Pride (2014)

Τον Ιού­νιο του 1984 ήταν σε εξέ­λι­ξη μια από τις με­γα­λύ­τε­ρες και απο­φα­σι­στι­κό­τε­ρες απερ­γί­ες στην ιστο­ρία της Βρε­τα­νί­ας, η απερ­γία των αν­θρα­κω­ρύ­χων που δι­ήρ­κη­σε έναν ολό­κλη­ρο χρόνο. Η τε­λι­κή ήττα της απερ­γί­ας έδωσε στη Θά­τσερ μια κα­θο­ρι­στι­κή νίκη ενά­ντια στο ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα και απο­δυ­νά­μω­σε σε ση­μα­ντι­κό βαθμό τα βρε­τα­νι­κά συν­δι­κά­τα και σω­μα­τεία. Ήταν μια νίκη των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών σε όλη την Ευ­ρώ­πη.

Παρά την κα­τά­λη­ξη του όμως αυτός ο αγώ­νας έχει να μας δι­δά­ξει πολλά. Η ται­νία Pride πα­ρου­σιά­ζει με πολύ συ­γκι­νη­τι­κό τρόπο μια από τις λι­γό­τε­ρο γνω­στές αλλά ση­μα­ντι­κή στιγ­μή του αγώνα. Στη διάρ­κεια της πο­ρεί­ας Υπε­ρη­φά­νειας του 1984, μια συλ­λο­γι­κό­τη­τα ομο­φυ­λό­φι­λών απο­φα­σί­ζει να δια­δη­λώ­σει με συν­θή­μα­τα υπέρ των αν­θρα­κω­ρύ­χων και αρ­γό­τε­ρα μο­νι­μο­ποιεί αυτή την τα­κτι­κή ιδρύ­ο­ντας την συλ­λο­γι­κό­τη­τα Λε­σβί­ες και Γκέι Στη­ρί­ζουν τους Αν­θρα­κω­ρύ­χους (LGSM – Lesbians and Gays Support the Miners). Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι από τα μέλη ήταν ήδη ενερ­γοί ακτι­βι­στές και αγω­νι­στές και απο­φά­σι­σαν να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν την εμπει­ρία τους για να μα­ζέ­ψουν λεφτά για τις οι­κο­γέ­νειες των απερ­γών. Τα κί­νη­τρα τους ήταν αρ­κε­τά απλά. Οι αν­θρα­κω­ρύ­χοι και οι ομο­φυ­λό­φι­λοι είχαν κοι­νούς εχθρούς, την αστυ­νο­μία, τον Τύπο και την κυ­βέρ­νη­ση της Θά­τσερ και αυτό τους έκανε φυ­σι­κούς συμ­μά­χους. Ήταν μια ιδέα που κα­τά­φε­ρε να συ­γκι­νή­σει και να εντά­ξει στην πο­λι­τι­κή ζωή πολ­λούς ομο­φυ­λό­φι­λους που ήταν ερ­γα­ζό­με­νοι και παι­διά φτω­χών ερ­γα­τι­κών οι­κο­γε­νειών.

Δεν ήταν μια εύ­κο­λη δου­λειά. Οι LGSM είχαν να αντι­με­τω­πί­σουν πολ­λές δυ­σκο­λί­ες. Μία από αυτές και η επί­ση­μη άρ­νη­ση του Εθνι­κού Συν­δι­κά­του Αν­θρα­κω­ρύ­χων (NUM) να δε­χτεί χρή­μα­τα και καμία στή­ρι­ξη από τους στιγ­μα­τι­σμέ­νους ομο­φυ­λό­φι­λους. Την πα­ρέ­καμ­ψαν πη­γαί­νο­ντας κα­τευ­θεί­αν σε μια ουα­λι­κή κοι­νό­τη­τα απερ­γών που τους δέ­χτη­καν πολύ θερμά. Η αρ­χι­κή συ­νά­ντη­ση των δύο κοι­νο­τή­των δεν ήταν χωρίς αμη­χα­νία, έκ­πλη­ξη και σα­στι­μά­ρα. Όμως οι δύο κοι­νό­τη­τες αντι­με­τώ­πι­ζαν δια­φο­ρε­τι­κές πλευ­ρές της ίδιας κα­τα­πί­ε­σης και το ίδιο αυ­ταρ­χι­κό σύ­στη­μα και κα­τά­φε­ραν να εντο­πί­σουν πολλά κοινά και να δώ­σουν μαζί αυτόν τον αγώνα.

Οι πρω­τα­γω­νι­στές των γε­γο­νό­των, πολ­λοί από τους οποί­ους συμ­με­τεί­χαν στην ται­νία σε μι­κρούς ρό­λους, λένε ότι η ται­νία απο­δώ­σει με με­γά­λη ακρί­βεια το πνεύ­μα και το κλίμα της επο­χής. Προς με­γά­λη μου έκ­πλη­ξη, μέλη των LGSM λένε ότι οι αν­θρα­κω­ρύ­χοι τους υπο­δέ­χτη­καν ακόμα πιο θερμά και πιο εύ­κο­λα απ’ό­τι πα­ρου­σιά­ζε­ται στην ται­νία και ότι αντι­με­τώ­πι­σαν πολύ λι­γό­τε­ρο σε­ξι­σμό από αυτό που πε­ρί­με­ναν. Οι ουα­λοί αν­θρα­κω­ρύ­χοι με τη σειρά τους ήταν πε­ρισ­σό­τε­ρο μπερ­δε­μέ­νοι με τις δια­τρο­φι­κές συ­νή­θειες των ομο­φυ­λό­φι­λων, αρ­κε­τοί από τους οποί­ους ήταν χορ­το­φά­γοι και λι­γό­τε­ρο με το σε­ξουα­λι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό τους.  Και οι δύο πλευ­ρές κα­τά­φε­ραν να ξε­πε­ρά­σουν τις δια­φο­ρές τους και να έρ­θουν πιο κοντά καθώς ήταν κομ­μά­τια της ίδιας τάξης που έδινε εκεί­νη τη στιγ­μή ένα τρο­μα­κτι­κό αγώνα.   

Οι LGSM κα­τά­φε­ραν να μα­ζέ­ψουν πάνω από 20.000 λίρες για τους απερ­γούς, τε­ρά­στιο ποσό για την εποχή, και δώ­ρι­σαν στην Ουα­λι­κή κοι­νό­τη­τα ένα φορ­τη­γά­κι που έφερε τα σύμ­βο­λα και των δύο συλ­λο­γι­κο­τή­των. Κατά τη διάρ­κεια της απερ­γί­ας κα­τέ­φε­ρε να ανα­δει­χτεί και ο ση­μα­ντι­κός ρόλος των γυ­ναι­κών. Οι γυ­ναί­κες, οι μάνες, οι κο­πέ­λες, οι κόρες των απερ­γών ήταν η ρα­χο­κο­κα­λιά αυτού τους αγώνα και μέσα από την ενερ­γή συμ­με­το­χή τους βρή­καν για πρώτη φορά φωνή. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα είναι η Siam James, γυ­ναί­κα αν­θρα­κω­ρύ­χου που μετά την απερ­γία δεν μπο­ρού­σε να γυ­ρί­σει έτσι απλά στην κα­νο­νι­κή ζωή της συ­ζύ­γου και της μη­τέ­ρας. Σπού­δα­σε και τώρα είναι μέλος του κοι­νο­βου­λί­ου και μά­λι­στα η πρώτη γυ­ναί­κα στη θέση που κα­τέ­χει. Παρά την τε­λι­κή ήττα της απερ­γί­ας, η ουα­λι­κή κοι­νό­τη­τα κα­τά­φε­ρε να αντέ­ξει μέχρι τέ­λους χάρη στις δω­ρε­ές αυτές και οι απερ­γοί γύ­ρι­σαν στη δου­λειά με το κε­φά­λι ψηλά και με πε­ρη­φά­νια.

Αλλά το με­γα­λύ­τε­ρα κέρδη ήταν η πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση που άνοι­ξε στους κύ­κλους των ομο­φυ­λο­φί­λων στο Λον­δί­νο αλλά και σε όλη την χώρα. Έβγα­λε το κί­νη­μα των δι­καιω­μά­των από την απο­μό­νω­ση και το έκανε μέρος τους συ­νο­λι­κό­τε­ρου αγώνα που γι­νό­ταν ενά­ντια στις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές. Οι ομο­φυ­λό­φι­λοι ήταν μέρος της ερ­γα­τι­κής τάξης και αυτό ήταν το ερ­γα­λείο που τους βο­ή­θη­σε να συν­δε­θούν με την υπό­λοι­πη κοι­νω­νία. Γιατί όλες οι μορ­φές κα­τα­πί­ε­σης και αυ­ταρ­χι­σμού που επι­βάλ­λο­νται στους ομο­φυ­λό­φι­λους, τις γυ­ναί­κες, τους με­τα­νά­στες κλπ σκοπό έχουν να διαι­ρέ­σουν και να απο­δυ­να­μώ­σουν τους ερ­γα­ζό­με­νους. Όπως έλεγε κι ένα ηγε­τι­κό στέ­λε­χος των LGSM, ο Μαρκ Άστον, είναι πα­ρά­λο­γο να πα­λεύ­εις για τα δι­καιώ­μα­τα των γκέι και να μη σε νοιά­ζει τί­πο­τα άλλο. Είναι πα­ρά­λο­γο να ζητάς απε­λευ­θέ­ρω­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης αλλά όχι την απε­λευ­θέ­ρω­ση των γυ­ναι­κών.

Οι αν­θρα­κω­ρύ­χοι δεν ξέ­χα­σαν όσους τους στή­ρι­ξαν. Αντί­θε­τα, στά­θη­καν στο πλευ­ρό των ομο­φυ­λό­φι­λων και έδω­σαν πολ­λούς αγώ­νες μαζί τους. Στη δια­δή­λω­ση Pride του 1985 εμ­φα­νί­στη­καν εκα­το­ντά­δες αν­θρα­κω­ρύ­χοι από όλη τη χώρα και με τα πανό τους ηγή­θη­καν της πο­ρεί­ας. Και τα ζη­τή­μα­τα των δι­καιω­μά­των των ομο­φυ­λό­φι­λων μπή­καν για πρώτη φορά στην ατζέ­ντα του ερ­γα­τι­κού κόμ­μα­τος και των συν­δι­κά­των χάρη στη ψήφο του Συν­δι­κά­του Αν­θρα­κω­ρύ­χων. Οι δύο κοι­νό­τη­τες έχουν χτί­σει δε­σμούς πραγ­μα­τι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης και συ­να­δερ­φι­κό­τη­τας που κρα­τά­νε μέχρι και σή­με­ρα.