10+2 ερωτήσεις για το ξεπούλημα της ΕΥΑΘ

Πώς επηρεάζει την ΕΥΑΘ η ένταξη της στο νέο Υπερταμείο; Με την εισαγωγή της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο ουσιαστικά αλλάζει ο σκοπός και ο ρόλος της εταιρείας. Σήμερα σκοπός της ΕΥΑΘ είναι να παρέχει καθαρό και ποιοτικό νερό, καθώς και ασφαλείς συνθήκες υγιεινής στους Θεσσαλονικείς. Πλέον ο σκοπός της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο θα είναι η αποπληρωμή του Χρέους, κάτι που συνεπάγεται αναγκαία αύξηση κερδών για το σκοπό αυτό, η οποία αναπόφευκτα θα επιδιωχθεί με αύξηση της τιμής του νερού. Το νερό, λοιπόν, μετατρέπεται σε είδος προς κερδοσκοπία, ένα ΕΜΠΟΡΕΥΣΙΜΟ είδος, όπως π.χ. ένα αναψυκτικό ή μια μπύρα! Εκ των πραγμάτων δεν υπάρχει πλέον χώρος για διαφάνεια, συμμετοχή των πολιτών, οικολογικές και βιώσιμες πρακτικές και άλλες μη χρηματοθηρικές παραμέτρους.

Είναι η πώληση του 23% της ΕΥΑΘ ιδιωτικοποίηση; Σήμερα το 74% της ΕΥΑΘ ανήκει στο Δημόσιο μέσω του ΤΑΙΠΕΔ. Το επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι πουλώντας το 23% σε ιδιώτη, το δημόσιο θα συνεχίσει να έχει τον έλεγχο αφού θα κατέχει το 51%. Αυτό δεν ισχύει: ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη ΔΕΘ ότι θα μπει στρατηγικός επενδυτής (και) στην ΕΥΑΘ, δηλαδή ο ιδιώτης -πέρα από το 23%- θα έχει λόγο ΚΑΙ στη διοίκηση της εταιρείας. Πρόκειται λοιπόν για μια έμμεση ιδιωτικοποίηση, για ένα ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα). Εκθέσεις της ίδιας της Παγκόσμιας Τράπεζας προτρέπουν πλέον τις πολυεθνικές να σταματήσουν τις πλήρεις ιδιωτικοποιήσεις και να στραφούν στα ΣΔΙΤ, ως πιο επικερδείς και χαμηλότερου ρίσκου επενδύσεις.

Αφού το Δημόσιο θα ελέγχει το 51% πώς είναι ιδιωτικοποίηση; Το ίδιο μοντέλο ακολουθήθηκε στο Παρίσι και στο Βερολίνο. Η εταιρεία ύδρευσης τελικά επέστρεψε στον δήμο. Τα αποτελέσματα του ΣΔΙΤ ήταν:

• Αύξηση της τιμής του νερού.

• Υποβάθμιση της ποιότητάς του, λόγω των επενδύσεων που ΔΕΝ έκανε (για λόγους οικονομίας) η ιδιωτική εταιρεία.

Κατόπιν αυτών ο δήμος αναγκάστηκε να σπάσει τη σύμβαση με τον ιδιώτη, γεγονός που οδήγησε σε αποζημίωση ύψους σχεδόν 1 δισ. ευρώ από την πλευρά του δήμου. Να τονίσουμε ότι στη σύμβαση παραχώρησης της ΕΥΑΘ το 2014 είχε επίσης προβλεφθεί ανάλογος όρος αποζημίωσης του ιδιώτη, ακόμη και των πιθανών μελλοντικών του κερδών σε περίπτωση που το Δημόσιο τον έδιωχνε!

Όπως σε όλα τα μοντέλα ΣΔΙΤ, το κράτος ή η κοινότητα αφήνει τη διαχείριση στον ιδιωτικό τομέα, υποστηρίζοντας ότι το Δημόσιο εξακολουθεί να κατέχει το 51% ή παραπάνω. Αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα επικοινωνιακό κόλπο, για να νομίζουν οι πολίτες ότι εξακολουθεί να είναι υπό δημόσιο έλεγχο.

Δε θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας λόγω των επενδύσεων των ιδιωτών; Στο Βερολίνο ΧΑΘΗΚΑΝ 7.000 θέσεις εργασίας από μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συνεργάζονταν με την εταιρεία ύδρευσης, λόγω των αποεπενδύσεων που έγιναν στο όνομα της οικονομίας και της κερδοσκοπίας των ιδιωτών.

Δεν θα ωφεληθεί η ΕΥΑΘ από την τεχνογνωσία του ιδιώτη με τον οποίο θα συνεργαστεί; Όχι. Τα παραδείγματα διεθνώς έχουν δείξει ότι οι ιδιωτικές εταιρείες δημιουργούν μικρότερες θυγατρικές οι οποίες στη συνέχεια «πουλάνε» εξειδικευμένες υπηρεσίες στην εταιρεία ύδρευσης, οδηγώντας σε μια πλήρη εξάρτησή της από αυτές. Η αποχώρηση έμπειρων στελεχών λόγω συνταξιοδότησης και η μη ανανέωση του προσωπικού της εταιρείας δημιουργούν ένα «έλλειμμα γνώσης» και οδηγούν σε μια κατάσταση ομηρίας της από τις συνεργαζόμενες θυγατρικές, που έχουν τελικά και όλη την τεχνογνωσία. Ακόμη κι αν επανακρατικοποιηθεί η ΕΥΑΘ, θα παραμείνει όμηρος των θυγατρικών αυτών.

Το Δημόσιο θα έχει τον έλεγχο, πως μπορεί να αλλάξει η δομή της ΕΥΑΘ; Ακόμη κι αν η ΕΥΑΘ τελικά επανακρατικοποιηθεί, η εταιρεία ύδρευσης δε θα είναι ποτέ ίδια με πριν. Η όλη δομή της εταιρείας θα έχει αλλάξει. Ακόμη κι αν το κράτος ή ο δήμος είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης, θα εξακολουθεί να εξαρτάται από τις θυγατρικές εταιρείες των πολυεθνικών και θα αναγκαστεί να αγοράσει τη γνώση που είχε κλαπεί από αυτήν. Το παράδειγμα του Βερολίνου (όπως και άλλες περιπτώσεις) δείχνει ότι, από τη στιγμή που αυτή η νεοφιλελεύθερη δομή εγκαθιδρυθεί σε μια εταιρεία ύδρευσης, στη συνέχεια και παρά την επανακρατικοποίηση, η λογική του κέρδους παραμένει.

Τι θα γίνει με το κοινωνικό τιμολόγιο της ΕΥΑΘ; Η ΕΥΑΘ σήμερα ως δημόσια εταιρεία ασκεί κοινωνική πολιτική, είτε με μειωμένο τιμολόγιο σε ευπαθείς ομάδες είτε ακόμη και με την παροχή ΔΩΡΕΑΝ νερού σε οικονομικά ασθενείς οικογένειες. Ο ιδιώτης θα έρθει στην ΕΥΑΘ για να κερδίσει, κανείς δεν εγγυάται τη συνέχιση του κοινωνικού προγράμματος.

Αφού το 51% θα ανήκει στο Δημόσιο τι κερδίζει ο ιδιώτης; Οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν εγγυημένο κέρδος, που προβλέπεται στη σύμβαση που υπογράφουν. Για να εξασφαλιστεί αυτό, οι συμβάσεις:

• είναι πάντα μακροπρόθεσμες, συχνά για 30 χρόνια

• εγγυώνται κέρδος για όλη τη διάρκεια της σύμβασης (η τιμή που η κυβέρνηση του Βερολίνου κατέβαλε για τις μετοχές Veolia και RWE βασίστηκε στο εγγυημένο κέρδος τους μέχρι το 2028!)

• είναι μυστικές, επειδή το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης υπάγεται στο πλαίσιο του εμπορικού δικαίου

• όλη η διαχείριση είναι στα χέρια της ιδιωτικής εταιρείας (αυτό μπορεί να καλύπτεται από χωριστές συμφωνίες μέσα στη σύμβαση).

Τι είναι το fix price; Είναι ένα κόλπο για να πειστεί η κοινή γνώμη ότι δεν επηρεάζεται η τιμή του νερού. Για μια μικρή περίοδο (π.χ. 5 χρόνια), η τιμή παραμένει σταθερή σύμφωνα με τη σύμβαση, στη συνέχεια όμως ο ιδιώτης ανεβάζει την τιμή σύμφωνα με τα συμφέροντα του, στο Παρίσι οι αυξήσεις έφτασαν το 260%.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η μπορεί να ελέγξει τον ιδιώτη μέσω της Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων. Η Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων δεν έχει συσταθεί ακόμη, την υποκαθιστά η ειδική γραμματεία υδάτων. Σε ερώτηση μας το 2014 πως θα εποπτεύει τον ιδιώτη που θα μπει στην ΕΥΑΘ η απάντηση ήταν: « με εξωτερικούς συνεργάτες», δηλαδή θα βάλουν έναν τοπικό ιδιώτη συνεργάτη να εποπτεύει τις μεγαλύτερες πολυεθνικές του νερού!

Συμφέρει η πώληση του 23% της ΕΥΑΘ; Πόσα θα εισπράξει η κυβέρνηση (η τρόικα); Με σημερινή τιμή μετοχής, η αξία του 23% εκτιμάται γύρω στα 30.000.000 ευρώ. Η ΕΥΑΘ έχει καθαρά κέρδη 14.000.000 ευρώ το χρόνο, ενώ έχει και 50.000.000 ευρώ στα αποθεματικά της. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι σε δύο χρόνια ο ιδιώτης θα κάνει απόσβεση των χρημάτων του.

Η αξία του 23% είναι κυριολεκτικά σταγόνα στον ωκεανό του χρέους!

* Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος είναι πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στην ΕΥΑΘ

ργο Αρχον