Στο εθνικό ζήτημα – ζήτημα εξαιρετικά επίκαιρο λόγω της ακραίας όξυνσης των εθνικών συγκρούσεων και ανταγωνισμών στην εποχή της παγκοσμιοποίησης– αφιερώνεται ο νέος τόμος 19 της Μαρξιστικής Σκέψης. Με μια σειρά από επίκαιρα άρθρα και μελέτες, κυκλοφορεί και το νέο τεύχος της έκδοσης Ουτοπία.
Μαρξιστική Σκέψη τ.19
Εθνικό ζήτημα, από το 19ο στον 21ο αιώνα
Στο εθνικό ζήτημα – ζήτημα εξαιρετικά επίκαιρο λόγω της ακραίας όξυνσης των εθνικών συγκρούσεων και ανταγωνισμών στην εποχή της παγκοσμιοποίησης– αφιερώνεται ο νέος τόμος 19 της Μαρξιστικής Σκέψης. Περιλαμβάνει κείμενα επιφανών μαρξιστών αλλά και σύγχρονες αναλύσεις, που καλύπτουν ποικίλες πλευρές του θέματος: η μαρξιστική θεωρία για το έθνος, η εμπειρία της ΕΣΣΔ, τα απελευθερωτικά κινήματα των λαών, η καταπίεση των νέγρων, οι διακρίσεις σε βάρος των αυτόχθονων πληθυσμών στην Ινδία, τη Νότια Αφρική και αλλού, ο αντισημιτισμός.
Ο τόμος χωρίζεται σε δυο μέρη, ένα με πηγές και ένα με πρόσφατες αναλύσεις. Στο πρώτο μέρος, ο αναγνώστης θα βρει κείμενα, σχεδόν όλα αμετάφραστα στα ελληνικά, των Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, Β. Λένιν, Ρ. Λούξεμπουργκ, Λ. Τρότσκι, Γκ. Ζινόβιεφ, Ν. Μπουχάριν, Α. Γκράμσι, Α. Νιν, Τζ. Ριντ, Χ. Φαστ, Μάλκολμ Χ, Ν. Χρουστσόφ, Π. Ρόμπσον και Ε. Χάιφετζ.
Μέσα από αυτά τα κείμενα φωτίζεται η εξέλιξη της μαρξιστικής θεωρίας για το εθνικό ζήτημα: η αρχική τοποθέτηση του ζητήματος από τους Μαρξ και Ένγκελς, η συνεισφορά των Κάουτσκι και Μπάουερ στην ανάλυση της έννοιας του έθνους, η καθοριστική συμβολή του Λένιν στην εκτίμηση της σημασίας του εθνικού ζητήματος στην εποχή του ιμπεριαλισμού, οι επεξεργασίες άλλων μαρξιστών, η τοποθέτηση του εθνικού ζητήματος, ιδιαίτερα σε σχέση με τους λαούς της Ανατολής, τους Εβραίους και τους νέγρους στα πρώτα συνέδρια της Κομιντέρν, κ.ά.
Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει κείμενα των Κ. Άντερσον, Τ. Λιούις, Χ. Κεφαλή, Ντ. Κρουτς, Β. Αγτζίδη, Μπ. Σέπαρντ, Φ. Σ. Μακρίδη, Μπ. Ραγκαβουλού, Γ. Ι. Μανιάτη. Τα κείμενα αυτά συμπληρώνουν τη θεματολογία του πρώτου μέρους.
Ο Κ. Άντερσον παρουσιάζει την εξέλιξη των απόψεων του Μαρξ για το εθνικό ζήτημα, βασιζόμενος και σε αδημοσίευτα ακόμη χειρόγραφά του, ενώ οι Τ. Λιούις, Χ. Κεφαλής και Ντ. Κρουτς, αναφέρονται στην παραπέρα εξέλιξη της μαρξιστικής θεωρίας, ιδιαίτερα από τον Λένιν, και στην εμπειρία της ΕΣΣΔ. Μια πτυχή αυτής της εμπειρίας, την εθνική αυτοδιοίκηση των Ελλήνων της ΕΣΣΔ στις περιοχές του Καυκάσου, κ.ά., εξετάζει και ο Β. Αγτζίδης. Τέλος, ο Μπ. Σέπαρντ αποτιμά τη συνεισφορά του Μάλκολμ Χ στον αγώνα για την απελευθέρωση των νέγρων, οι Φ. Σ. Μακρίδης και Μπ. Ραγκαβουλού αναλύουν την επιβίωση των φυλετικών και καστικών διακρίσεων στην Νότια Αφρική και την Ινδία, και ο Γ. Ι. Μανιάτης θίγει το ζήτημα των δυο πολιτισμών.
Το τεύχος ολοκληρώνεται με βιβλιοκριτικές των Χρ. Κεφαλή και Π. Παπακωνσταντίνου.
Oυτοπία, τεύχος 114
Διμηνιαία έκδοση Θεωρίας και Πολιτισμού
Από το οπισθόφυλλο του τεύχους:
ΕΠΙ ΤΟΝ ΤΥΠΟΝ:
Πέτρος Παπακωνσταντίνου: «Άλλος ένας δίσεκτος χρόνος για τη Μέση Ανατολή», Αποστόλης Παλιούρας: «Χρέος και κεφαλαιοκρατική αναδιάρθρωση στην Ελλάδα»,
Παναγιώτης Σωτήρης: «Παρωδία διαλόγου και εκπαιδευτικός νεοφιλελευθερισμός».
ΜΕΛΕΤΕΣ:
Yvon Quiniou: «Το ζήτημα της προόδου με αφετηρία το Κομμουνιστικό Μανιφέστο», Γιώργος Λιοδάκης: «Μια Ανατομία της Σημερινής Κρίσης και οι Νέοι Προσανατολισμοί μιας Κοινωνικής Αναδιοργάνωσης», Θεοδώρα Νικολακοπούλου – Ελένη Χήτα – Βασίλης Σερμπετζόγλου – Μάκης Ζέρβας: «Οικονομική Κρίση και Αστική Μετακίνηση στην Αθήνα», Μιχάλης Χριστοδούλου: «Με τίνος τη μεριά είμαστε; Πώς να (μην) διαβάζουμε την κριτική του Bourdieu στον Kant», Ευαγγελή Αρ. Ντάτση: «Μ. Μπαχτίν και ο αφηγηματικός χρονοτόπος», Λεωνίδας Μπουρίτσας: «Η Φιλοσοφία σε σταυροδρόμι: Μία πρώτη κριτική παρουσίαση του R. Rorty».
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:
Βασίλης Κων/νου Φούσκας: «Η Τρομοκρατία στην Ευρώπη - Ερμηνεία και Συνέπειες», Ευτύχης Μπιτσάκης: «Παγκοσμιοποίηση και τρομοκρατία», Μιχάλης Λυμπεράτος: «Μετά την Απελευθέρωση: Η διαδικασία παλινόρθωσης του αστικού καθεστώτος στην Ελλάδα», Λυδία Σαρρή: «Θαλασσινός Κήπος»
