Στο ειδικό αντικαρκινικό νοσοκομείο Πειραιά «Μεταξά», αν εξαιρέσει κανείς την ανθρωποφάγο νόσο που αντιμετωπίζει, όλα είναι πιο ανθρώπινα. Το καλωσόρισμα του νέου ασθενή είναι ζεστό από τους παλιούς που γνωρίζονται.
Στην αναμονή για την ακτινοθεραπεία μοιράζονται καινούργιες και παλιές ιστορίες, καλαμπουρίζουν, σχολιάζουν την καθυστέρηση για το ραντεβού τους, διηγούνται τις εμπειρίες τους από τη ζωή με τον καρκίνο, ξανακοιτούν το ρολόι, αλλά θυμούνται ότι τουλάχιστον αυτή τη φορά το μηχάνημα λειτουργεί.
Δεν παραλείπουν να προσφέρουν πληροφορίες στους περαστικούς που έχουν χαθεί στους ορόφους του νοσοκομείου.
Γιατροί και νοσηλευτές που τρέχουν πάνω-κάτω στους διαδρόμους, προσπαθώντας να νικήσουν τον χρόνο και να εξυπηρετήσουν όσους περισσότερους ανθρώπους, είναι το ίδιο φιλικοί και φιλόξενοι.
Ωστόσο, το μυθικό βάρος της ασθένειας που υποβόσκει στο μεγαλύτερο ειδικό αντικαρκινικό νοσοκομείο της χώρας είναι αδύνατον να αγνοηθεί, σε τραβάει προς τα κάτω.
Απάνθρωπες πολιτικές
Δεν είναι μόνο η νόσος απάνθρωπη. Είναι και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν και εξακολουθούν να εφαρμόζονται για την υγεία των καρκινοπαθών.
Κι ας σκορπάει ο υπουργός Υγείας σκέψεις ακατέργαστες για προσυμπτωματικούς ελέγχους και πρόστιμα σε όποιους δεν ακολουθήσουν τις οδηγίες του για έγκαιρη εξέταση.
Ας φροντίσει πρώτα να δώσει στους πολίτες κάθε γωνιάς της χώρας τη δυνατότητα μιας ετήσιας, δωρεάν απλής αιματολογικής εξέτασης κι έναν βιοχημικό έλεγχο που δεν κοστίζουν παραπάνω από 10 ευρώ κι ας συνεχίσει έπειτα ανενόχλητος να καταστρώνει σχέδια επί χάρτου.
Ας δώσει και τη δυνατότητα στους ανθρώπους που παραπέμπονται σήμερα για ειδικές ογκολογικές εξετάσεις στο κατεξοχήν ογκολογικό θεραπευτήριο να μπορούν να δουν γιατρό και να τις κάνουν.
Ας διορθώσει τα κακώς κείμενα, ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν τη θεραπεία τους σε μικρότερο των εννιά μηνών διάστημα, όπως είναι σήμερα, κι ας αφήσει την παιδαγωγική προσέγγιση.
«Πρόληψη-θεραπεία και αποκατάσταση είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Δεν μπορείς να αποτινάξεις τη θεραπεία και την αποκατάσταση και να κάνεις μόνο την πρόληψη -που δεν είναι πρόληψη αυτό που θέλει να κάνει ο υπουργός...», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο Νίκος Μπουντούρογλου, ακτινοθεραπευτής-ογκολόγος επιμελητής, αντιπρόεδρος του σωματείου εργαζομένων και μέλος της 5μελούς ΕΙΝΑΠ του νοσοκομείου «Μεταξά».
Στην αναμονή
Στο «Μεταξά», για να κλείσει ένας άνθρωπος ραντεβού με γιατρό, χρειάζεται να περιμένει τέσσερις μήνες.
Για να πάρει τα αποτελέσματα των εξετάσεών του, θα περιμένει άλλους τρεις μήνες και ίσως γι’ αυτό χρειαστεί, είτε ο ίδιος είτε το αίμα του, να κάνουν τον γύρο του Εθνικού Συστήματος Υγείας -να πάει στο «Τζάνειο», στο «Νίκαιας» κ.ο.κ.
Για τη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου θα περιμένει ακόμα δύο μήνες και μπορεί να αναγκαστεί να κάνει άλλη μια βόλτα, στον «Ευαγγελισμό» ή στο «Αλεξάνδρα» για παράδειγμα.
Στη συνέχεια, για να αρχίσει την ακτινοθεραπεία του, θα χρειαστεί να περάσουν τρεις μήνες κι άλλοι τόσοι για τη χημειοθεραπεία του.
«Οι ασθενείς φτάνουν στη διάγνωση, άλλοι νωρίς, άλλοι αργά, κι έρχονται αντιμέτωποι με την αδυναμία εξυπηρέτησής τους από το δημόσιο νοσοκομείο. Το σύστημα υγείας λειτουργεί με καθυστέρηση, γιατί δεν δίνεται ο προϋπολογισμός, με κίνδυνο την επιδείνωση της υγείας των αρρώστων. Υπάρχει μια σχεδόν εμμονική προσπάθεια να κάνουν πιο δύσκολη τη δημόσια δωρεάν υγεία. Ενώ έχουμε αύξηση του πληθυσμού που νοσεί, ταυτόχρονα υποβαθμίζεται η δημόσια δομή της υγείας και περικόπτονται οι παροχές», εξηγεί ο κ. Μπουντούρογλου.
Και συνεχίζει: «Αυτό που συμβαίνει είναι ότι συνεχώς με πολλές και διάφορες μεθόδους καλείται ο κόσμος, για να μπορέσει να γίνει καλά, να πληρώσει είτε φάρμακα ή εξετάσεις ή την αντικαρκινική ή ακτινοθεραπευτική αγωγή ή για πολλές άλλες διαγνωστικές εξετάσεις. Η υγεία όμως δεν μπορεί να αποτελεί εμπόρευμα. Είναι κοινωνικό αγαθό. Αν ο ασθενής θέλει να μην καθυστερήσει τις εξετάσεις, τη θεραπεία του ή να έχει την τελευταία λέξη της ογκολογικής φαρμακευτικής αγωγής, τότε θα βάλει το χέρι στην τσέπη και θα τα αποκτήσει. Θα κλείσει ραντεβού αύριο, και όχι μετά τρεις μήνες, στα απογευματινά ιδιωτικά ιατρεία του Μεταξά, θα κάνει μεθαύριο τις ειδικές εξετάσεις του σε ένα από τα δεκάδες ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα που πολιορκούν το αντικαρκινικό νοσοκομείο της Πειραϊκής, θα αγοράσει τα πιο εξελιγμένα φάρμακα για τον καρκίνο του. Είναι τυχαίο όλο αυτό;», διερωτάται ο ογκολόγος.
Οι «αδίστακτοι» αριθμοί
Μέχρι το 2012 ο οργανισμός του νοσοκομείου προέβλεπε 1.057 θέσεις. Ο νέος οργανισμός προβλέπει 794.
Στο νοσοκομείο εργάζονται 580 άτομα, την ώρα που οι ανάγκες του νοσοκομείου, εκτιμά ο κ. Μπουντούρογλου, είναι διπλάσιες, περίπου 1.200 άτομα. Πέραν των επίσημων συγχωνεύσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2012, η έλλειψη προσωπικού επιβάλλει και τις άτυπες συγχωνεύσεις.
«Δεν υπάρχει κόσμος να λειτουργήσει τις κλινικές του νοσοκομείου», εξηγεί η Εύα Πολύζου, μέλος του Δ.Σ. του σωματείου εργαζομένων, νοσηλεύτρια στη Γυναικολογική Κλινική. «Οι συνθήκες είναι επίπονες. Εχουμε τις συμπτύξεις κλινικών με διαφορετικά αντικείμενα, με διαφορετικές απαιτήσεις, από αλλότριες ειδικότητες γιατρών που καλούν τους νοσηλευτές να ανταποκριθούν ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα».
«Οι βάρδιες βγαίνουν δύσκολα», προσθέτει η κ. Πολύζου, «με μία νοσηλεύτρια για 40 ογκολογικούς ασθενείς». Ούτως ή άλλως εξηγεί, «όταν μιλάμε για ασθένειες, οι απαιτήσεις είναι μεγάλες. Στον καρκίνο πολλαπλασιάζονται».
Τα ρεπό μοιάζουν με άγνωστη λέξη, «μπορεί να δουλεύεις μία εβδομάδα χωρίς ρεπό, οκτάωρο ή διπλοβάρδια -πρωί και νύχτα, 7 π.μ.-3 μ.μ. και ξανά 11 μ.μ.-7 π.μ., ή 15 μέρες και να μη σ' έχει δει η οικογένειά σου», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το 2012 έγιναν μειώσεις ογκολογικών τμημάτων στο νοσοκομείο, με τη συγχώνευση των δύο ογκολογικών-χημειοθεραπευτικών τμημάτων, των δύο ακτινοθεραπευτικών τμημάτων και των δύο χειρουργικών τμημάτων.
«Οι συγχωνεύσεις δεν έφεραν ούτε ενδυνάμωση των τμημάτων ούτε μείωση της εργασίας, όπως ισχυριζόταν η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Τα κρεβάτια του νοσοκομείου την ίδια εποχή μειώθηκαν από 500 σε 410. Παράλληλα την τελευταία δεκαετία», λέει ο κ. Μπουντούρογλου, «όλο και νεότεροι άνθρωποι νοσούν, καθώς έχει αυξηθεί η συχνότητα καρκίνων από τα 25-55 έτη».
Αύξηση σημειώνεται και στην προσέλευση στο «Μεταξά», που το 2011 μετρούσε, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, 65.000 περιστατικά, αριθμός που ο ογκολόγος επισημαίνει ότι είναι αυξημένος πλέον κατά περίπου 60%.
«Γι' αυτό έχουμε και αύξηση των χρόνων αναμονής για τα πάντα, ραντεβού, αποτελέσματα εξετάσεων, χειρουργείο, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία. Η καθυστέρηση είναι κρίσιμη για την εξέλιξη του καρκίνου, ειδικότερα για όσους δεν επιδέχονται χειρουργείο. Η αναμονή των μέχρι 9 μηνών, για να ξεκινήσει η ακτινοθεραπεία ή η χημειοθεραπεία, αφού έχουν γίνει όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι προηγουμένως -ιατρικοί και εργαστηριακοί-, είναι σε κάθε περίπτωση μεγάλη. Το στάδιο του καρκίνου από μόνο του αυξάνεται», εξηγεί ο κ. Μπουντούρογλου.
Ενδεικτικό είναι ότι στις προηγμένες χώρες η αναλογία γραμμικού επιταχυντή (που κάνει τις ακτινοβολίες) ασθενών είναι 8 ανά 1 εκατ. πληθυσμού, ενώ στη χώρα μας 2,2 ανά 1 εκατ. πληθυσμού.
«Στο "Μεταξά" γίνονται περίπου 120 ακτινοθεραπείες και 120 χημειοθεραπείες την ημέρα και δεν φτάνουν. Τα μηχανήματα μπορούν να καλύψουν μόνο το 35%-40% των περιστατικών. Τα υπόλοιπα καθυστερούν», μας επισημαίνει.
«Ψαλίδι» στις δαπάνες
Ο προϋπολογισμός του νοσοκομείου έχει μειωθεί κατά 30% την τελευταία τετραετία. Από 34.483.000 ευρώ το 2012 στα 33.006.000 ευρώ το 2013, 26.420.000 ευρώ το 2014 και 23.975.000 ευρώ το 2015.
«Μιλάμε για μια επιχορήγηση που ήταν ήδη ανεπαρκής το 2012», αναφέρει ο κ. Μπουντούρογλου.
Αλλά και η φαρμακευτική δαπάνη του νοσοκομείου βρίσκεται σε κατακόρυφη πτώση την ίδια περίοδο. Από 22.690.000 ευρώ το 2012, 18.440.000 ευρώ το 2013, 16.730.000 ευρώ το 2014 και 15.775.000 ευρώ το 2015.
Οι γιατροί, προκειμένου να φτάσει για όλους τους αρρώστους ο προϋπολογισμός και να μην αναγκαστούν να πληρώσουν από την τσέπη τους, αλλάζουν τα φαρμακευτικά σχήματα, κάνοντας «εκπτώσεις».
«Δίνουμε ένα πιο φτηνό φάρμακο που θα κάνει τη δουλειά, παρόλο που θα θέλαμε το καινούργιο, το πιο σύγχρονο», αναφέρει ο ογκολόγος.
Την ίδια ώρα ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) δεν έχει καταβάλει ούτε ευρώ στο νοσοκομείο από την ίδρυσή του τον Ιανουάριο του 2012. Ολες οι πράξεις γίνονται με μειωμένη χρηματοδότηση και τον ΕΟΠΥΥ να σφυρίζει αδιάφορα.
Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του χρέους του υπερταμείου προς το νοσοκομείο, αρκεί να σημειωθεί ότι κάθε πρόγραμμα ακτινοβολίας ασφαλισμένου κοστίζει 1.100 ευρώ, με μηδενική συμμετοχή του αρρώστου.
Τα χρήματα αυτά οφείλει να πληρώνει ο ασφαλιστικός φορέας για τη συντήρηση των μηχανημάτων και τη συνέχιση της παροχής θεραπείας στους αρρώστους.
Το αποτέλεσμα είναι να χαλάνε μηχανήματα, να μην αγοράζονται νέα και να περιφέρονται οι ασθενείς από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, για να συγκεντρώσουν εξετάσεις και να συμπληρώσουν τη θεραπεία τους.
Οι ελλείψεις αφορούν και τα πιο απλά υλικά, τα βασικά για τη δουλειά των υγειονομικών, όπως γάντια, γάζες, γαστροστομίες κ.ο.κ.
«Εχεις τόση δουλειά, είναι η κατάσταση όπως είναι και σου λείπουν κι ένα σωρό πράγματα. Εχουμε γίνει εφευρέτες. Πρέπει να έχει πολλή φαντασία κανείς, για να δουλέψει», τονίζει η Εύα Πολύζου και φέρνει το παράδειγμα της έλλειψης χειρουργικών επιδέσμων που καλύπτεται με γάζα πάνω στη γάζα: «Μια δουλειά που θα μπορούσε να γίνει σε πέντε λεπτά, τώρα απαιτεί να κάτσεις πάνω από τον άρρωστο καμιά ώρα...».
Αοπλοι στη μάχη κατά του καρκίνου
● Η βραχυθεραπεία -η εσωτερική τοπική ισχυρή ακτινοβολία- που διαθέτει το νοσοκομείο, δεν λειτουργεί από το 2010, διότι δεν έχει προσληφθεί προσωπικό να τη δουλέψει! Για τη δουλειά αυτή το νοσοκομείο στέλνει τους ασθενείς στο «Αλεξάνδρα».
● Ο αξονικός τομογράφος του νοσοκομείου εξάντλησε τα περιθώρια λειτουργίας του πριν από εννιά μήνες. Δούλευε αδιάκοπα από το 2000 και μέτρησε πάνω από 1 εκατομμύριο αξονικές τομογραφίες. Δεν έχει αντικατασταθεί.
● Μαγνητικό τομογράφο το «Μεταξά» δεν είχε ποτέ και εξακολουθεί να μην έχει.
● PET scan -εξελιγμένο απεικονιστικό έλεγχο της ογκολογίας- απέκτησε το νοσοκομείο πριν από ένα χρόνο με ΕΣΠΑ, το οποίο όμως δεν προέβλεπε την αγορά και του απαραίτητου φαρμάκου για τη λειτουργία του και παραμένει ανενεργό...
● Γραμμικούς επιταχυντές -που κάνουν τις ακτινοθεραπείες- διαθέτει τρεις, δύο από τους οποίους λειτουργούν κι έναν νέο, τελευταίας τεχνολογίας, που αναμένεται να ριχτεί στη δουλειά, μόλις εκπαιδευτεί το προσωπικό. Πριν από δέκα χρόνια το νοσοκομείο διέθετε τέσσερις γραμμικούς επιταχυντές.
