10 χρόνια απο τη μεγάλη νίκη κατά του CPE στη Γαλλία

Εν μέσω καταλήψεων, μαχητικών διαδηλώσεων και «ημερών δράσης» από τις εργατικές συνομοσπονδίες, το 58% της κοινής γνώμης πιστεύει ότι το κίνημα θα είναι τόσο μαζικό όσο ένα αντίστοιχο, που –κατά διαβολική σύμπτωση– αυτές τις μέρες έχει την επέτειο των 10 χρόνων από τη νίκη του… 
Πρόκειται για το κίνημα ενάντια στο «Σύμφωνο Πρώτης Απασχόλησης» (CPE). Οι ίδιοι οι αστοί Γάλλοι αναλυτές βρίσκουν τις αναλογίες (και στο περιεχόμενο της αντιμεταρρύθμισης και στο μέγεθος και το χαρακτήρα των κινητοποιήσεων –φοιτητές μαζί με τα συνδικάτα) και προειδοποιούν τον Ολάντ: «Πρόσεχε». 

Το χρονικό
Το Γενάρη του 2006 η κυβέρνηση της Δεξιάς (Σιράκ-Ντε Βιλπέν) ανακοίνωσε μιαν αντιδραστική μεταρρύθμιση, το «νόμο ίσων ευκαιριών» (με αιχμή του δόρατος το CPE) για να τονώσει τα κέρδη των Γάλλων καπιταλιστών. Το CPE προέβλεπε μια διετή «δοκιμαστική» περίοδο στη διάρκεια της οποίας οι νέοι εργαζόμενοι κάτω των 26 ετών θα μπορούσαν να απολύονται χωρίς καμία δικαιολογία και χωρίς αποζημίωση. Καταγγέλθηκε αμέσως από τα συνδικάτα και την Αριστερά ως δώρο στα αφεντικά, όμως για τη νεολαία ήταν πραγματικά casus belli και την έσπρωξε στο ξέσπασμα.

Ο ξεσηκωμός είχε κινητήρια δύναμη το «εκρηκτικό υλικό» που είχε συσσωρευτεί: την πλατιά απονομιμοποίηση του νεοφιλελευθερισμού από τους «από κάτω» τα προηγούμενα χρόνια. Το 2005 η κατάρρευση του αντιδραστικού Ευρωσυντάγματος στο δημοψήφισμα και η εξέγερση των νέων μεταναστών δεύτερης γενιάς στο Παρίσι προειδοποιούσαν για τις διεργασίες στο βυθό της κοινωνίας. 

Από το Φλεβάρη εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές, φοιτητές και εργαζόμενοι ξέσπασαν σε διαδηλώσεις, προχωρώντας σε καταλήψεις, απεργίες και οδοφράγματα. Οι καταλήψεις αποφασίζονταν σε συνελεύσεις που λόγω μαζικότητας έφτασαν να διεξάγονται ακόμα και σε γήπεδα. Στις 7 Μάρτη διαδήλωσαν πάνω από 1 εκατομμύριο σε 160 πόλεις. Με την ψήφιση του  νόμου από τη Βουλή (9 Μάρτη), πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά μετά το 1968 κατάληψη της Σορβόνης. Την επόμενη μέρα της ψήφισης του νόμου, 45 από τα 84 πανεπιστήμια τελούσαν υπό αποχή ή κατάληψη και γρήγορα έφτασαν τα 68.

Τα μεγάλα εργατικά συνδικάτα αρχικά έδειχναν δυσκίνητα. Όμως στις 18 Μάρτη κάποιες ομοσπονδίες κάλεσαν κοινή διαδήλωση μαζί με τους φοιτητές. Η διαδήλωση είχε 1,5 εκατομμύριο με το δυνατό σύνθημα να δονεί τους γαλλικούς δρόμους: «Φοιτητές-εργατιά όλοι μαζί (tous ensembles)!». Το 73% της κοινωνίας τασσόταν κατά του CPE. Οι 5 μεγαλύτερες εργατικές συνομοσπονδίες αποχώρησαν από το «διάλογο» και κάλεσαν σε γενική απεργία στις 28 Μάρτη.

Η Γαλλία νέκρωσε από τα ποσοστά συμμετοχής. Συμμετείχαν ακόμα και οι δημοσιογράφοι, οι δημόσιες συγκοινωνίες και οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία του τουρισμού (Πύργος Άιφελ, μουσεία, θέατρα, όπερες κλπ) και οι διαδηλωτές έφτασαν τα  3 εκατομμύρια. Στις 31 Μάρτη ο πρόεδρος Σιράκ υποχρεώθηκε να απευθύνει διάγγελμα, δηλώνοντας την πρόθεση να επικυρώσει το νόμο, με μείωση της δοκιμαστικής περιόδου στον ένα χρόνο. Η αντίσταση δεν κάμφθηκε. Στις 4 Απριλίου προκηρύχθηκε νέα γενική απεργία και ξαναβγήκαν 2 εκατομμύρια στους δρόμους. Το συντονιστικό των βασικότερων εργατικών και νεολαιίστικων φορέων έδωσε όρκο για αγώνα μέχρι τη νίκη και απαίτησε την απόσυρση του νόμου ως τις 17 Απρίλη.

Οι εφημερίδες και εκπρόσωποι του αστικού κόσμου προειδοποιούσαν πλέον καθημερινά ότι υπάρχει ο κίνδυνος να μην απειληθεί μόνο ο νόμος, αλλά και η κυβέρνηση και το ίδιο το αστικό-νεοφιλελεύθερο κατεστημένο. 

Στις 10 Απρίλη η κυβέρνηση ανακοίνωσε την απόσυρση του νόμου που είχε ψηφίσει 1 μήνα πριν. Μια ταπεινωτική ήττα από το «πεζοδρόμιο». Ο Ντε Βιλπέν εκ των πραγμάτων υποχρεωνόταν να αποχαιρετήσει την πολιτική καριέρα. Κάτι που έκανε ένα χρόνο μετά…. 

Διεθνισμός
Τα μεγάλα γεγονότα αντίστασης έχουν πάντα διεθνή αντίκτυπο και συχνά πυροδοτούν εξελίξεις και αλλού. Την εποχή του CPE, στην Ελλάδα η Μαριέττα Γιαννάκου, υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης Καραμανλή, ανακοίνωνε νέο «νόμο-πλαίσιο»: Όποιος φοιτητής/τρια κόβεται 3 φορές σε ένα μάθημα διαγράφεται από το πανεπιστήμιο, τα δωρεάν συγγράμματα καταργούνται, όποιος καθυστερεί 2 χρόνια τις σπουδές του εκδιώκεται, οι σχολές αποκτούν μάνατζερ κλπ. Στις φοιτητικές εκλογές στις 5 Απρίλη, θριάμβευσε και πάλι η ΔΑΠ, ενώ η Αριστερά παρέμεινε σε χαμηλές πτήσεις. Η ώθηση που ανέδειξε τη δυναμική που κρυβόταν πίσω από την επιφανειακά «μαύρη» εικόνα ήρθε από το εξωτερικό: «Να γίνει της Γαλλίας!» ήταν το σύνθημα κάποιων δυνάμεων της φοιτητικής Αριστεράς.

 
Στις 10 Μαΐου ξεκίνησε απεργία των πανεπιστημιακών καθηγητών και ταυτόχρονα οι πρώτες 15 φοιτητικές καταλήψεις. Στις αρχές Ιουνίου οι καταλήψεις έγιναν 420 (σε σύνολο 440 σχολών), με δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους κάθε βδομάδα, με συμμετοχή στις συνελεύσεις έως και πάνω από 1.000 ατόμων. «Κάστρα» της Δεξιάς γκρεμίζονται. Η σχολή του γράφοντος (Οδοντιατρική του ΑΠΘ) έκανε κατάληψη για πρώτη φορά ύστερα από 31 χρόνια.

Τον Ιούνιο η Γιαννάκου αναβάλλει την ψήφιση του νόμου, ενώ τα συλλαλητήρια συνεχίζονται παρά τη σκληρή καταστολή, που κάνει και τις ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ να καλέσουν σε κινητοποίηση. Το φθινόπωρο τη σκυτάλη παίρνει η μεγάλη απεργία 6 εβδομάδων των δασκάλων και το 2007 ακολουθεί το πανεκπαιδευτικό μέτωπο και ο πολύμηνος ξεσηκωμός απεργιών-καταλήψεων διαρκείας, που γκρέμισαν την αναθεώρηση του άρθρου 16 (που θα επέτρεπε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων). 

Την ίδια περίοδο 2007-2008 έχουμε μαζικά κινήματα της νεολαίας στην Ιταλία, την Αγγλία, την Ισπανία, αλλά και στο Μεξικό, τη Χιλή… Το ένα κίνημα τροφοδοτεί το επόμενο. Στην Ιταλία το φθινόπωρο του 2008 ξεσπά ο ξεσηκωμός της νεολαίας («ανώμαλο κύμα»). Το σύνθημά τους χρησιμοποιούμε ακόμα 8 χρόνια μετά: «Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας».

Στην Ελλάδα πάλι, «ανταποδίδεται η παλιά χάρη» στους Γάλλους. Στο φόντο της εξέγερσης του Δεκέμβρη 2008, ο Σαρκοζί αποσύρει άρον άρον εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη Γαλλία, υπό το φόβο μαθητικών κινητοποιήσεων που απειλούν πως «θα γίνει της Ελλάδας!».

Επίλογος
Τα γεγονότα της Γαλλίας, τότε και τώρα, θυμίζουν πως μαζικές κοινωνικές εκρήξεις συμβαίνουν «ξαφνικά», όταν οι περισσότεροι δεν το περιμένουν, συχνά όταν το σύστημα δείχνει παντοδύναμο. Στην πραγματικότητα το «ξαφνικά» προετοιμάζεται για χρόνια. Σήμερα δεν είναι τυχαίο ότι απέναντι στην πρόκληση του Ολάντ ξύπνησαν οι αναμνήσεις του συλλογικού αγώνα που νίκησε «από τα κάτω», στα πεζοδρόμια, απέναντι σε παρόμοιες «μεταρρυθμίσεις». Και θυμίζουν πως οι μεγάλες κοινωνικές αντιστάσεις έχουν την τάση να μεταδίδονται...