Οι πολλές αλήθειες που αποκάλυψε το ξέσπασμα της εξάπλωσης του κορωνοϊού για την κατάσταση των πολιτευμάτων και των κοινωνιών στον καπιταλισμό της κρίσης.
(το κείμενο γράφεται σε συνθήκες κατ’ οίκον περιορισμού, από τα «μέτρα» μιας «φιλελεύθερης» κυβέρνησης δυτικοευρωπαϊκής χώρας)
Είναι πάρα πολλά όσα αποκάλυψε η εξάπλωση του κορωνοϊού, (δεν θα γράψω, πανδημία ή επιδημία, γιατί κάτι τέτοιο δεν δικαιολογείται ούτε από τη γλώσσα των αριθμών, στους ασθενείς και τα θύματα ούτε από τον πανικό που επικρατεί στα ΜΜΕ).
Καταρχάς ξεγυμνώθηκε η μεγαλύτερη αλήθεια από όλες, στην ύστερη φάση του επιθετικού καπιταλισμού, που κυκλοφορεί με τον ευφημισμό του νεοφιλελευθερισμού.
Ο πλούτος των λίγων δεν ωφελεί τους πολλούς – εν προκειμένω, μπορεί να τους βάζει, μεταφορικά πάντα γράφοντας, και σε θανάσιμο κίνδυνο, σε πρώτη φάση ως προς τη δυσχερή ούτως ή άλλως οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση και εν δευτέροις, ως προς την υγεία τους.
Ο κόσμος της παγκοσμιοποίησης, που κινείται με ευχέρεια και άνεση, για λόγους εμπορίου, γοήτρου, αναψυχής, κέρδους, σε όλη την υφήλιο, κυρίως με αεροπλάνα και βαπόρια, βάζει σε δοκιμασία τον λαό της (απο)εδαφικοποιημένηςεργασίας -εργαζόμενους, μετανάστες, πρεκαριάτο, κατώτερα στρώματα.
Οι πάνω κάνουν ούτως ή άλλως ταξικό πόλεμο εναντίον των κάτω και τώρα ζητούν από τους δεύτερους να πειθαρχήσουν και στα απίθανα μέτρα στρατοκρατικής υφής που εκπονούν για να σταματήσουν τι ακριβώς; Έναν ιό που λογικά θα συντροφέψει την ανθρωπότητα όχι τις επόμενες εβδομάδες ή τους επόμενους μήνες, αλλά για κάποια χρόνια, όπως συμβαίνει κατά κόρον και με τις άλλες μεταλλάξεις ή «παραλλαγές» του ιού της γρίπης;
Ήδη βέβαια ορισμένοι βαθύπλουτοι επιβιβάστηκαν στα ιδιωτικά τους τζετ και κλειδαμπαρώθηκαν στα ιδιωτικά τους νησάκια στην Καραϊβική και τον Ινδικό Ωκεανό περιμένοντας το… κακό να περάσει. Πότε; Σε έξι χρόνια, ας πούμε;
Σε αυτό το επίπεδο είναι εκκωφαντική η σιωπή της διαβόητης… ιδιωτικής πρωτοβουλίας και επιχειρηματικότητας – πού έχουν χαθεί οι φαρμακευτικές εταιρείες – κολοσσοί, αυτοί οι ολίγοι που απολαμβάνουν πλούτο από το υστέρημα των πολλών, αυτές οι εταιρείες που και στην Ελλάδα και όχι μόνο σε αυτήν έκαναν κανονικό και… ωραίο πλιάτσικο στα χρόνια της ευημερίας και σήμερα απουσιάζουν επιδεικτικά από τη δημόσια σφαίρα για το τι πρέπει να (τους επιβληθεί να) κάνουν στην έρευνα και την παραγωγή για να υπάρξει σύντομα εμβόλιο και θεραπεία για τον ιό;
Πού είναι η Νοβάρτις, πού είναι η Μπάγιερν, πού είναι η Ζανόφι και τα γκόλντενμπόις τους, οι μέτοχοι και οι πρόεδροι τους για να μας πουν και να μας τεκμηριώσουν ποιες «πρωτοβουλίες» έχουν πάρει για να αντιμετωπίσουν ή να ανασχέσουν τον ιό με την κατάλληλη θεραπεία ή το ανάλογο εμβόλιο; Τι περιμένουν; Να καταρρεύσουν τα χρηματιστήρια, να πεθάνουν μερικές χιλιάδες ακόμη, να σπεκουλάρουν πάνω στον ανθρώπινο πόνο και τον πανικό, ώστε να αποκομίσουν μυθώδη κέρδη όταν και αν εμφανίσουν το «θαυματουργό» φάρμακο;
Κάποιοι ούτως ή άλλως ελάχιστα κεκαλυμμένοι εχθροί της δημοκρατίας, ανεξάρτητα από την τυπική μορφή των δυτικών ειδικά πολιτευμάτων, ανακάλυψαν τη… μεγάλη δύναμη της Κίνας να πειθαναγκάζει πληθυσμούς και να απομονώνει ολόκληρες πόλεις σε όχι και τόσο πρωτοφανείς συνθήκες υγειονομικής κρίσης και κραδασμών της κοινωνικής συνοχής.
Αλλά δεν είμαι και τόσο σίγουρος ότι πήραν τα σωστά μαθήματα – όχι από την Κίνα, αλλά από την κοινή λογική που ολοφάνερα στις γραφειοκρατικοποιημένες κοινωνίες μας με τη συστημική βλακεία να επιπλέει όπως ο φελλός στα σκατά, απουσιάζει παντελώς.
Εξηγούμαι : Διαβάζω ότι στην Ελλάδα, (και όχι μόνο σε αυτήν) ακολουθώντας αρτηριοσκληρωτικά και παρωχημένα, γραφειοκρατικά πρωτόκολλα, προσαρμοσμένα στην εποχή της νεοφιλελεύθερης λαίλαπας, και ατυχή επίσης παραδείγματα από το εξωτερικό όπως στη (για γέλια, για κλάματα και για μεγάλη και δικαιολογημένη οργή) Ιταλία, αποφασίζει ουσιαστικά να αναστείλει επ΄αόριστον (;), επί δικαίων και αδίκων κάθε δημόσια δραστηριότητα, ξεκινώντας από χώρους εργασίας, σχολεία, πανεπιστήμια, κλειστούς χώρους διασκέδασης και ψυχαγωγίας, θεωρώντας έτσι και εσφαλμένα ότι θα περιορίσει το «κακό» και θα σταματήσει τη «διασπορά», έως ότου γίνει το… 8ο θαύμα, να φανταστώ και είτε, πχ, η Νοβάρτις βρει εμβόλιο είτε ο ιός αποφασίσει (λέμε τώρα) να μας αφήσει στην… ησυχία μας.
Επειδή ούτε το ένα ούτε το άλλο θα συμβούν σύντομα ή στον προβλέψιμο, χρονικό και πολιτικό ορίζοντα, το καίριο λάθος όλων των κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας είναι η εσφαλμένη χρήση και επιβολή των ημιστρατιωτικών μέτρων καραντίνας, απομόνωσης και ουσιαστικά καταστολής των δημόσιων δραστηριοτήτων ανεξαρτήτως υπαρκτής απειλής.
Και σε αυτήν την υγειονομική και μέχρι στιγμής, παραφουσκωμένη κρίση, δεν ισχύει το «ο καθένας μόνος του, στο σπιτάκι του, στο κρεβατάκι του ή να κοιτάει τη δουλίτσα του και κυρίως την (εξατομικευμένη) υγεία του». Δεν ισχύει το «ο σώζων εαυτόν, σωθήτω». Η «υγεία» δεν είναι σίγουρα και μόνο ατομικό ζήτημα.
Από τη στιγμή που για παράδειγμα, κρούσματα εμφανίστηκαν σε πόλεις όπως η Αμαλιάδα ή σε σχολεία όπως το Κολλέγιο Αθηνών, έπρεπε οι συγκεκριμένες πόλεις και τα συγκεκριμένα σχολεία να τεθούν σε καραντίνα και να μετατραπούν οι συγκεκριμένες περιοχές και τα συγκεκριμένα πολεοδομικά συγκροτήματα σε οιονεί «νοσοκομεία», στο σύνολό τους, έως ότου περάσει το «κακό». Να «περιοριστούν» κάτοικοι και μαθητές στον συγκεκριμένο, πολεοδομικό και γεωγραφικό χώρο των πόλεων και των σχολικών συγκροτημάτων τους και εκεί να γίνεται η αντιμετώπιση των κρουσμάτων, ο προσδιορισμός τους, ο έλεγχος της πιθανής «διασποράς» τους, η περιφρούρηση των πιθανών «επαφών» τους.
Η Ελλάς και η κυβέρνηση α(χ)ρίστων του Μητσοτάκη επέλεξε την ακριβώς αντίθετη οδό, επειδή τάχα, έτσι υπαγορεύεται από κάποιοι «πρωτόκολλο». Με άλλα λόγια, τα ημιστρατιωτικά μέτρα πειθάρχησης και εξαναγκασμού, που παίρνουν είναι και ακατάλληλα και εκτός κλίματος στη συγκυρία. Μόνο το «κακό» δεν πρόκειται να ανασχέσουν ή να το περιορίσουν – γιατί δεν θα το τερματίσουν, πάρτε το χαμπάρι.
Μια τέτοια όμως διαφορετική αντιμετώπιση απαιτεί και φαντασία, και δαπάνες, και προσωπικό, και υγειονομικά υλικά και κυρίως θέληση – όλα αυτά απουσιάζουν δυστυχώς από το σύνολο του πολιτικού προσωπικού που καλείται να αντιμετωπίσει την εξάπλωση του κορωνοϊού εν προκειμένω στην «προηγμένη» Ευρώπη, με μέτρα που ουσιαστικά έχουν δυναμιτίσει την κατάσταση της καθημερινής οικονομίας, κατανάλωσης και παραγωγής, στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. (στην Ολλανδία, πχ, η μπάλα χάθηκε στο λιμάνι του Ρότερνταμ, το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης, επειδή και εκεί, τηρήθηκε ένα «πρωτόκολλο» και ακολουθήθηκε μια γραφειοκρατική οδός, εντελώς ανοίκεια με την υπαρκτή κατάσταση και συγκυρία – σήμερα το Ρότερνταμ έχει 18 κρούσματα και οι γειτονικές πόλεις Μπρέντα και Τίμπουρκ, στο σύνολο, 84, τα περισσότερα στη χώρα).
Εδώ που φτάσαμε, δεν θα πηγαίνουν οι ασθενείς στα νοσοκομεία, ούτε θα κλείνονται ολόκληροι, εργασιακά και οικονομικά δραστήριοι, με την «υποψία» και μόνο της «πιθανότητας», πληθυσμοί στα σπιτάκια τους, σε ένα πείραμα κοινωνικής μηχανικής με ανυπολόγιστες συνέπειες στο μέλλον, όταν ο κόσμος των πάνω θα προσπαθήσει να βγάλει πρόσθετη υπεραξία από αυτήν την υγειονομική περιπέτεια του κόσμου των κάτω.
Με άλλα λόγια, δεν θα πάει ο Μωάμεθ (ασθενής) στο βουνό, αλλά το βουνό (δημόσιο σύστημα υγείας) θα πάει στον Μωάμεθ – είναι μια από αυτές τις σπάνιες όσο και δηλωτικές περιπτώσεις, όπου η έλλειψη ενός στιβαρού και «υγιούς» συστήματος δημόσιας περίθαλψης γίνεται κραυγαλέα και εντέλει αναποτελεσματική η όποια «κινητοποίηση» της.
Αυτό επιτάσσει η κοινή λογική και αυτό έχει υπαγορεύσει ακόμη και το κατά τα άλλα άθλιο Χόλιγουντ στις σχετικές ταινίες «καταστροφής» που έχει κατά καιρούς πλασάρει στις κινηματογραφικές αίθουσες– από το Outbreak έως το Contagion.
Η αντιμετώπιση ενός «νέου» ιού προϋποθέτει κινητοποίηση μέσων, πόρων και ανθρώπων σε κλίμακες που ολοφάνερα δεν υπάρχουν σήμερα εξαιτίας της συστηματικής διάλυσης των δημόσιων συστημάτων υγείας, της καταβαράθρωσης των οικονομιών στανικής «εξυγίανσης» και κατά προτεραιότητα αποπληρωμής του χρέους, της απουσίας πραγματικών πολιτικών (οι πολιτικοί) και πολιτικών (οι πολιτικές) με κύρος, κοινό νου και γνώμονα τον άνθρωπο και τις υπαρκτές του ανάγκες, που δεν θα λογοδοτούν σε πρωτόκολλα, εργοδοτικές ενώσεις ή φαρμακευτικούς κολοσσούς. Αλλά επίσης ολοφάνερα, οι ηγέτες «μας» δεν δείχνουν σημάδια αναπροσανατολισμού της πολιτικής τους – παραμένουν επικίνδυνα νεοφιλελεύθεροι και κλεισμένοι στα ιδεολογήματα τους, ακόμη και μπροστά στην πιο ξεκάθαρη διάψευση τους, τη συνολική και όχι ατομική υγεία των πολιτών τους.
Αν δεχθούμε ότι διεξάγεται μια και μόνη μάχη καταρχάς με τον χρόνο και κατόπιν με τον ιό και όχι μια μάχη εναντίον των ανθρώπων, αυτή η «μάχη» απαιτεί επίσης την άμεση επίταξη και επιστράτευση μέσων, υλικών και ανθρώπων από τον διαβόητο ιδιωτικό τομέα, και ας πουν τους ηγέτες της Δύσης… κομμουνιστές.
Προσωπικά, πολύ θα ήθελα να δω τον παγκόσμιο καπιταλισμό να καταρρέει εξαιτίας των βημάτων που χάραξε ο γνωστός Βλαδίμηρος. Αλλά το σύστημα έχει τεθεί ήδη σε δοκιμασία από τον κορωνοϊό, αν και όχι εξαιτίας του. Και ταυτόχρονα η υγειονομική αυτή κρίση πλανητικών διαστάσεων δίνει την ευκαιρία σε κάθε είδους αρπακτικά να πετάξουν πάνω από το κουφάρι της δημόσιας υγείας, της κοινής λογικής, της κοινωνικής συνείδησης, προσδοκώντας μεγάλη λεία – ενίοτε, και ειδικά στην Ελλάδα, όπως διαπιστώνω, αυτά τα αρπακτικά είναι και ρασοφόρα…
Κάθε ιός, εν προκειμένω, υπενθυμίζει με τρόπο αδυσώπητα ειρωνικό το πόσο… κυρίαρχη και… ανώτερη, είναι η ανθρωπότητα πάνω στη φύση, το ζωικό βασίλειο και τον πλανήτη. Αυτή η «υπενθύμιση» θα έπρεπε να διδάσκει καταρχάς ταπεινότητα στους υπερφίαλους ηγέτες του πλανήτη και τις άρχουσες τάξεις της εποχής μας. Θα έπρεπε να μας επαναφέρει στα ανθρώπινα μέτρα και δίκαια.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν υπάρχουν χρυσά αερόστατα για τους «άριστους» ώστε να απομακρυνθούν από το «πόπολο» όσους μήνες και αν κλειστούν ορισμένοι τάχα αμέριμνοι στις βίλες τους στον Ινδικό. Και σίγουρα η βασιλική οδός του νεοφιλελευθερισμού αποδεικνύεται ξανά πλήρως επικίνδυνη και σπαρμένη με νάρκες, για την κοινωνία, τους εργαζόμενους, τη ζωή την ίδια.