Όχι στη διάλυση και το κλείσιµο των δηµόσιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας και απεξάρτησης

Η σαφής επιλογή των τελευταίων κυβερνήσεων να επενδύσουν σε Ραφάλ και φρεγάτες και όχι σε νοσοκοµεία, γιατρούς και στην πρωτοβάθµια υγεία δεν θα µπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την ψυχική υγεία. Αποτέλεσµα αυτής της καταστροφικής πορείας είναι και το νοµοσχέδιο που ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να περάσει η κυβέρνηση της Νέας Δηµοκρατίας για µια νέα «Ψυχιατρική Μεταρρύθµιση». Στο στόχαστρο αυτήν τη φορά βρέθηκαν τα δηµόσια προγράµµατα απεξάρτησης, καθώς κεντρικό κοµµάτι του νοµοσχεδίου είναι η δηµιουργία ενός φορέα που συνενώνει όλα τα Δηµόσια Προγράµµατα Απεξάρτησης, δηµιουργώντας τον ΕΟΠΑΕ (Εθνικός Οργανισµός Πρόληψης και Αντιµετώπισης Εξαρτήσεων), που έχει ως απώτερο σκοπό την ένταξη και λειτουργία από κοινού οργανισµών όπως το ΚΕΘΕΑ και ο ΟΚΑΝΑ. Ο οργανισµός αυτός θα είναι Νοµικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, αφήνοντας έτσι ανοιχτή την δυνατότητα για την µελλοντική ιδιωτικοποίησή του.

Σε µια εποχή ακραίας εντατικοποίησης των συνθηκών ζωής και εργασίας, όπου η ακρίβεια θερίζει και οι εξαρτήσεις βρίσκονται στο ζενίθ τους, σύµφωνα τόσο µε τα αιτήµατα στήριξης που δέχονται τα προγράµµατα απεξάρτησης αλλά και µε βάση τα αυξηµένα ευρήµατα ναρκωτικών ουσιών στα λύµατα, η επίθεση που δέχονται οι δοµές απεξάρτησης θα αποδειχτεί δολοφονική. Και αυτό γιατί η δηµιουργία ενός υπερφορέα-γραφειοκρατικού τέρατος, όχι απλά θα περιπλέξει ακόµα περισσότερο τους δρόµους προς την απεξάρτηση αλλά και θα σηµαίνει ότι όσοι αντιµετωπίζουν ζητήµατα εξάρτησης θα στερηθούν τη δυνατότητα επιλογής µεταξύ διαφορετικών προσεγγίσεων, κάτι που µόνο αρνητικά µπορεί να λειτουργήσει στα ποσοστά των απεξαρτηµένων, αλλά και στην ποιότητα της φροντίδας που προσφέρεται. Ερωτήµατα τίθενται επίσης για το πώς θα συνεχίσουν όσοι ήδη λαµβάνουν βοήθεια (εξαρτηµένοι, οικογενειακά τους πρόσωπα) από υπάρχοντα προγράµµατα τα οποία θα καταργηθούν ή/και θα συγχωνευτούν.

Η δηµιουργία του ΕΟΠΑΕ θα σηµαίνει απόσπαση των µονάδων απεξάρτησης των νοσοκοµείων (18ΑΝΩ στο ΨΝΑ, ΙΑΝΟΣ, ΑΡΓΩ, ΜΕΘΕΞΙΣ στο ΨΝΘ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ ΓΝΚ), από το ΕΣΥ και ένταξη τους σε ένα ΝΠΙΔ. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσµα την περεταίρω συρρίκνωση των δηµόσιων νοσοκοµείων/ ψυχιατρείων, µε µεγάλο κίνδυνο να µείνουν χωρίς πραγµατικό αντικείµενο οι ειδικοί θεραπευτές που µέχρι τώρα εργάζονταν στα προγράµµατα αυτά µέσω των νοσοκοµείων. Ταυτόχρονα, αλλάζει η σύνθεση της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής για την Αντιµετώπιση των Εξαρτήσεων, στην οποία µέχρι τώρα συµµετείχαν εργαζόµενοι από όλα τα προγράµµατα θεραπείας και πρόληψης, καταλύοντας έτσι άµεσα την συµµετοχικότητα και τον πλουραλισµό στον σχεδιασµό και την συγκρότηση των εθνικών σχεδίων δράσης ενάντια στις εξαρτήσεις. Έτσι, ο ΕΟΠΑΕ θα είναι ένας φορέας διοικητικός, χωρίς την συµµετοχή της επιστηµονικής κοινότητας, που θα σχεδιάζει τις πολιτικές, θα τις υλοποιεί, και θα αυτό-αξιολογείται χωρίς την συµµετοχή των άµεσα ενδιαφερόµενων, εργαζοµένων και µελών των προγραµµάτων απεξάρτησης.

Απέναντι σε αυτή την επίθεση οι άµεσα ενδιαφερόµενοι, εργαζόµενοι/ες και µέλη των δοµών απεξάρτησης φωνάζουν ένα δυνατό όχι. Ο Ενιαίος Σύλλογος Εργαζοµένων ΨΝΑ Δαφνί κάλεσε στις 18/12 σε σύσκεψη Σωµατείων, Οµοσπονδιών, Συλλόγων και Φορέων ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης για την Ψυχική Υγεία και την Απεξάρτηση. Όπως αναφέρουν και στην ανακοίνωσή τους, δεν διεκδικούν µόνο την απόσυρση του νοµοσχεδίου, αλλά και γενναία χρηµατοδότηση του κρατικού προϋπολογισµού στις µονάδες και τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και στον χώρο της απεξάρτησης, προσλήψεις µόνιµου προσωπικού και µονιµοποίηση του υπάρχοντος, ενίσχυση της φιλοσοφίας των στεγνών προγραµµάτων, ανοίγοντας έτσι µια σειρά πάγιων αιτηµάτων. Αποτέλεσµα αυτής της σύσκεψης είναι η διοργάνωση συγκέντρωσης διαµαρτυρίας και συναυλίας µε τίτλο «Όχι στη διάλυση και το κλείσιµο των δηµόσιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας και απεξάρτησης» την Κυριακή 14 Γενάρη από τον Ενιαίο Σύλλογο Εργαζοµένων στο ΨΝΑ (Δαφνί), τον Σύλλογο Εργαζοµένων ΚΕΘΕΑ, την Οµοσπονδία Συλλόγων Οικογένειας ΚΕΘΕΑ, το Εθνικό Συµβούλιο κατά των Ναρκωτικών (ΕΣΥΝ) και τον Σύλλογο Φίλων Πασχόντων από Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής «ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ».

Ταυτόχρονα, στις 10 Δεκεµβρίου πραγµατοποιήθηκε Ανοιχτό Συνέδριο Φορέων Πρόληψης και Απεξάρτησης, από το οποίο προέκυψε µια κοινή διακήρυξη, η οποία υπογράφεται από επιστηµονικό προσωπικό των φορέων πρόληψης και απεξάρτησης, τον Σύλλογο Εργαζοµένων ΚΕΘΕΑ, το Σωµατείο Εργαζοµένων Κέντρων Πρόληψη, την Οµοσπονδία Συλλόγων Οικογένειας ΚΕΘΕΑ (ΟΣΟΚΕΘΕΑ), τον Σύλλογο Γονέων και Φίλων ΔΙΑΠΛΟΥΣ, τον Ενιαίο Σύλλογο Εργαζοµένων Ψυχιατρικού Νοσοκοµείου Αττικής και το Σωµατείο Εργαζοµένων Ψυχιατρικού Νοσοκοµείου Θεσσαλονίκης. Με την διακήρυξη αυτή καλούν «(σ)την απόσυρση του σχεδίου νόµου για τον ΕΟΠΕΑ και (σ)την έναρξη ενός ουσιαστικού εθνικού διαλόγου για την αντιµετώπιση των εξαρτήσεων στη χώρα µας στο πλαίσιο ενός δηµόσιου και δωρεάν πλέγµατος υπηρεσιών πρόληψης και θεραπείας».

Αντιδράσεις όµως υπήρξαν και από τις κοινότητες των άµεσα ενδιαφερόµενων, ατόµων σε απεξάρτηση και των οικογενειών τους. Στην Θεσσαλονίκη, τα µέλη-θεραπευόµενοι του ΠΕΘΕΑ Αργώ εκφράζοντας την αντίθεσή τους στο νοµοσχέδιο, δηλώνοντας την ανησυχία τους για τις αλλαγές που θα επιφέρει το νοµοσχέδιο στις θεραπευτικές σχέσεις, στο χρόνο και την ποιότητα της θεραπείας. Στην Ήπειρο, η τοπική Οµοσπονδία Γονέων καλεί σε συγκέντρωση ενάντια στο νοµοσχέδιο την Κυριακή 14 Γενάρη, µαζί µε ενώσεις γονέων και κηδεµόνων.

Ο πολύµορφος αγώνας που φαίνεται να έχει ξεκινήσει δυναµικά από όλες τις πλευρές ενδιαφερόµενων είναι σηµαντικό να ενισχυθεί από όλα τα κοινωνικά κινήµατα. Το αίτηµα για δηµόσια και δωρεάν απεξάρτηση είναι ένα αίτηµα που αφορά όλη την κοινωνία και για αυτό χρειάζεται να αγκαλιαστεί από δηµοτικά σχήµατα, συλλόγους γονέων και κηδεµόνων, σωµατεία, συνελεύσεις και οργανώσεις της Αριστεράς. Η µαζική παρουσία στις δράσεις και τις συγκεντρώσεις που καλούνται από τους εργαζόµενους στις δοµές και τους θεραπευµένους είναι σηµαντικό να στηριχτούν για να αποτελέσουν ένα µαζικό «όχι» στην απαξίωση της απεξάρτησης και της ψυχικής υγείας. Την ίδια στιγµή όµως, χρειάζεται να ανοίξει σοβαρά η κουβέντα για το τι απεξάρτηση χρειαζόµαστε, πώς οι δοµές θεραπείας και πρόληψης µπορούν αν συνδεθούν ακόµα περισσότερο µε τις τοπικές κοινωνίες για να αυξήσουν την αποτελεσµατικότητά τους. Ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί, όχι µόνο για την κατάργηση του νοµοσχεδίου αλλά για την απεξάρτηση και την πρόληψη που χρειαζόµαστε.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά