Η κλιματική κρίση είναι εδώ και μας απειλεί
Άλλο ένα καλοκαίρι γίνομαστε θεατές των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και της αδηφάγου καπιταλιστικής ανάπτυξης. Κάθε χρόνο παρακολουθούμε με αμηχανία τεράστιες καταστροφές και στην Ελλάδα και τον κόσμο: θανατηφόροι καύσωνες, τεράστιες πυρκαγιές, πλημμύρες που στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές. Οι καταστροφές αυτές δεν είναι φυσικά φαινόμενα. Φυσικό φαινόμενο μπορεί να είναι μια πυρκαγιά ακόμα και στη Σιβηρία που μπορεί να προκληθεί από έναν κεραυνό, όχι όμως στην έκταση που είδαμε πέρσι το καλοκαίρι, πόσο μάλλον όταν συνδυάζεται και με ιστορικά υψηλές θερμοκρασίες για τη συγκεκριμένη περιοχή. Ο θανατηφόρος καύσωνας φέτος το καλοκαίρι στον Καναδά, που είχε ως αποτέλεσμα δεκάδες θανάτους αλλά και λιώσιμο (!) της ασφάλτου δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Οι φονικές πλημμύρες στη Γερμανία δεν είναι φυσικό φαινόμενο.
Αξίζει να υπογραμμιστεί μία είδηση από τον Guardian, της οποίας ο τίτλος από μόνος του σοκάρει: το τροπικό δάσος του Αμαζονίου πλέον εκπέμπει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από όσο μπορεί να απορροφήσει! Ο μεγαλύτερος πνεύμονας του πλανήτη καταρρέει. Βασική αιτία είναι οι συνεχιζόμενες πυρκαγιές για την αποψίλωση μεγάλων τμημάτων του δάσους για την παραγωγή κρέατος και σόγιας. Αυτή η πολιτική των εμπρησμών και της καταστροφής του δάσους ενισχύθηκε σημαντικά από τον Μπολσονάρο. Λιγότερα δέντρα σημαίνει μείωση της βροχόπτωσης, αύξηση των περιόδων ξηρασίας και άνοδος της θερμοκρασίας, Αυτό επιβραδύνει το ρυθμό ανανέωσης του δάσους με τα τραγικά αποτελέσματα που έδειξαν οι πιο πρόσφατες έρευνες.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, φανατική της νεοφιλελεύθερης «αναπτυξιακής» καταστροφής, έχει υιοθετήσει μία πολιτική επίθεσης στο περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Τα στελέχη της και ο ίδιος ο πρωθυπουργός χρησιμοποιούν αφειδώς τον όρο «πράσινη ανάπτυξη», «πράσινο μέλλον», «πράσινη Ελλάδα» σε μία προσπάθεια αντιστροφής ης πραγματικότητας και του περιεχομένου των πολιτικών της. Ο δραστήριος Χατζηδάκης, πριν αναλάβει το υπουργείο εργασίας ψήφισε πέρσι το καλοκαίρι έναν αντιπεριβαλλοντικό νόμο που βρήκε απέναντι του εκατοντάδες συλλογικότητες και περιβαλλοντικές οργανώσεις ακόμα και ΜΚΟ υπεράνω υποψίας ριζοσπαστισμού ή αντικυβερνητικής πάλης. Με αυτό το νόμο οι φυσικοί πόροι και το περιβάλλον γίνονται βορά στις ορέξεις των εταιρειών και της αγοράς, υποβαθμίζοντας ή καταργώντας διατάξεις περιβαλλοντικής προστασίας.
Εξορύξεις και ΑΠΕ
Από τις προμετωπίδες της κυβέρνησης (και του ελληνικού καπιταλισμού) ήταν οι εξορύξεις στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο, η οποία παραχώρησε σχεδόν τη μισή χώρα σε πετρελαϊκές εταιρείες πριν δύο χρόνια. Πριν λίγο καιρό ο Δένδιας δήλωσε σε αραβικό κανάλι –και όχι στην Ελλάδα– ότι η χώρα μας δεν έχει καμία πρόθεση να εμπλακεί στην εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, γιατί είναι ασύμφορο οικονομικά, γιατί χρειάζονται δέκα με είκοσι χρόνια για να βρεθεί, αλλά και γιατί το Αιγαίο είναι ένας παράδεισος στη γη και δεν πρόκειται να το μετατρέψουν σε κόλπο του Μεξικού!
Αυτή η ξαφνική μεταστροφή δεν έχει να κάνει με κάποια περιβαλλοντική ευαισθησία της κυβέρνησης αλλά με το γεγονός ότι διεθνώς έχει υπάρξει μία πτωτική τάση στις τιμές του πετρελαίου και οι πετρελαϊκοί κολοσσοί σιγά – σιγά αποχωρούν (έστω και προσωρινά) από τα πλάνα εξορύξεων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το ζήτημα των εξορύξεων με όρους επένδυσης αδιαφορώντας για τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους. Όσο εύκολα παραχώρησε το δικαίωμα στις πετρελαϊκές να κάνουν έρευνα και εξορύξεις στη μισή χώρα με άλλη τόση ευκολία λέει ότι δε θα γίνουν τελικά, υιοθετώντας μάλιστα και επιχειρήματα όσων αντιτάχθηκαν σθεναρά στα εξορυκτικά σχέδια κυβέρνησης και εταιρειών.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση έχει κηρύξει υποτίθεται την απεξάρτηση της Ελλάδας από τα ορυκτά καύσιμα. Είναι ειρωνικό ότι αυτό το έκανε ενώ προσπαθούσε να προχωρήσει γρήγορα τα εξορυκτικά σχέδια (συνάπτοντας συμφωνίες επί χάρτου για τον αγωγό EastMed). Παρολαυτά, άνοιξε επιθετικά τη συζήτηση για τις ΑΠΕ και τα αιολικά πάρκα ως την άμεση απάντηση απέναντι στην παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Το πραγματικό υπόβαθρο αυτής της συζήτησης είναι η άρση κάθε περιβαλλοντικού περιορισμού από την ελληνική νομοθεσία με τον περσινό νόμο Χατζηδάκη και η δυνατότητα έργων ανάπτυξης και επενδύσεων ακόμα και σε περιοχές Natura.
O σχεδιασμός για την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) στο όνομα της πράσινης ανάπτυξης, γίνεται με φαραωνικά έργα που καταστρέφουν το τοπίο και το φυσικό περιβάλλον, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο κριτήριο είναι η κερδοφορία των ιδιωτικών εταιρειών παροχής ενέργειας (σε βάρος της ΔΕΗ). Η περίπτωση των Αγράφων είναι χαρακτηριστική, όπου το κράτος έχει στείλει στα «απάτητα βουνά» ΜΑΤ και ΟΠΚΕ να διασφαλίσουν την έναρξη τοποθετήσεων των ανεμογεννητριών. Το ίδιο έχει κάνει και στην Άνδρο ενώ αντίστοιχα φαραωνικά έργα τοποθέτησης ανεμογεννητριών προβλέπονται και για άλλες περιοχές (Ιόνιο, Νυμφαίο, Εύβοια, Αμοργός κ.α.).
Τέτοια έργα καταρχάς έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όχι κυρίως για την αλλοίωση του φυσικού τοπίου. Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις έχουν να κάνουν με τη διατάραξη της ισορροπίας τοπικών οικοσυστημάτων τόσο με την ίδια την τοποθέτηση ανεμογεννητριών όσο και με τη διάνοιξη δρόμων σε δυσπρόσιτα βουνά για να περάσουν φορτηγά, μπετονιέρες κλπ για να τοποθετηθούν οι ανεμογεννήτριες. Επιπλέον, δεν έχει υπάρξει καμία σοβαρή έρευνα ή μελέτη για το πώς θα μπορέσει το παραγόμενο ρεύμα από τις ανεμογεννήτριες να αποθηκευτεί και να διοχετευτεί πανελλαδικά. Περισσότερο είναι μία τεράστια μπίζνα για τους ιδιώτες της ενέργειας και τους κολοσσούς του κλάδου των κατασκευών, παρά μία κάποια στρατηγική απολιγνιτοποίησης. Κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε ότι η ενέργεια θα αντιμετωπιζόταν ως αυτό που θα έπρεπε να είναι, ένα κοινωνικό αγαθό και όχι ένα πεδίο κερδοφορίας για την αγορά.
Ισχυριζόμαστε ότι στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι ιδιωτικοποιήσεις μεγάλων εκτάσεων δημόσιας γης για χάρην επενδύσεων, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση του Ελληνικού. Εκτάσεις που ανήκουν στο δημόσιο, πάρκα, ελεύθεροι χώροι, πλατείες, άλση, χαρίζονται «με το κιλό» στο ιδιωτικό κεφάλαιο για «πράσινες επενδύσεις». Οι κάτοικοι των πόλεων χάνουν ανάσες πρασίνου και ελεύθερων χώρων για χάρη εμπορικών ή συνεδριακών κέντρων και περιφραγμένων κοινοτήτων (Ελληνικό).
Μόνη λύση οι αγώνες για την αποτροπή της καταστροφής
Το Σάββατο 4 Ιουνίου συλλογικότητες από όλη την Ελλάδα που παλεύουν ενάντια στην καταστροφή του περιβάλλοντος σε διάφορα «μέτωπα» (εξορύξεις, αιολικά, φράγματα κα) βρέθηκαν σε μία κινητοποίηση στην Αθήνα, η οποία ήταν μαζική με παλμό παρά τον καύσωνα και παρά τις δυσκολίες της πανδημίας. Ήταν μία σημαντική συνάντηση όλων των ανθρώπων που αγωνίζονται ενάντια στις πτυχές της «πράσινης ανάπτυξης» που καταστρέφουν το περιβάλλον, συνδυάζοντας διαφορετικές εμπειρίες από δύσκολους τόπους, όπου έχουν δοθεί -και συνεχίζουν να δίνονται- σκληρές μάχες. Εκεί βρίσκεται η δύναμη και η δυνατότητα να σταματήσει η καταστροφή. Δυστυχώς, πρωτοβουλίες όπως αυτή του WWF και του VouliWatch για τη συγγραφή ενός κλιματικού νόμου και τη συλλογή υπογραφών για την κατάθεσή του στο κοινοβούλιο μικρή απήχηση έχουν στην κοινωνία και εγκλωβίζονται σε μία πολιτική λογική άσκησης πιέσεων (lobbying).
Χρειάζεται ταυτόχρονα να ενοποιηθούν οι αντιστάσεις αυτές γύρω από μία πολιτική που θα βάζει την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος πάνω από τα κέρδη διεκδικώντας ότι η ενέργεια και η πρόσβαση σε αυτή είναι αδιαπραγμάτευτο κοινωνικό αγαθό. Αυτό προϋποθέτει συντονισμό, πανελλαδική δικτύωση αλλά και εφόλης της ύλης πολιτική αντιπαράθεση με την κυβέρνηση. Και αυτή η ανάγκη είναι «παγκόσμια»!
Σε όλο τον κόσμο πλέον είναι σαφές ότι η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της είναι εδώ, μας απειλούν και χρειάζεται να αναληφθεί δράση άμεσα. Ακόμα και η πλειοψηφία των καπιταλιστών συναινεί σε αυτή τη διαπίστωση μαζί με τις πολιτικές ηγεσίες των πιο ισχυρών οικονομικά κρατών, τα οποία παρεπιπτόντως ανήκουν στους πιο σημαντικούς ρυπαντές σε επίπεδο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Μετά τις πλημμύρες στη Γερμανία η πολιτική ηγεσία μίλησε για την ανάγκη άμεσων δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ο πλανήτης έχει αρχίσει να απορρυθμίζεται και η αιτία αυτής της καταστροφής έχει όνομα: καπιταλιστική ανάπτυξη και κέρδος. Το σύστημα είναι υπεύθυνο για την υπερθέρμασνη του πλανήτη και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που αυτή προκαλεί. Πίσω από κάθε μεγάλη «φυσική» καταστροφή βρίσκεται μία εγκληματική στρατηγική ανάπτυξης. Πίσω από τις φωτιές του Αμαζονίου κρύβεται η βιομηχανία κρέατος και σόγιας. Πίσω από τις πυρκαγιές στην Ελλάδα κρύβεται η τουριστική βιομηχανία και η οικοδομή. Πίσω από τα καταστροφικά σχέδια των αιολικών πάρκων κρύβεται η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
