Το ζήτημα της ένταξης των προσφυγόπουλων στα δημόσια σχολεία έχει αναδειχθεί σε μείζον ζήτημα της πολιτικής και κοινωνικής αντιπαράθεσης για το προσφυγικό, και σε βασικό επίδικο για την Αριστερά και το αντιρατσιστικό κίνημα απέναντι σε «αγανακτισμένους γονείς» που βάζουν λουκέτα σε σχολεία ή βγάζουν μισαλλόδοξες και ρατσιστικές ανακοινώσεις. Τι λένε όμως οι ίδιοι οι μαθητές-τριες; Για αυτό ρωτήσαμε δύο μαθήτριες Λυκείου –την Κατερίνα Καλλέργη (μαθήτρια Γ' Λυκείου) και την Τόνια Μαρκατσέλη (μαθήτρια Α' Λυκείου)– που συμμετέχουν στο αντιρατσιστικό κίνημα, να μας πουν τη δική τους γνώμη. Τις ερωτήσεις έκανε ο Χρήστος Σταυρακάκης.
Πώς βλέπετε την ένταξη των προσφυγόπουλων στα δημόσια σχολεία;
Κατερίνα: Θεωρώ πως κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην δημόσια και δωρεάν παιδεία. Η ένταξη των προσφύγων στην ελληνική εκπαίδευση πρέπει να αφορά και τους ενηλίκους, όχι μόνο τα παιδιά. Θα μπορούσε κανείς να πει πως και αυτό που γίνεται είναι ένα καλό βήμα, αλλά θεωρώ πως, πρώτον, το γεγονός ότι θα είναι σε ξεχωριστά τμήματα θα τα απομακρύνει από την ελληνική κοινωνία και πως, δεύτερον, χρειάζονται πολλές μεταρρυθμίσεις στην παιδεία για να καταφέρει να δεχθεί όχι μόνο τα προσφυγόπουλα αλλά και όλους/ες τους μαθητές/τριες.
Τόνια: Προσωπικά θεωρώ αυτονόητη την ένταξή τους στα δημόσια σχολεία, καθώς αυτά τα παιδιά έχουν στερηθεί τα βασικά δικαιώματα και ανάγκες στη ζωή τους. Η ταύτιση αυτών των παιδιών με το «οι πρόσφυγες που μας κουβαλήθηκαν στα καλά καθούμενα» τους στερεί από ένα τόσο σημαντικό αγαθό, όπως είναι το σχολείο, κάνοντάς τα να ξεχάσουν πως ζουν την πιο όμορφη ηλικία της ζωής τους, δεδομένων των φρικαλεοτήτων του πολέμου που έζησαν. Τα παιδιά αυτά πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχουν πρόσβαση στα δημόσια σχολεία και για ψυχολογικούς λόγους και για επιμορφωτικούς, αφού η διαμονή τους είναι επ’ αόριστον λόγω των συμφωνιών που έχουν συναφθεί το τελευταίο διάστημα. Οφείλουν να προσπαθήσουν -και οφείλουμε να τους βοηθήσουμε- να πετύχουν τους στόχους τους και να χτίσουν μια νέα ζωή.
Τι πιστεύετε για τη ρατσιστική αντιμετώπιση διαφόρων γονιών απέναντι σε αυτά τα παιδιά;
Κατερίνα: Οποιαδήποτε ρατσιστική επίθεση είναι το πρόσωπο μιας κοινωνίας που σαπίζει, πόσο μάλλον όταν απευθύνεται σε παιδιά. Πιστεύω πως οι ρατσιστικές ομάδες έκαναν πολύ καλή δουλειά καθώς κατάφεραν να κάνουν τους εν δυνάμει φασίστες, φασίστες εν μια νυκτί. Το χειρότερο είναι πως όλο αυτό έγινε στο όνομα των παιδιών τους και της υγείας τους. Στην πραγματικότητα η πολυπολιτισμική παιδεία είναι η καλύτερη λύση και η αλληλεγγύη το μεγαλύτερο μάθημα. Τα παιδιά κινδυνεύουν πιο πολύ να «μολυνθούν» από τον φασισμό των γονιών τους παρά από τα προσφυγόπουλα.
Τόνια: Θα χαρακτήριζα τη ρατσιστική αντιμετώπιση των γονιών (τύπου Δ.Σ Ωραιόκαστρου, Φιλιππιάδας και συνεχίζει το γαϊτανάκι) απέναντι στα προσφυγόπουλα ως απολύτως αισχρή. Δεν μπορεί αυτοί οι άνθρωποι να συγκινούνται στο άκουσμα της γενοκτονίας του Πόντου, στη Μικρασιατική Καταστροφή, στα «ρεύματα» Ελλήνων μεταναστών-προσφύγων στην Αμερική, τη Γερμανία και την Αυστραλία κατά τον 20ό αιώνα ενώ παράλληλα η στάση τους προς τους συνανθρώπους τους και θύματα των ιμπεριαλιστικών πολέμων να είναι αδιάφορη, απάνθρωπη και εχθρική. Γιατί τελικά οι άνθρωποι ξεχνάνε. Ξεχνάνε ότι οι παππούδες τους είχαν βρεθεί στην ίδια ακριβώς θέση. Περίεργο πόσο μας τυφλώνει ο ρατσισμός τελικά και ακόμα πιο περίεργο πως αύριο μπορεί να βρεθούμε πάλι εμείς στην θέση τους και να έχουμε παρόμοια αντιμετώπιση, στερημένοι ακόμα και από το πιο σημαντικό αγαθό, την εκπαίδευση. Όπως οι Έλληνες, οι Αλβανοί και οι Ουκρανοί θέλουν να δουν το παιδί τους να διαπρέπει, έτσι και οι Σύροι το χρειάζονται το ίδιο, γιατί μόνο με την αλληλεγγύη μας, όλοι και όλες μαζί θα καταφέρουμε να τσακίσουμε την απειλή του ιμπεριαλισμού και του πολέμου.
Πώς μπορούν να απαντήσουν οι μαθητές/τριες στα σχολεία και ποιες πρωτοβουλίες μπορούν να πάρουν;
Κατερίνα: Πρώτα από όλα πρέπει να καταλάβουμε πως το να διεκδικήσουμε δημόσια και δωρεάν παιδεία για τους πρόσφυγες σημαίνει πως διεκδικούμε δημόσια και δωρεάν παιδεία και για τους ντόπιους. Η μόνη απάντηση είναι να απαιτήσουμε την ένταξη όλων των παιδιών στα δημόσια σχολεία και ταυτόχρονα τη βελτίωση της δημόσιας παιδείας. Τα σχολεία καθ’ αυτά πρέπει να καταφέρουν να απαντήσουν στις ρατσιστικές απόψεις που μπορεί να έχουν κάποιοι μαθητές και να απαιτήσουν οργανωμένα την ένταξη των προσφυγόπουλων στα σχολεία. Πρέπει μαθητές/τριες ντόπιοι, μετανάστες/στριες και πρόσφυγες να αγωνιστούμε για δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους.
Τόνια: Οι μαθητές και οι μαθήτριες νιώθουν αδύναμοι και πως δεν μπορούν να δράσουν για να βοηθήσουν τους συνομηλίκους τους, και βέβαια έχουν συμβάλει και τα ΜΜΕ στην εντύπωση αυτή, καθώς άτυπα προωθούν τις ρατσιστικές συμπεριφορές και ούτε αναφορά δεν κάνουν στις αλληλέγγυες δράσεις. Μέσω των καταλήψεων στα σχολεία, των πανελλαδικών μαθητικών πορειών απαιτώντας «μαθητικό άσυλο» για τα προσφυγόπουλα, των εκδηλώσεων, εργαστηρίων και συζητήσεων οι μαθητές/τριες μπορούμε να παίξουμε καθοριστικό ρόλο αν παρακινηθεί ο καθένας μας ηθικά και πρακτικά. Δεν πρέπει να τους επιτρέψουμε να συνεχίζουν να παίζουν το μέλλον το δικό μας και των παιδιών αυτών για δικά τους συμφέροντα. Όλοι και όλες έχουμε δικαίωμα στην παιδεία και στη δυνατότητα να ονειρευόμαστε ένα καλύτερο αύριο κι αυτό θα επιτευχθεί μόνο αν όλοι μαζί ενωθούμε σαν μια γροθιά και παλέψουμε χωρίς κανέναν φόβο. Ναι, μπορεί να χάσουμε έναν περίπατο, αλλά εδώ κοντεύουμε να χάσουμε το μέλλον.
