σκε­ψη των δύο Ερ­γα­τι­κών Κέ­ντρων και της Κε­ντρι­κής Απερ­για­κής Επι­τρο­πής με θέμα την κα­λύ­τε­ρη προ­ε­τοι­μα­σία της 24ω­ρης απερ­γί­ας και της ει­ρη­νι­κής δια­δή­λω­σης που θα πραγ­μα­το­ποιού­νταν». (Ο. π. σελ. 38)

Με τα πο­λυ­βό­λα στη­μέ­να και με την εξαγ­γε­λία, στην ουσία, στρα­τιω­τι­κού νόμου αυτοί μι­λά­νε για «ει­ρη­νι­κή δια­δή­λω­ση» – σαν να ζουν σε άλλο πλα­νή­τη!!

Η γε­νι­κή απερ­γία ση­μειώ­νει κα­θο­λι­κή επι­τυ­χία. Απερ­γούν οι πά­ντες δεν κι­νεί­ται τί­πο­τα, τα μα­γα­ζιά έχουν κλεί­σει,

«...η πόλη μένει δίχως ηλε­κτρι­κό ρεύμα (...) χωρίς ψωμί, (...) κη­ρύ­χνουν αποχή και τα συ­νερ­γα­ζό­με­να φοι­τη­τι­κά σω­μα­τεία της πόλης. (Σελ. 41)

»… Το πρωί οι απερ­γοί ερ­γά­τες (που ξε­περ­νούν τις 50.000) αρ­χί­ζουν να κα­τη­φο­ρί­ζουν από τις γει­το­νιές στο κέ­ντρο της πόλης… Οι κε­ντρι­κοί δρό­μοι πή­ζουν από κόσμο, ενώ αρ­χί­ζουν και οι πρώ­τες προ­κλή­σεις από τους ένο­πλους χω­ρο­φύ­λα­κες που προ­σπα­θούν με κάθε τρόπο να δια­λύ­σουν τους συ­γκε­ντρω­μέ­νους, δη­μιουρ­γώ­ντας συ­νε­χώς επει­σό­δια». (Σελ. 42).

Το βα­σι­κό σχέ­διο της αστυ­νο­μί­ας ήταν, κατά τα φαι­νό­με­να, να χτυ­πή­σει στις προ­συ­γκε­ντρώ­σεις πριν μα­ζευ­τεί ο όγκος των απερ­γών γιατί τότε τα πράγ­μα­τα θα δυ­σκό­λευαν ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο για τους χω­ρο­φύ­λα­κες. Και αυτό προ­σπά­θη­σαν να κά­νουν σε πρώτη φάση, χτυ­πώ­ντας τις απερ­για­κές φρου­ρές και τους συ­γκε­ντρω­μέ­νους στα ερ­γο­στά­σια.

Ωστό­σο δεν μπό­ρε­σαν να απο­φύ­γουν μετά από λίγες ώρες, τη σύ­γκρου­ση με τους απερ­γούς στο κέ­ντρο της πόλης. Οι ερ­γά­τες κα­τά­φε­ραν να αμύ­νο­νται ενά­ντια στις επι­θέ­σεις της έφιπ­πης και πεζής χω­ρο­φυ­λα­κής πίσω από οδο­φράγ­μα­τα με επι­τυ­χία. Τα όπλα των απερ­γών δυ­στυ­χώς ήταν όπως και την προη­γού­με­νη μέρα, τα χέρια τους, πέ­τρες και οι­κο­δο­μι­κά υλικά.

«Άλλοι απερ­γοί υπε­ρα­σπί­ζουν τα οδο­φράγ­μα­τα και άλλοι με­τα­φέ­ρουν πέ­τρες και λι­θο­βο­λούν τους χω­ρο­φύ­λα­κες, ενώ κα­τα­φθά­νουν στο τόπο των συ­γκρού­σε­ων νέες ομά­δες οι­κο­δό­μων, τσα­γκα­ρά­δων, υφα­ντουρ­γών, τρο­χιο­δρο­μι­κών κ. α. Κά­ποια στιγ­μή οι χω­ρο­φύ­λα­κες υπο­χω­ρούν (με δια­τα­γή του αστυ­νο­μι­κού διευ­θυ­ντή Ντά­κου) και τότε οι απερ­γοί ξε­σπούν σε ζη­τω­κραυ­γές». (Σελ. 44).

Αλλά χωρίς έμπει­ρη επα­να­στα­τι­κή ηγε­σία δια­πράτ­τουν το λάθος και:

«Μετά την υπο­χώ­ρη­ση των αστυ­νο­μι­κών δυ­νά­με­ων οι απερ­γοί με επι­κε­φα­λής την κα­θο­δή­γη­σή τους απο­φα­σί­ζουν να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν δια­δή­λω­ση προς το διοι­κη­τή­ριο...».

Αυτό πε­ρί­με­νε και ο Ντά­κος, να βγουν από τα οδο­φράγ­μα­τα!

«Και μόλις ο κύ­ριος όγκος των δια­δη­λω­τών αρ­χί­ζει να κι­νεί­ται, ο Ντά­κος δίνει το σύν­θη­μα: “Βα­ρά­τε στο ψαχνό.” .... Οι ερ­γά­τες αρ­χί­ζουν να σκορ­πί­ζουν και προ­σπα­θούν να προ­φυ­λα­χτούν τα­μπου­ρω­μέ­νοι πίσω από κο­λό­νες, ει­σό­δους κτι­ρί­ων...”

Εί­χα­νε πλέον γίνει εύ­κο­λη λεία για την έφιπ­πη χω­ρο­φυ­λα­κή. Έτσι ο πρώ­τος νε­κρός είναι ο οδη­γός Τάσος Τού­σης.

Με το νεκρό στα χέρια πάνω σε μια πόρτα σχη­μα­τί­ζε­ται δια­δή­λω­ση η οποία καθώς πο­ρεύ­ε­ται στους δρό­μους της πόλης διαρ­κώς με­γα­λώ­νει από νέες ομά­δες δια­δη­λω­τών που κα­τα­φθά­νουν από όλες τις συ­νοι­κί­ες της. Οι κα­μπά­νες των εκ­κλη­σιών τόσο στο κέ­ντρο της πόλης, όσο και στις συ­νοι­κί­ες, στέλ­νουν το μή­νυ­μα για συ­να­γερ­μό, για συ­μπα­ρά­στα­ση. Κα­τά­ρες, βρι­σιές και συν­θή­μα­τα βγαί­νουν από τα ορ­γι­σμέ­να στό­μα­τα των απερ­γών-δια­δη­λω­τών,

«”Κάτω οι δο­λο­φό­νοι”, “Κάτω η κυ­βέρ­νη­ση της βίας”, “Να συλ­λη­φθεί ο Ντά­κος”, “Κάτω η εκ­με­τάλ­λευ­ση».

Η δια­δή­λω­ση σύσ­σω­μη τρα­γου­δά το «επέ­σα­τε θύ­μα­τα αδέλ­φια εσείς...». Και προ­χω­ρά­νε με μόνο εφό­διο το μίσος τους, χωρίς ηγε­σία που να ξέρει τι θέλει απέ­να­ντι στη δο­λο­φο­νι­κή επί­θε­ση της κρα­τι­κής μη­χα­νής του κε­φα­λαί­ου, που εκ­προ­σω­πού­σε τη δο­σμέ­νη στιγ­μή ο άναν­δρος  Ντά­κος και τα «πα­λι­κά­ρια» του. Εύ­κο­λη λεία για το τσα­κά­λι που ανα­ζη­τεί μια νέα ευ­και­ρία για να δια­τά­ξει «πυρ». Και τη βρί­σκει όταν η δια­δή­λω­ση έχει φτά­σει στην Εγνα­τία,

«…φω­νά­ζει στους απερ­γούς να δια­λυ­θούν. Κα­νέ­νας ερ­γά­της δεν κου­νιέ­ται από τη θέση του, ενώ ταυ­τό­χρο­να μια στε­ντό­ρεια ιαχή δονεί ολό­κλη­ρη τη Σα­λο­νί­κη: “Κάτω ο Φα­σι­σμός”, “Κάτω οι δο­λο­φό­νοι.” Το καυτό μο­λύ­βι αρ­χί­ζει να γα­ζώ­νει τα κορ­μιά των ηρω­ι­κών προ­λε­τα­ρί­ων της Θεσ­σα­λο­νί­κης. (Σελ. 48).

«…Φτά­νου­με στις 2 το με­ση­μέ­ρι. Οι συ­γκρού­σεις ύστε­ρα από 4 ολό­κλη­ρες ώρες, γε­μά­τες από συ­νε­χείς ηρω­ι­κές μάχες, στα­μα­τούν. Οι ερ­γά­τες απο­τρα­βιού­νται στις πα­ρό­δους, όπου κυ­νη­γιού­νται ακόμα από τις με­νό­με­νες ορδές των χω­ρο­φυ­λά­κων.(...) Ο αι­μα­τη­ρός απο­λο­γι­σμός των γε­γο­νό­των είναι:9 νε­κροί, 32 βαριά τραυ­μα­τι­σμέ­νοι και 250 ελα­φρά».

Και θα ήταν πολύ με­γα­λύ­τε­ρος αν οι στρα­τιώ­τες δεν αρ­νού­νταν να υπα­κού­σουν στις εντο­λές των αξιω­μα­τι­κών, αν δεν συ­νέ­βαι­νε:

«Πολ­λοί στρα­τιώ­τες βλέ­πο­ντας το δο­λο­φο­νι­κό αμόκ που είχε πιά­σει τους χω­ρο­φύ­λα­κες, προ­σπα­θού­σαν να τους συ­γκρα­τή­σουν και σε πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις τους αφό­πλι­ζαν». (Σελ. 49)

μέρος γ’

Κυ­ρί­αρ­χος της πόλης

Το δο­λο­φο­νι­κό κτύ­πη­μα των απερ­γών δεν έκαμ­ψε το ηθικό τους αντί­θε­τα:

«Μόλις... μα­θεύ­τη­κε το μα­το­κύ­λι­σμα των ερ­γα­τών, ξε­χύ­θη­καν στους κε­ντρι­κούς δρό­μους απ' όλες τις συ­νοι­κί­ες της πόλης αμέ­τρη­τα πλήθη λαού γε­μά­τα οργή για τα όσα είχαν προη­γη­θεί. Ο λαός δια­δη­λώ­νει έξω από τα αστυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα ζη­τώ­ντας την τι­μω­ρία των δο­λο­φό­νων και απει­λεί να λιν­τσά­ρει όσους πρω­το­στά­τη­σαν στη σφαγή των ερ­γα­τών».

Με δια­τα­γή του διοι­κη­τή του Γ' Σώ­μα­τος Στρα­τού οι χω­ρο­φύ­λα­κες ήταν κλει­σμέ­νοι στα αστυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα τους είχε μα­ντρώ­σει η οργή του λαού, ο οποί­ος είχε γρά­ψει «στα παλιά του τα πα­πού­τσια» τον στρα­τιω­τι­κό νόμο του στρα­τη­γού που απα­γό­ρευε

«...πάσαν συ­γκέ­ντρω­ση και ολί­γων ακόμη προ­σώ­πων εις κλει­στόν και ανοι­κτόν χώρον.... με απο­τέ­λε­σμα ο λαός να βρε­θεί για 36 ώρες κυ­ρί­αρ­χος της πόλης». («Ο Ηρω­ι­κός Μάης της Θεσ­σα­λο­νί­κης του '36», σελ. 52).

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα εί­χα­με δυα­δι­κή εξου­σία!

Το αστι­κό κρά­τος δεν μπο­ρού­σε να ασκή­σει την εξου­σία του. Γιατί

«Παρά την απα­γό­ρευ­ση ο εξα­γριω­μέ­νος λαός συ­νε­χί­ζει να κα­τα­κλύ­ζει το κέ­ντρο της πόλης και να πραγ­μα­το­ποιεί δια­δη­λώ­σεις σ' έν­δει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας». (Σελ. 53).

Σύμ­φω­να με το ρε­πορ­τάζ του «Ρι­ζο­σπά­στη» της ημέ­ρας  εκεί­νης:

«...οι δια­δη­λω­τές φτά­νουν τις 20.000…»

και τα συν­θή­μα­τα που κυ­ριαρ­χούν είναι:

«Κάτω οι δο­λο­φό­νοι» , «Κάτω ο Με­τα­ξάς», «ΕΚ­ΔΙ­ΚΗ­ΣΗ, ΕΚ­ΔΙ­ΚΗ­ΣΗ»

Και συ­νε­χί­ζει το ρε­πορ­τάζ:

«Από το με­ση­μέ­ρι του Σαβ­βά­του και μετά, ο λαός είναι στη κυ­ριο­λε­ξία κυ­ρί­αρ­χος της πόλης. Και ο λαός όταν έχει σωστή κα­θο­δή­γη­ση ξέρει πως πρέ­πει να φερ­θεί». (Οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας).

Σωστή κα­θο­δή­γη­ση λοι­πόν! Η οποία σαν τέ­τοια, κα­τα­φέρ­νει να συ­γκρα­τή­σει τους εξε­γερ­μέ­νους καθώς

«...δεν ση­μειώ­νε­ται κα­νέ­να απο­λύ­τως επει­σό­διο, δεν πα­ρα­τη­ρεί­ται καμιά βίαιη και πα­ρά­νο­μη πράξη».

Συγ­χα­ρη­τή­ρια στην «σωστή κα­θο­δή­γη­ση» του ΚΚΕ που δια­σφα­λί­ζει ότι τη στιγ­μή που σφά­ζο­νται ερ­γά­τες, δεν γί­νε­ται καμία «βίαιη» και καμία «πα­ρά­νο­μη» πράξη, με βάση το αστι­κό δί­καιο, από μέ­ρους των ερ­γα­τών.

Την ίδια στιγ­μή ωστό­σο, υπάρ­χουν προ­χω­ρή­μα­τα, καθώς η βάση του κι­νή­μα­τος προ­χω­ρά στο να κτί­σει, εκ των πραγ­μά­των, δικά όρ­γα­να εξου­σί­ας για να κα­λύ­ψει το κενό που έχει δη­μιουρ­γη­θεί!!

«Η Κε­ντρι­κή Απερ­για­κή Επι­τρο­πή σχη­μα­τί­ζει “λαϊ­κές φρου­ρές” που απο­βλέ­πουν στην τή­ρη­ση της τάξης, ενώ οι ερ­γο­στα­σια­κές φρου­ρές οπλί­ζο­νται με ρό­πα­λα και δεν επι­τρέ­πουν σε κα­νέ­να να πλη­σιά­σει στα ερ­γο­στά­σια για να μην πά­θουν ζημιά τα μη­χα­νή­μα­τα».

Συ­ντε­λεί­ται την ίδια στιγ­μή ένα άλλο, κρί­σι­μης ση­μα­σί­ας βήμα, καθώς:

«...ο λαός συ­νε­νώ­νε­ται με το στρα­τό. (...) Οι ερ­γά­τες και οι στρα­τιώ­τες συ­να­δελ­φώ­νο­νται, αγκα­λιά­ζο­νται, φι­λιού­νται και ορ­κί­ζο­νται κοινό αγώνα. Ένα τάγμα μά­λι­στα του στρα­τού που δια­τά­χθη­κε για την τή­ρη­ση της τάξης, δια­λύ­θη­κε και οι στρα­τιώ­τες ενώ­θη­καν με τον λαό». (Σελ 54 – 57).

Ηγε­σία κα­τώ­τε­ρη των πε­ρι­στά­σε­ων

Οι συν­θή­κες είναι συν­θή­κες «δυα­δι­κής εξου­σί­ας». Η ερ­γα­τι­κή τάξη δη­μιουρ­γεί από τα κάτω δικά της όρ­γα­να για να κα­λύ­ψουν το κενό που υπάρ­χει. Η «σωστή κα­θο­δή­γη­ση» όμως δεν επι­τρέ­πει στα όρ­γα­να αυτά να αμ­φι­σβη­τή­σουν την εξου­σία της άρ­χου­σας τάξης, των κομ­μά­των της και του κρά­τους της. Έτσι,

«...με πρω­το­βου­λία του ΚΚΕ γί­νε­ται διά­βη­μα των  βου­λευ­τών... στη Γε­νι­κή Διοί­κη­ση (για) ... να δώσει άδεια συ­γκέ­ντρω­σης και να ανοι­χτούν όλα τα ερ­γα­τι­κά κέ­ντρα».!!

Με το λαό κυ­ρί­αρ­χο της πόλης, εξα­γριω­μέ­νο και εξε­γερ­μέ­νο στους δρό­μους, να έχει στη πράξη κα­ταρ­γή­σει το στρα­τιω­τι­κό νόμο και τη διοί­κη­ση του στρα­τη­γού και την πόλη κα­τει­λημ­μέ­νη από το πλή­θος των συ­να­δελ­φω­μέ­νων ερ­γα­τών στρα­τιω­τών, με τους χω­ρο­φύ­λα­κες  μα­ντρω­μέ­νους στα αστυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα για να μην τους λιν­τσά­ρει ο λαός, οι βου­λευ­τές του ΚΚΕ ζη­τούν άδεια(!!!) από τη γε­νι­κή διοί­κη­ση για να κά­νουν συ­γκέ­ντρω­ση! Πρό­κει­ται για πλήρη ανα­γνώ­ρι­ση και απο­δο­χή της εξου­σί­ας του κε­φα­λαί­ου! Για δή­λω­ση πί­στης, ότι δεν πρό­κει­ται να αμ­φι­σβη­τη­θεί αυτή η εξου­σία! Για δή­λω­ση υπο­τα­γής στο κε­φά­λαιο και το αστι­κό κρά­τος!

Απο­τέ­λε­σμα:

«Αργά το από­γευ­μα του μα­τω­μέ­νου Σαβ­βά­του η επι­τρο­πή αγώνα των απερ­γών πήρε μετά από συ­νεν­νό­η­ση με τις στρα­τιω­τι­κές αρχές την άδεια για να γίνει η κη­δεία των σκο­τω­μέ­νων ερ­γα­τών...»!! (Σελ. 57).

Στην ουσία με­τέ­τρε­ψαν τη δυ­να­τό­τη­τα κα­τά­λη­ψης της εξου­σί­ας σε υπο­τέ­λεια και την κη­δεία σε «λι­τα­νεία»!

Η υπό­λοι­πη Ελ­λά­δα όμως ξε­ση­κώ­νε­ται:

«... Η εί­δη­ση της άναν­δρης δο­λο­φο­νί­ας των απλών ερ­γα­τών ξε­σή­κω­σε θύ­ελ­λα δια­μαρ­τυ­ριών απ' άκρη σ' άκρη στη χώρα. Ξε­σπούν αμέ­σως παλ­λαϊ­κές απερ­γί­ες δια­μαρ­τυ­ρί­ας στην Κα­βά­λα, το Αγρί­νιο, στη Λά­ρι­σα[5], το Κιλ­κίς, στη Λαμία, στη Κο­μο­τη­νή. Στην Κοκ­κι­νιά πραγ­μα­το­ποιεί­ται με­γά­λη δια­δή­λω­ση χι­λιά­δων ερ­γα­τών με κε­ντρι­κό σύν­θη­μα “εκ­δί­κη­ση”».

Αλλά «η σωστή κα­θο­δή­γη­ση» αντί να συ­ντο­νί­σει τον Πα­νελ­λα­δι­κό ξε­ση­κω­μό σ' ένα κί­νη­μα διαρ­κεί­ας και να του δώσει έστω και τώρα την προ­ο­πτι­κή μιας γε­νι­κής πο­λι­τι­κής απερ­γί­ας πάνω στη βάση του αι­τή­μα­τος των κι­νη­μά­των για την ανα­τρο­πή της κυ­βέρ­νη­σης του Με­τα­ξά, για την ερ­γα­τι­κή εξου­σία, κα­τευ­θύ­νει ξανά το κί­νη­μα στο κοι­νο­βου­λευ­τι­κό δρόμο: Πα­ρα­δί­νει την πρω­το­βου­λία των κι­νή­σε­ων στα αστι­κά κόμ­μα­τα και ιδιαί­τε­ρα στους Φι­λε­λεύ­θε­ρους, οι οποί­οι ανοι­χτά στή­ρι­ζαν τη κυ­βέρ­νη­ση του Με­τα­ξά και τις με­θό­δους της για την συ­ντρι­βή του ανερ­χό­με­νου επα­να­στα­τι­κού κι­νή­μα­τος των μαζών.

Έτσι πάνω σ' αυτή τη πο­λι­τι­κή  βάση και λο­γι­κή εί­χα­με πρώτα τη συ­νε­δρί­α­ση και ανα­κοί­νω­ση της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής ομά­δας (ΚΟ) του Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που και μετά δύο μέρες την ανα­κοί­νω­ση με τις θέ­σεις του ΚΚΕ!

Στις 10 του Μάη

«…το από­γευ­μα του μα­τω­μέ­νου Σαβ­βά­του...» συ­νε­δριά­ζει η ΚΟ και «...αφού συ­ζή­τη­σε πάνω στη κα­τά­στα­ση ύστε­ρα από το μα­το­κύ­λι­σμα του λαού της Θεσ­σα­λο­νί­κης...Και έλαβε γνώση του ψη­φί­σμα­τος του παλ­λαϊ­κού συλ­λα­λη­τη­ρί­ου ...που υιο­θε­τεί από­λυ­τα απο­φα­σί­ζει:

1. Να ζη­τή­σει την άμεση πα­ραί­τη­ση της κυ­βέρ­νη­σης Με­τα­ξά.

2. Τον άμεσο σχη­μα­τι­σμό κυ­βέρ­νη­σης από τη δη­μο­κρα­τι­κή πλειο­ψη­φία (σ.σ.: πού, επι­τέ­λους, βλέ­πα­νε τη «δη­μο­κρα­τι­κή πλειο­ψη­φία»; Όταν γνώ­ρι­ζαν πολύ καλά και μά­λι­στα το είχαν κα­ταγ­γεί­λει και δη­μό­σια ότι ο Σο­φού­λης στή­ρι­ζε τον Με­τα­ξά;!) και την άμεση και από­λυ­τη εφαρ­μο­γή του συμ­φώ­νου Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που- Φι­λε­λευ­θέ­ρων». (Σ.σ.: επι­μέ­νουν σ’ αυτό πα­ρό­τι ο Σο­φού­λης είχε αρ­νη­θεί ότι υπήρ­χε τέ­τοιο Σύμ­φω­νο).

3. Την άμεση σύ­γκλι­ση της Βου­λής για το ξε­κα­θά­ρι­σμα της κα­τά­στα­σης σύμ­φω­να με την παλ­λαϊ­κή θέ­λη­ση όπως εκ­δη­λώ­θη­κε στο ση­με­ρι­νό συλ­λα­λη­τή­ριο της Θεσ­σα­λο­νί­κης. Σε πε­ρί­πτω­ση που η Βουλή δεν κλη­θεί, είτε η πλειο­ψη­φία της τα­χθεί αλ­λη­λέγ­γυα με τα κυ­βερ­νη­τι­κά εγκλή­μα­τα, η ΚΟ του Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που θα αγω­νι­σθεί  για την άμεση διά­λυ­ση της Βου­λής και την προ­κή­ρυ­ξη εκλο­γών για συ­ντα­κτι­κή συ­νέ­λευ­ση». (Σελ. 58, οι υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας).

Κοι­νο­βου­λευ­τι­κός κρε­τι­νι­σμός σ' όλο του το με­γα­λείο!! Με το λαό ξε­ση­κω­μέ­νο απ' άκρη  σ' άκρη σ' όλη την Ελ­λά­δα το μόνο που έχει να προ­τεί­νει το ΚΚΕ είναι η βουλή να κα­ταγ­γεί­λει την κυ­βέρ­νη­ση, δια­φο­ρε­τι­κά να γί­νουν νέες εκλο­γές.

Είναι αλή­θεια, βέ­βαια, ότι αφού έχει δο­ξά­σει τον «κοι­νο­βου­λευ­τι­κό δρόμο», στην πα­ρά­γρα­φο 5 της ανα­κοί­νω­σης,

«...καλεί όλον τον ερ­γα­ζό­με­νο Λαό στην άμεση κή­ρυ­ξη γε­νι­κής Παλ­λαϊ­κής Πα­νελ­λα­δι­κής Απερ­γί­ας για το σά­ρω­μα της κυ­βέρ­νη­σης των δο­λο­φό­νων…»

Αλλά δεν την ορί­ζει συ­γκε­κρι­μέ­να!! Ποιο το νόημα να κα­λείς σε γε­νι­κή απερ­γία χωρίς να ορί­ζεις συ­γκε­κρι­μέ­νη ημε­ρο­μη­νία γι’ αυτήν την οποία και να με­τα­τρέ­ψεις κε­ντρι­κό ση­μείο συ­σπεί­ρω­σης όλων των δυ­νά­με­ων με στόχο το με­γα­λύ­τε­ρο δυ­να­τό πλήγ­μα στον τα­ξι­κό εχθρό;

Στην πα­ρά­γρα­φο 6,

«καλεί τον ερ­γα­ζό­με­νο Λαό να σχη­μα­τί­σει κατά πόλιν επι­τρο­πές Λαϊ­κής Σω­τη­ρί­ας για την αντι­με­τώ­πι­ση της κα­τά­στα­σης».

Για να προ­χω­ρή­σει στη συ­νέ­χεια η ΚΟ του Παλ­λαϊ­κού Με­τώ­που στην κο­ρύ­φω­ση της «επα­να­στα­τι­κής της πρό­τα­σης», εξαγ­γέλ­λο­ντας ότι:

«...θα κα­λέ­σει σή­με­ρα όλα τα κόμ­μα­τα και θα κάνει διά­βη­μα στο Βα­σι­λιά (!!!)για το ξε­κα­θά­ρι­σμα της κα­τά­στα­σης σύμ­φω­να με την παλ­λαϊ­κή θέ­λη­ση».[6]

Δεν υπάρ­χουν λέ­ξεις να πε­ρι­γρά­ψουν ή να σχο­λιά­σουν αυτό τον εκ­φυ­λι­σμό της ηγε­σί­ας του ΚΚΕ! Πρό­κει­ται για τον από­λυ­το εξευ­τε­λι­σμό ενός κόμ­μα­τος που μιλά στο όνομα των πα­ρα­δό­σε­ων του ρω­σι­κού Οκτώ­βρη.

Και στις 12 του Μάη έρ­χε­ται και η «Ανα­κοί­νω­ση της κε­ντρι­κής επι­τρο­πής του ΚΚΕ» (τόσο γρή­γο­ρα!) για να ξε­κα­θα­ρί­σει στις λαϊ­κές μάζες ότι:

«...δια­στρε­βλώ­νουν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα των δο­λο­φο­νιών τους.. (όταν προ­σπα­θούν να πα­ρου­σιά­σουν τα επα­να­στα­τι­κά γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης)...για κομ­μου­νι­στι­κές εξε­γέρ­σεις κλπ».

Ας μην υπάρ­χει λοι­πόν καμία πα­ρε­ξή­γη­ση! Το ΚΚΕ δεν εν­δια­φέ­ρε­ται για «κομ­μου­νι­στι­κές εξε­γέρ­σεις»! Κι όσοι υπο­στη­ρί­ζουν κάτι τέ­τοιο είναι συ­κο­φά­ντες! Πρέ­πει να πα­ρα­δε­χτού­με πως σ’ αυτή την ανα­κοί­νω­ση του ΚΚΕ η ηγε­σία του λέει την αλή­θεια όπως πραγ­μα­τι­κά είναι. Η εξέ­γερ­ση δεν ήταν απο­τέ­λε­σμα δικών της πρω­το­βου­λιών και προ­θέ­σε­ων. Ήταν απο­τέ­λε­σμα της αυ­θόρ­μη­της αντί­δρα­σης των ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών στρω­μά­των στη δο­λο­φο­νι­κή επί­θε­ση της κρα­τι­κής μη­χα­νής.

Αιτία της εξέ­γερ­σης, γρά­φει η ανα­κοί­νω­ση της Κ.Ε., είναι:

«...η μο­ναρ­χι­κή κυ­βέρ­νη­ση (που) δο­λο­φό­νη­σε δε­κά­δες ερ­γα­ζο­μέ­νων…».

»Αυτό ξε­σή­κω­σε από­λυ­τη δι­καιο­λο­γη­μέ­νη παλ­λαϊ­κή θύ­ελ­λα σ' όλη τη χώρα. Ο λαός ζητά ικα­νο­ποί­η­ση.

»Το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμμα Ελ­λά­δας εκ­πρό­σω­πος της πιο πρω­το­πό­ρας με­ρί­δας του ερ­γα­ζό­με­νου λαού, δια­κη­ρύσ­σει ότι σή­με­ρα άμεσα συμ­φέ­ρον του λαού και της χώρας (σ.σ.: σε ποια τάξη ανή­κει η χώρα;) είναι η εκ­δί­ω­ξη της με­τα­ξι­κής κυ­βέρ­νη­σης… και ο σχη­μα­τι­σμός κυ­βέρ­νη­σης από τη δη­μο­κρα­τι­κή πλειο­ψη­φία της Βου­λής, που θα ικα­νο­ποι­ή­σει τα πιο άμεσα οι­κο­νο­μι­κά και πο­λι­τι­κά αι­τή­μα­τα του λαού».

Ξανά το πα­ρα­μύ­θι της «δη­μο­κρα­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας» που θα ικα­νο­ποι­ή­σει τα αι­τή­μα­τα του λαού! Το ΚΚΕ, με αυτή τη θέση, πρό­σφε­ρε την εξου­σία σε μια ανύ­παρ­κτη φι­λε­λεύ­θε­ρη αστι­κή τάξη που εκεί­νη με τη σειρά της θα την πα­ρέ­δι­δε στο δι­κτά­το­ρα Με­τα­ξά!! Η ηγε­σία του ΚΚΕ μέσα σε μια κα­τά­στα­ση επα­να­στα­τι­κή, πε­ριό­ρι­ζε την πρό­τα­σή της στην ανά­γκη να ικα­νο­ποι­η­θούν «τα πιο άμεσα οι­κο­νο­μι­κά και πο­λι­τι­κά αι­τή­μα­τα του λαού». Πέ­τα­γε, με άλλα λόγια, από τα χέρια της σαν καφτό κάρ­βου­νο το κα­θή­κον της εξου­σί­ας που της έβαζε  η αντι­κει­με­νι­κή κα­τά­στα­ση και  η ιστο­ρία! Δεν ήταν λάθος, ήταν προ­δο­σία!!

Συ­νε­χί­ζει η ανα­κοί­νω­ση:

«Ο λαός και ο στρα­τός πρέ­πει ενω­μέ­νοι και κατά το πα­ρά­δειγ­μα της Θεσ­σα­λο­νί­κης να μα­ταιώ­σουν τα εγκλη­μα­τι­κά σχέ­δια των πιο λυσ­σα­σμέ­νων εχθρών της Ελ­λά­δας και να επι­βάλ­λουν τη λαϊκή θέ­λη­ση.”[7]

Ποιοι είναι οι εχθροί της Ελ­λά­δας στους οποί­ους ανα­φέ­ρε­ται η ανα­κοί­νω­ση της Κ.Ε. χωρίς να τους προσ­διο­ρί­ζει; Και ποιας Ελ­λά­δας είναι εχθροί; Της Ελ­λά­δας του κε­φα­λαί­ου ή των ερ­γα­ζο­μέ­νων; Για να «επι­βλη­θεί η λαϊκή θέ­λη­ση» όπως ζη­τού­σε το ΚΚΕ θα έπρε­πε το ίδιο να μπει επι­κε­φα­λής του αγώνα για ρι­ζι­κή πο­λι­τι­κή και κοι­νω­νι­κή ανα­τρο­πή. Αυτό ήταν που η ηγε­σία από­φευ­γε πάση θυσία – και με­τέ­θε­τε την ευ­θύ­νη γι’ αυτό σε μία ανύ­παρ­κτη φι­λε­λεύ­θε­ρη αστι­κή τάξη.

Ο Σο­φού­λης αρ­χη­γός του κόμ­μα­τος των Φι­λε­λεύ­θε­ρων, ένας έξυ­πνος πο­λι­τι­κός και πι­στός υπη­ρέ­της των συμ­φε­ρό­ντων της τάξης του, μπρο­στά στην λαϊκή κα­τα­κραυ­γή ανα­γκά­ζε­ται να κα­τα­δι­κά­σει με δη­λώ­σεις του,

«τα αι­μα­τη­ρά γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης, εξε­πέ­ρα­σαν κάθε προη­γού­με­νη απάν­θρω­πον συ­μπε­ρι­φο­ρά του κρά­τους και των ορ­γά­νων του κατά της ερ­γα­τι­κής τά­ξε­ως». («Ο ηρω­ι­κός Μάης…» σελ. 58, υπο­ση­μεί­ω­ση 1)

Αλλά όσο αφορά το αί­τη­μα για την «Εκ­δί­ω­ξη της Με­τα­ξι­κής κυ­βέρ­νη­σης» και το «σχη­μα­τι­σμό κυ­βέρ­νη­σης από τη δη­μο­κρα­τι­κή πλειο­ψη­φία της Βου­λής» το αγνο­εί! Γιατί το συμ­φέ­ρον της χώρας όπως το κα­τα­λά­βαι­νε η τάξη του κε­φα­λαί­ου που εκ­προ­σω­πού­σε, τους υπο­χρέ­ω­νε να συ­νε­χί­σουν να «...υπο­στη­ρί­ζουν την κυ­βέρ­νη­ση Με­τα­ξά».

Άλ­λω­στε για την άρ­χου­σα τάξη, ο Με­τα­ξάς δεν ήταν δο­λο­φό­νος, ήταν αυτός που είχε πο­λε­μή­σει τον τα­ξι­κό εχθρό, το ερ­γα­τι­κό-λαϊ­κό κί­νη­μα! Γι’ αυτό το μόνο που κάνει, ο Σο­φού­λης, για τα μάτια του κό­σμου που ακο­λου­θεί τους Φι­λε­λεύ­θε­ρους είναι να το ρίξει στις κα­τά­ρες:

«το αίμα των πε­σό­ντων θα πέση επί της κε­φα­λής των ορ­γά­νων του κρά­τους, τα οποία με τόσην αναλ­γη­σί­αν εσκό­τω­σαν τους απερ­γούς...». (ο. π.).

Θα μπο­ρού­σε επί πλέον να συ­μπλή­ρω­νε: «τι ψυχή θα πα­ρα­δώ­σουν όλοι αυτοί στο Με­γα­λο­δύ­να­μο;».

Όσο αφορά το πε­ρί­φη­μο «Σύμ­φω­νο Σκλά­βαι­να-Σο­φού­λη» όπως μας πλη­ρο­φο­ρεί η ανα­κοί­νω­ση της ΚΕ του ΚΚΕ την 1η Ιούνη του 1936,

«...το κόμμα των φι­λε­λευ­θέ­ρων κάτω από την πίεση των αντι­δρα­στι­κών πλου­το­κρα­τι­κών κο­ρυ­φών άρ­χι­σε πια ανοι­χτά  (σ.σ.: γιατί πριν το έκανε στα μου­λω­χτά) να προ­δί­δει και να εγκα­τα­λεί­πει το σύμ­φω­νο, παρά το αναμ­φι­σβή­τη­το γε­γο­νός ότι η τέ­τοια πο­λι­τι­κή... έρ­χε­ται σε ρι­ζι­κή αντί­θε­ση με τα πλα­τιά λαϊκά στρώ­μα­τα που τους ακο­λου­θούν».[8]

Είναι απί­στευ­το το πώς κα­τά­ντη­σε ο στα­λι­νι­σμός την πο­λι­τι­κή σκέψη των κομ­μου­νι­στών με τη «θε­ω­ρία των στα­δί­ων» σε ση­μείο να εκλι­πα­ρούν τους αστούς για την εφαρ­μο­γή «του Συμ­φώ­νου» για συ­νερ­γα­σία και να υπο­δει­κνύ­ουν, από την άλλη, στους αστούς ποιο είναι το δήθεν συμ­φέ­ρον τους, αντί να κα­ταγ­γέλ­λουν τους Φι­λε­λεύ­θε­ρους ότι πα­ρέ­δι­δαν την εξου­σία στο Βα­σι­λιά και το αν­δρεί­κε­λο του τον Με­τα­ξά!!

Κάτω λοι­πόν από την «σωστή κα­θο­δή­γη­ση» μετά την κη­δεία-δια­δή­λω­ση:

«Το βράδυ ο λαός κα­τά­κο­πος από την υπε­ρέ­ντα­ση του ση­μα­δε­μέ­νου από την ιστο­ρία δι­η­μέ­ρου, απο­σύ­ρε­ται για να ξε­κου­ρα­στεί. Είναι η δεύ­τε­ρη μέρα που νοιώ­θει ότι είναι αφέ­ντης της πόλης και μο­να­δι­κή εξου­σία (σ.σ.: ξέ­χα­σαν οι συ­ντά­κτες της μπρο­σού­ρας ότι για να γίνει η συ­γκέ­ντρω­ση, η πο­ρεία και η κη­δεία η «μο­να­δι­κή εξου­σία» ζή­τη­σε άδεια από το στρα­τη­γό!!). Κι αρ­χί­ζει να κάνει όνει­ρα για τη δια­τή­ρη­ση αυτής της εξου­σί­ας».

Δεν είχε κα­τα­λά­βει ότι η «σωστή κα­θο­δή­γη­ση» την είχε ήδη πα­ρα­δώ­σει την εξου­σία και ότι πράγ­μα­τι ανήκε στη σφαί­ρα του ονεί­ρου, η «δια­τή­ρη­ση αυτής της εξου­σί­ας».

Και του λόγου το αλη­θές:

«Για τις αδυ­να­μί­ες και τα λάθη που έγι­ναν τότε, λέει σ' ένα άρθρο του στην ΚΟΜΕΠ του Μάη του 1975 ο πα­λαί­μα­χος αγω­νι­στής Μι­χά­λης Σι­νά­κος γρά­φει: “Το­πι­κά η κομ­μα­τι­κή ορ­γά­νω­ση της Θεσ­σα­λο­νί­κης και η πε­ρι­φε­ρεια­κή κομ­μα­τι­κή ορ­γά­νω­ση της Μα­κε­δο­νί­ας δεν πήραν από την πρώτη στιγ­μή όλα τα επι­βαλ­λό­με­να μέτρα για την πε­ρι­φρού­ρη­ση της πα­νερ­γα­τι­κής απερ­γί­ας. Επα­να­παύ­τη­καν στις επι­τυ­χί­ες των δύο πρώ­των ημε­ρών της 9 και 10 του Μάη (...) Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό γε­γο­νός οι ερ­γα­τι­κές φρου­ρές που πε­ρι­φρου­ρού­σαν την τάξη μαζί με στρα­τιω­τι­κές μο­νά­δες τη νύχτα της 10 του Μάη δια­λύ­θη­καν. Έτσι στις 11 του Μάη το πρωί, πέ­τυ­χε η μα­νια­σμέ­νη εξόρ­μη­ση των δυ­νά­με­ων της χω­ρο­φυ­λα­κής και της ασφά­λειας, που βρί­σκο­ντας απε­ρι­φρού­ρη­τη την απερ­γία μπό­ρε­σαν με τις μα­ζι­κές συλ­λή­ψεις και τους εκτο­πι­σμούς να την απο­κε­φα­λί­σουν και να την στα­μα­τή­σουν». (Σελ. 71 – 72 ).

Στις 13 του Μάη γί­νε­ται 24ωρη πα­νελ­λα­δι­κή απερ­γία σ' έν­δει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας για τα γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης, χωρίς το αί­τη­μα της πα­ραί­τη­σης της κυ­βέρ­νη­σης Με­τα­ξά(!!)

«…Μετά την αναγ­γε­λία της απερ­γί­ας... η κυ­βέρ­νη­ση καλεί τους εκ­προ­σώ­πους των δύο Συ­νο­μο­σπον­διών σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις (...) Στο τέλος, τόσο η κυ­βέρ­νη­ση όσο και οι εκ­πρό­σω­ποι των κα­πνε­μπό­ρων που κα­λού­νται στη σύ­σκε­ψη, δέ­χο­νται ικα­νο­ποι­ή­σουν τα πε­ρισ­σό­τε­ρα αι­τή­μα­τα των κα­πνερ­γα­τών και απο­φα­σί­ζε­ται η λήξη της απερ­γί­ας».

Το ΚΚΕ και η ηγε­σία των συν­δι­κά­των έστει­λαν τους ερ­γά­τες στα σπί­τια τους. Έχο­ντας πε­ριο­ρί­σει τον ορί­ζο­ντα της εξέ­γερ­σης του ερ­γα­τι­κού-λαϊ­κού κι­νή­μα­τος στα αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κά κα­θή­κο­ντα δη­λα­δή στην με­ρι­κή ικα­νο­ποί­η­ση των αι­τη­μά­των των απερ­γών, άφη­σαν να τους ξε­φύ­γει μια ακόμη επα­να­στα­τι­κή κα­τά­στα­ση.

Παρ' όλα αυτά το κί­νη­μα επι­μέ­νει:

«Η 24ωρη πα­νελ­λα­δι­κή απερ­γία ση­μειώ­νει κα­θο­λι­κή επι­τυ­χία σ' ολό­κλη­ρη την χώρα 500 χι­λιά­δες ερ­γά­τες και υπάλ­λη­λοι παίρ­νουν μέρος σ' αυτή, ενώ η απερ­γία σε πολ­λές πό­λεις, όπως ο Βόλος, η Πάτρα, η Κα­λα­μά­τα και η Κα­βά­λα, παίρ­νει γε­νι­κό χα­ρα­κτή­ρα με τη συμ­με­το­χή και των επαγ­γελ­μα­το­βιο­τε­χνών». (Σελ. 61 – 62).

Χωρίς ηγε­σία όμως, το κί­νη­μα δεν έχει προ­ο­πτι­κή.

«Με τη λήξη της 24ω­ρης πα­νελ­λα­δι­κής απερ­γί­ας η Θεσ­σα­λο­νί­κη γνω­ρί­ζει νέα πε­ρί­ο­δο στρα­το­κρα­τί­ας. Οι συλ­λή­ψεις δί­νουν και παίρ­νουν. Πιά­νο­νται όλοι οι δρα­στή­ριοι συν­δι­κα­λι­στές με πρώ­τους και κα­λύ­τε­ρους τους κομ­μου­νι­στές». (Σελ 65 – 66).

Η αντε­πα­νά­στα­ση έχει ξε­κι­νή­σει το έργο της από την στιγ­μή που ο με­γα­λειώ­δης επα­να­στα­τι­κός αγώ­νας δεν βρήκε προ­ο­πτι­κή και διέ­ξο­δο και για μια ακόμη φορά προ­δό­θη­κε.

Στις 4 του Αυ­γού­στου, 3 μήνες, μετά η αντε­πα­νά­στα­ση θα ολο­κλη­ρώ­σει το έργο της με την επι­βο­λή της Με­τα­ξι­κής δι­κτα­το­ρί­ας.

Συ­μπέ­ρα­σμα, την πε­ρί­ο­δο του 1935-1936 εί­χα­με μια κα­θα­ρά από κάθε άποψη προ­ε­πα­να­στα­τι­κή κα­τά­στα­ση όπου στα γε­γο­νό­τα της Θεσ­σα­λο­νί­κης με­τε­τρά­πη  σ' επα­να­στα­τι­κή. Απερ­γί­ες απλές, απερ­γί­ες διαρ­κεί­ας, κι­νη­το­ποι­ή­σεις μα­χη­τι­κές των αγρο­τών και των φτω­χών μι­κρο­α­στι­κών στρω­μά­των των πό­λε­ων, ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση και κί­νη­ση προς τα αρι­στε­ρά της κοι­νω­νί­ας, εξέ­γερ­ση και κα­τά­λη­ψη της Θεσ­σα­λο­νί­κης και σε άλλες πό­λεις της χώρας όπως στο Ηρά­κλειο της Κρή­της, ένο­πλα συλ­λα­λη­τή­ρια, με­τω­πι­κές συ­γκρού­σεις εμ­φυ­λιο­πο­λε­μι­κού χα­ρα­κτή­ρα με τους χω­ρο­φύ­λα­κες, συ­νε­χείς ανα­τρο­πές κυ­βερ­νή­σε­ων, αλλά κοι­νω­νι­κή ανα­τρο­πή, ανα­τρο­πή της εξου­σί­ας της άρ­χου­σας τάξης δεν εί­χα­με γι’ αυτό και τε­λι­κά εί­χα­με ήττα και όχι νίκη του κι­νή­μα­τος! Γιατί η νίκη ήταν δε­μέ­νη με την κα­τά­λη­ψη της εξου­σί­ας και όχι μόνο με την επί­λυ­ση των αι­τη­μά­των των ερ­γα­τών. Γιατί το κόμμα της ερ­γα­τι­κής τάξης το ΚΚΕ γύ­ρι­σε την πλάτη στην επα­να­στα­τι­κή κα­τά­στα­ση για χάρη της συμ­μα­χί­ας με τους Φι­λε­λεύ­θε­ρους, εκλι­πα­ρώ­ντας τους για την εφαρ­μο­γή του συμ­φώ­νου Σκλά­βαι­να -Σο­φού­λη. Αντί να προ­χω­ρή­σει στην κα­τά­λη­ψη της εξου­σί­ας πα­ρα­χώ­ρη­σε, στο όνομα της «δη­μο­κρα­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας», την εξου­σία. Κι αυτό θα το επα­να­λάμ­βα­νε το 1945 με την συμ­φω­νία της Βάρ­κι­ζας στο όνομα της «Εθνι­κής Ενό­τη­τας»!!

 

[1]              Επι­λο­γή του Βα­σι­λιά εξ αι­τί­ας της αδυ­να­μί­ας των δύο με­γά­λων αστι­κών κομ­μά­των να σχη­μα­τί­σουν κυ­βέρ­νη­ση. Η κυ­βέρ­νη­σή του στη­ρί­χτη­κε και από τους Φι­λε­λεύ­θε­ρους.

[2]              Εκ­δό­σεις «'Ει­ρή­νη» σελ. 8

[3]              ΚΚΕ, Επί­ση­μα κεί­με­να, τόμος 4ος  σελ. 356-357 εκδ. «Σύγ­χρο­νη Εποχή»

[4]              Άπα­ντα Λένιν, τόμος 9, σελ. 221, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Εποχή»

[5]

[6]              ΚΚΕ Επί­ση­μα Κεί­με­να 4ος τόμος σελ. 362-363 εκδ «Σύγ­χρο­νη Εποχή» 

[7]              Οπ. π. σελ. 364-365

[8]              ΚΚΕ, Επί­ση­μα κεί­με­να 4ος τόμος σελ. 384