Τραμπ, κλιματική αλλαγή, περιβάλλον και ανάπτυξη των... κερδών

Το περιτύλιγμα της προπαγάνδας αφορά στην ενδυνάμωση της εθνικής ανάπτυξης και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, μέσω πολιτικών προστατευτισμού και εθνικής κυριαρχίας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την επαναδιευθέτηση των διεθνών συσχετισμών και, βεβαίως, των εγχώριων ταξικών συσχετισμών, με περαιτέρω συντριβή εργατικών δικαιωμάτων και κοινωνικών κατακτήσεων. Συνεπώς, στην πρώτη γραμμή της ατζέντας, μεταξύ άλλων, προωθούνται: η διαρκής φτωχοποίηση των εργαζομένων με την επιχείρηση ξηλώματος των ισχνών προγραμμάτων ασφαλιστικής και υγειονομικής περίθαλψης, η δραστική μείωση κοινωνικών δαπανών και η μείωση της φορολογίας για τις επιχειρήσεις.  Παράλληλα, η καλλιέργεια του ρατσισμού, του σεξισμού και της ξενοφοβίας, με απελάσεις και ρητορική για τείχη συνδυάζεται με την εχθρότητα στις εργατικές οργανώσεις και σε κάθε κοινωνική διεκδίκηση, ενώ οι πολεμικές συγκρούσεις βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.

Σε αυτή την ατζέντα πρωταγωνιστική θέση έχει και η απόσυρση κάθε πολιτικής για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, την προστασία του περιβάλλοντος και των κοινών αγαθών.

Στην «εποχή των τεράτων» ο μεσαίωνας είναι κοντά...

Είναι γνωστό το tweet του Τραμπ το 2012 όπου δήλωνε: «η ιδέα της υπερθέρμανσης του πλανήτη δημιουργήθηκε από και για τους Κινέζους ώστε να καταστήσουν την βιομηχανία των ΗΠΑ μη-ανταγωνιστική»[1]. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2016 έβαζε ως στόχο να εξαφανίσει βάσεις δεδομένων των Η.Π.Α που σχετίζονταν με την κλιματική αλλαγή. Πρώτη κίνησή του ήταν να διαγράψει όλες τις αναφορές στην κλιματική αλλαγή από το site του Λευκού Οίκου. Ταυτόχρονα, η λέξη επιστήμη διεγράφη από την δήλωση αποστολής του γραφείου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA Environmental Protection Agency), για την οποία έχει δηλώσει ότι «θα απαλλαγούμε από αυτήν»[2]. Επίσης, επέβαλε επί της ουσίας «μαύρο» στην επίσημη ενημέρωση για την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική προστασία, απαγορεύοντας την έκδοση δελτίων τύπου στο επίσημο blog της EPA. Στην πρόσφατη πρόταση ομοσπονδιακού προϋπολογισμού η κυβέρνηση Τραμπ κόβει περίπου το ένα τρίτο της χρηματοδότησης της EPA. Αυτό σημαίνει ότι θα τερματιστούν δεκάδες προγράμματα  που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την αποκατάσταση περιοχών με τοξική ρύπανση, τους ελέγχους ποιότητας υδάτων κ.α. Υπολογίζεται ότι το 25%  των εργαζόμενων που συνδέονται με την EPA θα χάσουν τη δουλειά τους. Στον αντίποδα προτείνεται η αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών κατά 56 δις $.

Η παραπάνω αντιδραστική ατζέντα προωθείται, προπαγανδιστικά, στο όνομα της εθνικής ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας, επιχειρώντας παράλληλα να διασπάσει τους/τις εργαζόμενους/ες: «Για υπερβολικά μεγάλο διάστημα, η EPA ξόδευε τα δολάρια των φορολογουμένων σε μια εκτός ελέγχου αντι-ενεργειακή ατζέντα που έχει καταστρέψει εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ, ταυτόχρονα, υπονομεύει διαρκώς τους αγρότες μας και πολλές άλλες επιχειρήσεις και βιομηχανίες [...]» ανέφερε ο Τραμπ, σύμφωνα με ανακοίνωση της μεταβατικής του ομάδας.[3]

Τέτοιες επιχειρηματολογίες δεν αποτελούν μια παραφωνία των Η.Π.Α. Αντίθετα, στην εποχή της κρίσης συνιστούν τμήμα της εναλλακτικής αστικής γραμμής συνέχισης της επίθεσης στις υποτελείς τάξεις, που εμφιλοχωρεί επικίνδυνα, ιδιαίτερα όταν απουσιάζει μια αντικαπιταλιστική προοπτική, ως μόνη ικανή να συναρθρώσει την ταξική με την οικολογική διάσταση.

Ο Τραμπ διόρισε επικεφαλής της EPA τον Σκοτ Προύιτ, πρώην γενικό εισαγγελέα της Οκλαχόμα,  διάσημο αρνητή της κλιματικής αλλαγής  και πολέμιο της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική προστασία. Διακηρυγμένος στόχος τους να αποδομήσουν την EPA όπως και συναφείς οργανισμούς. Ο ίδιος είχε καταθέσει στο παρελθόν αγωγές κατά της EPA προκειμένου να εμποδίσει τον περιορισμό των εκπομπών από εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, είχε πρωτοστατήσει στην πρωτοβουλία 28 πολιτειών να προσφύγουν κατά του Σχεδίου Καθαρής Ενέργειας (Clean Power Plan). Στις 14 Απριλίου δήλωσε ότι είναι αντίθετος στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα καθώς αποτελεί μια «κακή συμφωνία για την Αμερική».[4] Ο ίδιος ο Προύιτ πρόσφατα δήλωσε  σε εκπομπή του CNBC για την επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα στην κλιματική αλλαγή: «δε συμφωνώ ότι είναι η πρωταρχική αιτία για την κλιματική αλλαγή που αντιμετωπίζουμε»[5]. Πρόκειται για ευθεία άρνηση της κατακτημένης επιστημονικής γνώσης.

Σημειώνοντας ότι το 20% το επιστημόνων στις ΗΠΑ είναι μετανάστες/τριες, ένα κείμενο υπογραφών που προωθήθηκε από ακαδημαϊκούς/ες ενάντια στις ισλαμοφοβικές απαγορεύσεις, συγκέντρωσε περισσότερες από 20.000 υπογραφές μεταξύ αυτών και 50 κατόχων νόμπελ. Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις οι επιστήμονες της Αμερικής κάλεσαν σε «Πορεία για την Επιστήμη» στις 22 Απριλίου, Ημέρα της Γης  (Earth Day), συνδέοντας τις επιθέσεις στην επιστήμη, στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα με αυτές στο περιβάλλον και τη φύση.[6] Πάνω από 600 διαδηλώσεις ανά τον κόσμο και περισσότερους/ες από 100.000 διαδηλωτές/τριες στην Ουάσινγκτον,  έδωσαν ένα πρώτο μήνυμα, ανοίγοντας, μετά από δεκαετίες και την κρίσιμη συζήτηση που αφορά στη σχέση μεταξύ επιστήμης και πολιτικής.[7]

Ζήτω οι εξορύξεις, οι αγωγοί και οι πετρελαιάδες!

Δύο εμβληματικοί αγώνες είχαν κατορθώσει μέσα από εξαιρετικά μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις να αναστείλουν τα σχέδια για την κατασκευή δύο αγωγών πετρελαίου, του Keystone XL και του Dakota Access. Από τις πρώτες πράξεις του Τραμπ ήταν να εκκινήσει την επιχείρηση επανα-προώθησης των έργων, επιβεβαιώνοντας τη στενή του σχέση με το πανίσχυρο πετρελαϊκό λόμπυ των ΗΠΑ, αλλά και ολόκληρο το βιομηχανικό σύμπλεγμα των ορυκτών καυσίμων. Ενδεικτικά, Υπουργός Εξωτερικών διορίστηκε ο Ρεξ Τίλερσον, πρώην διευθύνων σύμβουλος του κολοσσού της ExxonMobil, εξέχουσα μορφή του πετρελαϊκού λόμπι με στενές σχέσεις με τη Ρωσία και την αντίστοιχη εξορυκτική βιομηχανία. Ο αγωγός Dakota Access επρόκειτο να κατασκευαστεί από την Energy Transfer Partners (ETP), εταιρία η οποία κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά χαρτοφυλάκια στις ΗΠΑ, της οποίας μετοχές κατείχε ο Τραμπ. Ταυτόχρονα, υπουργό ενέργειας διόρισε τον επί δεκατέσσερα χρόνια κυβερνήτη του Τέξας Ρικ Πέρι, ο οποίος είχε ζητήσει (2012) την κατάργηση της EPA, της οποίας πολιτικά ηγείται, ενώ ήταν στο ΔΣ της ETP μέχρι το 2015. Ο κατάλογος των κατορθωμάτων του Τραμπ συνεχίζει μακρύς  με υποσχέσεις κατάργησης της περιβαλλοντικής και εργασιακής νομοθεσίας που αποτελεί τροχοπέδη στην «ανάπτυξη» της εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας, με την άρση των περιορισμών για τις υπεράκτιες εξορύξεις βαθέων υδάτων κ.λ.π.[8]

Συλλογικός αγώνας και οικοσοσιαλιστική προοπτική

Στις 29 Απριλίου, 200.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στην Ουάσιγκτον στην «Πορεία για το Κλίμα» (People's Climate March), όπως και σε 350 πόλεις ανά τον κόσμο. Ένα κίνημα φαίνεται να αναδύεται, φέρνοντας σε επαφή τους αγώνες ενάντια στον ρατσισμό, την ξενοφοβία και την ομοφοβία, με τους εργατικούς αγώνες αλλά και τους αγώνες για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία των κοινών. Προς το παρόν, αυτό που εμφανίζεται αποτελεί μια αυθόρμητη έκφραση αντίστασης ενός πολύχρωμου μωσαϊκού με σημαντικές και ουσιώδεις διαφορές, πλειάδα προσεγγίσεων και στοχεύσεων. Ανάμεσα όμως σε αυτές προβάλλουν εμφανείς οι τάσεις που εντοπίζουν την ανάγκη για επόμενα βήματα, επιχειρώντας να συνδέσουν το τοπικό με το διεθνές και το μερικό με το γενικό σε μια αντικαπιταλιστική και οικοσοσιαλιστική κατεύθυνση[9].

Ο Τραμπ επιχείρησε να εκπέμψει ένα προεκλογικό σήμα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και σε διεθνείς ν/φ εμπορικές συμφωνίες όπως η TPP, η TTIP, η NAFTA κ.α., υπό το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική». Δεν πρόκειται, βεβαίως, για αμφισβήτηση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης αλλά για ένα υβριδικό σχήμα νεοφιλελεύθερης εθνικιστικής πολιτικής[10] με φασίζοντα στοιχεία, για την αλλαγή των διεθνών συσχετισμών, εντός κρίσης, στην προσπάθεια ισχυροποίησης των αμερικανικών κεφαλαίων την επόμενη περίοδο. Παράλληλα, υιοθέτησε ένα «αντικαθεστωτικό» προσωπείο,  προκειμένου να εκφράσει τη αντίθεση στο πολιτικό καταστημένο της Ουάσινγκτον και στις σχέσεις διαπλοκής του. Τι έκανε; Κατήργησε εξ' ολοκλήρου την αμαρτωλή πολιτική διαμεσολάβηση, υπουργοποιώντας τους ίδιους τους άμεσους εκπροσώπους του κεφαλαίου.    

Η περίπτωση Τραμπ ,πέρα από τεράστια απειλή, αποτελεί και το πιο εμφατικό παράδειγμα για τους θανάσιμους κινδύνους στην εποχή της κρίσης, όπου οι διαχωριστικές είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για τις υποτελείς τάξεις, όπως έχει ήδη ιστορικά καταγραφεί. Την ίδια, όμως, στιγμή αποτελεί και ισχυρή προειδοποίηση για την Αριστερά που επιχειρεί να ανταποκριθεί στην περίοδο ακρωτηριάζοντας το θεωρητικό και ταξικό της υπόβαθρο, αλλά και κρίσιμα περιεχόμενα όπως αυτό της οικολογικής κρίσης, με συνέπεια συχνά να ακροβατεί σε προβληματικά συνθήματα και απλουστεύσεις, διατρέχοντας για ακόμα μια φορά τον κίνδυνο ιστορικής ακύρωσης.

[1] https://twitter.com/realDonaldTrump/status/265895292191248385

[2] http://www.huffingtonpost.com/jeremy-symons/meet-trumps-pick-to-disma_b_...

[3] http://www.abc.net.au/news/2016-12-08/trump-appoints-scott-pruitt-to-hea...

[4] http://video.foxnews.com/v/5397108116001/?#sp=show-clips

[5] http://www.cnbc.com/2017/03/09/epa-chief-scott-pruitt.html https://www.theguardian.com/environment/2017/mar/09/epa-scott-pruitt-car...

[6] Williams C. , Lessons from Galileo, Will scientists rebel against Trumpism? Climate and Capitalism, 13/2/2017, http://climateandcapitalism.com/2017/02/13/will-scientists-rebel-against...

[7] https://socialistworker.org/2017/04/25/scientists-turn-up-the-heat-on-trump

[8] http://www.npr.org/sections/thetwo-way/2017/04/27/525959808/trump-to-sig...

[9]https://socialistworker.org/2017/05/01/speaking-climate-truth-to-trump-p...

[10] Δεν παρατηρείται μόνο στις ΗΠΑ, προηγήθηκαν χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και όχι μόνο.