Τα χαρισματικά εγγόνια του Γιόχαν Κρόιφ

Κάποια στιγμή, στο άμεσο μέλλον, οι ιστορικοί του ποδοσφαίρου, ως αθλητικής δραστηριότητας, κοινωνικού φαινομένου και θεάματος, θα χωρίζουν τον χρόνο σε εποχή π. Κ. και μ.Κ. Πριν τον Κρόιφ και μετά τον Κρόιφ. Είναι δεδομένο. Και απολύτως δίκαιο.

Η πυρηνοκίνητη πορεία του Άγιαξ στο Τσάμπιονς Λιγκ δεν αποτελεί έκπληξη για όσους παρακολούθησαν ολλανδικό ποδόσφαιρο τα τελευταία χρόνια. Εξάλλου, πριν από δύο χρόνια, ο «Αίαντας» είχε προειδοποιήσει για τα μελλούμενα, φτάνοντας στον τελικό του ΓΙουρόπα Λιγκ και χάνοντας κάπως «κούφια» από τη Μάντσεστερ Γιουνάιντεντ.

Η δυσάρεστη έκπληξη είναι ότι τόσα χρόνια, εικοσιδύο σωστά από την τελευταία φορά που βρέθηκε σε τετράδα Τσάμπιονς Λιγκ, ο Άγιαξ έμενε εκτός των ευρωπαϊκών, ποδοσφαιρικών κάδρων την ώρα που το ποδόσφαιρο που υπηρέτησε ο Κρόιφ και δίδαξε πρώτος μεταξύ όχι και τόσο ίσων, ο Μίχελς, απογειωνόταν από τη Μπαρτσελόνα, τη Μπάγερν Μονάχου ή τη Μάντσεστερ Σϊτυ (που χθες έχασε τα αβγά και τα καλάθια από την πειθαρχημένη και υπομονετική Τότεναμ)- και οι τρεις, με την καθοδήγηση του Γκουαρδιόλα, του καλύτερου μαθητή του πρώτου. Γιατί;

Η εξήγηση είναι απλή - ο Άγιαξ, ως ποδοσφαιρική εταιρεία, είχε βάλει σε εφαρμογή ένα «διαρκές μνημόνιο» λιτότητας μέσα στις ακαδημίες και κερδοφορίας για μια χούφτα παράγοντες στα διοικητικά γραφεία. Ο ίδιος ο Κρόιφ, προτού ξεψυχήσει, χτυπημένος από τον καρκίνο, αφιέρωσε, στην αυτοβιογραφία του, ορισμένες συγκλονιστικές σελίδες για την κατάντια της ομάδας, όταν ακόμη και αυτός, ο μέγιστος ποδοσφαιριστής και προπονητής, έπρεπε να σταθεί στην ουρά μπροστά στον τελευταίο μαλ(μπιπ!)α παραγοντίσκο που την είχε ακούσει δερβέναγας για να εκθέσει το σχέδιο του για την ανάσταση του συλλόγου και την εκ νέου θεμελίωσή του στα πρότυπα που είχε εγκαταλείψει με άξονα τη μεθοδική δουλειά στις ακαδημίες. Και (φυσικά!) όταν έφτανε η συζήτηση στο θέμα των χρημάτων, ο τελευταίος μαλ(μπιπ!)ας παραγοντίσκος αγωνιούσε μόνο για το «πόσα θα βγάλουμε;». Οι παράγοντες και τα διοικητικά στελέχη που ξεπουλούσαν ακόμη και κοψοχρονιά τα προηγούμενα χρόνια και διέλυαν ουσιαστικά την εκάστοτε σύνθεση της ομάδας στα εξ ων είχε συντεθεί πολύ προτού δουν ευρωπαϊκού αποτελέσματος πρόσωπο τα... «παιδιά (kinderen)» όπως υποτιμητικά και χλευαστικά αναφέρονταν στους ίδιους τους παίκτες τους, που αντιμετωπίζονταν εν πολλοίς σαν ρούχα ή παπούτσια, που θα πωληθούν από το κατάστημα.

Μόλις ανέλαβαν πόστο ορισμένες παλιές και σοβαρές καραβάνες του συλλόγου, που ήταν και μεταξύ όσων είχε εισηγηθεί ο Κρόιφ, όπως ο Βαν ντε Σάαρ και ο Όβερμαρς, τα πράγματα άλλαξαν - «οι σωστοί άνθρωποι, στη σωστή θέση, για να γίνει σωστά η δουλειά», η φράση - κλειδί του Ιπτάμενου Ολλανδού, που άργησαν χαρακτηριστικά στον Άγιαξ να εφαρμόσουν (ξανά...). Και τα αποτελέσματα τα βλέπει πια, ενθουσιασμένη ή αποσβολωμένη, όλη η Ευρώπη.

Και μόνο για τα πανιασμένα πρόσωπα του προέδρου της Ρεάλ, μεγαλοεργολάβου κατασκευών, Φλορεντίνο Πέρεθ και της οικογένειας των βιομηχάνων Ανιέλι, στις κερκίδες των...απόρθητων εδρών τους, αυτός ο Άγιαξ αξίζει κάθε μας υποστήριξη. Τα λεφτά και δη τα πάρα πολλά λεφτά δεν αγοράζουν την ευτυχία και κυρίως την επιτυχία ούτε στη ζωή ούτε και στο ποδόσφαιρο, ούτε και στον καπιταλιστικά κινούμενο κόσμο της αθλητικής εταιρειοκρατίας. Και μόνο η φάτσα του Κριστιάνο Ρονάλντο μετά το σφύριγμα της λήξης στο Τορίνο, τα είπε όλα - δεν μπορούσε να συνειδητοποιήσει τί είχε συμβεί.

Αυτό που είχε συμβεί είναι πως στον (αποκατεστημένο) Άγιαξ ξαναχτίζουν καταρχάς ποδοσφαιρικές προσωπικότητες και όχι «κυνηγούς» των εταιρικών χορηγιών ή των χρυσών συμβολαίων - αν έρθουν, ήρθαν. Και επιμένουν στο ομαδικό πνεύμα του παιχνιδιού. Σε μία εποχή ακραίου ατομικισμού όπου υποτίθεται ότι οι αθλητικές επιτυχίες έρχονται από τα χρυσά πόδια του ενός και του άλλου, ο Άγιαξ είναι η πεμπτουσία στη δουλειά και το αποτέλεσμα της ομάδας. Όπως και τότε - όντως, ανεπανάληπτος ο Κρόιφ, αλλά είχε δίπλα του, τον Κάιζερ, τον Χάαν, τον Σουρμπίρ ή τον Βάσοβιτς και πάει λέγοντας. Η ομάδα δούλευε «κουρδιστό πορτοκάλι», όπως και η αδικημένη Εθνική Ολλανδίας. Η ομάδα. Η μονάδα έδινε το κάτι παραπάνω - όπως ο Κρόιφ, που σύμφωνα με τον Κόβατς, «ήταν ο μόνος ποδοσφαιριστής που θα μπορούσε να παίξει σε όλες τις θέσεις του γηπέδου, με την ίδια επιτυχία». Γιατί είχε μπολιαστεί με τις κατάλληλες αρχές που έχτισαν καταρχάς μία προσωπικότητα και κατόπιν μια ποδοσφαιρική ιδιοφυΐα.

Σε κάθε περίπτωση, το ποδόσφαιρο αντανακλά και την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της κάθε χώρας - πολλώ δε μάλλον, της ελληνικής...

Το ποδόσφαιρο του Άγιαξ είναι (πάντα) καθρέφτης της Ολλανδίας - εκμετάλλευση κάθε σπιθαμής εδάφους στον χώρο και τα όρια του γηπέδου, μαθηματική, γεωμετρική ανάπτυξη στην επίθεση και σύμπτυξη στην άμυνα του παιχνιδιού, εναλλαγή θέσεων και ρόλων, ανοιχτές θύρες για τις «σωστές» και καινοτόμες ιδέες. Έτσι έφτασε ξανά στα πρόθυρα του τελικού ο Άγιαξ, πατώντας στα χνάρια από τις τάπες του Πυθαγόρα της μπάλας.

Στον ημιτελικό, ο Άγιαξ αντιμετωπίζει την Τότεναμ, με μερικούς παίκτες όπως οι αμυντικοί Βερτόγκεν και Αιντερβάιλερ να έχουν ξεκινήσει από τις ακαδημίες της ολλανδικής ομάδας στα χρόνια των «κοψοχρονιά» πωλήσεων και των πιο χαρισματικών παικτών. Όσο και αν η Τότεναμ είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και συγκριτικά, χαμηλών για τα πληθωρικά και σπάταλα, οικονομικά δεδομένα της εποχής τόνων ποδοσφαιρικές ομάδες της δεκαετίας, ο τελικός αξίζει σε αυτόν τον Άγιαξ. Εκεί θα βρεθεί αντιμέτωπος είτε με τη Μπαρτσελόνα είτε με τη Λίβερπουλ.

Πιθανότατα, για τον ίδιον τον Κρόιφ, ο «σωστός» τελικός θα ήταν εκείνος ανάμεσα στις δυο ομάδες που σημάδεψε η παρουσία του - τον Άγιαξ και τη Μπαρτσελόνα. Αλλά, ο πραγματικά «ιντριγκαδόρικος» θα είναι εκείνος ανάμεσα στον Άγιαξ και τη Λίβερπουλ. Εξάλλου, και από ιστορική σκοπιά, ο «Αίαντας» και οι «Κόκκινοι» υπήρξαν δυο από τις τρεις ομάδες (η άλλη ήταν η ξεχασμένη σήμερα Μπορούσια Μενχενγκλάντμπαχ του Νέτσερ και του Χάινκες) που τη δεκαετία του ‘70 άλλαξαν καταλυτικά τον τρόπο που παίζεται και τον τρόπο που βλέπουμε το ποδόσφαιρο.

Γιατί εντέλει και για να παραφράσουμε τον Μανόλη Αναγνωστάκη, καλή η Τότεναμ, αλλά μπροστά στον Άγιαξ δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα διεθνές, φορμαρισμένο Αιγάλεω...