Ο αντίκτυπος του διεθνούς κινήματος ενάντια στην κλιματική αλλαγή φαίνεται πώς σιγά σιγά φτάνει και στην Ελλάδα.
Την Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου, χιλιάδες μαθητές από πολλά σχολεία της Αττικής διαδήλωσαν στο κέντρο της Αθήνας βροντοφωνάζοντας ότι η νεολαία είναι παρούσα και δεν πρόκειται να αφήσει να συνεχιστεί το διαρκές περιβαλλοντικό έγκλημα. Οι διαδηλώσεις έγιναν στο πλαίσιο των διεθνών κινητοποιήσεων για το κλίμα από τις 20 έως τις 27 Σεπτέμβρη.
Μαθητική ζωντάνια
Οι μαθητές αποτελούν ένα πολύ ζωντανό και αυθόρμητο τμήμα της κοινωνίας. Τα χρώματα, τα πανό, τα έξυπνα συνθήματα και το πείσμα τους να τα βάλουν με τους ισχυρούς αυτού του πλανήτη, δίνουν άλλο νόημα και στέλνουν ισχυρά μηνύματα σε όλες τις κατευθύνσεις. Νεολαίοι από σχολεία της Αθήνας συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος υψώνοντας αυτοσχέδια χαρτόνια στα οποία είχαν γράψει συνθήματα υπέρ της διάσωσης του πλανήτη. Πέρα όμως από τα πιο συμβολικά και ποιητικά, υπήρχαν και συνθήματα που στοχοποιούσαν τις κυβερνήσεις και τις πολυεθνικές εταιρείες που αδιαφορούν για την περιβαλλοντική καταστροφή.
Οι Μαθητές Ενάντια στο Σύστημα (ΜΕΣ) έχουν ιεραρχήσει πολύ ψηλά τη σημασία της ριζοσπαστικής οικολογίας και των νέων κινημάτων που γεννιούνται διεθνώς συνδέοντας τη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή με τα αντιπολεμικά αιτήματα και τις αντικαπιταλιστικές διεκδικήσεις. Στο νέο τεύχος του περιοδικού τους έχουν εκτεταμένη αρθρογραφία για το κλίμα, ενώ και στο camping resist reclaim revolt συζήτησαν πολύ πάνω στις νέες μορφές κινητοποιήσεων των μαθητών σε όλη την Ευρώπη και στο πώς θα κατορθώσουν να φέρουν το ζήτημα και εδώ. Το πανό τους έγραφε «Το κέρδος καταστρέφει το περιβάλλον – Όχι στα εξορύξεις – Άμεσα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος».
Πολιτικά συνθήματα
Η αλήθεια είναι ότι παλιότερα ακόμη και συστημικές δυνάμεις, αξιοποιούσαν την οικολογία και τη λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη» προκειμένου να προσεγγίσουν συγκεκριμένα ακροατήρια και να δείξουν επιλεκτικές ευαισθησίες. Το συγκεκριμένο κίνημα όμως είναι κάτι που δείχνει να τις ξεπερνάει. Η κατάσταση στον πλανήτη με βάση τις προειδοποιήσεις των ειδικών είναι τόσο οριακή, που πρέπει να παρθούν αποφάσεις σε κορυφαίο επίπεδο προκειμένου να σταματήσει η αλόγιστη μόλυνση του περιβάλλοντος από τις τεράστιες βιομηχανίες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι μαθητές πέρα από τα πολύ απλά συνθήματα που φώναζαν όπως «είμαστε η αλλαγή» ή «σώστε τον πλανήτη», χρησιμοποίησαν και πολύ πιο στοχευμένα τα οποία δε μασούσαν τα λόγια τους.
Στο επίκεντρο της κριτικής βρέθηκαν οι πολιτικές που τσακίζουν το περιβάλλον καθώς και τα κέρδη των πολυεθνικών. «Σήμερα μιλάνε οι μαθητές, αλλάξτε τους νόμους και τις πολιτικές» ήταν ένα χαρακτηριστικό στο οποίο δεν έχει απάντηση ούτε η παρούσα κυβέρνηση της ΝΔ αλλά ούτε και η προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ. Οι όψιμες ευαισθησίες του ΣΥΡΙΖΑ για το περιβάλλον είναι άκρως υποκριτικές αν σκεφτεί κανείς ότι έχει δώσει σχεδόν δωρεάν όλη τη δυτική Ελλάδα και την Κρήτη σε πολυεθνικές εξορυκτικές εταιρίες. «Δώστε λεφτά για πυροπροστασία, όχι για εξοπλισμούς και την αστυνομία» φώναζαν οι μαθητές και οι αστυνομικοί του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκονταν σε κάθε γωνία και παρατηρούσαν μια όμορφη νεολαιίστικη διαδήλωση να δίνει χρώμα στους δρόμους της Αθήνας. Βέβαια το σύνθημα που φώναξαν δυνατά όλοι και όλες προκειμένου να ειρωνευτούν την υποκριτική συστημική οικολογία, ήταν το φοβερό «Τα δάση γίναν στάχτη, η Ανταρκτική παγάκια, κι όμως μας λένε πως φταίν’ τα καλαμάκια».
Αιτίες του κινήματος
Το κίνημα αυτό δεν κατέβηκε από τον ουρανό. Είναι το αποτέλεσμα μιας ευρύτερης δυναμικής που ξεδιπλώνεται σε όλη την Ευρώπη αλλά και διεθνώς. Πολλοί το αποτυπώνουν εύκολα στο πρόσωπο της νεαρής Σουηδής μαθήτριας Γκρέτα Τούνμπεργκ. Άλλωστε για το σύστημα και τα ελεγχόμενα ΜΜΕ είναι πολύ πιο εύκολο να αναγνωριστούν μεμονωμένοι «ήρωες» που θα αφομοιωθούν εύκολα παρά ζωντανά και μαχητικά κινήματα που είναι αδύνατον να ελεγχθούν. Κι όμως, η Τούνμπεργκ ήταν απλώς το έναυσμα ή η αφορμή για να ξεσηκωθούν οι μαθητές για ένα υπαρκτό πρόβλημα. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι ο πλανήτης έχει φτάσει σε τέλμα. Σε αυτόν τον πλανήτη όμως θα κληθούν να ζήσουν τις επόμενες δεκαετίες οι νέες γενιές.
Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής επομένως είναι κάτι που αφορά τη νεολαία. Είναι ένα ζήτημα ζωής και όχι μια επιλεκτική ευαισθησία που μπορεί να καλυφθεί απλώς με ανακύκλωση. Αυτός είναι ο λόγος που αυτό το κίνημα αναπτύσσει έναν έντονο ριζοσπαστισμό που έρχεται σε σύγκρουση με τους ισχυρούς του πλανήτη. Βλέποντας ένας έφηβος τον Τραμπ και τον Μπολσονάρο να αδιαφορούν για την κατάσταση του πλανήτη, δε θέλει απλώς να τους ειρωνευτεί, θέλει να αγωνιστεί ενάντια στις πολιτικές τους. Το σύνθημα «Μία μόνο λύση η γη για να σωθεί, να αλλάξουμε το σύστημα που τη δολοφονεί», δεν ακούγεται αρκετά φιλικό και ακίνδυνο στα αυτιά του Μητσοτάκη ή οποιουδήποτε Ευρωπαίου και μη πολιτικού. Γι’ αυτό και πολλοί από αυτούς στάθηκαν από την πρώτη στιγμή απέναντί στις κινητοποιήσεις ή υιοθέτησαν μια πιο μεσοβέζικη ρητορική του τύπου «σας καταλαβαίνουμε αλλά μην το παρατραβάτε».
Οργάνωση και προοπτική
Εμείς ισχυριζόμαστε ότι η νεολαίοι που αντιστέκονται πρέπει να το παρατραβήξουν. Πρέπει να συγκροτήσουν ένα μαζικό, εξωστρεφές και ριζοσπαστικό οικολογικό κίνημα που στην ατζέντα του θα έχει τα αιτήματα ενάντια στα κέρδη, τις καταστροφικές επενδύσεις και τον πόλεμο. Στην Ελλάδα υπάρχει ένα πρόσθετος λόγος αφύπνισης και κινητοποίησης. Τόσο η προηγούμενη όσο και η τωρινή κυβέρνηση έχουν παραχωρήσει μεγάλα κομμάτια της δυτικής Ελλάδας και της Κρήτης σε εξορυκτικές εταιρείες – κολοσσούς για έρευνα και εκμετάλλευση. Πρόκειται για ένα τεράστιο περιβαλλοντικό έγκλημα το οποίο δε χωράει στις οικολογικές ευαισθησίες ούτε της ΝΔ, ούτε του ΣΥΡΙΖΑ. Οι συνέπειες αυτών των συμβάσεων μπορούν να αποβούν καθοριστικές για το μέλλον και τη ζωή των κατοίκων των περιοχών αυτών. Χρειάζεται συνεπώς η σύνδεση μαζί τους και η μεταφορά των αιτημάτων τους στα μεγάλα αστικά κέντρα, εκεί που βρίσκονται τα κέντρα λήψεως των αποφάσεων.
Οι μαθητές, στην κινητοποίησή τους την Παρασκευή 20 Σεπτέμβρη έδειξαν να αντιλαμβάνονται όλα τα παραπάνω. Συνθήματα όπως «Στην Κρήτη και το Ιόνιο θέλουν εξορύξεις, παλεύουμε ενάντια σ’ αυτές τις επενδύσεις» και «Οι εξορύξεις σας δολοφονούν τη φύση, εμείς δε θα αφήσουμε αυτή τη γη να σβήσει», δείχνουν την κατεύθυνσή τους. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει ένας συντονισμός των επιμέρους πρωτοβουλιών ενάντια στις εξορύξεις με το οργανωμένο μαθητικό κίνημα που βγαίνει στο δρόμο ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Μόνο έτσι θα οικοδομηθεί ένα κίνημα που θα συνδυάζει τη μαζικότητα, την ενότητα και το ριζοσπαστισμό. Ένα κίνημα που θα βάλει φρένο στα σχέδιά τους για συνέχιση των πολιτικών και των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών που καταστρέφουν το περιβάλλον και γεμίζουν τις τσέπες των καπιταλιστών. Το στοίχημα είναι μεγάλο, όμως πρέπει να το κερδίσουμε. Οι μαθητές πάντως, δείχνουν αποφασισμένοι…
