Τρίτο μνημόνιο χαρακτηρίστηκε, σωστά, από πολλούς το πολυνομοσχέδιο που η κυβερνητική πλειοψηφία ψήφισε στις 30/3. Η δημόσια συζήτηση επικεντρώθηκε κυρίως στο άρθρο για τις τράπεζες, σκιάζοντας τα πολύ σοβαρά άρθρα που περιγράφουν το ξήλωμα των εργατικών δικαιωμάτων που έχουν απομείνει.

Το συλ­λο­γι­κό ερ­γα­τι­κό δί­καιο, όπως το ξέ­ρα­με και όπως σε αυτό απο­τυ­πώ­νο­νταν οι κα­τα­κτή­σεις αγώ­νων πολ­λών δε­κα­ε­τιών, ανα­τρέ­πε­ται. Ένα προς ένα αυτά τα άρθρα, όπως και τα αντί­στοι­χα των προη­γού­με­νων μνη­μο­νί­ων, απο­δει­κνύ­ουν ότι στό­χος της κυ­ρί­αρ­χης τάξης είναι το ξε­πέ­ρα­σμα της κρί­σης προς όφε­λός της. Και αυτό έχει μια από­λυ­τη προ­ϋ­πό­θε­ση: τη συ­ντρι­βή των ερ­γα­ζό­με­νων τά­ξε­ων. Τη σύν­θλι­ψη του ερ­γα­τι­κού κό­στους, μι­σθο­λο­γι­κού και μη, την κυ­ριαρ­χία των ελα­στι­κών σχέ­σε­ων ερ­γα­σί­ας, το φθηνό ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό, που πλέον εξα­το­μι­κευ­μέ­νο δεν θα μπο­ρεί να δια­σώ­σει το οτι­δή­πο­τε. 

Στό­χος
Ο στό­χος ομο­λο­γεί­ται στην ίδια την αι­τιο­λο­γι­κή έκ­θε­ση του πο­λυ­νο­μο­σχε­δί­ου, με την προ­σπά­θεια, βέ­βαια, να χρυ­σω­θεί το χάπι. Η ει­σα­γω­γή στα άρθρα της αντι­με­ταρ­ρύθ­μι­σης σε βάρος του ασφα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος ξε­κι­νά­ει ως εξής: «Με την πε­ρί­πτω­ση 1 επι­διώ­κε­ται η βελ­τί­ω­ση της αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας των επι­χει­ρή­σε­ων, μέσω της μεί­ω­σης του ερ­γο­δο­τι­κού κό­στους, και η αύ­ξη­ση της ζή­τη­σης της ερ­γα­σί­ας». Πα­ρα­κά­τω, για να δι­καιο­λο­γή­σουν τα αδι­καιο­λό­γη­τα, πα­ρα­δέ­χο­νται ότι οι επι­χει­ρή­σεις έχουν μικρό φο­ρο­λο­γι­κό κό­στος, συ­γκρι­τι­κά με τον Μ.Ο. στην ΕΕ, αλλά ισχυ­ρί­ζο­νται ότι είναι αυ­ξη­μέ­νη η ερ­γο­δο­τι­κή ασφα­λι­στι­κή ει­σφο­ρά. Βέ­βαια, τα άρθρα μειώ­νουν για τους ερ­γο­δό­τες την ει­σφο­ρά και δεν πε­ρι­λαμ­βά­νουν την οποια­δή­πο­τε πρό­νοια για την αύ­ξη­ση της συμ­με­το­χής του κε­φα­λαί­ου στα φο­ρο­λο­γι­κά βάρη που υπο­τί­θε­ται ότι θα «σώ­σουν τη χώρα», θα «απο­μειώ­σουν» το χρέος και θα γίνει η επι­τυ­χη­μέ­νη «έξο­δος στις αγο­ρές».

Έτσι, λοι­πόν, οι ερ­γο­δό­τες θα βά­ζουν στην τσέπη 1 δισ. ευρώ ετη­σί­ως, τα Τα­μεία θα χά­νουν άλλα 2 δισ. από την κα­τάρ­γη­ση των κοι­νω­νι­κών πόρων, με πρώτο απο­τέ­λε­σμα να κα­ταρ­γού­νται τα οι­κο­γε­νεια­κά επι­δό­μα­τα, το επί­δο­μα μη­τρό­τη­τας και το επί­δο­μα στρα­τεύ­σι­μου που χο­ρη­γού­νταν από τον ΟΑΕΔ. Μα­κρο­πρό­θε­σμα, σε συν­δυα­σμό με άλ­λους πα­ρά­γο­ντες, τα Τα­μεία θα κα­ταρ­ρεύ­σουν. Έτσι ώστε να προ­ε­τοι­μα­στού­με για την 1/1/15 (ρύθ­μι­ση του πρώ­του μνη­μο­νί­ου) όπου το κρά­τος θα εγ­γυά­ται μόνο το ποσόν των 360 ευρώ ως βα­σι­κή σύ­ντα­ξη. Συγ­χρό­νως, θέ­λουν να κρύ­ψουν ότι η προη­γού­με­νη μεί­ω­ση των ερ­γο­δο­τι­κών ει­σφο­ρών κατά 1,1% στέ­ρη­σε από τα Τα­μεία και τον ΟΑΕΔ πο­λύ­τι­μα έσοδα και δεν δη­μιούρ­γη­σε την οποια­δή­πο­τε θέση ερ­γα­σί­ας. 

Ούτε σε αυτό, όμως, μας αφή­νουν αμ­φι­βο­λία. Το τι θέ­σεις ερ­γα­σί­ας απαι­τούν και χρειά­ζο­νται μας το πε­ρι­γρά­φουν τα άρθρα που επε­κτεί­νουν και διευ­κο­λύ­νουν την εφαρ­μο­γή της «ενοι­κια­ζό­με­νης» ερ­γα­σί­ας σε όλους τους κλά­δους της οι­κο­νο­μί­ας και κυ­ρί­ως στην οι­κο­δο­μή και τα με­γά­λα έργα. Η ει­σα­γω­γή για τα άρθρα αυτά πάλι είναι απο­κα­λυ­πτι­κή του στό­χου: «Η ενί­σχυ­ση της ανα­διάρ­θρω­σης των επι­χει­ρή­σε­ων με σκοπό τη βιω­σι­μό­τη­τά τους». Και εδώ υπάρ­χει, επί­σης, ένα φύλλο συκής: η πα­ρό­τρυν­ση για απο­φυ­γή της προ­σω­ρι­νής ερ­γα­σί­ας, αν και τα άρθρα που ακο­λου­θούν τη διευ­κο­λύ­νουν σε απί­στευ­το βαθμό. 

Στο όνομα, λοι­πόν, όλων αυτών οι κα­τα­σκευα­στι­κές εται­ρεί­ες, οι κάθε λογής «Μπο­μπο­λαί­οι», θα κά­νουν επι­κερ­δείς μπίζ­νες σε βάρος των ερ­γα­ζο­μέ­νων που θα δου­λέ­ψουν στα δη­μό­σια έργα. Ταυ­τό­χρο­να, η ενοι­κια­ζό­με­νη ερ­γα­σία θα μπει στο Δη­μό­σιο. Διότι η δια­θε­σι­μό­τη­τα, οι απο­λύ­σεις, δεν γί­νο­νται επει­δή έχου­με υπερ­πλη­θώ­ρα δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων, αλλά επει­δή αυτοί αμεί­βο­νταν στοι­χειω­δώς αξιο­πρε­πώς, με όρους στα­θε­ρής και μό­νι­μης ερ­γα­σί­ας. 

Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Πάλι στο όνομα της διευ­κό­λυν­σης των επι­χει­ρή­σε­ων και δήθεν για την κα­τα­πο­λέ­μη­ση της ανερ­γί­ας, από 1/1/17 κα­ταρ­γού­νται οι τριε­τί­ες και οι αντί­στοι­χες αυ­ξή­σεις που σή­μαι­ναν αυτές πάνω στον ει­σα­γω­γι­κό μισθό. Να θυ­μί­σου­με ότι με το προη­γού­με­νο μνη­μό­νιο είχαν πα­γώ­σει προ­σω­ρι­νά και τώρα κα­ταρ­γού­νται διά πα­ντός. Πρώτο βήμα είναι η μεί­ω­ση κατά 50% των τριε­τιών όσων είναι μα­κρο­χρό­νια άνερ­γοι. Κάτι που δεν ση­μαί­νει παρά την ανα­κύ­κλω­ση φτη­νού ερ­γα­τι­κού δυ­να­μι­κού που πρώτο θύμα της είναι πά­ντο­τε οι άνερ­γοι. 

Μι­σθοί
Η κα­θή­λω­ση του κα­τώ­τε­ρου μι­σθού στα 586 ευρώ μει­κτά για τους ερ­γα­ζό­με­νους άνω των 25 ετών και στα 511 μει­κτά για τους κάτω των 25, ούτε αυτή είναι αρ­κε­τή για τους κα­πι­τα­λι­στές. Έτσι, καλά θαμ­μέ­νη ανά­με­σα σε ρυθ­μί­σεις που αφο­ρούν την υγιει­νή και την ασφά­λεια των ερ­γα­ζο­μέ­νων, υπάρ­χει διά­τα­ξη που ανα­φέ­ρε­ται στον νέο ελά­χι­στο νο­μο­θε­τη­μέ­νο μισθό, που ως τέ­τοιος «νο­εί­ται μια μο­να­δι­κή αξία (ποσό) ΑΝΑ­ΦΟ­ΡΑΣ». Προ­φα­νώς πρό­κει­ται για ένα συ­νο­λι­κό ποσό ως κα­τώ­φλι ελά­χι­στης κα­τα­βαλ­λό­με­νης αμοι­βής. 

Όλα αυτά πη­γαί­νουν μαζί με την απε­λευ­θέ­ρω­ση του ωρα­ρί­ου. Για να μη μεί­νουν πα­ρα­πο­νε­μέ­νοι οι με­γά­λοι εμπο­ρι­κοί και ξε­νο­δο­χεια­κοί όμι­λοι, ως επι­πλέ­ον δώρο θα έχουν τη λει­τουρ­γία των κα­τα­στη­μά­των και τις 52 Κυ­ρια­κές του χρό­νου, πι­λο­τι­κά σε τρεις του­ρι­στι­κές πε­ριο­χές. 

Πα­ράλ­λη­λα, άρθρο του νο­μο­σχε­δί­ου κα­ταρ­γεί δια­τά­ξεις προη­γού­με­νου νόμου, οι οποί­ες αφο­ρούν στη δυ­να­τό­τη­τα αυ­τα­σφά­λι­σης και στα αντι­κί­νη­τρα, δη­λα­δή τη συμ­με­το­χή του ερ­γο­δό­τη στο κό­στος της, σε πε­ρι­πτώ­σεις από­λυ­σης ερ­γα­ζο­μέ­νων κοντά στο όριο συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης, ηλι­κί­ας με­τα­ξύ 55-64 ετών. Το απο­τέ­λε­σμα θα είναι όχι μόνο να διευ­κο­λύ­νε­ται η από­λυ­σή τους, αλλά και να χά­νε­ται η όποια δυ­να­τό­τη­τα συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης έχουν. 

Όλα λοι­πόν για την ερ­γο­δο­σία. Δεν υπάρ­χει το οτι­δή­πο­τε που να αναι­ρεί τη μέχρι τώρα εμπει­ρία. Κάθε διευ­κό­λυν­ση που δό­θη­κε στους ερ­γο­δό­τες λει­τούρ­γη­σε ώστε είτε κά­ποιοι από αυ­τούς -οι πιο δυ­να­τοί- να έχουν κέρδη μέσα στην κρίση, είτε κά­ποιοι άλλοι -πιο αδύ­να­τοι- να δια­σώ­ζο­νται. 
Τα στοι­χεία για τους ερ­γα­ζο­μέ­νους είναι ακρι­βώς τα αντί­θε­τα. Η ανερ­γία καλ­πά­ζει, η αδή­λω­τη και ανα­σφά­λι­στη ερ­γα­σία γί­νε­ται κα­νό­νας. Η με­ρι­κή και η εκ πε­ρι­τρο­πής απα­σχό­λη­ση επε­κτεί­νε­ται, ενώ χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νοι πα­ρα­μέ­νουν απλή­ρω­τοι. 

Ο ένας νόμος «χτί­ζει» πάνω στον άλλο, τα απο­τε­λέ­σμα­τα του πρώ­του απο­θρα­σύ­νουν την ερ­γο­δο­σία, και πάνω σε αυτό το τε­τε­λε­σμέ­νο δη­μιουρ­γού­νται άλλα τε­τε­λε­σμέ­να, δια­μορ­φώ­νο­ντας νέες νο­μο­θε­τι­κές ρυθ­μί­σεις που επι­δει­νώ­νουν την κα­τά­στα­ση. Όσα ονο­μά­ζο­νται μη μι­σθο­λο­γι­κό κό­στος -για τα οποία γε­νιές ερ­γα­ζο­μέ­νων πλή­ρω­σαν και συ­νε­χί­ζουν να πλη­ρώ­νουν ακρι­βά- συρ­ρι­κνώ­νο­νται επι­κίν­δυ­να: το δι­καί­ω­μα στην υγεία, στην ασφά­λι­ση, στην παι­δεία. 

Τα γε­γο­νό­τα οδη­γούν σε ανα­πό­φευ­κτα συ­μπε­ρά­σμα­τα, σε ανα­γκαί­ες επι­λο­γές για το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα και την Αρι­στε­ρά. Στο πο­λυ­νο­μο­σχέ­διο, αλλά και τις απο­φά­σεις της ΕΕ, πε­ρι­γρά­φε­ται η συ­νέ­χι­ση των μνη­μο­νί­ων, είτε με τη μορφή εγ­χώ­ριων νόμων, είτε με τη μορφή του ευ­ρω­παϊ­κού υπερ-μνη­μο­νί­ου λι­τό­τη­τας. 

Αρι­στε­ρά
Οι ερ­γα­ζό­με­νοι παρά τη σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που έχει δια­μορ­φω­θεί, παρά την απα­ρά­δε­κτη στάση των συν­δι­κα­λι­στι­κών ηγε­σιών, δεν έχουν παρά να ορ­γα­νώ­σουν βήμα το βήμα την άμυνα και την αντε­πί­θε­σή τους. Κάθε ανα­πά­ντη­τη επί­θε­ση δια­μορ­φώ­νει χει­ρό­τε­ρη θέση για αυ­τούς, ισχυ­ρό­τε­ρες θέ­σεις για τον αντί­πα­λο. 

Για την Αρι­στε­ρά, στο σύ­νο­λό της, τα κα­θή­κο­ντα είναι τε­ρά­στια σε κι­νη­μα­τι­κό και πο­λι­τι­κό επί­πε­δο. Θα συ­γκε­ντρω­θού­με σε αυτά που αφο­ρούν τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, μια που η δική του τα­κτι­κή είναι αυτή που έχει συ­γκε­ντρώ­σει τις ελ­πί­δες πλα­τιών λαϊ­κών στρω­μά­των. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ θα πρέ­πει να ρίξει το βάρος του στο να κρα­τη­θεί η συλ­λο­γι­κό­τη­τα στους χώ­ρους δου­λειάς, στο να ενι­σχυ­θούν οι λαϊ­κοί αγώ­νες. Η πρό­τα­ση δυ­σπι­στί­ας ενά­ντια στον υπουρ­γό Οι­κο­νο­μι­κών Γ. Στουρ­νά­ρα, και ο τρό­πος που επέ­με­νε την πρώτη και τη δεύ­τε­ρη μέρα, έδωσε ένα σαφές σήμα: ακόμη και σε αυτά τα στενά όρια που αφή­νει η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δια­δι­κα­σία «θα αξιο­ποι­ή­σου­με κάθε δυ­να­τό μέσο, θα πα­λέ­ψου­με μέχρι το τέλος». 

Ήταν μια στάση που έδει­ξε απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα και γι' αυτό εν­θάρ­ρυ­νε τον κόσμο που χει­μά­ζε­ται από το μνη­μό­νιο. Όμως δεν φτά­νει αυτό, πρέ­πει να γίνει κα­θη­με­ρι­νή πρα­κτι­κή στους ερ­γα­τι­κούς χώ­ρους, στις γει­το­νιές, στους χώ­ρους της νε­ο­λαί­ας. Για να δια­μορ­φω­θεί το ρεύμα που θα ανα­τρέ­ψει την κυ­βέρ­νη­ση και τα μέτρα της. Τα αντα­να­κλα­στι­κά μας, ως ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, πρέ­πει να γί­νουν πιο γρή­γο­ρα, η δράση μας πιο μα­ζι­κή και μα­χη­τι­κή. Γιατί και εμείς χά­σα­με χρόνο ψά­χνο­ντας το πόσο είναι πραγ­μα­τι­κά το «κοι­νω­νι­κό μέ­ρι­σμα» και τι θα κά­νουν οι «αντάρ­τες του γά­λα­κτος», τη στιγ­μή που διέρ­ρε­αν οι σχε­δια­σμοί για το ασφα­λι­στι­κό και τις τριε­τί­ες. 

Τέλος, ως ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πρέ­πει να κι­νη­θού­με με το γνώ­μο­να που υπα­γο­ρεύ­ει το πο­λυ­νο­μο­σχέ­διο -τέ­ρας. Δεν υπάρ­χει με­τα­μνη­μο­νια­κό τοπίο με εύ­κο­λη δια­χεί­ρι­ση. Τα όσα λέμε για την κα­τάρ­γη­ση του μνη­μο­νί­ου και των εφαρ­μο­στι­κών νόμων, για την κυ­ρί­αρ­χη τάξη ση­μαί­νουν κή­ρυ­ξη πο­λέ­μου. Δεν πι­στεύ­ου­με ότι θα είναι απλή δια­δι­κα­σία, όπως μας λέει το ΚΚΕ. Θα δη­μιουρ­γή­σει νέες και δια­φο­ρε­τι­κές συν­θή­κες. 

Αυτές τις μέρες η προ­ε­τοι­μα­σία του κυ­βερ­νη­τι­κού προ­γράμ­μα­τος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ μπαί­νει στην τε­λι­κή ευ­θεία. Ως Κόκ­κι­νο Δί­κτυο και Αρι­στε­ρή Πλατ­φόρ­μα υπο­στη­ρί­ζου­με ότι η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς πρέ­πει να λει­τουρ­γή­σει και νο­μο­θε­τι­κά ως «πο­λε­μι­κή μη­χα­νή» για την υπε­ρά­σπι­ση των τα­ξι­κών συμ­φε­ρό­ντων των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Κατά πώς έκα­ναν οι προη­γού­με­νες κυ­βερ­νή­σεις για την υπε­ρά­σπι­ση των τα­ξι­κών συμ­φε­ρό­ντων του κε­φα­λαί­ου. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πρέ­πει να επι­μεί­νει σε ένα με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα, που θα δένει την επα­να­κα­τά­κτη­ση μι­σθών, ασφα­λι­στι­κών και ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των, την προ­στα­σία της δη­μό­σιας πε­ριου­σί­ας, την πε­ρι­φρού­ρη­ση και αξιο­ποί­η­ση όλων των πα­ρα­γω­γι­κών και οι­κο­νο­μι­κών ερ­γα­λεί­ων, με τη σο­σια­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή. 

Και μαζί με αυτό χρειά­ζε­ται να προ­χω­ρή­σου­με εντα­τι­κά στην προ­ε­τοι­μα­σία του κό­σμου μας για τις μάχες που πρέ­πει να δώσει και να κερ­δί­σει. Γιατί οι εχθροί προ­ε­τοι­μά­ζο­νται. Και πρέ­πει και εμείς να προ­ε­τοι­μα­στού­με, αντί­στοι­χα. Συ­ντρό­φισ­σες και σύ­ντρο­φοι, συ­νά­δελ­φοι και συ­να­δέλ­φισ­σες, το δί­λημ­μα είναι κα­θα­ρό: ή αυτοί ή εμείς... 

* Η Μαρία Μπό­λα­ρη είναι βου­λευ­τής Α΄Αθή­νας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ