Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 350, € 16
Πώς νίκησε η Οκτωβριανή Επανάσταση; Και γιατί απέτυχε το πρώτο σοσιαλιστικό εγχείρημα; Υπήρχε κάτι σύμφυτα λαθεμένο ή αυταρχικό στο μαρξισμό, τον μπολσεβικισμό και τη θεωρητική παράδοση του Λένιν; Η σταλινική βαρβαρότητα ήταν άραγε το αναπόφευκτο αποτέλεσμά τους;
Με αυτά τα ερωτήματα καταπιάνεται το βιβλίο του Χρήστου Κεφαλή Από τον Οκτώβρη στον Στάλιν. Ο συγγραφέας, αξιοποιώντας μαρτυρίες για την Οκτωβριανή Επανάσταση αλλά και τη σύγχρονη ιστορική φιλολογία, αντικρούει αυτές τις απόψεις. Επιχειρηματολογεί ότι ο Στάλιν προώθησε μια διαδικασία γραφειοκρατικού εκφυλισμού, που αντέστρεψε και αρνήθηκε τις ιδέες και τους καρπούς της επανάστασης σε όλους τους τομείς, από τη μαρξιστική θεωρία και τις επιστήμες ως την κουλτούρα και τις εθνικές σχέσεις.
Το βιβλίο περιλαμβάνει τέσσερα δοκίμια. Στο πρώτο παρουσιάζονται οι εμπειρίες της επανάστασης μέσα από τη φιλολογία κυρίως των χρόνων 1917-20, προερχόμενη από αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων, ξένους δημοσιογράφους, λογίους, καλλιτέχνες, αξιωματούχους, διπλωμάτες, κ.ά., τόσο από τη μεριά των Μπολσεβίκων όσο και των Λευκών. Στο δεύτερο συζητούνται οι Δίκες της Μόσχας και οι εκκαθαρίσεις των χρόνων 1936-38. Το τρίτο αφιερώνεται στην πολιτιστική επανάσταση της δεκαετίας του 1920 και την ακύρωσή της στα χρόνια των εκκαθαρίσεων, με τις μαζικές διώξεις εναντίον της διανόησης, μαρξιστών, επιστημόνων και καλλιτεχνών. Και στο τέταρτο παρακολουθείται η ανάλογη πορεία των εθνικών σχέσεων από την πολιτική ισότητας και ελευθεριών της δεκαετίας του 1920 στις εθνικές διώξεις της δεκαετίας του 1930 και των μεταπολεμικών χρόνων ως το θάνατο του Στάλιν.
Το βιβλίο περιλαμβάνει πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, συνδυασμένο με άγνωστα ανεκδοτολογικά περιστατικά των χρόνων της επανάστασης και των επόμενων δεκαετιών.
Πληροφορίες: Εκδόσεις Επίκεντρο, Καμβουνίων 9, Θεσσαλονίκη, 2310 256146 και Κιάφας 5, Αθήνα, 210 3811077, books@epikentro.gr.
