ΑΠΟ ΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παγκοσµιοποίηση του κεφαλαίου είναι ο µεγαλύτερος εφιάλτης της ανθρωπότητας. Η εγγενής στη λειτουργία του τάση επέκτασης/µεγέθυνσης έχει λάβει ασύλληπτες διαστάσεις στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου και στις δύο πρώτες του 21ου αιώνα, δηµιουργώντας τις δύο µεγαλύτερες απειλές της σύγχρονης εποχής. Πρόκειται α. για τη µαζική φτωχοποίηση δισεκατοµµυρίων δισεκατοµµυρίων ανθρώπων ανθρώπων που χάνουν τις παραδοσιακές παραδοσιακές, δυνατότητες δυνατότητες επιβίωσης επιβίωσης και δεν εντάσσονται στη διευρυµένη καπιταλιστική ανάπτυξη, β. για την επικείµενη άνοδο της θερµοκρασίας, αν δεν ληφθούν ριζικά µέτρα, έως και 4,3οC το 2100. Η δραµατική αυτή κλιµατική αλλαγή, που συµπυκνώνεται στην άνοδο της θερµοκρασίας, θα έχει ανεξέλεγκτες αλυσιδωτές επιπτώσεις, θα σηµάνει την ερηµοποίηση ευρύτερων εκτάσεων του πλανήτη και νέα µαζική κατάρρευση των µέσων επιβίωσης τεράστιων πληθυσµών.

Β. Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Η 21η Σύσκεψη για την Κλιµατική Αλλαγή (COP21), που διοργανώθηκε στο Παρίσι, κατέληξε στη Συµφωνία για το κλίµα 195 χωρών η οποία, όµως, δεν έχει πραγµατικό αντίκρυσµα. Ακολουθεί µία περιληπτική αναφορά στα βασικά σηµεία της Συµφωνίας.

Άρθρο 1

Αποσαφήνιση όρων : Convention (Πλαίσιο Συµφωνίας των Ηνωµένων Εθνών για την Κλιµατική Αλλαγή), Conference (∆ιάσκεψη), Party (Μέρος)

Άρθρο 2

Η συµφωνία τονίζει την απόφαση της ∆ιάσκεψης να δοθούν απαντήσεις στην κλιµατική αλλαγή στο πλαίσιο της βιώσιµης ανάπτυξης και της προσπάθειας να ξεριζωθεί η φτώχεια.

• Να κρατηθεί η άνοδος της παγκόσµιας θερµοκρασίας κατά µέσο όρο 2οC πάνω από τα προβιοµηχανικά επίπεδα και εάν είναι δυνατόν 1,5οC, πράγµα που θα ελαττώσει σηµαντικά τους κινδύνους από την κλιµατική αλλαγή.

•  Να αυξηθεί η ικανότητα προσαρµογής στις δυσµενείς επιδράσεις και να ενθαρρυνθεί η προσαρµογή στο κλίµα και η µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου χωρίς ν’ απειληθεί η παραγωγή τροφίµων.

•  Να υπάρξει χρηµατοδότηση για τη µείωση των παραπάνω εκποµπών.

Η συµφωνία θα εφαρµοστεί στη βάση της ισότητας και της αρχής της κοινής αλλά διαφοροποιηµένης ευθύνης και της αντίστοιχης ικανότητας στο φως των διαφορετικών εθνικών καταστάσεων.

Άρθρο 3

Όλα τα κράτη πρέπει να αναλάβουν φιλόδοξες προσπάθειες για διεθνείς απαντήσεις στην κλιµατική αλλαγή, που θα αναπτύσσονται µε την πάροδο του χρόνου, ενώ αναγνωρίζεται η ανάγκη να υποστηριχθούν οι αναπτυσσόµενες χώρες για την εφαρµογή της Συµφωνίας.

Άρθρο 4

Για να πετύχουν σε βάθος χρόνου τον στόχο της θερµοκρασίας που έχουν θέσει, τα Μέρη αποσκοπούν να φτάσουν όσο γίνεται πιο γρήγορα τον στόχο της µείωσης των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου, µε τις αναπτυσσόµενες χώρες να χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Κάθε Μέρος θα προετοιµάσει, θα γνωστοποιήσει και θα υποστηρίξει τις εθνικά προσδιορισµένες συµβολές που σκοπεύει να επιτύχει. Τα Μέρη θα επιδιώξουν τοπικά µέτρα µετριασµού σκοπεύοντας στους αντικειµενικούς στόχους, συµπεριλαµβανοµένου του επιπέδου των εκποµπών που τίθενται για κάθε Μέρος.

Ιδιαίτερη πρόνοια λαµβάνεται για τις ελάχιστα αναπτυγµένες χώρες και τα µικρά νησιά.

Τα Μέρη, συµπεριλαµβανοµένων των οργανισµών περιφερειακής οικονοµικής ολοκλήρωσης και τα Κράτη µέλη τους που έχουν φτάσει σε συµφωνία να ενεργούν από κοινού, θα κοινοποιούν στη γραµµατεία τους όρους της συµφωνίας.

Στην περίπτωση που κάποια Μέρη ενεργούν συνδεδεµένα στο πλαίσιο ενός οργανισµού περιφερειακής ολοκλήρωσης που ο ίδιος αποτελεί µέρος της Συµφωνίας, κάθε κράτος µέλος αυτού του οργανισµού κατά µόνας και µαζί µε τον κοινό οργανισµό θα ευθύνεται για το επίπεδο των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου.

Άρθρο 5

Τα µέρη ενθαρρύνονται να δράσουν για να πραγµατοποιήσουν και να στηρίξουν το υπάρχον πλαίσιο όπως θεσµοθετήθηκε µε οδηγίες και αποφάσεις που συµφωνήθηκαν ήδη στη ∆ιάσκεψη. Πρόκειται για προσέγγιση πολιτικών και θετικά κίνητρα σχετικά µε δραστηριότητες που συνδέονται µε τη µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου οι οποίες οφείλονται στην αποψίλωση και υποβάθµιση δασών, θέτοντας το θέµα της διατήρησης και βιώσιµης διαχείρισής τους.

Άρθρο 6

Τα Μέρη αναγνωρίζουν ότι κάποια Μέρη επιλέγουν να επιδιώξουν εθελοντική συνεργασία στην εφαρµογή της εθνικά καθορισµένης συµβολής τους ώστε να επιτύχουν υψηλότερους στόχους στον περιορισµό των εκποµπών και στις δράσεις προσαρµογής για να προωθήσουν βιώσιµη ανάπτυξη και περιβαλλοντική ολοκλήρωση.

Η χρήση διεθνώς µεταφερόµενων επιτευγµάτων µείωσης ώστε να καλυφθούν οι εθνικά καθορισµένες συµβολές από τη Συµφωνία είναι εθελοντικές και στην αρµοδιότητα των συµµετεχόντων Μερών. Ένας µηχανισµός συµβολής στη µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου και υποστήριξης της βιώσιµης ανάπτυξης δηµιουργείται από δω και πέρα υπό την εποπτεία και τις οδηγίες της ∆ιάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως συνάντηση των Μερών πάνω στη Συµφωνία του Παρισιού για χρήση από τα Μέρη σε εθελοντική βάση. Θα εποπτεύεται από ένα σώµα που ορίστηκε από τη ∆ιάσκεψη και αποσκοπεί :

α. Να προωθήσει τον περιορισµό των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου και τη βιώσιµη ανάπτυξη β. Να δώσει κίνητρα και να διευκολύνει τη συµµετοχή στα παραπάνω

γ. Να συµβάλλει στη µείωση του επιπέδου των εκποµπών στο Μέρος που φιλοξενεί τη συνάντηση και αυτό να χρησιµοποιηθεί ως παράδειγµα από άλλο Μέρος.

δ. Να παραδώσει µια συνολική µείωση των εκποµπών σε παγκόσµιο επίπεδο.

Άρθρο 7

Ενθαρρύνεται η συνεργασία των Μερών λαµβάνοντας υπ’ όψιν το Πλαίσιο Προσαρµογών του Κανκούν που αναφέρεται :

α. σε διακίνηση πληροφοριών, καλών πρακτικών, εµπειριών και γνώσης που αφορά στην επιστήµη, τον σχεδιασµό και τις πράξεις προσαρµογής

β. σε ενίσχυση των διεθνών θεσµικών διευθετήσεων, συµπεριλαµβανοµένων αυτών που συνοδεύουν τη Συµφωνία

γ. σε ενδυνάµωση της επιστηµονικής γνώσης πάνω στο κλίµα - έρευνα, συστηµατικές µετρήσεις κ.λπ. δ. σε βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες

ε. σε βελτίωση της αποτελεσµατικότητας και της διάρκειας των δράσεων προσαρµογής.

Κάθε µέρος θα δεσµευτεί σε ένα σχέδιο προσαρµογής και στις συνακόλουθες δράσεις, συµπεριλαµβανοµένων της ανάπτυξης ή ενίσχυσης σχετικών σχεδίων, πολιτικών και συµβολών που περιλαµβάνουν :

α. την εφαρµογή των δράσεων προσαρµογής, των πρωτοβουλιών και των προσπαθειών β. τη διαδικασία διαµόρφωσης και εφαρµογής εθνικών σχεδίων προσαρµογής

γ. τη διαµόρφωση σχεδίων λαµβάνοντας υπ’ όψιν τις ευπαθείς οµάδες, τόπους και οικοσυστήµατα.

δ. την προώθηση, αξιολόγηση και απόκτηση γνώσης από σχέδια προσαρµογής, πολιτικές, προγράµµατα και δράσεις.

ε. την οικοδόµηση της ανθεκτικότητας των κοινωνικοοικονοµικών και οικολογικών συστηµάτων, µέσω και οικονοµικών διαφοροποιήσεων και βιώσιµης διαχείρισης των φυσικών πόρων.

Άρθρο 8

Ο ∆ιεθνής Μηχανισµός της Βαρσοβίας για Απώλεια και Βλάβη που συνδέεται µε την Κλιµατική Αλλαγή θα υπάγεται στην αρχή και την οδηγία της ∆ιάσκεψης των Μερών και µπορεί να ενισχυθεί και επαυξηθεί για να λειτουργήσει ως σηµείο συνάντησης των Μερών στη ∆ιάσκεψη του Παρισιού. Ο ∆ιεθνής Μηχανισµός της Βαρσοβίας θα συνεργαστεί µε υπάρχοντα σώµατα και ειδικούς στο πλαίσιο της Συµφωνίας όπως και µε σχετικούς οργανισµούς και σώµατα ειδικών πέραν της Συµφωνίας.

Άρθρο 9

Ως τµήµατα της παγκόσµιας προσπάθειας τα Μέρη των αναπτυγµένων χωρών θα συνεχίσουν να ηγούνται στην κινητοποίηση για τη χρηµατοδότηση του κλίµατος από ποικίλες πηγές, όργανα και κανάλια, επισηµαίνοντας τον σηµαντικό ρόλο των δηµόσιων ταµείων. Η χορήγηση κλιµακωτά οικονοµικών πόρων θα βοηθούσε να επιτευχθεί µια ισορροπία ανάµεσα στην προσαρµογή και τη µείωση των αερίων του θερµοκηπίου, λαµβάνοντας υπ’ όψιν τις προωθηµένες από τις χώρες στρατηγικές, τις προτεραιότητες και ανάγκες των αναπτυσσόµενων χωρών.

Ο Οικονοµικός Μηχανισµός της ∆ιάσκεψης, συµπεριλαµβανοµένων των ενοτήτων εφαρµογής, θα λειτουργήσει ως οικονοµικός µηχανισµός της Συµφωνίας. Οι θεσµοί που υποστηρίζουν τη Συµφωνία συµπεριλαµβανοµένου του ανώτερου µηχανισµού, θα συµβάλλουν στην ενίσχυση επαρκούς πρόσβασης σε οικονοµικούς πόρους µέσα από απλοποιηµένες προσεγγίσεις, ιδιαίτερα για τις αναπτυσσόµενες και τις λιγότερο αναπτυγµένες χώρες.

Άρθρο 10

Τα Μέρη µοιράζονται µια µακρόχρονη οπτική για τη σηµασία της πλήρους κατανόησης της τεχνολογικής ανάπτυξης και της µεταφοράς της για να βελτιωθεί η αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής και ο περιορισµός των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου. Ο Τεχνολογικός Μηχανισµός που δηµιουργήθηκε από τη ∆ιάσκεψη θα βοηθήσει την εφαρµογή της Συµφωνίας.

Άρθρο 12

Τα Μέρη θα συνεργαστούν παίρνοντας µέτρα για να ενισχύσουν θέµατα κλιµατικής αλλαγής, στην εκπαίδευση και την πρακτική άσκηση, τη δηµόσια ενηµέρωση, τη δηµόσια συµµετοχή και πρόσβαση στην πληροφορία, αναγνωρίζοντας τη σηµασία αυτών των βηµάτων.

Άρθρο 13

Για να οικοδοµηθεί αµοιβαία εµπιστοσύνη και να προωθηθεί αποτελεσµατικά η εφαρµογή θα δηµιουργηθεί ένα διαφανές πλαίσιο για δράση και στήριξη, µε ευελιξία που λαµβάνει υπ’ όψιν τις διαφορετικές δυνατότητες και οικοδοµείται πάνω στη συλλογική εµπειρία. Κάθε Μέρος παρέχει µια εθνική αναφορά των αερίων του θερµοκηπίου και παρουσιάζει το σχέδιο προσαρµογών που έχει εκπονήσει.

Άρθρο 14

Η Σύσκεψη των Μερών που λειτούργησε ως Συνάντηση των Μερών για τη Συµφωνία του Παρισιού θα αναλάβει (πάρει πρωτοβουλία για) την πρώτη παγκόσµια απογραφή το 2023 και έκτοτε κάθε πέντε χρόνια, εκτός αν αποφασιστεί διαφορετικά, Το αποτέλεσµα της παγκόσµιας απογραφής θα γίνει γνωστό στα Μέρη για να συνεχίσουν από κοινού την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής.

Άρθρο 15

∆ηµιουργείται ένας µηχανισµός που θα διευκολύνει την εφαρµογή και θα προωθήσει τη συµµόρφωση µε τις διατάξεις της Συµφωνίας. Ο µηχανισµός θα συστήσει µια επιτροπή µε ειδικούς και θα λειτουργήσει διαφανώς, όχι αντιπαραθετικά, όχι τιµωρητικά. Θα δώσει ιδιαίτερο βάρος στις εθνικές ιδιαιτερότητες και περιστάσεις. Η επιτροπή θα λειτουργεί στη βάση των κατευθύνσεων της ∆ιάσκεψης και θα δίνει ετήσια αναφορά στη ∆ιάσκεψη των Μερών.

Άρθρο 16

Η ∆ιάσκεψη των Μερών, ανώτερο σώµα της Συµφωνίας για την Κλιµατική Αλλαγή, λειτουργεί ως συνάντηση των Μερών που υπέγραψαν τη Συµφωνία. Μέρη της ∆ιάσκεψης που δεν είναι Μέρη της Συµφωνίας µπορεί να συµµετέχουν ως παρατηρητές. Η ∆ιάσκεψη θα παρακολουθεί την αποτελεσµατική εφαρµογή της Συµφωνίας και θα παίρνει σχετικές αποφάσεις. Θα ιδρύει βοηθητικά σώµατα και θα ασκεί τις λειτουργίες που απαιτούνται για την εφαρµογή της. Τα Ηνωµένα Έθνη και οι ειδικοί απεσταλµένοι τους και η ∆ιεθνής Επιτροπή Ατοµικής Ενέργειας όπως και κάθε µέλος Κράτος ή παρατηρητής µπορούν να εκπροσωπούνται στις συναντήσεις της

∆ιάσκεψης των Μερών.

Άρθρο 21

Η Συµφωνία θα τεθεί σε ισχύ 30 µέρες µετά την ηµεροµηνία κατά την οποία τουλάχιστον 55 Μέρη της

∆ιάσκεψης, τα οποία εκτιµάται ότι συνολικά εκπέµπουν το 55% των αερίων του θερµοκηπίου, θα έχουν καταθέσει τα σχετικά έγγραφα επικύρωσης, αποδοχής, έγκρισης ή προσχώρησης.

Γ. ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ ΜΕ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΗΝ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΕΠΙΚΙΝ∆ΥΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Η παγκόσµια διάσκεψη στο Ρίο το 1992, έχοντας θέσει µε παρρησία τον κίνδυνο από την υπερθέρµανση του πλανήτη και την ανάγκη αντιµετώπισης της κλιµατικής αλλαγής, είχε δηµιουργήσει ελπίδες για µια διεθνή συνεργασία που θα ανέκοπτε την πορεία του πλανήτη προς µια µαζικής κλίµακας περιβαλλοντική καταστροφή, µε ανυπολόγιστες, µη αναστρέψιµες συνέπειες. 23 χρόνια µετά η παγκόσµια καπιταλιστική ανάπτυξη προχωρά χωρίς κανένα έλεγχο στις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής, πολλαπλασιάζοντας τις καταστροφικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του πλανητικού πλέον, ληστρικά εκµεταλλευτικού για τους ανθρώπους και τους φυσικούς πόρους, προτύπου παραγωγής και κατανάλωσης.

Η ∆ιάσκεψη του Παρισιού έχει σοβαρές αναλογίες µε τις διασκέψεις των πλούσιων χωρών ή των χωρών της Ευρωζώνης ή νέων χωρών που αναπτύσσονται δυναµικά µε βάρβαρους όρους πρωταρχικής συσσώρευσης. Όπως στις οικονοµικές συνδιασκέψεις προβάλλεται η δυνατότητα εξόδου από την κρίση µε στρατηγικές λιτότητας και φτωχοποίησης, ενώ το σύστηµα πάσχει δοµικά όσον αφορά την ευηµερία δισεκατοµµυρίων ανθρώπων, έτσι και στη ∆ιάσκεψη για το Κλίµα διατυπώνονται ευγενείς φιλοδοξίες και καλές προθέσεις συνεργασίας ενώ το σύστηµα πάσχει δοµικά όσον αφορά την εξάρτησή του από όλους τους παράγοντες που δηµιουργούν την κλιµατική αλλαγή.

Η υιοθέτηση του περιορισµού κατά 2οC µε κατεύθυνση τους 1,5οC της αύξησης της θερµοκρασίας έως το 2100, καθώς άνω των 2οC η ανθρωπότητα θ’ αντιµετωπίσει ανυπολόγιστες συνέπειες, δεν έχει υλικό έρεισµα γιατί : α. δεν κατονοµάζονται καν οι πηγές της καταστροφής του κλίµατος και δεν υπάρχουν σχετικοί κατευθυντήριοι στόχοι β. δεν υπάρχει καµιά δέσµευση µόνο εθελοντική συµµετοχή των Μερών που υπογράφουν τη Συµφωνία. Οι εθελοντικές συνεισφορές 146 κρατών (INDC-Intended Nationally Determined Contribution/Εθνικά Καθορισµένη Πρόθεση Συνεισφοράς), που κατατέθηκαν στην αρχή της ∆ιάσκεψης, είναι πολύ µακριά από τον στόχο συγκράτησης της θερµοκρασίας κάτω των 2οC γ. παραπέµπεται στο 2023 η πρώτη παγκόσµια αποτίµηση, η οποία θα επαναλαµβάνεται ανά 5 χρόνια.

Είναι απορίας άξιον πως δεν θα µείνει ο στόχος των

2οC πολύ περισσότερο ο στόχος του 1,5οC στα χαρτιά, όταν µάλιστα αποσύρθηκαν  διατυπώσεις όπως «απεξάρτηση από ορυκτά καύσιµα» ή «µείωση εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου το 2050 κατά 70% - 95% σε σχέση µε το 2010». Απ’ ότι φαίνεται ελπίδες εναποτίθενται σε αναδασώσεις και µεγάλες δασικές εκτάσεις που απορροφούν CO2. Θέµατα όπως η διαρκώς εντεινόµενη και ανεξέλεγκτη αστικοποίηση, οι µεταφορές, η προστασία της γεωργικής γης και της διατροφικής επάρκειας µε τοπικές καλλιέργειες και χαµηλής έντασης µεταποίηση, δεν τέθηκαν καν στο κείµενο. Αντιθέτως, προκρίνονται τεχνολογικές λύσεις, πράσινη ενέργεια για το ίδιο πρότυπο παραγωγής/κατανάλωσης, δηλαδή νέες επιχειρηµατικές δραστηριότητες στο όνοµα του κλίµατος.

∆υστυχώς ο «πράσινος» επιθετικός προσδιορισµός δεν µπορεί να σώσει ένα καταστροφικό για τους ανθρώπους και τη φύση καπιταλισµό, ο οποίος διανύει το ανώτατο στάδιό του. Γιατί είναι καταστροφικό οι ευάλωτες παραγωγικά φτωχές χώρες να ακολουθήσουν το ακριβό και δυσοίωνο για το µέλλον πρότυπο των αναπτυγµένων χωρών και να υφίστανται την πιο σκληρή εκµετάλλευση που οδηγεί τους πληθυσµούς τους σε αφανισµό. Ήδη, χώρες της Αφρικής πωλούν την καλλιεργήσιµη γη τους µε 1€ το στρέµµα για να καλλιεργηθούν βιοκαύσιµα ώστε οι πλούσιες χώρες να διατηρήσουν το επίπεδο της ιδιωτικής αυτοκίνησης µε καθαρά καύσιµα.

Παρότι η ∆ιάσκεψη δεν αµφισβήτησε την καπιταλιστική ανάπτυξη, τα ισχυρά, άκρως αντιδραστικά lobby των πετρελαϊκών εταιρειών και του λιγνίτη ήταν παρόντα. Όπως αναφέρει ο Λεωνίδας Βατικιώτης, αξιωµατούχοι δύο πολιτειών των ΗΠΑ (∆υτ. Βιρτζίνιας και Τέξας) αµφισβήτησαν τη δυνατότητα του προέδρου των ΗΠΑ να επιβάλλει όρια στην εκµετάλλευση των ορυκτών καυσίµων και αντιτάχθηκαν στο Σχέδιο Καθαρή Ενέργεια - σηµαντική πρωτοβουλία Οµπάµα στον τοµέα του περιβάλλοντος. Απόρροια του συσχετισµού στα νοµοθετικά σώµατα των ΗΠΑ είναι και ο µη δεσµευτικός χαρακτήρας της Συµφωνίας του Παρισιού. Σε κάθε περίπτωση, απορρίφθηκε οποιοδήποτε αίτηµα οικονοµικής στήριξης των φτωχών χωρών, στις οποίες οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής οδηγούν σε αναγκαστικές µετακινήσεις πληθυσµών. Αν, πάντως, δεν υπάρξουν δραστικές παρεµβάσεις κατά της υπερθέρµανσης του πλανήτη οι πρόσφυγες της κλιµατικής αλλαγής θα είναι εκατοντάδες εκατοµµύρια στο µέλλον.

∆.   ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ∆ΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ

Οι λαϊκές τάξεις, οι φτωχοί λαοί, οι ιθαγενικοί πληθυσµοί, οι χώρες του Τρίτου Κόσµου, τα κινήµατα των αγροτών, τα κινήµατα κατά των µεταλλαγµένων και της TTIP, τα οικολογικά κινήµατα, εν ολίγοις µια τεράστια παγκόσµια κοινωνική συµµαχία που αγωνίζεται για τη σωτηρία του πλανήτη, θα συνεχίσει να αγωνίζεται για να σταµατήσει η κλιµατική αλλαγή και θα επιδιώξει να επιβάλλει στο παγκόσµιο καπιταλιστικό σύστηµα και τις κυβερνήσεις που το στηρίζουν τη λήψη µέτρων ώστε τουλάχιστον ο στόχος του 1,5οC να γίνει πράξη.

 

Εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσµο οργανώθηκαν εν όψει της ∆ιάσκεψης στο Παρίσι για να κάνουν αισθητή την παρουσία των αποκάτω, των λαών και των κινηµάτων και να διεκδικήσουν ριζικές λύσεις στο θέµα της κλιµατικής αλλαγής. Εκατοντάδες πόλεις και χώρες έλαβαν µέρος στις κινητοποιήσεις όπως : Νέα Υόρκη, Σεούλ, Ρίο ντε Τζανέιρο,   Μεξικό, Αυστραλία, Μπαγκλαντές, Νέα Ζηλανδία, Μπογκοτά, Νέο

∆ελχί, Τόκυο, Λονδίνο, Σαν Πάολο, Φιλιππίνες, βεβαίως Παρίσι, Αθήνα.

Χαρακτηριστικές παρεµβάσεις των κινηµάτων που ήταν παρόντα στο Παρίσι

Από τη Via Campesina (ένωση αγροτών)

«Η αγροοικολογία της Via Campesina και ο διατροφικός έλεγχος προσφέρουν ένα πιθανό δρόµο ενάντια στην κλιµατική αλλαγή.»

«Ήταν ουσιαστικά ένα επικοινωνιακό τσίρκο. Τα κράτη ξέρουν πώς να παίρνουν δεσµεύσεις µόνο όταν πρόκειται για την υπογραφή συµφωνιών ελεύθερου εµπορίου ενάντια στα δηµοκρατικά δικαιώµατα και τα συµφέροντα των λαών. Για άλλη µια φορά, έγινε σαφές ότι το χρήµα υπαγορεύει το νόµο έχοντας προβάδισµα ακόµη και από το µέλλον της ανθρωπότητας.»

∆ήλωση Terran Giacomini : Μετείχα στη διεθνή αντιπροσωπεία της Via Campesina που παρευρέθηκε στη ∆ιάσκεψη στο Παρίσι. Είναι προφανές ότι η κινητοποίηση των κοινωνικών κινηµάτων µας βοηθά να κινηθούµε γρήγορα και ειρηνικά µακριά από τον απολιθωµένο καπιταλισµό, µε τις κλιµατικές κρίσεις του, προς µια νέα κοινωνική τάξη που δίνει προτεραιότητα στην τροφή και την ενεργειακή επάρκεια. Η κινητοποίηση στο Παρίσι δίνει έµφαση σε τρία θέµατα - κλειδιά :

1. Τα κοινωνικά κινήµατα εστιάζουν στην αλλαγή του συστήµατος και όχι στον «πράσινο» καπιταλισµό

2. Τα κινήµατα συγκλίνουν και ενδυναµώνουν την ενότητά τους

3. Αναγνωρίζεται ευρέως ότι οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραµµή του αγώνα για τη συστηµική αλλαγή, ιδιαίτερα οι ιθαγενείς και οι έγχρωµες γυναίκες.

Από την Ένωση των Αγροτικών Κοινοτήτων της Παλαιστίνης

«Πράγµατι οι αγρότες Παλαιστίνιοι υποφέρουν από την άνοδο της θερµοκρασίας όπως και οποιοσδήποτε άλλος αλλά η κατάστασή τους είναι πολύ χειρότερη αν λάβουµε υπ’ όψιν τους πολύ λίγους διαθέσιµους πόρους που έχουν µείνει στα περιορισµένα εδάφη που κατοικούν.»

Έκκληση κοινωνικών κινηµάτων και  συµµάχων για τον µετασχηµατισµό των διατροφικών συστηµάτων :

«Οι µικρής κλίµακας παραγωγοί τροφής και καταναλωτές, συµπεριλαµβανοµένων χωρικών, ιθαγενών, κυνηγών και τροφοσυλλεκτών, οικογενειών καλλιεργητών, εργατών γης, βοσκών, κτηνοτρόφων, ψαράδων και ανθρώπων της πόλης - το µέτωπο των Κοινοτήτων - βρίσκονται αντιµέτωποι όλο και περισσότερο µε την εξάντληση των φυσικών πόρων και µε συστηµατική βία απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώµατα.

Επηρεάζονται άµεσα από τις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής. Το πλαίσιο αποφάσεων της ∆ιάσκεψης για το Κλίµα προβάλλει λανθασµένες λύσεις στην κλιµατική κρίση που προκαλεί ο άνθρωπος. Η Παγκόσµια Σύγκλιση των Αγώνων για τη Γη και το Νερό είναι µια πρωτοβουλία από οργανώσεις των αποκάτω και κοινωνικά κινήµατα για να συνδέσουν και να δυναµώσουν τους αγώνες για την τροφή, για την κυριαρχία των ανθρώπων και τα ανθρώπινα δικαιώµατα».

Το παρακάτω κείµενο από την ιστοσελίδα της ∆έσποινας Σπανούδη συµπυκνώνει τη σηµασία της παρουσίας των κινηµάτων στη ∆ιάσκεψη για το Κλίµα στο Παρίσι.

«Ωστόσο  η  ελπίδα  ήταν  εκεί,  έξω  από  τις  αίθουσες  της  διάσκεψης.  ∆εκάδες χιλιάδες διαδηλωτές αγνόησαν τις απαγορεύσεις, την καταστολή και τις συλλήψεις, πληµµυρίζοντας τους δρόµους και οργανώνοντας εκατοντάδες γεγονότα και συζητήσεις, για να καταγγείλουν τη συνέχιση των εξορύξεων υδρογονανθράκων από τον Αµαζόνιο µέχρι την Αρκτική και την αγνόηση των δικαιωµάτων των αυτόχθονων πληθυσµών από τη διεθνή συµφωνία για το κλίµα. Άνθρωποι από κοινότητες που αντιµετωπίζουν πρώτες τις συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής, εκπρόσωποι κινηµάτων και οργανώσεων διαδήλωσαν καταγγέλλοντας τη συµφωνία ως «µια επική αποτυχία πλανητικής κλίµακας» αλλά δηλώνοντας ότι το κίνηµα ενάντια στην κλιµατική αλλαγή, είναι παρόν, ισχυρό και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Είναι µια υπόσχεση απέναντι στο κοινό µας µέλλον και είναι η µόνη απάντηση στην αδηφάγο και καταστροφική παντοκρατορία του χρήµατος.»

∆. ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Ας γυρίσουµε το ρολόι του χρόνου µερικά χρόνια πριν. ∆εκέµβριος 2007, αµέσως µετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Ηλεία και σε πολλές περιοχές της χώρας. ∆ιάσκεψη για το Κλίµα στο Κανκούν. Την πρωτοβουλία για µια µεγάλη παναττική κινητοποίηση για την ανάσχεση της κλιµατικής αλλαγής και τη σωτηρία του πλανήτη πήραν τα κινήµατα για την πόλη και το περιβάλλον, συσπειρώνοντας γύρω τους µη κυβερνητικές περιβαλλοντικές οργανώσεις, κοινωνικούς και επιστηµονικούς φορείς. Οι κινητοποιήσεις στις επόµενες συνόδους ήταν πολύ περιορισµένες, όµως, η πρόσφατη, εν όψει της ∆ιάσκεψης για το Κλίµα στο Παρίσι, ήταν µαζική και δυναµική.

Το µέλλον διαρκεί πολύ αν δεν το ανακόψει η υπερθέρµανση του πλανήτη. Κάθε επιµέρους µικρό ή µεγάλο κίνηµα που θέτει περιβαλλοντικά ζητήµατα χρειάζεται σήµερα να  τα εντάξει στον εθνικό και τον παγκόσµιο ορίζοντα για να σταµατήσει η κλιµατική αλλαγή. Οι βασικοί τοµείς που ενοχοποιούνται παγκόσµια για την καταστροφή του κλίµατος είναι : τα ορυκτά καύσιµα/το ενεργειακό πρότυπο, η χωρίς όρια, άναρχη αστικοποίηση/καταστροφή της φύσης, η υφαρπαγή καλλιεργήσιµης γης από τις µεγάλες εταιρείες που ελέγχουν επίσης την κατανάλωση και η γενικευµένη εισαγωγή µεταλλαγµένων, η αποψίλωση των δασών, οι µεταφορές.

Ορυκτά καύσιµα

Το πετρέλαιο, ο λιγνίτης, γενικά τα ορυκτά καύσιµα χρησιµοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο στην καπιταλιστική επέκταση του 20ου αιώνα, καταστρέφοντας τεράστιες εκτάσεις γης για την εξόρυξή τους, ρυπαίνοντας τραγικά το περιβάλλον, αποτελώντας βασική αιτία πολέµων και δικτατοριών για τον έλεγχο των κοιτασµάτων και τον καθορισµό της παγκόσµιας τιµής τους.

Στη χώρα µας, όπου κινδυνεύουν να καταποντιστούν όλοι οι παραγωγικοί τοµείς µε την εφαρµογή των µνηµονίων, προβάλλεται ως νέο όραµα η µετατροπή της σε ενεργειακό κόµβο, δηλαδή η διέλευση από το ελληνικό έδαφος διαφόρων αγωγών φυσικού αερίου, ποικίλων διαδροµών και µεγάλων υπερεθνικών συµφερόντων. Αυτό σηµαίνει ότι στα ορυκτά καύσιµα που χρησιµοποιούνται ήδη θα προστεθούν νέες εξαρτήσεις. Όπως ήδη αποδεικνύουν οι κινητοποιήσεις στο Κιλκίς ενάντια στις καταστροφές που προκαλεί ο ΤΑΠ, δάση, γεωργική γη, τοπία φυσικού κάλλους κ.λπ. θα υπαχθούν σε µια αλόγιστη εξυπηρέτηση ενεργειακών τοµέων που δεν είναι καν σύγχρονοι.

Οι ενεργειακές εναλλακτικές µορφές ενέργειας, οι οποίες χρησιµοποιούνται σήµερα παγκόσµια, βασίζονται κυρίως στην πράσινη τεχνολογία και πολλές φορές η εγκατάστασή τους λειτουργεί ανταγωνιστικά απέναντι σε άλλες πρωταρχικές παραγωγικές δραστηριότητες. Για παράδειγµα, στην Ελλάδα επιχειρείται σε µικρούς οικισµούς ή τόπους προστατευόµενους περιβαλλοντικά και ιστορικά, οι οποίοι βασίζονται σε συνδυασµένες οικονοµικές δραστηριότητες (αγροτική παραγωγή, δασοπονία, τουρισµός), να εµφυτευτούν σε τεράστιες εκτάσεις ανεµογεννήτριες που καταστρέφουν ταυτόχρονα την παραγωγή, τη φύση και τον πολιτισµό των περιοχών στις οποίες χωροθετούνται.

Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα µπορεί να ενεργοποιήσει πολλά, οικολογικά αποδεκτά ενεργειακά µέσα (γεωθερµία, ηλιακή ενέργεια, ανεµογεννήτριες σωστά χωροθετηµένες και σε περιορισµένη έκταση, κ.λπ.) τα οποία θα συµβάλλουν στην ανάσχεση της κλιµατικής αλλαγής.

Η χωρίς όρια, άναρχη αστικοποίηση/καταστροφή της φύσης

Ο Willian Whyte, για να δώσει µια επιτοµή της άποψής του για την αστική εξάπλωση, περιγράφει την πτήση ανάµεσα στο Λος Άντζελες και το Σαν Μπερναντίνο ως «ένα παραλυτικό µάθηµα για την απεριόριστη ικανότητα του ανθρώπου να καταστρέφει το περιβάλλον του, ως µια εµπειρία που ο ταξιδιώτης µπορεί να δει µια στρατιά µπουλντόζες να κατατρώγουν τις τελευταίες πράσινες εκτάσεις ανάµεσα στις δύο πόλεις και, από το Σαν Μπερναντίνο, µια άλλη στρατιά µπουλντόζες να κατατρώγουν δυτικά».

Η Ελλάδα δεν έχει πόλεις στην κλίµακα του Λος Άντζελες, όµως η Αττική εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα, µε εκτός σχεδίου δόµηση, κατασπατάληση της αγροτικής γης, οικοδόµηση ελεύθερων χώρων, αποψίλωση και αποχαρακτηρισµό των δασών της. Το ίδιο πρότυπο ακολουθείται σε όλες τις περιοχές της χώρας, ακόµα και στους προστατευόµενους οικισµούς των νησιών, που έχουν απολέσει σχεδόν όλες τις γεωργικές καλλιέργειες, έχουν οικοδοµήσει εντός και εκτός σχεδίου και παραδώσει στις πυρκαγιές σηµαντικές δασικές εκτάσεις.

Όσον αφορά την Αττική είναι επιτακτική ανάγκη να αναθεωρηθεί το Ρυθµιστικό Σχέδιο Αθήνας µε κριτήριο τη διαφύλαξη της αγροτικής γης, την απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόµησης, την προστασία δασών και δασικών εκτάσεων, την ελεγχόµενη χωροθέτηση του τριτογενούς τοµέα, την εφαρµογή των αρχών της συνεκτικής πόλης και την αναβάθµιση/προστασία των βιοµηχανικών ζωνών από την ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη για τη δηµόσια υγεία και το περιβάλλον ρύπανση. Στο πλαίσιο των µέτρων προσαρµογής στην κλιµατική αλλαγή, που οφείλει να σχεδιάσει η χώρα µας σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις της ∆ιάσκεψης του Παρισιού, τα περιβαλλοντικά κινήµατα µπορεί να θέσουν κατά προτεραιότητα τους παραπάνω στόχους µαζί µε την προστασία και επέκταση ιδιαίτερα των µεγάλων πράσινων χώρων του λεκανοπεδίου. Στη δράση αυτή υπάγονται τα τρία µητροπολιτικά πάρκα : Γουδή- Ιλισίων, Ελαιώνα, Ελληνικού.

Ένα σηµαντικότατο θέµα που συνδέεται µε τους αέριους και άλλους ρύπους είναι η διαχείριση των απορριµµάτων στην Αττική και όλη την Ελλάδα, όπου σήµερα επανέρχονται σ’ εφαρµογή εργολαβικά συστήµατα καύσης.

Υφαρπαγή καλλιεργήσιµης γης από µεγάλες εταιρείες και γενικευµένη εισαγωγή µεταλλαγµένων

Το µαζικό κίνηµα των αγροτών, που υπερασπίζονται µαζικά και δυναµικά βασικές προϋποθέσεις διατήρησης της γης και της εργασίας τους, φέρνει στην επιφάνεια ένα δυσοίωνο µέλλον για την αγροτική παραγωγή και τους παραγωγούς/καλλιεργητές και κτηνοτρόφους της χώρας.

Όπως συνοπτικά αναφέρει ο Γιάννης Σιώτος στο άρθρο του «Τα χέρσα…» στην Αυγή 31/1/2016

«στις αγροτικές περιοχές η εγκατάλειψη θα φέρει τους “επενδυτές”. Αυτούς που µε τη βοήθεια και την αρωγή των τραπεζιτών θα εισπράττουν τις επιδοτήσεις, θα αντιµετωπίζουν την παραγωγή ως χρηµατιστηριακό προϊόν και που, όµοια µε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στις οποίες δραστηριοποιούνται, δεν θα διστάσουν στο όνοµα του κέρδους να ασελγήσουν και σε βάρος της ίδιας της γης. Και αυτή θα είναι µια ανεπανόρθωτη καταστροφή, κυρίως για τις αυριανές γενιές. Τελικά, όλα δείχνουν ότι ο αγροιµπεριαλισµός στην Ελλάδα είναι πιο κοντά από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι».

Η εγκατάσταση ΧΥΤΑ στην Κερατέα και µεταλλείων χρυσού στη Χαλκιδική αποτελούν δύο  παραδείγµατα κατά- στροφής της αγροτικής γης  και συµβατών µε τον τόπο παραγωγικών δραστηριοτήτων στο όνοµα µιας ανάπτυξης που καταστρέφει τον άνθρωπο και τη φύση.

Από την πλευρά του περιβαλλοντικού κινήµατος τα παραπάνω µεταφράζονται στον αγώνα για τη διαφύλαξη της αγροτικής γης, για τη διασφάλιση των αγροτών και της εργασίας τους, για τη διαφύλαξη των τοπικών ποικιλιών και την απόρριψη των µεταλλαγµένων, επίσης για τη διαφύλαξη της πολλαπλότητας των γεωργικών τοµέων ώστε να καλύπτεται η διατροφική επάρκεια της χώρας.

Καταστροφή των δασών

Το περιβαλλοντικό κίνηµα έχει δώσει σηµαντικούς αγώνες για να διασώσει τα δάση της χώρας τόσο θεσµικά όσο και µε επιτόπιες δράσεις αναγνώρισης, ανάδειξης και προστασίας. Σήµερα η απειλή περαιτέρω συρρίκνωσης δασών και δασικών εκτάσεων είναι µεγαλύτερη από ποτέ. Στην Αττική ο Υµηττός, η Πεντέλη,  η Πάρνηθα και το Ποικίλο  Όρος,  που έχουν τραυµατιστεί πολλαπλά, χρειάζονται τη διαρκή ενεργοποίηση των κοινωνικών κινηµάτων.

Μεταφορές

Η παγκοσµιοποίηση του εµπορίου, τις παράλογες επιπτώσεις της οποίας ζούµε στην Ελλάδα εισάγοντας πολλά από τα είδη που καλλιεργούσαµε παραδοσιακά, δηµιουργεί τεράστιες µετακινήσεις προϊόντων µέσω θαλάσσιων, χερσαίων, εναέριων µεταφορών. Αποτέλεσµα είναι να πολλαπλασιάζονται οι εκποµπές ρύπων που ενέχονται στην κλιµατική αλλαγή. Στην Ελλάδα η απαξίωση των µέσων σταθερής τροχιάς και ιδιαίτερα των σιδηροδρόµων έχουν αναγάγει το ΙΧ αυτοκίνητο σε βασικό µέσο µετακίνησης. Τα αποτελέσµατα είναι τραγικά : καταστροφή τεράστιων εκτάσεων για τους αυτοκινητόδροµους, που απορροφούν τα περισσότερα κονδύλια των δηµόσιων έργων, και µεγάλη ατµοσφαιρική ρύπανση. Η Αττική υποφέρει ακόµα σοβαρά από το µεταφορικό πρότυπο που ακολουθεί γι’ αυτό και χρειάζεται να συνεχιστεί η κινητοποίηση των κοινωνικών κινηµάτων.