Γιατί η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Η άνο­δος της ακρο­δε­ξιάς στην Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση  απο­τε­λεί ήττα της αρι­στε­ράς. Ση­μα­το­δο­τεί την ηχηρή της απου­σία όχι μόνο ως ισχυ­ρής πο­λι­τι­κής δύ­να­μης αλλά και ως χώρου που υπο­νο­μεύ­ει την κυ­ρί­αρ­χη ενιαία συ­ντη­ρη­τι­κή σκέψη. Ως χώρου που βλέ­πει την πο­λι­τι­κή ενα­ντί­ω­ση στο ση­με­ρι­νό ακραίο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό μέσα από δια­δι­κα­σί­ες κοι­νω­νι­κής πρω­το­βου­λί­ας και χει­ρα­φέ­τη­σης.  Έχουν γρα­φτεί χι­λιά­δες σε­λί­δες για τον φα­σι­σμό στα έντυ­πα που πρό­σκει­νται στο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Πλην συ­γκε­κρι­μέ­νων εξαι­ρέ­σε­ων δεν υπάρ­χει σχέ­διο στα­θε­ρής και συ­νε­πούς αντι­φα­σι­στι­κής δρά­σης. Αντί­θε­τα υπήρ­ξαν επι­κίν­δυ­νοι τα­κτι­κι­σμοί στις Ευ­ρω­ε­κλο­γές. Η δια­βρω­τι­κή λει­τουρ­γία της Χρυ­σής Αυγής είναι κάτι σο­βα­ρό­τε­ρο από τα πο­σο­στά της. Οφεί­λου­με να ξα­να­σκε­φτού­με τα  πράγ­μα­τα και κυ­ρί­ως να δρά­σου­με.

1.  Η πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φία του Ευ­ρω­κοι­νο­βου­λί­ου  στο σύ­νο­λο των 28 κρα­τών μελών

Κατ’ αρχήν οι βα­σι­κοί πόλοι Χρι­στια­νο­δη­μο­κρά­τες (29,43%) και Σο­σια­λι­στές (25,43%) πα­ρα­μέ­νουν συ­μπα­γή και ισχυ­ρά μπλοκ και η συ­νο­λι­κή δύ­να­μη των κυ­ρί­αρ­χων πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων, αν προ­σθέ­σου­με και τους Φι­λε­λεύ­θε­ρους (7,86%), ανέρ­χε­ται στο 62,72%. Χωρίς να εξι­σώ­νου­με Χρι­στια­νο­δη­μο­κρά­τες και Σο­σια­λι­στές τα δύο ιστο­ρι­κά δια­κρι­τά ρεύ­μα­τα συ­μπί­πτουν σή­με­ρα στις βα­σι­κές στρα­τη­γι­κές κα­τευ­θύν­σεις της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης. Καθώς η Αρι­στε­ρά έχει πο­σο­στό 5,99% (συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων του ΚΚΕ και του Πορ­το­γα­λι­κού ΚΚ), η αμ­φι­σβή­τη­ση της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης εκ­φρά­στη­κε από τα δεξιά. Αμ­φι­σβή­τη­ση εκ­φρά­ζει και η μικρή συμ­με­το­χή 43,09% στις Ευ­ρω­ε­κλο­γές, που απο­τυ­πώ­νει την απο­λύ­τως ορθή εντύ­πω­ση των λαών ότι η ψήφος τους δεν επη­ρε­ά­ζει τις ασκού­με­νες πο­λι­τι­κές, οι οποί­ες απο­φα­σί­ζο­νται σε αδια­φα­νή κέ­ντρα και έχουν αρ­νη­τι­κές επι­πτώ­σεις στις χώρες τους και τη ζωή τους

Τα ακρο­δε­ξιά κόμ­μα­τα έχουν ση­μα­ντι­κή εκλο­γι­κή επιρ­ροή σε δύο πε­ρι­πτώ­σεις : από τη μιά σε Γαλ­λία, Αγ­γλία, Δανία, Πο­λω­νία, όπου διεκ­δι­κούν κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα, ακόμα και συμ­με­το­χή στην κυ­βέρ­νη­ση. Από την άλλη, η δυ­να­μι­κή πα­ρου­σία του φα­σι­σμού αφορά πρω­τί­στως την Ελ­λά­δα με τη νε­ο­να­ζι­στι­κή Χρυσή Αυγή (9,38%) αλλά και την Ουγ­γα­ρία με το νε­ο­να­ζι­στι­κό Jobbik (14,67%). Εδώ το ίδιο το κυ­βερ­νη­τι­κό κόμμα (51,48%) πρε­σβεύ­ει ακρο­δε­ξιές αντι­λή­ψεις. Ση­μα­ντι­κό στοι­χείο των Ευ­ρω­ε­κλο­γών  είναι τα εξαι­ρε­τι­κά υψηλά πο­σο­στά των συ­ντη­ρη­τι­κών δυ­νά­με­ων κάθε εί­δους στις χώρες του πρώην «υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού». Η αρι­στε­ρά υπάρ­χει μόνο στην Τσε­χία (10,98%).

2. Η ερ­μη­νεία της ση­με­ρι­νής επιρ­ρο­ής και δύ­να­μης της άκρας δε­ξιάς πρέ­πει να βα­σι­στεί σ’ ένα σύ­νο­λο πα­ρα­γό­ντων

Όπως γρά­φει ο Μι­κα­έλ Λεβύ («Εν­θέ­μα­τα», Αυγή 8/6/2014), στα προ­βλή­μα­τα δεν απα­ντούν μο­νο­σή­μα­ντες οι­κο­νο­μί­στι­κες προ­σεγ­γί­σεις, όπως ότι η κρίση οδη­γεί στην άνοδο της ακρο­δε­ξιάς - θέση που ελέγ­χε­ται από τα πα­ρα­δείγ­μα­τα της Ισπα­νί­ας και της Πορ­το­γα­λί­ας, καθώς στις χώρες αυτές ενώ ασκή­θη­καν ακραί­ες νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές δεν υπήρ­ξε άνο­δος της ακρο­δε­ξιάς, αλλά και της Ιτα­λί­ας όπου τα πο­σο­στά του Μπερ­λου­σκό­νι και της Λί­γκας του Βορρά μειώ­θη­καν. Αντί­θε­τα, σε Αυ­στρία και Δανία, παρά το ότι επλή­γη­σαν πολύ λι­γό­τε­ρο από την κρίση, η ακρο­δε­ξιά ανέ­βη­κε. Επί­σης, δεν ισχύ­ουν ιστο­ρι­κές ανα­λύ­σεις όπως αυτή του φα­σι­σμού ως ερ­γα­λεί­ου του με­γά­λου κε­φα­λαί­ου για να κα­τα­στεί­λει την επα­νά­στα­ση καθώς σή­με­ρα δεν υπάρ­χουν επα­να­στα­τι­κές συν­θή­κες στην Ευ­ρώ­πη. Εν τού­τοις, η ιστο­ρι­κό­τη­τα  είναι μια διά­στα­ση που πρέ­πει να συ­νε­ξε­τά­ζε­ται.

Θα έλεγα, συμ­φω­νώ­ντας με τη Νόννα Μά­γιερ, υπεύ­θυ­νη έρευ­νας του Κέ­ντρου Ευ­ρω­παϊ­κών Σπου­δών (Αυγή 8/6/2014), η οποία ανα­φέ­ρε­ται στο Εθνι­κό Μέ­τω­πο της Γαλ­λί­ας, «ότι η δη­μο­κρα­τία είναι ισχυ­ρό­τε­ρη απ’ ότι στη δε­κα­ε­τία του ’30». Ποια, όμως, δη­μο­κρα­τία; Ακρι­βώς αυτή η δη­μο­κρα­τία, η οποία δεν κιν­δυ­νεύ­ει από την ακρο­δε­ξιά, τρο­φο­δο­τεί μέσω του κοι­νω­νι­κού απο­κλει­σμού, του θε­σμι­κού και ιδε­ο­λο­γι­κού ρα­τσι­σμού , την άνοδό της. Οι σύγ­χρο­νες κοι­νω­νί­ες που πα­ρά­γουν διαρ­κώς «κοι­νω­νι­κά από­βλη­τα», «πε­ριτ­τούς αν­θρώ­πους», κατά τη δια­τύ­πω­ση του ση­μα­ντι­κού κοι­νω­νιο­λό­γου Ζί­γκ­μουντ Μπά­ου­μαν, δη­μιουρ­γούν και τις κοι­νω­νι­κές/ρα­τσι­στι­κές δια­κρί­σεις με­τα­ξύ των λαϊ­κών τά­ξε­ων ώστε η κυ­ρί­αρ­χη τάξη να κα­τι­σχύ­ει πάνω στο διαί­ρει και βα­σί­λευε των απο­κά­τω.

Όπως για τη σύ­γκρου­ση με τη ση­με­ρι­νή Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση του κε­φα­λαί­ου, έτσι και για την αντι­με­τώ­πι­ση της ακρο­δε­ξιάς και της φα­σι­στι­κής απει­λής, προ­ϋ­πό­θε­ση απο­τε­λεί η λαϊκή αυ­το­ορ­γά­νω­ση και κι­νη­το­ποί­η­ση. Χωρίς ένα ισχυ­ρό και πλατύ αντι­φα­σι­στι­κό κί­νη­μα, γειω­μέ­νο σε κάθε χώρα και συ­ντο­νι­ζό­με­νο πα­νευ­ρω­παϊ­κά, δεν υπάρ­χει καμία προ­ο­πτι­κή. Ο αντι­φα­σι­σμός, όμως, δεν ήταν ποτέ ξε­κομ­μέ­νος από άλλες βα­σι­κές διεκ­δι­κή­σεις οι οποί­ες κι­νη­το­ποί­η­σαν ιστο­ρι­κά και κι­νη­το­ποιούν σή­με­ρα τις λαϊ­κές τά­ξεις. Το «ψωμί και τα τρια­ντά­φυλ­λα» που με­τα­φρά­ζο­νται στην εποχή μας στα αι­τή­μα­τα της ερ­γα­σί­ας, των κοι­νω­νι­κών δι­καιω­μά­των και της δη­μο­κρα­τί­ας, πε­ρι­λαμ­βά­νουν την ισό­τη­τα όλων των αν­θρώ­πι­νων υπάρ­ξε­ων χωρίς καμία απο­λύ­τως διά­κρι­ση και μπο­ρούν να ανα­φέ­ρο­νται στην ανοι­χτή ιστο­ρι­κή δυ­να­τό­τη­τα κα­τάρ­γη­σης της εκ­με­τάλ­λευ­σης αν­θρώ­που από άν­θρω­πο και άσκη­σης  της πο­λι­τι­κής με άμεση λαϊκή συμ­με­το­χή.

Δυ­στυ­χώς στην Ευ­ρώ­πη η κρίση δεν τρο­φο­δο­τεί την ανά­πτυ­ξη ανά­λο­γων χει­ρα­φε­τι­κών ιδεών ούτε δια­μορ­φώ­νει αρι­στε­ρές  αντι­συ­στη­μι­κές ιδε­ο­λο­γι­κές ταυ­τό­τη­τες, που πα­ρα­μέ­νουν πε­ρι­θω­ρια­κές σε σχέση με τις κυ­ρί­αρ­χες. Αυτό συμ­βαί­νει γιατί το κοι­νω­νι­κό έδα­φος πάνω στο οποίο ανα­φύ­ο­νται οι ιδέες μέσα από κα­θη­με­ρι­νές πρα­κτι­κές βρί­σκε­ται σε κρίση. Οι ιστο­ρι­κές μορ­φές του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος δο­κι­μά­ζο­νται γιατί δεν αντα­πο­κρί­νο­νται στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες. Τα κι­νή­μα­τα των «αγα­να­κτι­σμέ­νων» υπέ­δει­ξαν σύγ­χρο­νους δρό­μους που αφο­ρούν στο πε­ριε­χό­με­νο, τις μορ­φές δρά­σης, την αυ­το­νο­μία και τις συμ­με­το­χι­κές λει­τουρ­γί­ες των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των. Αλλά δεν εξα­πλώ­θη­καν πα­ντού και δεν ήταν μα­κρό­βια,  με εξαί­ρε­ση την Ισπα­νία, εξέ­λι­ξη για την οποία έχει ευ­θύ­νη (και) η αρι­στε­ρά, η οποία γρή­γο­ρα ανα­δι­πλώ­νε­ται στη γρα­φειο­κρα­τι­κή κομ­μα­τι­κή της πε­πα­τη­μέ­νη. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα δεν δια­νο­εί­ται να ανα­γνω­ρί­σει και να στη­ρί­ξει χώ­ρους ελευ­θε­ρί­ας της κοι­νω­νί­ας

Η Ευ­ρω­παϊ­κή Αρι­στε­ρά, για να συν­δέ­σου­με το κοι­νω­νι­κό με το πο­λι­τι­κό, βρί­σκε­ται η ίδια σε βαθιά κρίση. Δεν έχει σχέ­διο για την Ευ­ρώ­πη, σχέ­διο που να βα­σί­ζε­ται στην αμ­φι­σβή­τη­ση και σύ­γκρου­ση με τους θε­σμούς και τις πο­λι­τι­κές της υπαρ­κτής Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης η οποία, αν κά­πο­τε εμπε­ριεί­χε στην πο­λι­τι­κή της ευ­ρύ­τε­ρους κοι­νω­νι­κούς στό­χους, σή­με­ρα υπάρ­χει μόνο για να δια­σφα­λί­ζει την ανα­πα­ρα­γω­γή του κε­φα­λαί­ου και την επέ­κτα­ση των αγο­ρών υπό την ηγε­μο­νία του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα, συρ­ρι­κνώ­νο­ντας και κα­τα­πα­τώ­ντας τα δι­καιώ­μα­τα και τις κα­τα­κτή­σεις των λαϊ­κών τά­ξε­ων και ευ­ρύ­τε­ρων στρω­μά­των της με­σαί­ας τάξης. Η αρι­στε­ρά με­τέ­χει της κρί­σης του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος, η οποία δεν ση­μαί­νει πο­λι­τι­κή αστά­θεια αλλά κρίση αντι­προ­σώ­πευ­σης, από την οποία επω­φε­λεί­ται η ακρο­δε­ξιά. Όσον αφορά τη δη­μο­κρα­τία στο εσω­τε­ρι­κό της και στη σχέση της με τα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα και τις ορ­γα­νώ­σεις, η αρι­στε­ρά δεν έχει να επι­δεί­ξει, πλην εξαι­ρέ­σε­ων, δη­μο­κρα­τι­κούς τύ­πους σχέ­σε­ων που να στη­ρί­ζουν την πο­λι­τι­κή ως αυ­το­πρό­σω­πη πρα­κτι­κή των πολ­λών. Αρ­χη­γι­κά κόμ­μα­τα, ιε­ραρ­χι­κές ορ­γα­νώ­σεις, μη­χα­νι­σμοί και αδια­φα­νή κέ­ντρα, ανα­ξιο­κρα­τία και απο­μό­νω­ση των δια­φω­νού­ντων, απα­ξί­ω­ση των μελών, όλ’ αυτά τα σύγ­χρο­να στοι­χεία ταυ­τό­τη­τας των αστι­κών κομ­μά­των απο­τε­λούν χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και των αρι­στε­ρών 

3. Σε ποιο πο­λι­τι­κό και  ιδε­ο­λο­γι­κό έδα­φος εδρά­ζο­νται τα ακρο­δε­ξιά κόμ­μα­τα στην Ευ­ρώ­πη

Τα μα­ζι­κά ακρο­δε­ξιά κόμ­μα­τα αμ­φι­σβη­τούν ευ­θέ­ως την Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, τη συρ­ρί­κνω­ση της εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας που επι­βάλ­λει και την κα­τί­σχυ­ση των ευ­ρω­παϊ­κών ένα­ντι των εθνι­κών απο­φά­σε­ων και πο­λι­τι­κών. Εν­στερ­νί­ζο­νται εθνι­κι­σμούς πα­λαιάς ή νέας κοπής, δεν αμ­φι­σβη­τούν το κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα αλλά την πα­ντο­κρα­το­ρία της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης, προ­τεί­νο­ντας ένα εναλ­λα­κτι­κό εθνι­κό πο­λι­τι­κό σχέ­διο, μέρος του οποί­ου είναι μια λι­γό­τε­ρο ακραία σή­με­ρα ξε­νο­φο­βία και ένας λι­γό­τε­ρο απρο­κά­λυ­πτος ρα­τσι­σμός. Ο ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμός του UKIP (Ανε­ξάρ­τη­το Κόμμα, 26,77%) στο Ηνω­μέ­νο Βα­σί­λειο και του FN (Εθνι­κό Μέ­τω­πο, 24,95%) στη Γαλ­λία  εκ­φρά­ζει ευ­ρύ­τα­τα λαϊκά στρώ­μα­τα που πλήτ­το­νται από την κρίση, η οποία έχει απο­δο­μή­σει την ηγε­μο­νία των δύο ισχυ­ρών, εναλ­λασ­σό­με­νων στην εξου­σία κομ­μά­των - χρι­στια­νο­δη­μο­κρα­τι­κά και σο­σια­λι­στι­κά - καθώς αυτά δια­μορ­φώ­νουν τις  αντι­λαϊ­κές πο­λι­τι­κές της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης.

Το UKIP οι­κο­δο­μεί μια συμ­μα­χία με τους απο­γοη­τευ­μέ­νους ερ­γά­τες ψη­φο­φό­ρους των Τό­ρη­δων και  τα πε­ρι­θω­ριο­ποι­η­μέ­να στρώ­μα­τα που ψή­φι­ζαν Ερ­γα­τι­κούς, δη­λα­δή με λαϊκά στρώ­μα­τα που αι­σθά­νο­νται να απει­λού­νται τόσο από τους με­τα­νά­στες όσο και τους γρα­φειο­κρά­τες των Βρυ­ξελ­λών και τις πο­λι­τι­κές ελίτ της χώρας τους, όπως γρά­φει ο Matthew Goodwin («Εν­θέ­μα­τα», Αυγή 1/6/2014).  

Το FN υπό­σχε­ται χα­μη­λό­τε­ρη φο­ρο­λο­γία στους αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νους, ισχυ­ρό κοι­νω­νι­κό κρά­τος απο­κλει­στι­κά για Γάλ­λους ερ­γα­ζό­με­νους και ένα προ­στα­τευ­τι­σμό στη βάση της εθνι­κής κα­θα­ρό­τη­τας που αφορά στους νό­μους για τη με­τα­νά­στευ­ση και την υπη­κο­ό­τη­τα. Ο ρα­τσι­σμός στρέ­φε­ται ει­δι­κό­τε­ρα κατά του Ισλάμ, πα­ρό­τι χρη­σι­μο­ποιεί τον όρο «εθνι­κή προ­τε­ραιό­τη­τα» ένα­ντι της «εθνι­κής επι­λο­γής» για να συ­γκα­λύ­ψει τους φυ­λε­τι­κούς δια­χω­ρι­σμούς.

Το ίδιο, όμως, το πο­λι­τι­σμι­κό πε­ρι­βάλ­λον, οι κυ­ρί­αρ­χες ιδέες στη ση­με­ρι­νή Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, απο­τε­λούν προ­νο­μια­κό έδα­φος για την ακρο­δε­ξιά όλων των μορ­φών. Γιατί αυτές, ελ­λεί­ψει άλλων, ισχυ­ρών αντί­δο­των, δια­μορ­φώ­νουν τις συλ­λο­γι­κές ανα­πα­ρα­στά­σεις και των απο­κά­τω.

Η βα­σι­κή κι­νη­τή­ρια αρχή της οι­κο­νο­μί­ας είναι ο αντα­γω­νι­σμός και η κυ­ριαρ­χία των ισχυ­ρών, αρχή που στο κοι­νω­νι­κό πεδίο με­τα­φρά­ζε­ται σε στιγ­μα­τι­σμό των αδύ­να­των και στην απο­ποί­η­ση της στή­ρι­ξης των λαϊ­κών τά­ξε­ων μέσα από ανα­δια­νε­μη­τι­κές δη­μό­σιες πο­λι­τι­κές. Ο σώζων εαυ­τόν σω­θή­τω, λοι­πόν, αλλά αυτός ο νόμος της ζού­γκλας με­τα­τρέ­πει τον συ­νάν­θρω­πο σε ξένο και τον πέ­νη­τα σε επι­κίν­δυ­νο γεί­το­να. Οι σύγ­χρο­νες κυ­βερ­νή­σεις επι­βάλ­λουν την πο­λι­τι­κή τους με τη βία. Βία των μη­χα­νι­σμών κα­τα­στο­λής, του εγκλει­σμού, του σω­φρο­νι­σμού, της πει­θαρ­χί­ας των σω­μά­των, των γη­πέ­δων, βία της αγο­ράς - όλ’  αυτά με­τα­δί­δουν τη λε­κτι­κή και σω­μα­τι­κή βία στον κοι­νω­νι­κό χώρο, στο σχο­λείο, στο σπίτι, στη γει­το­νιά, στις δια­προ­σω­πι­κές σχέ­σεις. Στη βία κερ­δί­ζει ο ισχυ­ρός, η εξυ­μνού­με­νη ισχύς του οποί­ου με­τα­δί­δε­ται ως κοι­νω­νι­κή αξία και πρό­τυ­πο. Ο ψη­φο­φό­ρος της Χρυ­σής Αυγής γνω­ρί­ζει ότι επι­λέ­γει μια εγκλη­μα­τι­κή ορ­γά­νω­ση, αλλά η δύ­να­μη του χρυ­σαυ­γί­τη είναι το alter ego της δικής του αδυ­να­μί­ας/ανυ­παρ­ξί­ας.

Οι σύγ­χρο­νες δη­μο­κρα­τί­ες στα κράτη μέλη της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης είναι με λίγες εξαι­ρέ­σεις ολι­γαρ­χι­κά κα­θε­στώ­τα. Η δη­μό­σια ζωή είναι μια ξένη χώρα για τους πολ­λούς και η πο­λι­τι­κή μια τη­λε­ο­πτι­κή λο­γο­μα­χία που με­τα­τρέ­πει τους εν δυ­νά­μει πο­λί­τες σε θε­α­τές. Η πο­λι­τι­κή υπο­κα­θί­στα­ται από τις επι­κοι­νω­νια­κές στρα­τη­γι­κές επι­βο­λής της ενιαί­ας σκέ­ψης στις λαϊ­κές τά­ξεις. Τα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα και τα πο­λι­τι­κά πρό­σω­πα δια­μορ­φώ­νο­νται και προ­βάλ­λο­νται από τις ίδιες εται­ρεί­ες που προ­ω­θούν κα­τα­να­λω­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα. Δεν είναι τυ­χαίο ότι και ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ προ­σέ­λα­βε για την πρό­σφα­τη προ­ε­κλο­γι­κή του εκ­στρα­τεία τέ­τοιες εται­ρεί­ες. Πρό­κει­ται για τρα­γι­κή εξέ­λι­ξη. Ένα κόμμα της αρι­στε­ράς βλέ­πει τον κόσμο και απευ­θύ­νε­ται σ’ αυτόν μέσα από τους πα­ρα­μορ­φω­τι­κούς φα­κούς των ταυ­το­τή­των που έχει κα­τα­σκευά­σει το σύ­στη­μα, όχι με τις εν­διά­θε­τες δυ­να­τό­τη­τες της απε­λευ­θέ­ρω­σής του από τα στε­ρε­ό­τυ­πα, όχι με τη γλώσ­σα και τα μέσα που κα­τα­σκευά­ζουν ένα εναλ­λα­κτι­κό τρόπο σκέ­ψης και ύπαρ­ξης.

Τα συ­ντη­ρη­τι­κά και ακρο­δε­ξιά πο­λι­τι­σμι­κά πρό­τυ­πα κα­ταρ­γούν το πρό­σω­πο, τις δια­κρι­τές αν­θρώ­πι­νες υπάρ­ξεις, τα άτομα εν δρά­σει ως πο­λί­τες. Γι’ αυτό και όλη η εξου­σία με­τα­φέ­ρε­ται στους αρ­χη­γούς, δεν ανα­γνω­ρί­ζο­νται οι πολ­λοί αλλά ο ένας. Οι πολ­λοί υπάρ­χουν ως μάζα, ως απρό­σω­πα σύ­νο­λα - ας μην ξε­χνά­με τις πει­θαρ­χη­μέ­νες μάζες του να­ζι­σμού μπρο­στά στον Φύρερ.

4. Δια­δι­κα­σί­ες και χώροι αντι­στά­σε­ων και ελευ­θε­ρί­ας

Δεν υπάρ­χει ιστο­ρι­κό προη­γού­με­νο κοι­νω­νι­κών κα­τα­κτή­σε­ων χωρίς μα­ζι­κή λαϊκή συμ­με­το­χή. Οι ευ­ρω­παϊ­κές κοι­νω­νί­ες νο­σούν, ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός  και η ακρο­δε­ξιά θριαμ­βεύ­ουν γιατί οι λαϊ­κές αντι­στά­σεις είναι πε­ριο­ρι­σμέ­νες, αν αντι­στοι­χη­θούν με το μέ­γε­θος της κα­πι­τα­λι­στι­κής επί­θε­σης. Παρ’ όλ’ αυτά κυ­ρί­ως στην Ελ­λά­δα, την Πορ­το­γα­λία και την Ισπα­νία υπήρ­ξαν ισχυ­ρά αντι­σώ­μα­τα, που συ­νέ­βα­λαν στην κοι­νω­νι­κή αφύ­πνι­ση. Νέα κι­νή­μα­τα ανα­συ­γκρό­τη­σαν πα­λιές και επι­νό­η­σαν νέες μορ­φές δρά­σης με μα­ζι­κό χα­ρα­κτή­ρα και αυ­το­πρό­σω­πη συμ­με­το­χή των πολ­λών. Πρέ­πει να στο­χα­στού­με και να χτί­σου­με την ανα­τρο­πή των βάρ­βα­ρων κυ­βερ­νή­σε­ων και πο­λι­τι­κών πάνω στα δι­δάγ­μα­τα των κι­νη­μά­των τα οποία ανέ­δει­ξε η κρίση.

Κά­νο­ντας ένα ευ­ρύ­τα­το άνοιγ­μα στην πλητ­τό­με­νη κοι­νω­νία η πρω­το­βου­λία Podemos, στη­ριγ­μέ­νη στο κί­νη­μα των «Αγα­να­κτι­σμέ­νων», στο κί­νη­μα «κατά των κα­τα­σχέ­σε­ων» και των «Πλημ­μύ­ρα» - που ανα­φέ­ρε­ται στις μα­ζι­κές δια­δη­λώ­σεις του Φε­βρουα­ρί­ου 2013 -  επι­διώ­κει να κι­νη­το­ποι­ή­σει ευ­ρύ­τα­τες δυ­νά­μεις, όχι (μόνο) εκλο­γι­κά αλλά πρω­τί­στως στην κα­θη­με­ρι­νή δράση. Διεκ­δι­κώ­ντας «να επι­στρέ­ψει η δη­μο­κρα­τία στα χέρια του λαού και να στα­μα­τή­σει η αντε­πα­νά­στα­ση της ολι­γαρ­χί­ας» το  Podemos ανοί­γει ένα δη­μιουρ­γι­κό πεδίο σκέ­ψης και δρά­σης και για την Ελ­λά­δα.

Συ­ζη­τώ­ντας πάνω στις σύγ­χρο­νες μορ­φές λαϊ­κής εμπλο­κής και κι­νη­το­ποί­η­σης και δη­μιουρ­γώ­ντας εστια­κές αντι­στά­σεις και χώ­ρους αλ­λη­λεγ­γύ­ης υφαί­νου­με ένα πλέγ­μα κοι­νω­νι­κών δι­κτύ­ων που κα­τα­πο­λε­μά την αδια­φο­ρία, τον φόβο, την αδυ­να­μία της απο­μό­νω­σης και τη λο­γι­κή της ανά­θε­σης στα κόμ­μα­τα,  αντι­προ­τεί­νο­ντας τη συλ­λο­γι­κή δράση και την ενερ­γό εμπλο­κή κα­θε­νός/κα­θε­μιάς προ­σω­πι­κά. Εδώ ανι­χνεύ­ε­ται το έδα­φος πάνω στο οποίο μπο­ρού­με να μι­λή­σου­με ταυ­τό­χρο­να για τον αντι­μνη­μο­νια­κό και τον αντι­φα­σι­στι­κό αγώνα. Αλλά αυτά τα ζη­τή­μα­τα χρειά­ζο­νται σο­βα­ρό διά­λο­γο, εξαι­ρε­τι­κά επί­και­ρο μετά τις τρι­πλές εκλο­γές.