Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και της μεγάλης επέκτασης της φτώχειας και της ακραίας φτώχειας αποτελεί την αφετηρία προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την ανακούφιση των πληγεισών κοινωνικών και ευπαθών ομάδων, να ξεκινήσει η διαμόρφωση προϋποθέσεων για την κοινωνική ένταξη, την είσοδο εκ νέου στην αγορά εργασίας και την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Το νο­μο­σχέ­διο για την αν­θρω­πι­στι­κή κρίση φι­λο­δο­ξεί να αντι­με­τω­πί­σει μια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που είναι πα­ρού­σα στην κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα με­γά­λου κομ­μα­τιού της κοι­νω­νί­ας που βίωσε και βιώ­νει την εξα­θλί­ω­ση. Σε πολύ μικρό χρο­νι­κό διά­στη­μα η Ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία  ήρθε αντι­μέ­τω­πη με την ανι­κα­νό­τη­τα του κρά­τους να εγ­γυ­η­θεί βα­σι­κά αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα, με συ­νέ­πεια να οδη­γού­μα­στε σε κοι­νω­νία των φτω­χών, κοι­νω­νία της ανέ­χειας, της επι­σφά­λειας και της σφο­δρής ανι­σό­τη­τας. Το κρά­τος επέ­λε­ξε να φτω­χο­ποι­ή­σει την κοι­νω­νία. Χωρίς να στα­θούν οι άν­θρω­ποι στα πόδια τους, χωρίς να μπο­ρούν να έχουν μια στοι­χειώ­δη αξιο­πρε­πή δια­βί­ω­ση, είναι δύ­σκο­λο να πα­λέ­ψουν για την διαρ­κή βελ­τί­ω­ση των συν­θη­κών ζωής τους και να συμ­με­τά­σχουν στα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα κατά του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού.

Κατ’ αρχήν, πρέ­πει να διευ­κρι­νί­σου­με τι ακρι­βώς ση­μαί­νει «αν­θρω­πι­στι­κή κρίση» και τι την προ­κά­λε­σε. Η Ελ­λά­δα δεν υπέ­στη θε­ο­μη­νία, τσου­νά­μι ή πό­λε­μο τα τε­λευ­ταία πέντε χρό­νια. Οι αι­τί­ες της «κρί­σης» δεν ήταν «φυ­σι­κές» ή απόρ­ροια μιας ένο­πλης εμπό­λε­μης κα­τά­στα­σης, όπως συ­νη­θί­ζε­ται να ερ­μη­νεύ­ε­ται η «αν­θρω­πι­στι­κή κρίση». Υπήρ­ξε μια μορφή οι­κο­νο­μι­κού και κοι­νω­νι­κού πο­λέ­μου, η οποία προ­κά­λε­σε αυτά τα απο­τε­λέ­σμα­τα – ήταν η επι­θε­τι­κή πο­λι­τι­κή των δα­νει­στών και της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μι­κής ελίτ, οι οποί­ες γι­γά­ντω­σαν τις απο­λύ­σεις και την ανερ­γία, πε­ριέ­κο­ψαν ανα­γκαία για την δια­βί­ω­ση ει­σο­δή­μα­τα, κα­τέ­στρε­ψαν το ήδη ευ­πα­θές στην Ελ­λά­δα κοι­νω­νι­κό κρά­τος και «φτω­χο­ποί­η­σαν» τους ερ­γα­ζό­με­νους-ες. Κόμ­μα­τα όπως η Νέα Δη­μο­κρα­τία και το ΠΑΣΟΚ δεν δι­καιού­νται σή­με­ρα να «χύ­νουν κρο­κο­δεί­λια δά­κρυα» για την πτώ­χευ­ση ενός με­γά­λου τμή­μα­τος της κοι­νω­νί­ας, την οποία οι ίδιοι με τις πο­λι­τι­κές τους έχουν προ­κα­λέ­σει. Οι μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές ήταν που οδή­γη­σαν στην από­λυ­ση μέσω του μέ­τρου της δια­θε­σι­μό­τη­τας χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νους και ερ­γα­ζό­με­νες. Αυτές οι πο­λι­τι­κές που στό­χευαν στη διά­λυ­ση του δη­μο­σί­ου τομέα, στην κα­τάρ­γη­ση των ερ­γα­σια­κών δι­καιω­μά­των στή­ρι­ξε και συ­νε­χί­ζει να στη­ρί­ζει τόσο το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, όσο και το Πο­τά­μι. Το κόμμα που έρ­χε­ται σή­με­ρα να μι­λή­σει για το ελά­χι­στο εγ­γυ­η­μέ­νο ει­σό­δη­μα, ενώ μέχρι χθες ο Γε­νι­κός Γραμ­μα­τέ­ας Εσό­δων του Υπουρ­γεί­ου Οι­κο­νο­μι­κών κ. Θε­ο­χά­ρης και νυν βου­λευ­τής του Πο­τα­μιού υπο­στή­ρι­ζε με θέρμη  την από­λυ­ση των Κα­θα­ρι­στριών του Υπ. Οικ., για τις οποί­ες το όραμα του ήταν ακρι­βώς το ελά­χι­στο εγ­γυ­η­μέ­νο ει­σό­δη­μα.

Είναι ση­μα­ντι­κό να ει­πω­θεί ότι χρειά­ζε­ται μια συ­νο­λι­κή αλ­λα­γή των σχε­δια­ζό­με­νων πο­λι­τι­κών σε κοι­νω­νι­κή και αντι­μνη­μο­νια­κή κα­τεύ­θυν­ση, ώστε μετά από ένα διά­στη­μα να μην χρειά­ζο­νται οι άν­θρω­ποι στή­ρι­ξη αν­θρω­πι­στι­κού τύπου αλλά να μπο­ρούν να ερ­γα­σθούν με πλήρη ερ­γα­σια­κά, ασφα­λι­στι­κά και κοι­νω­νι­κά δι­καιώ­μα­τα και χωρίς να λαμ­βά­νουν αν­θρω­πι­στι­κή ή επι­δο­μα­τι­κή στή­ρι­ξη. Η κα­λύ­τε­ρη «αν­θρω­πι­στι­κή» πο­λι­τι­κή προ­ο­πτι­κά είναι αυτή που θα τεί­νει να κα­ταρ­γή­σει την ανά­γκη «αν­θρω­πι­στι­κής πο­λι­τι­κής», είναι αυτή που θα βγά­λει τις δυ­νά­μεις της ερ­γα­σί­ας από το πε­ρι­θώ­ριο και θα τις κα­τα­στή­σει υπε­ρή­φα­νες, αξιο­πρε­πείς και στην ουσία ηγε­τι­κές στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία.

Ακόμη, χρειά­ζε­ται να το­νι­σθεί ότι η στή­ρι­ξη μιας σει­ράς πο­λι­τι­κών για την έξοδο από την «αν­θρω­πι­στι­κή κρίση» καλώς προ­ϋ­πο­θέ­τει την συ­νερ­γα­σία όλων των δη­μό­σιων φο­ρέ­ων (και ιδίως αυτή του κρά­τους και ορ­γα­νι­σμών το­πι­κής αυ­το­διοί­κη­σης) καθώς και την συ­νερ­γα­σία με άλ­λους υπο­στη­ρι­κτι­κούς φο­ρείς (όπως μπο­ρεί να είναι συ­νερ­γα­τι­κά δί­κτυα), αλλά θα πρέ­πει να δια­χω­ρι­στεί πλή­ρως από την λο­γι­κή της «φι­λαν­θρω­πί­ας» και των «φι­λό­πτω­χων» ομί­λων, η οποία μας γυρ­νά­ει  ου­σια­στι­κά στον 19ο και στον πρώ­ι­μο 20ο αιώνα. Όσοι και όσες δεν έχουν ει­σό­δη­μα και χρειά­ζο­νται αυτήν την έκτα­κτη στή­ρι­ξη είναι και πρέ­πει να αντι­με­τω­πί­ζο­νται ως υπε­ρή­φα­νοι άν­θρω­ποι που υπέ­στη­σαν μια κα­τα­στρο­φι­κή για την ζωή τους πο­λι­τι­κή και όχι ως «θύ­μα­τα» ή ως άν­θρω­ποι, ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο, που απέ­τυ­χαν οι­κο­νο­μι­κά και κοι­νω­νι­κά. Δεν «απέ­τυ­χαν» ούτε δια­χει­ρί­σθη­καν ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κά τον εαυτό τους, όπως λέει μια νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη αφή­γη­ση. Αυτό που απέ­τυ­χε με εκ­κω­φα­ντι­κό τρόπο είναι η στρα­τη­γι­κή του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού και των πο­λι­τι­κών ηγε­σιών στην Ε.Ε., διε­θνώς αλλά και ει­δι­κό­τε­ρα στην Ελ­λά­δαΑυτές οι πο­λι­τι­κές πρέ­πει να κα­ταρ­γη­θούν άμεσα, όπως ακρι­βώς έχει τεθεί και από τις προ­ε­κλο­γι­κές δε­σμεύ­σεις του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Η Αλ­λη­λεγ­γύη δεν είναι ούτε πρέ­πει να προ­βάλ­λε­ται ως «φι­λαν­θρω­πία» ή ως μια πο­λι­τι­κή που απο­κο­μί­ζει σε κά­ποιον πο­λι­τι­κό όφε­λος. Είναι μια πο­λι­τι­κή κοι­νω­νι­κής και πο­λι­τι­κής ευ­θύ­νης και ένα όχημα για να πε­ρά­σου­με σε μια κοι­νω­νία χωρίς «αν­θρω­πι­στι­κό έλ­λειμ­μα» και ανά­γκη αν­θρω­πι­στι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας ενί­σχυ­σης.

Ορι­σμέ­να ζη­τή­μα­τα ει­δι­κό­τε­ρα για το νο­μο­σχέ­διο και τις δια­τά­ξεις του

Ένα πρώτο θέμα είναι αυτό που αφορά τον ορι­σμό της «ακραί­ας φτώ­χειας» και των νο­μί­μων απο­δε­κτών της αν­θρω­πι­στι­κής ενί­σχυ­σης. Όπως είναι γνω­στό, η φτώ­χεια διε­θνώς ορί­ζε­ται ως «μια από­κλι­ση από ένα κοι­νω­νι­κά απο­δε­κτό επί­πε­δο δια­βί­ω­σης και πε­ριο­ρί­ζε­ται στην έν­δει­ξη έλ­λει­ψης δια­θέ­σι­μου ει­σο­δή­μα­τος».  Το όριο ή κα­τώ­φλι της φτώ­χειας ορί­ζε­ται από την ΕΛ­ΣΤΑΤ ως το 60 % του εθνι­κού (συ­νο­λι­κού) ισο­δύ­να­μου διά­με­σου ει­σο­δή­μα­τος. Υφί­στα­ται μια αντι­κει­με­νι­κή διά­στα­ση της φτώ­χειας, η οποία σχε­τί­ζε­ται με την έλ­λει­ψη των ανα­γκαί­ων πόρων για την αξιο­πρε­πή δια­βί­ω­ση και την έλ­λει­ψη δια­θέ­σι­μου ει­σο­δή­μα­τος, όπως επί­σης και μια δύ­σκο­λα εντο­πι­ζό­με­νη υπο­κει­με­νι­κή διά­στα­ση και βίωση της φτώ­χειας.

Σε αριθ­μούς, και όπως έχει εντο­πί­σει την κα­τά­στα­ση η ΕΛ­ΣΤΑΤ, από το 2010 ως το 2011 η φτώ­χεια αυ­ξή­θη­κε από το 16,3 στο 22,9 του πλη­θυ­σμού.  Με μια άλλη ορο­λο­γία το πο­σο­στό του πλη­θυ­σμού που διέ­τρε­χε κίν­δυ­νο φτώ­χειας το 2011 ανερ­χό­ταν σε 21, 4 % κατά την ΕΛ­ΣΤΑΤ με κα­τώ­φλι κιν­δύ­νου φτώ­χειας  τα 6.591,00 ευρώ. Ήδη κατά την Ει­ση­γη­τι­κή Έκ­θε­ση του νο­μο­σχε­δί­ου η φτώ­χεια στην Ελ­λά­δα έχει ανέλ­θει στο 23% του πλη­θυ­σμού. Πρό­κει­ται, δη­λα­δή, για ένα όλο και πιο οξυ­νό­με­νο κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα. Επί­σης, η ανερ­γία κατά το δεύ­τε­ρο τρί­μη­νο του 2014 ανήλ­θε στο 26,6 % και των νέων 15-24 ανήλ­θε στο 52 %. Τον Σε­πτέμ­βριο του 2014 υπήρ­χαν στην Ελ­λά­δα 1.241.000 άνερ­γοι, σύμ­φω­να με τις στα­τι­στι­κές υπη­ρε­σί­ες.   Όλα αυτά χωρίς να λά­βου­με υπ’ όψιν μας την με­γά­λη φτώ­χεια όσων ερ­γά­ζο­νται με­ρι­κά ή με τις λε­γό­με­νες ελα­στι­κές σχέ­σεις ερ­γα­σί­ας. Ιδιαί­τε­ρα προ­βλή­μα­τα φτώ­χειας αντι­με­τω­πί­ζουν κα­τη­γο­ρί­ες όπως οι μο­νο­γο­νεϊ­κές οι­κο­γέ­νειες, τα πο­λυ­με­λή νοι­κο­κυ­ριά, οι ηλι­κιω­μέ­νοι και οι γυ­ναί­κες. Ει­δι­κό­τε­ρα και όσον αφορά τη γυ­ναι­κεία φτώ­χεια, υπάρ­χουν με­λέ­τες ήδη και πριν από την έκρη­ξη της κρί­σης και την έναρ­ξη των μνη­μο­νια­κών πο­λι­τι­κών, οι οποί­ες δεί­χνουν ότι οι γυ­ναί­κες –και μά­λι­στα κά­ποιες κα­τη­γο­ρί­ες γυ­ναι­κών όπως οι μόνες, οι αρ­χη­γοί μο­νο­γο­νεϊ­κών οι­κο­γε­νειών, οι χήρες, οι μη­τέ­ρες που είναι μα­κρο­χρό­νια  άνερ­γες ή οι μη­τέ­ρες άρ­ρω­στων παι­διών- είναι ση­μα­ντι­κά πιο ευαί­σθη­τες και ευά­λω­τες προς την φτώ­χεια και την ανερ­γία σχε­τι­κά με τους άν­δρες. Είναι βέ­βαιο ότι αυτή η από­κλι­ση έχει  οξυν­θεί σε με­γά­λο βαθμό κατά την διάρ­κεια της κρί­σης. Η γυ­ναι­κεία φτώ­χεια σε συν­δυα­σμό με τη διά­λυ­ση του κοι­νω­νι­κού κρά­τους λει­τουρ­γεί προ­σθε­τι­κά στην οπι­σθο­χώ­ρη­ση των δι­καιω­μά­των των γυ­ναι­κών, ενι­σχύ­ο­ντας τις πα­ρα­δο­σια­κές, συ­ντη­ρη­τι­κές αντι­λή­ψεις.

Τα κρι­τή­ρια της ακραί­ας φτώ­χειας στο παρόν νο­μο­σχέ­διο φαί­νο­νται να είναι  αυτά που είχαν ει­σα­χθεί στο νόμο και την υπουρ­γι­κή από­φα­ση που αφο­ρού­σε στην πα­ρο­χή του Ελά­χι­στου Εγ­γυ­η­μέ­νου Ει­σο­δή­μα­τος.  Πρό­κει­ται για ένα κα­τώ­φλι ακραί­ας φτώ­χειας με βάση το μη­νιαίο και το ετή­σιο ει­σό­δη­μα.  Κατ’ αρχήν, ναι μεν είναι θε­τι­κό που υπάρ­χει μια τέ­τοια ερ­μη­νευ­τι­κή εξει­δί­κευ­ση , αλλά θα ήταν πολύ κα­λύ­τε­ρο η συ­σχέ­τι­ση με τα πα­ρα­πά­νω πλα­φόν για το ΕΕΕ  του ν. 4093/2012  να εντάσ­σε­ται στο ίδιο το κεί­με­νο του νόμου κατά τρόπο δε­σμευ­τι­κό για την διοί­κη­ση. Η μη ανα­φο­ρά και πα­ρα­πο­μπή στα πα­ρα­πά­νω ισχύ­ο­ντα κιν­δυ­νεύ­ει να αφή­σει αό­ρι­στο το εξου­σιο­δο­τι­κό πλαί­σιο του νόμου και ανοι­χτό σε ερ­μη­νεί­ες από τα Υπουρ­γεία ή και  γε­νι­κό­τε­ρα την εφαρ­μο­στι­κή διοί­κη­ση. Συ­νε­πώς, δεν μπο­ρεί να μεί­νει ερ­μη­νευ­τι­κά ανοι­κτή η ανα­φο­ρά στην «ακραία φτώ­χεια».

Ακόμη ση­μα­ντι­κό­τε­ρο είναι το ζή­τη­μα της δυ­να­τό­τη­τας  επα­νε­ξέ­τα­σης των κρι­τη­ρί­ων με προ­ο­πτι­κή κά­ποια στιγ­μή να επα­νε­ξε­τα­σθεί το ει­σο­δη­μα­τι­κό κρι­τή­ριο λαμ­βά­νο­ντας υπ’ όψιν τις ανα­τι­μή­σεις των ειδών πρώ­της ανά­γκης, τις ανα­τι­μή­σεις του ρεύ­μα­τος ή και τις πι­θα­νές κά­ποια στιγ­μή ανα­τι­μή­σεις της στέ­γης. Δεν ζούμε σε μια κοι­νω­νία όπου το οι­κο­νο­μι­κό στά­τους της φτώ­χειας είναι στα­τι­κό, αλλά αντί­θε­τα αυτό επα­να­προσ­διο­ρί­ζε­ται διαρ­κώς με βάση την υφι­στά­με­νη και με­τα­βαλ­λό­με­νη οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση. Άρα, χρειά­ζε­ται πρό­βλε­ψη για την μετά το 2015 επα­νε­ξέ­τα­ση αυτών των κρι­τη­ρί­ων, λαμ­βά­νο­ντας μά­λι­στα υπ’ όψιν όχι μόνο στα­τι­κούς αριθ­μούς αλλά και το πο­σο­στό από­κλι­σης των αν­θρώ­πων που έχουν πλη­γεί από το μέσο εθνι­κό ει­σό­δη­μα. Τέλος, χρειά­ζε­ται να οδη­γη­θού­με σύ­ντο­μα σε μια κα­τά­στα­ση όπου οι πο­λί­τες θα έχουν πρό­σβα­ση στην ερ­γα­σία ή πά­ντως θα λαμ­βά­νουν χρη­μα­τι­κή ενί­σχυ­ση, καθώς οι πα­ρο­χές σε είδος με­σο­πρό­θε­σμα τεί­νουν να υπο­βαθ­μί­ζουν την αξιο­πρέ­πεια του αν­θρώ­που.

Επί­σης, όπως προ­έ­κυ­ψε από την δια­δι­κα­σία δια­βού­λευ­σης  φο­ρέ­ων και ιδίως από την το­πο­θέ­τη­ση του εκ­προ­σώ­που του κι­νή­μα­τος των ΑμΕα, τα άτομα με ανα­πη­ρία και άλλες ευ­πα­θείς ομά­δες και ομά­δες που υφί­στα­νται δια­κρί­σεις πρέ­πει να τύ­χουν στο παρόν νο­μο­σχέ­διο ή σε ένα αμέ­σως επό­με­νο, ει­δι­κής ευ­νοϊ­κής αντι­με­τώ­πι­σης, σύμ­φω­να και με την γε­νι­κό­τε­ρη λο­γι­κή των «κα­τα­φα­τι­κών ενερ­γειών» υπέρ της ισό­τη­τας. Χρειά­ζε­ται να αντα­πο­κρι­θού­με στο αί­τη­μα, οι οι­κο­γέ­νειες που έχουν ένα άτομο με ανα­πη­ρία να λαμ­βά­νουν 600 αντί για 300 κι­λο­βα­τώ­ρες μη­νιαί­ως, όπως επί­σης τα με­μο­νω­μέ­να άτομα με ανα­πη­ρία να λαμ­βά­νουν ενί­σχυ­ση στέ­γα­σης ως 140 ευρώ μη­νιαί­ως και οι οι­κο­γέ­νειες με ένα άτομο με ανα­πη­ρία ως 300 ευρώ μη­νιαί­ως. Ανά­λο­γα ενι­σχυ­τι­κά μέτρα πρέ­πει να λη­φθούν και για άλλες ομά­δες ευ­πα­θείς ή με ιδιαί­τε­ρα προ­βλή­μα­τα μέσα στο γε­νι­κό­τε­ρο πλαί­σιο της ακραί­ας φτώ­χειας.

Επί­σης, είναι αρ­κε­τά εμ­φα­νές το ότι το ζή­τη­μα της ια­τρο­φαρ­μα­κευ­τι­κής πε­ρί­θαλ­ψης των ανέρ­γων, ανα­σφα­λί­στων κλπ (άρθρο 30 του νο­μο­σχε­δί­ου ) κα­λύ­πτε­ται κατά βάση με πα­ρα­τά­σεις ρυθ­μί­σε­ων της προη­γού­με­νης κυ­βέρ­νη­σης ή κυ­βερ­νή­σε­ων. Πρέ­πει να λη­φθεί μια προ­ο­πτι­κή νο­μο­θέ­τη­σης στο σο­βα­ρό­τα­το αυτό ζή­τη­μα πιο συ­νο­λι­κή και με δια­φο­ρε­τι­κά κρι­τή­ρια. Όλοι και όλες που είναι άνερ­γοι, ες ανα­σφά­λι­στοι, ες με αθε­ώ­ρη­τα βι­βλιά­ρια υγεί­ας  και εκτός του  νό­μι­μου δι­κτύ­ου ια­τρο­φαρ­μα­κευ­τι­κής πε­ρί­θαλ­ψης θα πρέ­πει να μπο­ρούν να θε­ω­ρή­σουν τα βι­βλιά­ριά τους χωρίς προ­ϋ­πο­θέ­σεις, καθώς οι συν­θή­κες της πολύ με­γά­λης ανερ­γί­ας ή και μη ερ­γα­σί­ας  για τους άνερ­γους, ες μι­σθω­τούς, ες ή τους μη απα­σχο­λού­με­νους-ες  ελεύ­θε­ρους επαγ­γελ­μα­τί­ες συχνά συ­νε­πά­γο­νται την πλήρη απου­σία ημε­ρο­μι­σθί­ων, ακόμη και αυτών των λίγων που απαι­τούν οι πα­ρα­τει­νό­με­νες σχε­τι­κές ρυθ­μί­σεις  των προη­γου­μέ­νων κυ­βερ­νή­σε­ων.

Οι ρυθ­μί­σεις που φέρ­νει το παρόν νο­μο­σχέ­διο είναι ση­μα­ντι­κό να συ­νο­δεύ­ο­νται από μια εκ­στρα­τεία ενη­μέ­ρω­σης, καθώς όσοι και όσες βιώ­νουν συν­θή­κες ακραί­ας φτώ­χειας έχουν ανα­γκα­στεί να ζουν στο πε­ρι­θώ­ριο της κοι­νω­νί­ας απο­κλει­σμέ­νοι-ες από την πλη­ρο­φό­ρη­ση, την κρα­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση και πρό­νοια. Η πρω­το­βου­λία της κυ­βέρ­νη­σης για την αντι­με­τώ­πι­ση της αν­θρω­πι­στι­κής κρί­σης και της με­γά­λης επέ­κτα­σης της φτώ­χειας και της ακραί­ας φτώ­χειας απο­τε­λεί την αφε­τη­ρία προ­κει­μέ­νου να ανοί­ξει ο δρό­μος για την ανα­κού­φι­ση των πλη­γει­σών κοι­νω­νι­κών και ευ­πα­θών ομά­δων, να ξε­κι­νή­σει η δια­μόρ­φω­ση προ­ϋ­πο­θέ­σε­ων για την κοι­νω­νι­κή έντα­ξη, την εί­σο­δο εκ νέου στην αγορά ερ­γα­σί­ας και την κοι­νω­νι­κή και πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση της χώρας.

*Βου­λεύ­τρια Μεσ­ση­νί­ας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ