Διάσκεψη του Plan B στη Στοκχόλμη

To Plan B, μετά από τις συναντήσεις σε Παρίσι και Μαδρίτη το 2016, διοργάνωσε μια νέα διάσκεψη στις 13 και 14 Απρίλη, αυτή τη φορά στη Στοκχόλμη.

Συμμετείχαν περισσότεροι από 200 άνθρωποι, από 30 κόμματα της ευρύτερης Αριστεράς, από ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις ακτιβιστών (πχ Solidarity at Sea κλπ), από συνδικάτα, από γυναικείες και φεμινιστικές οργανώσεις, από αγωνίστριες και αγωνιστές, οι περισσότεροι και περισσότερες οργανωμένες/οι στην Αριστερά.

Η διάσκεψη οργανώθηκε από το Αριστερό Κόμμα της Σουηδίας, που αριθμεί 27.000 μέλη με παλιά ιστορία (πρώην ΚΚ), την Κοκκινο-Πράσινη Συμμαχία της Δανίας και την Αριστερή Συμμαχία της Φινλανδίας, σε συνεργασία με την ABF (Ένωση Συνδικάτων για την Εκπαίδευση Εργαζομένων) και την ομάδα της GUE/NGL στο Ευρωκοινοβούλιο, στην οποία ανήκουν μέχρι στιγμής τα κόμματα που συμμετείχαν και έχουν Ευρωβουλευτές. 

Η συζήτηση είχε κεντρικό θέμα την Ευρωπαϊκή Ένωση και την αντιμετώπισή της από την Αριστερά. Η ευρύτητα της Αριστεράς που πήρε μέρος (από το Die Linke και τους Εργατικούς της Βρετανίας μέχρι την Ανυπότακτη Γαλλία και τους Anticapitalistas-Podemos, από την Τουρκία, το Bloco, το Sinn Fein, τη Νορβηγία, αλλά και νέα αριστερά κόμματα όπως της Ρουμανίας), δεν εμπόδισε την κουβέντα να φτάνει πολλές φορές στο σημείο της διερεύνησης της εξόδου από την ΕΕ.

Οι δεξιές πολιτικές στην ΕΕ και οι προκλήσεις για την Αριστερά

Ήδη, από το άνοιγμα της διάσκεψης αναφέρθηκε το «παράδειγμα» της Ελλάδας του 2015 και οι πιέσεις που ασκήθηκαν στα αριστερά κόμματα για να ακολουθηθούν δεξιές πολιτικές. Ήταν ορατή η ανάγκη να δημιουργηθούν αριστερές εναλλακτικές και να απορρίπτεται το TINA. 

Η ταξική πολιτική, τα προνόμια των πλουσίων και η χαμηλή φορολογία τους, η κατάρρευση των κοινωνικών υπηρεσιών και της δημόσιας υγείας, η λιτότητα, οι ιδιωτικοποιήσεις, η κλιματική αλλαγή, η ξενοφοβία, ο κίνδυνος της ακροδεξιάς, οι συμμαχίες δεξιάς και σοσιαλδημοκρατίας και η ανάγκη αριστερών απαντήσεων είναι κοινές εμπειρίες και ανησυχίες για την Αριστερά που βρέθηκε στο Plan B στη Στοκχόλμη.

Είναι χαρακτηριστική η διαπίστωση της Manon Aubry από την Ανυπότακτη Γαλλία (που συμμετείχε με μαζική αντιπροσωπεία): «Η Γαλλία και η Σουηδία είχαν μια καλή φήμη για το κοινωνικό τους σύστημα, αλλά μη μας παίρνετε πια για καλά παραδείγματα. Χτυπιούνται οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι άδικοι φόροι αυξάνονται». Και μας θύμισε τα «κίτρινα γιλέκα» και τις ανθεκτικές, για 5 συνεχείς μήνες, κινητοποιήσεις τους.

Η στήριξη σε κυβερνήσεις με Σοσιαλιστές, όπως στην Πορτογαλία, παρά τους κινδύνους που εμπεριείχε, αποτιμήθηκε θετικά από τον Pedro Soares του πορτογαλικού Bloco, ενώ ο Miguel Urban (Anticapitalistas-Podemos) δήλωσε αντίθετος σε κυβέρνηση με τους σοσιαλιστές, θεωρώντας ότι πρέπει να αναπτύξουν οι Podemos το δικό τους πολιτικό πρόγραμμα, να προωθηθεί η αναδιανομή του πλούτου και ένα νέο παραγωγικό μοντέλο με οικοσοσιαλιμό, φεμινισμό, ενάντια στην ξενοφοβία.

Brexit – Grexit 

και η απροετοίμαστη Αριστερά

Η ιδιαίτερη θεματική συζήτηση για το Brexit έβγαλε τις περισσότερες αντιφάσεις, ανεξερεύνητα προβλήματα, ελλείμματα και καθυστερήσεις στην ανάλυση και την πρακτική προσέγγιση της Αριστεράς σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η εξαρχής αυταπάτη πολλών αριστερών κομμάτων για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την υποτιθέμενη δημοκρατική λειτουργία που θα επέφερε, ενοποιώντας τα κινήματα των ευρωπαϊκών χωρών και δημιουργώντας κοινό «χώρο» και δυνατότητες για την Αριστερά, με την οικονομική κρίση και τη βιαιότητα που εκφράστηκε στην Ελλάδα το 2015, αλλά και με το σε εξέλιξη θρίλερ του Brexit, αιφνιδίασε πολλά κόμματα της Αριστεράς, που διαπιστώνουν στην πράξη ότι η ΕΕ δεν είναι... αυτό που νόμιζαν!

Ξεκινώντας από το χρονικό σημείο της εισόδου κάθε χώρας στην ΕΕ και με κάποιες από αυτές να μην είναι καν στο ευρώ, γίνεται πολλές φορές το λάθος να συγκρίνεται η κατάσταση κάθε χώρας πριν και μετά την ένταξη στην ΕΕ. Έτσι, οι βόρειες χώρες βγάζουν άλλα συμπεράσματα από τις ανατολικές, χωρίς να υπολογίζουν τον βασικό παράγοντα που είναι η ένωση δυνάμεων των καπιταλιστών μέσα από την ΕΕ και χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ότι η ΕΕ είναι μια επιλογή του κεφαλαίου εάν και για  όσο έχει οφέλη από αυτήν. Το κεφάλαιο μπορεί να κάνει και διαφορετικές επιλογές σχετικά με την παραμονή του ή όχι στην ΕΕ, αλλά σίγουρα από τη σκοπιά των συμφερόντων του και σίγουρα ενάντια στα εργατικά συμφέροντα.

Αυτή η λογική έλειπε εντελώς από τη συζήτηση για το Brexit, αλλά και από την ίδια τη ζωή της εργατικής τάξης της Βρεττανίας, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μπερδέματα στους ίδιους τους ανθρώπους και να θεωρούν οι νέοι, οι γυναίκες και το LGBTI+ κίνημα ότι το Bremain είναι καλύτερο. Αλλά και το Sinn Fein είπε ότι πήρε μια «άβολη απόφαση» κατά του Brexit, ενώ όλοι περίμεναν το αντίθετο, να υπερασπίσει τους κατοίκους της Ιρλανδίας και να μη βρεθούν πάλι με «σκληρά σύνορα».

Η Αριστερά βρέθηκε απροετοίμαστη τόσο στην Ελλάδα το 2015, όσο και στη Βρεττανία το 2016. Είναι χαρακτηριστικό το ότι ακούστηκε «περιμέναμε το Grexit και μας ήρθε το Brexit».

Το «παράδειγμα της Ελλάδας» και το μάθημα που δεν δόθηκε

Η Ελλάδα του 2015 κανονικά θα έπρεπε να αναφέρεται σαν «μάθημα» και όχι σαν «παράδειγμα», «πείραμα» ή «εμπειρία». 

Φταίνε τα διάφορα αριστερά κόμματα που, με την υπάρχουσα θεώρησή τους για την ΕΕ, δεν εμβάθυναν περισσότερο στο τι και πώς συνέβη στον ΣΥΡΙΖΑ και την Ελλάδα, αλλά φταίει και η πέραν του ΣΥΡΙΖΑ Αριστερά (κάθε τμήμα της για δαφορετικό λόγο), που δεν φρόντισε να εξηγήσει στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή Αριστερά τι συνέβη πραγματικά.

Γιατί το συμπέρασμα από το 2015 είναι ότι η ΕΕ δεν μεταρρυθμίζεται, δεν ανέχεται λογικές αντι-λιτότητας και δεν πείθεται. Μόνο εκβιάζεται (και εκβιάζει).

Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ευρέως και αναλυτικά γνωστή στην ευρωπαϊκή Αριστερά, με συνέπεια να υπάρχει μια σκληρή ρητορική από αρκετούς στη διάσκεψη του Plan B για την πίεση, την ανυπακοή στις ευρωσυνθήκες, την αγνόηση των προβλεπόμενων ποινών, την προετοιμασία για exit κλπ, αλλά υπέβοσκε μια «κρυφή ελπίδα» ότι στο τέλος θα υποχωρήσει η ΕΕ και το Plan B θα μείνει... αχρείαστο.

Αυτό προσπαθήσαμε από πλευράς μας (ΔΕΑ στη ΛΑΕ) να το εξηγήσουμε στις παρευρισκόμενες αντιπροσωπείες πολύ καλά και πολύ γλαφυρά, όπως το βιώσαμε και το παλέψαμε πριν από το 2015 (όταν προετοιμαζόμασταν γι’ αυτό), μέχρι και σήμερα.

Το «ίσως Brexit» και το «παρά λίγο Grexit» αποδεικνύουν καθαρά την άποψη που λέει ότι «αντι-λιτότητα στην ΕΕ δεν γίνεται, αλλά ούτε εκτός ΕΕ διασφαλίζεται η φιλεργατική πολιτική».

Η Ευρώπη-φρούριο, οι θάνατοι στη Μεσόγειο και η ακροδεξιά πολιτική αποτυπώθηκαν εξαιρετικά τόσο στη γενική συζήτηση, όσο και στο θεματικό εργαστήρι, με τη Manon Aubry (Ανυπότακτη Γαλλία) από τη μια να τονίζει τα συγχαρητήρια του Σαλβίνι στον Μακρόν για τη μεταναστευτική πολιτική του, και με τη Marie Naass (συντονίστρια για την έρευνα και διάσωση των ΜΚΟ), από την άλλη, να φωτίζει με συγκεκριμένα παραδείγματα τον θεσμικό ρατσισμό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι είναι εύκολο να κατηγορείς την ακροδεξιά, αλλά είναι οι κυβερνήσεις και η ΕΕ που εφαρμόζουν τις πολιτικές που οδηγούν στη φρικτή κατάσταση των προσφύγων στη Μεσόγειο και τη Λιβύη. 

Ενδιαφέρον είχε και η συζήτηση για τα εργατικά δικαιώματα, το κοινωνικό ντάμπινγκ και τις κινητοποιήσεις των συνδικάτων, αφού θεωρήθηκε πως το «κοινωνικό συμβόλαιο», που θέλουμε να γίνει υπέρ των εργαζομένων, δεν είναι ένα κομμάτι χαρτί και πρέπει να μας απασχολήσει πώς θα γίνει υπόθεση των ίδιων των ανθρώπων, ενώ ακούστηκε έντονα η άποψη ότι η συνδικαλιστική πάλη δεν μπορεί να μη συνδυάζεται με την πολιτική πάλη και την αντιρατσιστική δράση. Οι πραγματικές δυσκολίες ένταξης περισσότερων ανθρώπων στο κίνημα, τα συνδικάτα και την Αριστερά απασχολούν όλα τα οργανωμένα μέλη αριστερών κομμάτων και αυτό είναι ελπιδοφόρο.

Όσο για την κλιματική αλλαγή και τις αριστερές απαντήσεις, αναδείχτηκαν οι ευθύνες της ΕΕ με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Ο Éric Coquerel (Ανυπότακτη Γαλλία) έθεσε ξεκάθαρα ότι δεν μπορεί να υπάρξει «πράσινος καπιταλισμός», οι αγορές δεν συμβιβάζονται με την οικολογία, δεν μπορούμε να έχουμε οικολογία, αν δεν είναι φιλολαϊκή και οι αντεργατικές πολιτικές είναι εχθρικές και για το περιβάλλον (όπως πχ η δουλειά την Κυριακή). Η «σοσιαλιστική και πράσινη καρδιά» του Δανού ευρωβουλευτή Nikolaj Villumsen, που έδωσε έμφαση στις κινητοποιήσεις ακόμα και των μαθητών για το κλίμα, έδωσε ελπίδα.

Συνοψίζοντας, η ανταλλαγή απόψεων, η μεταφορά και εμπέδωση εμπειριών, η κοινή δράση της ευρωπαϊκής, μαχόμενης Αριστεράς έχει να προσφέρει πολλά και να βοηθήσει όλους μας στη δύσκολη περίοδο των επιθέσεων της ΕΕ και του καπιταλισμού και χρειάζεται να ενταθεί, για να αποφεύγονται λάθη και οι αυταπάτες.

Η διάσκεψη αυτή του Plan B έδειξε ότι υπάρχει διάθεση συνεργασίας.