Το ουκρανικό τοπίο στις παραμονές της ρωσικής «θερινής επίθεσης»

Η ρω­σι­κή αε­ρο­πο­ρία διε­ξά­γει μια με­γά­λη εκ­στρα­τεία κα­τα­στρο­φής της ενερ­γεια­κής υπο­δο­μής της Ου­κρα­νί­ας, πολύ πιο συ­ντρι­πτι­κή από την αντί­στοι­χη του προ­πε­ρα­σμέ­νου χει­μώ­να. Αρ­κε­τοί ντό­πιοι ση­μειώ­νουν με ανα­κού­φι­ση ότι του­λά­χι­στον αυτή τη φορά δεν συ­νέ­βη στη διάρ­κεια του χει­μώ­να, αλλά υπο­γραμ­μί­ζουν ότι και το κα­λο­καί­ρι τα βά­σα­να για τη ζωή του πλη­θυ­σμού χωρίς ενέρ­γεια δεν είναι κα­θό­λου μικρά. Πα­ράλ­λη­λα, η με­γα­λύ­τε­ρη ενερ­γο­ποί­η­ση της αε­ρο­πο­ρί­ας σε σχέση με το πα­ρελ­θόν, διευ­κο­λύ­νει και την κά­λυ­ψη της προ­ώ­θη­σης των ρω­σι­κών δυ­νά­με­ων στο έδα­φος. Αυτή η προ­ώ­θη­ση γί­νε­ται εφι­κτή και γιατί ο ου­κρα­νι­κός στρα­τός ξε­μέ­νει από πυ­ρο­μα­χι­κά. Στα μέσα Απρί­λη, η ανα­λο­γία πυ­ρο­μα­χι­κών υπο­λο­γι­ζό­ταν σε «1 προς 5» και σύμ­φω­να με κά­ποιους αξιω­μα­τι­κούς «οδεύ­ει τα­χύ­τα­τα σε 1 προς 10». 

Λει­ψαν­δρία

Μαζί με την έλ­λει­ψη πυ­ρο­μα­χι­κών, εμ­φα­νί­ζε­ται και το πρό­βλη­μα της λει­ψαν­δρί­ας. Ο ου­κρα­νι­κός στρα­τός έχει συσ­σω­ρεύ­σει μα­ζι­κές απώ­λειες μετά από πάνω από 2 χρό­νια συ­νε­χούς πο­λέ­μου, ενώ όσοι έσπευ­σαν να κα­τα­τα­γούν το 2022, πο­λε­μά­νε αστα­μά­τη­τα. Την ίδια ώρα, έχει υπάρ­ξει αλ­λα­γή κλί­μα­τος στα με­τό­πι­σθεν. Ενώ το 2022 εθε­λο­ντές σχη­μά­τι­ζαν τε­ρά­στιες ουρές έξω από τα στρα­το­λο­γι­κά γρα­φεία, σή­με­ρα χι­λιά­δες νέοι άν­δρες επι­χει­ρούν (και κα­τα­φέρ­νουν) να εγκα­τα­λεί­ψουν τη χώρα για να απο­φύ­γουν μια πι­θα­νή στρά­τευ­ση. Στις δυ­τι­κές και βό­ρειες πε­ριο­χές, δη­λα­δή τις απο­μα­κρυ­σμέ­νες από το μέ­τω­πο, συ­νυ­πάρ­χει η γε­νι­κή στή­ρι­ξη στη συ­νέ­χεια του πο­λέ­μου με την απρο­θυ­μία της συμ­με­το­χής σε αυτόν. Πολ­λοί θέ­λουν μια επι­στρο­φή στην «κα­νο­νι­κό­τη­τα», άλλοι απο­θαρ­ρύ­νο­νται από τις ιστο­ρί­ες φίλων και συγ­γε­νών στο μέ­τω­πο, ενώ ένας συμ­βα­τι­κός πό­λε­μος χα­ρα­κω­μά­των στο Ντο­νιέ­τσκ δεν «συ­γκι­νεί» το ίδιο με την αί­σθη­ση της κα­τε­πεί­γου­σας υπαρ­ξια­κής απει­λής για τις πό­λεις και τις γει­το­νιές που ετοι­μά­ζο­νταν να υπε­ρα­σπι­στούν χι­λιά­δες Ου­κρα­νοί το Φλε­βά­ρη-Μάρ­τη, κατά τη ρω­σι­κή αστρα­πιαία επί­θε­ση προς το Κίεβο και τις με­γά­λες πό­λεις. 

Η ου­κρα­νι­κή Ράντα πρό­σφα­τα ενέ­κρι­νε τη μεί­ω­ση του ορίου ηλι­κί­ας των ατό­μων που επι­τρέ­πε­ται να επι­στρα­τευ­θούν από τα 27 έτη στα 25, την επι­και­ρο­ποί­η­ση των στοι­χεί­ων των στρα­τεύ­σι­μων για να είναι στη διά­θε­ση των Αρχών και την κα­τάρ­γη­ση του 3ε­τούς ορίου στην ενερ­γή-εμπό­λε­μη θη­τεία. Πρό­κει­ται για ένα συμ­βι­βα­σμό ανά­με­σα στην αρ­χι­κή πρό­τα­ση (για ευ­ρύ­τε­ρη υπο­χρε­ω­τι­κή στρα­το­λό­γη­ση, με δρα­κό­ντειες ποι­νές σε πε­ρί­πτω­ση άρ­νη­σης κλπ) και την κοι­νω­νι­κή κα­τα­κραυ­γή που προ­κά­λε­σε, ωθώ­ντας τον Ζε­λέν­σκι να πα­ρα­δε­χτεί ότι το θέμα «είναι ευαί­σθη­το» κι ότι τα εξα­να­γκα­στι­κά μέτρα «δεν είναι δη­μο­φι­λή». Πέρα από τους πο­λι­τι­κούς δι­σταγ­μούς του Ζε­λέν­σκι, υπάρ­χουν και άλλοι υπο­λο­γι­σμοί –που ανα­δει­κνύ­ουν την ευ­ρύ­τε­ρη διά­στα­ση της λει­ψαν­δρί­ας. Στη δια­φω­νία με το Επι­τε­λείο, ο Ου­κρα­νός πρό­ε­δρος επε­σή­μα­νε ότι δεν πρό­κει­ται απλώς για τη δυ­σκο­λία να βρε­θούν «άλλες 500.000 στρα­τιώ­τες». Αλλά και για το γε­γο­νός ότι για την (οι­κο­νο­μι­κή) συ­ντή­ρη­ση κάθε ενός στρα­τευ­μέ­νου απαι­τού­νται άλλοι 3 ερ­γα­ζό­με­νοι στην οι­κο­νο­μία. Πρό­σφα­τα, το ου­κρα­νι­κό κρά­τος ανα­κοί­νω­σε ότι στα­μα­τά να πα­ρέ­χει προ­ξε­νι­κές υπη­ρε­σί­ες στους άντρες στρα­τεύ­σι­μης ηλι­κί­ας που βρί­σκο­νται στο εξω­τε­ρι­κό (800.000 υπο­λο­γί­ζο­νται στην ΕΕ). Ενώ μαζί με τις ροές εξό­δου αντρών από τη χώρα, αυ­ξά­νο­νται τα κρού­σμα­τα σκλη­ρής κα­τα­σταλ­τι­κής αντι­με­τώ­πι­σης όσων εντο­πι­στούν να επι­χει­ρούν να φύ­γουν. 

Στρα­τιω­τι­κή βο­ή­θεια

Στο ζή­τη­μα της έλ­λει­ψης πυ­ρο­μα­χι­κών και μέσων αε­ρά­μυ­νας, η κυ­βέρ­νη­ση Ζε­λέν­σκι βρήκε μια λύση. Μετά από 6 πε­ρί­που μήνες πα­ρά­λυ­σης, ελιγ­μών και πα­ζα­ριών, το αμε­ρι­κα­νι­κό Κο­γκρέ­σο ενέ­κρι­νε ένα νέο πα­κέ­το δε­κά­δων δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων που αφορά τη ροή στρα­τιω­τι­κής βο­ή­θειας από το Πε­ντά­γω­νο προς την Ου­κρα­νία, το Ισ­ρα­ήλ και την Ταϊ­βάν. 

Υπό την πίεση προ­βλέ­ψε­ων κα­τάρ­ρευ­σης του ου­κρα­νι­κού στρα­τού, αλλά  και ιδιαί­τε­ρα στο κλίμα «επι­τα­κτι­κής ανά­γκης υπε­ρά­σπι­σης του Ισ­ρα­ήλ» (μετά την πυ­ραυ­λι­κή απά­ντη­ση της Τε­χε­ρά­νης στο προ­κλη­τι­κό χτύ­πη­μα κατά της ιρα­νι­κής πρε­σβεί­ας στη Συρία), ο Ρε­που­μπλι­κά­νος Πρό­ε­δρος της Βου­λής Μάικ Τζόν­σον πιέ­στη­κε να άρει τις εν­στά­σεις του και να φέρει προς ψή­φι­ση τις πο­λε­μι­κές δα­πά­νες και για την Ου­κρα­νία και για το Ισ­ρα­ήλ ως «πα­κέ­το» (ενώ μέχρι πρό­τι­νος αρ­νού­νταν, θέ­λο­ντας να διευ­κο­λύ­νει τους Ρε­που­μπλι­κά­νους συ­να­δέλ­φους του να στη­ρί­ξουν το Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ χωρίς να εγκρί­νουν στή­ρι­ξη στην Ου­κρα­νία).

Είχε προη­γη­θεί η με­τα­τό­πι­ση του Τραμπ, ο οποί­ος με τη λιτή δή­λω­ση «υπο­στη­ρί­ζω τον Πρό­ε­δρο της Βου­λής», κά­λυ­ψε τον Τζόν­σον απέ­να­ντι στις ορ­γι­σμέ­νες επι­θέ­σεις της ακρο­δε­ξιάς πτέ­ρυ­γας του Ρε­που­μπλι­κα­νι­κού Κόμ­μα­τος, η οποία τον πε­ρα­σμέ­νο Οκτώ­βρη είχε ανα­τρέ­ψει τον προη­γού­με­νο πρό­ε­δρο και έχει ανα­δεί­ξει τον Τζόν­σον ακρι­βώς για να μπλο­κά­ρει τη συ­νέ­χεια της οι­κο­νο­μι­κής-στρα­τιω­τι­κής στή­ρι­ξης στο Κίεβο. 

Έχει τεκ­μη­ριω­θεί και από φι­λο-ρω­σι­κές και φι­λο-ου­κρα­νι­κές πηγές (με δια­φο­ρε­τι­κά πο­λι­τι­κά-επι­κοι­νω­νια­κά κί­νη­τρα) ότι στα 60 δισ. του πα­κέ­του που αφο­ρού­σαν την Ου­κρα­νία, πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται χρή­μα­τα που θα κα­τευ­θυν­θούν στην ανα­πλή­ρω­ση του αμε­ρι­κα­νι­κού οπλο­στα­σί­ου, χρή­μα­τα που αφο­ρούν δυ­να­τό­τη­τες μελ­λο­ντι­κών πα­ραγ­γε­λιών του Πε­ντα­γώ­νου σε αμε­ρι­κα­νι­κές οπλο­βιο­μη­χα­νί­ες ασφα­λώς, χρή­μα­τα για αμε­ρι­κα­νι­κές-να­τοϊ­κές «υπο­δο­μές» γε­νι­κώς στην Ευ­ρώ­πη, κι ένα τμήμα μόνο θα φτά­σει στο Κίεβο. Αυτά έχουν μια αξία ως υπεν­θύ­μι­ση τις προ­τε­ραιό­τη­τες, τα κί­νη­τρα και τη μορφή της «αμε­ρι­κα­νι­κής βο­ή­θειας». Πα­ρό­λα αυτά, είναι προ­φα­νές ότι το πα­κέ­το θα συμ­βά­λει στη στή­ρι­ξη των δυ­να­το­τή­των του ου­κρα­νι­κού στρα­τού.  

Όμως το πρό­βλη­μα των αν­θρώ­πι­νων απω­λειών, του ηθι­κού, της διά­θε­σης για συμ­με­το­χή στον πό­λε­μο, των ανα­γκαί­ων οι­κο­νο­μι­κών πόρων (πέρα από τις εξο­πλι­στι­κούς), είναι βα­θύ­τε­ρα πο­λι­τι­κό και η ου­κρα­νι­κή αστι­κή ηγε­σία δεν θα μπο­ρέ­σει να το λύσει επεν­δύ­ο­ντας στην εξω­τε­ρι­κή βο­ή­θεια. 

Ρωσία

Σε προη­γού­με­να φύλλα έχου­με πε­ρι­γρά­ψει πιο ανα­λυ­τι­κά την κα­τά­στα­ση του ρω­σι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, που δεί­χνει -σε αυτό το «φεγ­γά­ρι»- να ενι­σχύ­ει τις προ­ο­πτι­κές του «πο­λέ­μου φθο­ράς και αντο­χής» στον οποίο έχει επεν­δύ­σει η Μόσχα μετά την απο­τυ­χία του αρ­χι­κού σχε­δια­σμού της στα 2022. Εν συ­ντο­μία, η «οι­κο­νο­μία των όπλων» (με τον προ­σα­να­το­λι­σμό της πα­ρα­γω­γής στους διαρ­κείς εξο­πλι­σμούς), συν­δυα­σμέ­νη με την «πε­τρε­λαϊ­κή οι­κο­νο­μία» (που εξα­κο­λου­θεί να απο­φέ­ρει με­γά­λα έσοδα στα κρα­τι­κά τα­μεία) έχουν συ­ντη­ρή­σει τις δυ­να­τό­τη­τες του ρω­σι­κού κρά­τους να «επι­πλέ­ει» μέσα στις απαι­τή­σεις ενός μα­κρο­χρό­νιου πο­λέ­μου και τις δυ­σκο­λί­ες των κυ­ρώ­σε­ων. Μπο­ρεί επί­σης να συ­ντη­ρεί/ανα­νε­ώ­νει (εν μέσω διαρ­κών μα­ζι­κών απω­λειών) έναν στρα­τό επαγ­γελ­μα­τιών «συμ­βα­σιού­χων», προ­σφέ­ρο­ντας απο­λα­βές πολύ με­γα­λύ­τε­ρες από εκεί­νες του μέσου ερ­γά­τη. 

Τα όρια αυτής της δυ­να­τό­τη­τας και οι πι­θα­νό­τη­τες να υπο­νο­μευ­τεί από εσω­τε­ρι­κές εξε­λί­ξεις και πιέ­σεις είναι επί­σης γνω­στά: Αφο­ρούν είτε την «αντι­συ­σπεί­ρω­ση» που προ­κα­λεί (πχ με­τα­ξύ μου­σουλ­μά­νων και εθνο­τι­κών μειο­νο­τή­των) η κρα­τι­κή από­πει­ρα συ­σπεί­ρω­σης γύρω από τον Με­γα­λο­ρω­σι­κό – Χρι­στια­νορ­θό­δο­ξο εθνι­κι­σμό, είτε το πιε­σμέ­νο βιο­τι­κό επί­πε­δο καθώς ο πό­λε­μος απορ­ρο­φά τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό, είτε την αγω­νία και το θυμό των συγ­γε­νών των στρα­τευ­μέ­νων. Μια κα­μπά­νια αρ­κε­τών γυ­ναι­κών, για την επι­στρο­φή των συ­ζύ­γων τους, η οποία ξε­κί­νη­σε με­τριο­πα­θώς αλλά τμή­μα­τά της ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποιού­νται και ως προς την γε­νι­κό­τε­ρη στάση τους απέ­να­ντι στις Αρχές και ως προς την ενα­ντί­ω­σή τους συ­νο­λι­κό­τε­ρα στον πό­λε­μο, είναι ένα μικρό δείγ­μα αυτής της προ­ο­πτι­κής όσο ο πό­λε­μος μα­κραί­νει. 

Αλλά στο σή­με­ρα, η συ­γκυ­ρία ευ­νο­εί τη Μόσχα. Επι­χει­ρη­σια­κά, το εν­δια­φέ­ρον έχει στρα­φεί στο Τσά­σιβ Γιαρ, στο οποίο συ­γκε­ντρώ­νο­νται μα­ζι­κά ρω­σι­κές και ου­κρα­νι­κές δυ­νά­μεις για μια με­γά­λη μάχη για τον έλεγ­χο της πόλης. Σε αντί­θε­ση με την κυ­ρί­ως συμ­βο­λι­κή «μάχη του Μπαχ­μούτ», εδώ υπάρ­χει επί­δι­κο. Πρό­κει­ται για πόλη σε ευ­νοϊ­κό στρα­τη­γι­κό ύψωμα που διευ­κο­λύ­νει τον δρόμο προς το Σλα­βιάνσκ και το Κρα­μα­τόρσκ, τις καλά οχυ­ρω­μέ­νες πό­λεις που δια­τη­ρεί υπό τον έλεγ­χό της η ου­κρα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση στην πε­ρι­φέ­ρεια του Ντο­νιέ­τσκ. 

Η δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση αντι­με­τω­πί­ζει τις ση­με­ρι­νές ρω­σι­κές επι­χει­ρή­σεις ως πρε­λού­διο, προ­βλέ­πο­ντας μια «με­γά­λη θε­ρι­νή επί­θε­ση». Αυτή -αν πέσει το Τσά­σιβ Γιαρ- μπο­ρεί να βάζει στόχο την ολο­κλή­ρω­ση της κα­τά­κτη­σης του Ντο­νιέ­τσκ. Δεν απο­κλεί­ε­ται να πε­ρι­λαμ­βά­νει και από­πει­ρα κα­τά­λη­ψης του Χαρ­κό­βου. Αυτή η με­γά­λη και ση­μα­ντι­κή πόλη έχει δε­χτεί το πιο ανε­λέ­η­το σφυ­ρο­κό­πη­μα σε όλες τις υπο­δο­μές της. Από πολ­λούς θε­ω­ρεί­ται προ­α­ναγ­γε­λία χερ­σαί­ας ει­σβο­λής. Αν και κά­ποιοι Ρώσοι «στρα­τιω­τι­κοί μπλό­γκερ» πε­ρι­γρά­φουν και ένα πιο βάρ­βα­ρο σε­νά­ριο: την «με­θο­δι­κή κα­τα­στρο­φή των υπο­δο­μών» που -χω­ρίς να χρεια­στεί χερ­σαία επι­χεί­ρη­ση- θα με­τα­τρέ­ψει το Χάρ­κο­βο σε «γκρί­ζα ζώνη», σε «μέρος όπου είναι απί­θα­νο να ζήσει κα­νείς». 

Αν και αξί­ζει να ση­μειώ­σου­με (για την δια­φη­μι­σμέ­νη «προ­έ­λα­ση» των ρω­σι­κών δυ­νά­με­ων) ότι ενό­ψει κα­λο­και­ριού, ο στρα­τός ει­σβο­λής στην ουσία ξα­να­βά­ζει στον εαυτό του τα ίδια ακρι­βώς κα­θή­κο­ντα τα οποία είχε και πριν… 2 χρό­νια, η επι­τυ­χία αυτών των στό­χων σε μια «θε­ρι­νή επί­θε­ση» θα απο­τε­λεί ένα γε­γο­νός-κα­μπή στην πο­ρεία του πο­λέ­μου. 

Δια­θέ­σεις

Σε αυτό το υπό­βα­θρο, οι δη­λώ­σεις Ρώσων αξιω­μα­τού­χων συ­νε­χί­ζουν να εκ­πέ­μπουν «διπλό μή­νυ­μα» ως προς τους στό­χους της Μό­σχας. 

Αφε­νός, γί­νο­νται ανα­φο­ρές στις ει­ρη­νευ­τι­κές συ­νο­μι­λί­ες της άνοι­ξης του 2022 ως «βάση συ­ζή­τη­σης», που εξα­κο­λου­θεί να εν­δια­φέ­ρει τη Ρωσία, αλλά «παίρ­νο­ντας υπόψη τις αλ­λα­γές που προ­κύ­πτουν εν τω με­τα­ξύ στο έδα­φος» -μια ανα­φο­ρά στις 4 επαρ­χί­ες που δεν ελέγ­χει απο­λύ­τως ο ρω­σι­κός στρα­τός αλλά έχει εδραιω­μέ­νη πα­ρου­σία σε μέρος τους και έχει ανα­κοι­νώ­σει επί­ση­μα την προ­σάρ­τη­σή τους.  

Αφε­τέ­ρου, δεν λεί­πουν οι επί­μο­νες ανα­φο­ρές στην ανά­γκη να «πάψει να υπάρ­χει Ου­κρα­νία», στον στόχο «επι­στρο­φής της Οδη­σού στη Ρωσία», στην πε­ρι­γρα­φή του Κιέ­βου ως «ιστο­ρι­κά πο­λύ­τι­μο για τη Ρωσία» και ταυ­τό­χρο­να ως «κέ­ντρο εκ­δή­λω­σης των εξω­τε­ρι­κών συ­νω­μο­σιών ενα­ντί­ον της» (όσο μένει «απο­σπα­σμέ­νο» από τη Μη­τέ­ρα Ρωσία).  

Στην ου­κρα­νι­κή πλευ­ρά, ενώ έχει εμπε­δω­θεί ότι βρί­σκε­ται σε φάση σκλη­ρής και δύ­σκο­λης άμυ­νας και έχουν εγκα­τα­λει­φθεί -προς το πα­ρόν- τα με­γά­λα λόγια περί «ανά­κτη­σης και της Κρι­μαί­ας», επι­σή­μως εξα­κο­λου­θεί να απορ­ρί­πτε­ται κάθε εκ­δο­χή «γης για ει­ρή­νη» ως «συν­θη­κο­λό­γη­ση». Δη­λώ­νο­ντας ότι δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει καμιά εμπι­στο­σύ­νη σε όποιες δε­σμεύ­σεις του Πού­τιν, το Κίεβο ου­σια­στι­κά συν­δέ­ει τις προ­ο­πτι­κές ει­ρή­νευ­σης απο­κλει­στι­κά με μια απο­φα­σι­στι­κή στρα­τιω­τι­κή ήττα της Μό­σχας. 

Στην Ουά­σινγ­κτον, η 6μηνη πε­ρι­πέ­τεια του «πα­κέ­του βο­ή­θειας» και ο τρό­πος που τε­λι­κά εγκρί­θη­κε απο­τυ­πώ­νει τις δια­φω­νί­ες μέσα στο κρά­τος. Αλλά η συ­ναί­νε­ση που επι­τεύ­χθη­κε τε­λι­κά έστει­λε ένα σήμα ότι εξα­κο­λου­θεί να κυ­ριαρ­χεί η γραμ­μή -του­λά­χι­στον- απο­τρο­πής μιας απο­φα­σι­στι­κής ρω­σι­κής νίκης στην Ου­κρα­νία, με γε­ω­πο­λι­τι­κούς υπο­λο­γι­σμούς που ξε­κι­νά­νε από την Πο­λω­νία και φτά­νουν στον Ει­ρη­νι­κό. Η συμ­φω­νία σε αυτόν τον «μί­νι­μουμ» στόχο, ενο­ποιεί προς ώρας τους θερ­μούς οπα­δούς της επι­δί­ω­ξης μιας «στρα­τη­γι­κής ήττας της Ρω­σί­ας» και όσους θα ήθε­λαν να απε­γκλω­βι­στούν οι ΗΠΑ από αυτό το μέ­τω­πο, αλλά όχι πριν προ­κύ­ψει κά­ποια συμ­φω­νία που να διευ­θε­τεί ή να πα­γώ­νει τη σύρ­ρα­ξη. 

Αυτό το κλίμα, που εί­χα­με πε­ρι­γρά­ψει στην επέ­τειο 2 χρό­νων από την ει­σβο­λή με τον τίτλο «Ο πό­λε­μος θα συ­νε­χι­στεί και στη διάρ­κεια του 2024», χα­μη­λώ­νει τις προσ­δο­κί­ες για τη διε­θνή διά­σκε­ψη που θα γίνει στα μέσα Ιούνη στην Ελ­βε­τία. Ωστό­σο από όλες τις δια­σκέ­ψεις που έχουν προη­γη­θεί, η συ­γκε­κρι­μέ­νη ξε­χω­ρί­ζει για μια σειρά λό­γους. 

Ελ­βε­τία

Κα­ταρ­χήν επει­δή είναι πρω­το­βου­λία και διορ­γά­νω­ση του ελ­βε­τι­κού κρά­τους με το γνω­στό ιστο­ρι­κό του ρόλο στο «διε­θνή κα­τα­με­ρι­σμό ερ­γα­σιών». Ασφα­λώς, η συμ­με­το­χή της Ελ­βε­τί­ας στις κυ­ρώ­σεις αντι­με­τω­πί­στη­κε με κα­ταγ­γε­λί­ες της Μό­σχας περί ακύ­ρω­σης του ρόλου «ου­δε­τε­ρό­τη­τας», αλλά οι «κακές γλώσ­σες» ισχυ­ρί­ζο­νται ότι η συ­νερ­γα­σία της Ελ­βε­τί­ας με το μπλοκ των κυ­ρώ­σε­ων γί­νε­ται με έναν τρόπο αρ­κε­τά… «ελ­βε­τι­κό».

Έπει­τα είναι η πρώτη διά­σκε­ψη της οποί­ας οι ίδιοι οι διορ­γα­νω­τές δη­λώ­νουν με­γά­λες φι­λο­δο­ξί­ες. Σε αντί­θε­ση με τις γε­νι­κό­λο­γες δια­κη­ρύ­ξεις «ανά­γκης να συ­ζη­τή­σου­με» άλλων προ­σπα­θειών, η ελ­βε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση δη­λώ­νει έτοι­μη να «πα­τή­σει πάνω στα πε­πραγ­μέ­να και τη συσ­σω­ρευ­μέ­νη εμπει­ρία προη­γού­με­νων συ­ζη­τή­σε­ων» για να εκ­κι­νή­σει τον Ιούνη μια «δια­δι­κα­σία προς την επί­τευ­ξη ει­ρή­νης». 

Τέλος, αν και -όπως και σε προη­γού­με­νες συ­σκέ­ψεις- δεν έχει κα­λε­στεί η Ρωσία, προ­κα­λώ­ντας τον Πού­τιν να χα­ρα­κτη­ρί­σει την πρω­το­βου­λία ως κενή νο­ή­μα­τος, είναι ρητά δια­τυ­πω­μέ­νη η ελ­βε­τι­κή πρό­θε­ση να προ­σέλ­θει και η ρω­σι­κή πλευ­ρά στα επό­με­να στά­δια της «δια­δι­κα­σί­ας».

Η ελ­βε­τι­κή πρω­το­βου­λία μπο­ρεί να απο­δει­χθεί πυ­ρο­τέ­χνη­μα. Ακόμα κι αν πα­ρά­ξει απο­τέ­λε­σμα, θα πρό­κει­ται μόνο για το πρώτο βήμα μιας «δια­δι­κα­σί­ας» που θα τρα­βή­ξει σε βάθος. Για τις προ­ο­πτι­κές να ανοί­ξει όντως ένα τέ­τοιο πα­ράλ­λη­λο-δι­πλω­μα­τι­κό μέ­τω­πο, ενώ θα μένει ενερ­γό το στρα­τιω­τι­κό, θα μά­θου­με πε­ρισ­σό­τε­ρα μετά την έκ­βα­ση της διά­σκε­ψης. 

Ει­ρή­νη;

Πρό­σφα­τα ένα ερευ­νη­τι­κό ρε­πορ­τάζ εξέ­τα­σε έγ­γρα­φα που δεν είχαν δη­μο­σιευ­τεί, συ­νο­μί­λη­σε με Ρώ­σους και Ου­κρα­νούς αξιω­μα­τού­χους και δια­πί­στω­σε ότι τον Απρί­λη του 2022, αρ­κε­τά ση­μεία τρι­βής δεν είχαν ακόμα επι­λυ­θεί, αλλά «και ο Ζε­λέν­σκι και ο Πού­τιν είχαν δεί­ξει προ­θυ­μία να συ­ζη­τή­σουν υπο­χω­ρή­σεις που φά­ντα­ζαν αδια­νό­η­τες», ενώ απο­κά­λυ­πτε ότι οι ανταλ­λα­γές προ­σχε­δί­ων συ­νε­χί­στη­καν για ένα διά­στη­μα και μετά την απο­κά­λυ­ψη των ρω­σι­κών εγκλη­μά­των στην Μπού­τσα (που σύμ­φω­να με την ου­κρα­νι­κή αφή­γη­ση πεί­σμω­σε τον Ζε­λέν­σκι) και μετά την επί­σκε­ψη Μπό­ρις Τζόν­σον στο Κίεβο (που σύμ­φω­να με τη ρω­σι­κή αφή­γη­ση, με­τέ­φε­ρε «δυ­τι­κή εντο­λή» να τερ­μα­τι­στεί η δι­πλω­μα­τία). 

Το γε­νι­κό πε­ρί­γραμ­μα της «ατζέ­ντας» του Απρί­λη του 2022 (ου­δέ­τε­ρη στρα­τιω­τι­κά Ου­κρα­νία, από­συρ­ση του ρω­σι­κού στρα­τού από τα εδάφη που κα­τέ­λα­βε και 15ετή δια­πραγ­μά­τευ­ση για πο­λι­τι­κή λύση των ζη­τη­μά­των του Ντον­μπάς και της Κρι­μαί­ας, πο­λυ­με­ρείς εγ­γυ­η­τι­κές συμ­φω­νί­ες κλπ) εξα­κο­λου­θεί να πε­ρι­γρά­φει μια λύση. 

Αλλά μετά από 2 χρό­νια πο­λέ­μου, εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες νε­κρούς, τις αλ­λα­γές που προ­κά­λε­σε στο εσω­τε­ρι­κό των κρα­τών και των κοι­νω­νι­κών τους σχη­μα­τι­σμών, αλλά και τη «διε­θνο­ποί­η­ση» της αντι­πα­ρά­θε­σης, μοιά­ζει ευ­σε­βής πόθος των συ­ντα­κτών η υπό­μνη­ση ότι «μπο­ρεί να ξα­να­δεί­ξουν μια τέ­τοια προ­θυ­μία» [για με­γά­λες υπο­χω­ρή­σεις]. 

Ενώ έκτο­τε μπή­καν σε κί­νη­ση πολύ ευ­ρύ­τε­ρες διερ­γα­σί­ες: Επα­νε­ξο­πλι­σμός της Ευ­ρώ­πης, επέ­κτα­ση των δυ­τι­κών κυ­ρώ­σε­ων, διεύ­ρυν­ση του ΝΑΤΟ, ιδε­ο­λο­γι­κή-ρη­το­ρι­κή ανα­πλαι­σί­ω­ση του πο­λέ­μου από τη Μόσχα ως «ένα επει­σό­διο στον προ­αιώ­νιο αγώνα ενά­ντια στη συλ­λο­γι­κή Δύση», εκα­τέ­ρω­θεν κι­νή­σεις κι απει­λές που αφο­ρούν την Μολ­δα­βία, την Βαλ­τι­κή, τη Σκαν­δι­ναυία. 

Σε αυτόν τον νέο κόσμο που ανα­δύ­ε­ται γύρω μας, που ξε­περ­νά τον ίδιο τον ου­κρα­νι­κό πό­λε­μο, μια δί­καιη και διαρ­κής ει­ρή­νη είναι υπό­θε­ση των αγώ­νων των ερ­γα­ζο­μέ­νων κι όχι των δι­πλω­μα­τών. Η επι­δί­ω­ξή της συν­δέ­ε­ται άρ­ρη­κτα με τον αγώνα για την ανα­τρο­πή του κοι­νω­νι­κού συ­στή­μα­τος που στις κρί­σεις του σπρώ­χνει εγ­γε­νώς την αν­θρω­πό­τη­τα προς νέα σφα­γεία, ανε­ξάρ­τη­τα από τη «σω­φρο­σύ­νη» που μπο­ρεί να επι­κρα­τεί ή όχι στα εκά­στο­τε πο­λι­τι­κά επι­τε­λεία…

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά