Η εξέγερση στη Βαλτιμόρη

Τελικά ήταν η Βαλτιμόρη.

Από όταν οι αφροαμερικανοί κάτοικοι του Φέργκιουσον στο Μισούρι, κατέβηκαν στους δρόμους δείχνοντας ανυπακοή για βδομάδες και μήνες, το ερώτημα δεν ήταν αν θα εξαπλωνόταν η αντίσταση, αλλά πότε θα εξαπλωνόταν και πού θα επανεμφανιζόταν.

Το Φέργκιουσον έριξε φως στην επιδημία ρατσιστικής αστυνομικής βίας, που μένει ατιμώρητη και ρημάζει τις τοπικές κοινωνίες σε όλη τη χώρα. Αλλά η απάντηση των κυβερνητικών αξιωματούχων που είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια των ανθρώπων –ειδικά των αντρών και γυναικών που υποτίθεται πως υπάρχουν για να «υπηρετούν και προστατεύουν»- ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, όλο λόγια και καμία δράση.

Στη χειρότερη περίπτωση, η απάντηση από την πολιτική και μιντιακή ελίτ ήταν η δαιμονοποίηση και η καταγγελία των ίδιων των ανθρώπων που υποφέρουν από την κακομεταχείριση και τη βία.

Υπήρξαν κάποιες συζητήσεις στο Κογκρέσο για την παρανοϊκή στρατιωτικοποίηση των αστυνομικών τμημάτων που πλέον χρησιμοποιούν κορυφαία στρατιωτική τεχνολογία που αποκτούν απευθείας από το θηριώδες οπλοστάσιο του Πενταγώνου. Αλλά καμία δράση για να αποσυρθούν τα τανκς. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης του Μπάρακ Ομπάμα εξέδωσε μια σκληρή κριτική για τις πρακτικές του Αστυνομικού Τμήματος του Φέργκιουσον –αλλά δεν μπήκε στον κόπο να ασκήσει δίωξη ενάντια στον μπάτσο που δολοφόνησε τον Μάικ Μπράουν.

Έτσι, η μόνη δράση που πήραν οι κρατικοί αξιωματούχοι ήταν η χρησιμοποίηση της αστυνομίας –και ξέρουμε τι αποτελέσματα είχε αυτό. Από τις αρχές του 2015 ως τις 28 Απρίλη, οι αστυνομικοί έχουν σκοτώσει 381 ανθρώπους –ένας τρομακτικός «ρυθμός» που μεταφράζεται σε πάνω από 1 δολοφονία κάθε 8 ώρες. 

Μία από αυτές τις δολοφονίες ήταν δεδομένο ότι θα προκαλέσει την επόμενη κοινωνική έκρηξη –η οποία, φυσικά, εμφανίστηκε από τα μίντια ως παράλογα «επεισόδια». 

Υπήρχαν τα σημάδια στο Μάντισον του Γουϊσκόνσιν, όπου οι αντιρατσιστές αντέδρασαν μέσα σε λίγες ώρες στον σκοτωμό του άοπλου 19χρονου Τόνι Ρόμπινσον μέσα στο σπίτι του φίλου του. Ακολούθησαν μέρες διαδηλώσεων, συχνά με μπροστάρηδες τους μαθητές λυκείου που εγκατέλειπαν τα μαθήματά τους για να διαδηλώσουν. Το καζάνι συνέχιζε να σιγοβράζει ένα μήνα μετά, όταν όλη η χώρα παρακολούθησε έναν αστυνομικό από τη Νότια Καρολίνα να ρίχνει 8 σφαίρες στην πλάτη του Γούλτερ Σκοτ την ώρα που εκείνος έτρεχε.

Και το καζάνι εξερράγη στη Βαλτιμόρη, όταν η αστυνομία κυνήγησε και γκρέμισε στο έδαφος τον Φρέντι Γκρέι επειδή παραβίασε μια εκδοχή του Μαύρου Κώδικα στον 21ο αιώνα: επειδή κοίταξε στα μάτια έναν μπάτσο και μετά έτρεξε. Ο Γκρέι «διπλώθηκε σαν οριγκάμι» όπως περιέγραψε τρομακτικά ένας αυτόπτης μάρτυρας και όταν πια βγήκε από το αστυνομικό βανάκι, είχε τσακισμένη την σπονδυλική του στήλη και διαλυμένες τις φωνητικές του χορδές.

Χιλιάδες –κυρίως μαύροι- άνθρωποι στην Βαλτιμόρη κατέβαιναν στους δρόμους όλη τη διάρκεια της εβδομάδας μετά τη μέρα του θανάτου του Γκρέι. Αλλά ήταν οι προκλήσεις της αστυνομίας της Βαλτιμόρης που ώθησαν τους διαδηλωτές σε συγκρούσεις οι οποίες κατέληξαν «σύμφωνα με αναφορές» σε 15 τραυματίες αστυνομικούς. (Όσο για το πόσους ανθρώπους τραυμάτισαν «σύμφωνα με αναφορές» οι μπάτσοι, δεν μπορούμε να πούμε γιατί κανείς δεν «κάνει αναφορές» για αυτό το θέμα).

Οι πρώτες μεγάλες συγκρούσεις ξεκίνησαν στο Mondawmin Mall, το σημείο συγκέντρωσης ενός καλέσματος στο διαδίκτυο για διαδήλωση μαθητών λυκείου. Οι μπάτσοι εμφανίστηκαν με πλήρη κατασταλτική εξάρτηση τύπου Ρόμποκοπ, έκλεισαν τις στάσεις των Μέσων Συγκοινωνίας για να μην γυρίσουν οι μαθητές σπίτι τους και τους επιτέθηκαν με γκλομπς και τέιζερ. Καμία έκπληξη που οι νεολαίοι τους πέταξαν πέτρες.

Τώρα υπάρχει υστερική συζήτηση στα μίντια για «βία» στη Βαλτιμόρη. Αυτή η συζήτηση έλειπε τα τελευταία 5 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η αστυνομία της Βαλτιμόρης έχει σκοτώσει 109 ανθρώπους, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες (ACLU).

Μόνο τα τελευταία 4 χρόνια, το Αστυνομικό Τμήμα Βαλτιμόρης έχει πληρώσει 5,7 εκατ. δολάρια αποζημιώσεις σε διακανονισμούς για περιστατικά βίας και παραβίασης πολιτικών δικαιωμάτων. Στα θύματα περιλαμβάνονται ένα 15χρονο αγόρι που οδηγούσε ποδήλατο, μια 26χρονη έγκυος λογίστρια που ήταν μάρτυρας μιας επίθεσης, μια 50χρονη γυναίκα που πουλούσε εισιτήρια για λοταρία της εκκλησίας, ένας 65χρονος διάκονος εκκλησίας που έστριβε ένα τσιγάρο και μια 87χρονη γιαγιά που βοηθούσε τον τραυματία εγγονό της.  

Σε αυτό το πλαίσιο, η υστερική παρουσίαση από τα ΜΜΕ του πετροπολέμου ως «ξέσπασμα βίας» στη Βαλτιμόρη μπορεί να περιγραφεί μόνο ως προσβλητική. Όπως το έθεσε ο ανταποκριτής της Atlantic, Ta-Nehisi Coates:

«Όταν η μη-βία κηρύσσεται στα πλαίσια της προσπάθειας να αποφευχθούν οι συνέπειες της πολιτικής βιαιότητας, τότε προδίδει τον εαυτό της. Όταν η μη-βία ξεκινά στα μισά του πολέμου, με τον επιτιθέμενο να ζητάει “τάιμ-αουτ”, αυτή εκτίθεται ως τέχνασμα. Όταν η μη-βία κηρύσσεται από εκπροσώπους του κράτους, τη στιγμή που το κράτος εξαπολύει κύματα βίας στους πολίτες του, τότε αυτή αποκαλύπτεται ως απάτη».  

Κι όμως ο Μπάρακ Ομπάμα, ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος μιας χώρας που ιδρύθηκε πάνω στη σκλαβιά των μαύρων, παρουσιάστηκε ως ο επικεφαλής της απάτης, όταν κατήγγειλε τους διαδηλωτές ως «εγκληματίες και κακοποιούς». «Δεν κάνουν κάποια δήλωση. Κλέβουν», τους μάλωσε ο πρόεδρος. «Ένα καμένο κτίριο θα παίζει στην τηλεόραση ξανά και ξανά και ξανά και οι χιλιάδες διαδηλωτές που λειτούργησαν με το σωστό τρόπο θα εξαφανιστούν από τη συζήτηση».  

Η συμμετοχή του Ομπάμα στη ψευδευλαβή χορωδία που καταδικάζει εκείνους που κατέβηκαν στους δρόμους της Βαλτιμόρης είναι ένα ακόμα χαστούκι στην κοινότητα που αντιμετωπίζει τα «κύματα βίας». Τα λόγια του προέδρου αγνοούν την οργή χιλιάδων ανθρώπων που διαδηλώνουν με τον υποτιθέμενο «σωστό τρόπο» αλλά παρόλα αυτά βλέπουν την αστυνομία να εξαπολύει σε καθημερινή βάση βία ενάντια στις μαύρες κοινότητες χωρίς να λογοδοτεί ποτέ.

Η έκρηξη στη Βαλτιμόρη δεν είναι μια επανάληψη της αντίστασης στο Φέργκιουσον. Είναι μια επέκταση του αγώνα, είναι η εξέλιξή του σε ένα νέο επίπεδο.

Η Βαλτιμόρη μοιάζει με το Φέργκιουσον στο ότι και οι δύο έχουν πλειοψηφικά μαύρο πληθυσμό που δέχεται τις παρενοχλήσεις και τη βία της αστυνομίας, ενώ υποφέρει μια όλο και αυξανόμενη ανισότητα. Η μητροπολιτική περιοχή της Βαλτιμόρης είναι 19η σε παραγωγή πλούτου στις ΗΠΑ, αλλά μια έρευνα του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς εντόπισε ότι η νεολαία στις φτωχογειτονιές της αντιμετωπίζει συνθήκες παρόμοιες με αυτές στη Νιγηρία και την Ινδία. Όπως έγραψε ο Νταν Ντάιαμοντ στο Forbes:

«Τα μαύρα νεογέννητα στην Βαλτιμόρη είναι 9 φορές πιθανότερο να πεθάνουν πριν συμπληρώσουν το πρώτο τους έτος από ότι τα λευκά νεογέννητα. Τα κρούσματα AIDS είναι σχεδόν 5 φορές πιο συνηθισμένα στην αφροαμερικάνικη κοινότητα… “Μόνο έξι μίλια χωρίζουν τις γειτονιές του Roland Park από την Hollins Market”, δήλωσε ο κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Χόπκινς πέρσι. “Αλλά έχουν 20 χρόνια διαφοράς στο προσδόκιμο ζωής”».  

Εκεί η Βαλτιμόρη μοιάζει με το Φέργκιουσον. Διαφέρει από το Φέργκιουσον στο ότι είναι ένα μεγάλο αστικό κέντρο, στην καρδιά της μεγάλης σιδηροδρομικής γραμμής των Βορειοανατολικών (ο κεντρικός «Northeast Corridor») και σε απόσταση μιας ώρας από την πρωτεύουσα της χώρας.

Διοικείται από ένα μαύρο πολιτικό κατεστημένο και είναι, όπως έγραψε στα social media ένας αρθρογράφος του socialistworker.org, «πλήρως ενσωματωμένη στο τοπίο που διαμορφώθηκε μετά το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα –ένα τοπίο που περιλαμβάνει τεράστια επίπεδα φυλετικού διαχωρισμού, οξεία συγκέντρωση φτώχειας και τρομακτική βία, μαζί με μια νέα μαύρη μεσαία τάξη και ένα νέο μαύρο πολιτικό προσωπικό».    

Τέλος, χάρη σε εκπομπές όπως το The Wire, η Βαλτιμόρη έρχεται πιθανότατα δεύτερη, πίσω μόνο από το Ντιτρόιτ, στην κακή δημοσιότητα ως μια πόλη της οποίας η μαύρη εργατική τάξη αποδεκατίστηκε από την αποβιομηχάνιση.  

Όταν ο συνεργάτης του Jacobin, Σον Γκιούντ περιέγραφε το τοπίο στη δυτική Βαλτιμόρη μετά από κάποια επεισόδια, έγραψε:

«Η καταστροφή που ξεχωρίζει δεν είναι αυτή που προκάλεσαν οι διαδηλωτές –το διαλυμένο περιπολικό, το κατεστραμμένο δανειστήριο- αλλά αυτή που προκάλεσε το κεφάλαιο: τα ετοιμόρροπα, στοιβαγμένα σπίτια, καλύβια, που είναι κενά, σε μια πόλη γεμάτη από τέτοια».  

Αυτές οι συνθήκες που σχηματίζουν το φόντο της δολοφονίας του Φρέντι Γκρέι θα υποχρεώσουν πολλούς αγωνιστές του κινήματος Black Lives Matter να αντιμετωπίσουν τη σχέση μεταξύ ρατσισμού και καπιταλισμού, ακριβώς όπως υποχρεώθηκαν να πράξουν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο Μάλκολμ Χ σε μια άλλη εποχή.

Όπως είπε ο Κινγκ σε μια ομιλία του, λιγότερο από ένα μήνα πριν δολοφονηθεί το 1968 –λόγια που έκαναν το γύρο των social media την περασμένη βδομάδα:

«Πρέπει να πω απόψε ότι η εξέγερση είναι η γλώσσα εκείνων που δεν ακούγονται. Και τι είναι αυτό που η Αμερική δεν μπόρεσε να ακούσει; Δεν μπόρεσε να ακούσει ότι η ζοφερή κατάσταση των (μαύρων) φτωχών χειροτέρευσε τα τελευταία 12 ή 15 χρόνια. Δεν μπόρεσε να ακούσει ότι οι υποσχέσεις για ελευθερία και δικαιοσύνη δεν υλοποιήθηκαν. Απέτυχε να ακούσει ότι σοβαρά τμήματα της λευκής κοινωνίας νοιάζονται περισσότερο για την ηρεμία και την σταθερότητα παρά για την δικαιοσύνη και την ανθρωπιά».

Όσοι αντιμάχονται την αδικία σήμερα αντιμετωπίζουν το καθήκον να «χτίσουν» πάνω στην οργή και την διάθεση πάλης για αλλαγή που εκφράστηκε στις εκρήξεις στο Φέργκιουσον, τη Βαλτιμόρη και αλλού.

Χρειάζεται να αμφισβητήσουμε την υποκρισία και τα ψέματα για όσα έγιναν αυτήν τη βδομάδα στη Βαλτιμόρη. Να οργανωθούμε για τη διεκδίκηση κάποιου βαθμού δικαιοσύνης στο εδώ και τώρα –ξεκινώντας από την καταδίκη των μπάτσων που δολοφόνησαν τον Φρέντι Γκρέι, σαν να τράβηξαν τη σκανδάλη όπλου. Και να προωθήσουμε το όραμα ενός διαφορετικού κόσμου για τον οποίο αξίζει να παλέψουμε, ενός κόσμου χτισμένου πάνω στην αλληλεγγύη, τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη.