2 αστικοί μύθοι του πολιτικού μιντιακού κατεστημένου, ενάντια στις αφηγήσεις της Αριστεράς για παραγωγική ανασυγκρότηση

Μύθος 2ος:

Απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι η συνεχιζόμενη εσωτερική υποτίμηση για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, δηλαδή οι οριζόντιες περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων, η περιστολή κάθε κοινωνικής δαπάνης, η κατεδάφιση της δημόσιας υγείας και παιδείας, η διάλυση της δημόσιας διοίκησης και του ασφαλιστικού συστήματος, οι αυξήσεις φόρων και φυσικά η πλήρης διάβρωση και απαξίωση του εργατικού δικαίου.

----

Ο 2ος μύθος μάλιστα συνδέεται με τον 1ο αλλά ταυτόχρονα διατηρεί και τη σχετική του αυτοτέλεια. Συνδέεται, διότι τίθεται ως προϋπόθεση για την υλοποίηση του πρώτου μύθου. Διατηρεί όμως παράλληλα και την αυτοτέλεια του διότι και να μην γίνει η χώρα μας τελικά σύμφωνα με τα πρότυπα του 1ου μύθου, οφείλει τουλάχιστον, να γίνει σύμφωνα με τα πρότυπα του 2ου.

Δε θέλουμε φυσικά να χαλάσουμε το παραδεισένιο μελλοντικό κόσμο που φτιάξανε τα κυρίαρχα ιδεολογικά μέσα. Ούτε θέλουμε να απογοητεύσουμε και να γκρεμίσουμε τις όποιες ελπίδες και προσδοκίες γεννούν αυτές οι αφηγήσεις. Οφείλουμε όμως, με σεβασμό και ευαισθησία απέναντι στους συνανθρώπους μας να πούμε καθαρά ότι, το όφελος αυτών των αφηγήσεων για τους πολίτες αυτής της χώρας θα είναι μηδαμινό.

Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Η χώρα μας δεν πρόκειται να γίνει η Σαουδική Αραβία της Ευρώπης στον ενεργειακό τομέα. Πρώτα από όλα διότι δεν έχουν εκτιμηθεί ακόμη οι πηγές υδρογονανθράκων στη λεκάνη της Ν.Α. Μεσογείου. Ακόμη όμως και να εκτιμηθούν μετά τις σχετικές έρευνες, καθόλου βέβαιο δεν είναι ότι έχουν αξιοποιήσιμους υδρογονάνθρακες. Αυτό καθορίζεται από μια σειρά τεχνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς παραμέτρους, όπως: Βάθος Γεώτρησης, Υποθαλάσσιες συνθήκες, Σεισμικότητα περιοχής, Βιωσιμότητα Επένδυσης, Γεωστρατηγική θέση κ.α. Δεν αρκούν όμως ούτε αυτά. Πρέπει να γίνουν επιπρόσθετα δοκιμαστικές γεωτρήσεις με ότι κινδύνους εγκυμονεί για το περιβάλλον, τις υποθαλάσσιες συνθήκες, τον τουρισμό, την αλιεία. Ιδιαιτέρως, σε μία τέτοια προοπτική θα πληγεί η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, ως ένας τόπος ποιοτικού τουρισμού.

Ας υποθέσουμε όμως ότι οι έρευνες καρποφορούν και διαπιστώνετε η ύπαρξη αξιοποιήσιμων υδρογονανθράκων. Ποιοι λοιπόν θα κληθούν να συμβάλλουν στην εξόρυξη τους; Είναι ευρέως γνωστό ότι, με τις γεωτρήσεις (drilling) και την εξόρυξη (up stream) υδρογονανθράκων, ασχολούνται παγκοσμίως ελάχιστοι κολοσσοί ξένων ομίλων. Οι ξένοι όμιλοι φυσικά έχουν ένα απόλυτο κριτήριο με το οποίο αξιολογούν τις επενδύσεις τους. Τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Πως αυτή επιτυγχάνεται, προσδιορίζεται σε πολλές διαστάσεις.

Η 1η διάσταση είναι αυτή της τιμής πώλησης του προϊόντος. Δηλαδή είναι ξεκάθαρο ότι, εφόσον οι ξένοι όμιλοι είναι αντικειμενικά εκτεθειμένοι στο διεθνή ανταγωνισμό, θα κρατήσουν τις τιμές πώλησης του προϊόντος υψηλά. Ιδιαίτερα εάν λάβουμε υπόψη ότι οι τιμές των αποθεματικών υδρογονανθράκων διαμορφώνονται κυρίως στα χρηματιστήρια διεθνώς.

Ξεχάστε λοιπόν τις αυταπάτες που καλλιεργεί ο 1ος μύθος, περί αγοράς φθηνού πετρελαίου.

Η 2η διάταση είναι αυτή των εξόδων, που είναι άμεσα συνδεμένη με τα κέρδη μέσω της εξίσωσης έσοδα-έξοδα = κέρδη. Τα έξοδα καθορίζονται από το έμψυχο δυναμικό (διοικητικό προσωπικό, μηχανικοί, εργατοτεχνίτες κ.α.) και το άψυχο δυναμικό (εγκαταστάσεις, πλατφόρμες κ.α.). Ειδικά ο παράγοντας έμψυχο δυναμικό, είναι αυτός που διαμορφώνει κυρίως τα έξοδα. Για το λόγο αυτό η μεγάλη μάζα των εργατοτεχνιτών που θα απασχοληθεί στις υγειονομικές ζώνες των ξένων ομίλων θα είναι κυρίως της γης οι κολασμένοι από χώρες όπως Ινδία, Κίνα κ.α. με εξευτελιστικούς μισθούς που πολλές φορές αγγίζουν τη στοιχειώδη σίτιση και στέγαση, δηλαδή την επιβίωση. Επιπλέον στις θέσεις του διοικητικού προσωπικού, θα απασχοληθούν κυρίως αυτοί που έχουν συσσωρευμένη τεχνογνωσία και περιφέρονται σε όλες τις γωνιές του κόσμου για να ικανοποιήσουν τους ομίλους. Αυτό το διοικητικό προσωπικό, γνωρίζει πολύ καλά πως να καταστέλλει αντιδράσεις σε κρίσιμες στιγμές που διακυβεύονται τα συμφέροντα των ομίλων και να επιδεικνύει δουλική πειθαρχία.

Ξεχάστε λοιπόν τις αυταπάτες που καλλιεργεί ο 1ος μύθος, για δημιουργία μελλοντικών θέσεων εργασίας.                                                                                    

Η 3η διάσταση που μεγιστοποιεί το κέρδος των ομίλων είναι αυτή του χρόνου υλοποίησης της επένδυσης και της ασφάλειας των εγκαταστάσεων. Είναι παγκοσμίως γνωστό ότι, το μόνο που ενδιαφέρει τους ξένους ομίλους είναι η ταχύτατη πώληση του προϊόντος με όσο το δυνατόν μικρότερους συντελεστές ασφάλειας των εγκαταστάσεων, λόγω κόστους. Η πετρελαϊκή ρύπανση στον Κόλπο του Μεξικού την άνοιξη του 2010, με ολέθρια αποτελέσματα σε χιλιάδες ανθρώπους και επαγγέλματα για τα επόμενα 50 χρόνια, επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό. Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε ένα τέτοιο συμβάν στην μικρή χώρα της Ελλάδας; Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις για τα επόμενα 100 χρόνια; Ποιο μέλλον θα κληροδοτούσαμε στις μελλοντικές γενεές; Αφήστε που, μόνο λόγω γεωλογικών και σεισμικών συνθηκών είναι πιθανότερο ένα τέτοιο συμβάν να γίνει στη χώρα μας σε σύγκριση με το Μεξικό, που παρόλο είχε λιγότερες πιθανότητες, τελικά συνέβη.

Παρόλα αυτά, ο 1ο αστικός μύθος διατηρεί κάποια ισχύ με το επιχείρημα της αύξησης των δημοσίων εσόδων. Δημιουργεί επίσης σύγχυση σε κάποιους αναλυτές στους χώρους της Αριστεράς, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι θα αυξήσουν τα δημόσια έσοδα κάνοντας τιτλοποίηση των μελλοντικών εσόδων από τους υδρογονάνθρακες. Καταρχήν, θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι σε συνθήκες μνημονίων και υπερδιογκωμένου χρέους είναι αδύνατον να ορθοποδήσουν τα δημόσια έσοδα όσα και να αντληθούν με τη εκποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας. Η εμπειρία της αύξησης του χρέους την τελευταία τριετία από 120% σε 176% και παρά τη συνεχιζόμενη εσωτερική υποτίμηση, μας το αποδεικνύει περίτρανα αυτό. Υπό την έννοια αυτή, το οικονομικό πρόβλημα εντός αυτής της συνθήκης είναι ούτως ή άλλως άλυτο. Εκτός αυτής της συνθήκης, δηλαδή έξω από μνημόνια και με διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, τα δημόσια έσοδα μπορούν κάλλιστα να καλυφτούν και από άλλες πηγές.

Το κυριότερο όμως πρόβλημα είναι συνολικότερο και έχει να κάνει με την παραγωγική βάση της χώρας. Τι παράγει, από ποιους και για ποιον; Ένα πετρελαϊκό ατύχημα στις θάλασσες της Ελλάδας θα είχε ανεπανόρθωτα καταστροφικά αποτελέσματα για την οικονομία, τον τουρισμό, την αλιεία, τα υπόλοιπα επαγγέλματα που συνδέονται με τους κλάδους αυτούς. Θα είχε τελικά καταστροφικά αποτελέσματα στις θέσεις εργασίας, στον ΑΕΠ της χώρας και τελικά στα δημόσια έσοδα.

Ξεχάστε λοιπόν τις αυταπάτες που καλλιεργεί ο 1ος μύθος, περί αύξησης των δημόσιων εσόδων.

Απέναντι στους αστικούς μύθους που βαφτίζουν τα συμφέροντα των ξένων ομίλων συμφέροντα της κοινωνίας εμείς οφείλουμε να αντιτάξουμε τις δικές μας αφηγήσεις. Πώς θέλουμε να είναι η χώρα μας μετά από 10 χρόνια; Με ποια παραγωγική βάση;

(σε αυτό το σημείο θα επανέλθουμε στη συνέχεια).

Ο 2ος αστικός μύθος, όπως αναφέρθηκε, μας υπόσχεται τον παράδεισο των ξένων επενδύσεων που θα φέρουν την ανάπτυξη, με απαραίτητη προϋπόθεση φυσικά την συνεχιζόμενη εσωτερική υποτίμηση.

Δε θα πούμε κάτι καινούργιο, απλά θα επαναλάβουμε με δικά μας λόγια αυτό που έγκριτοι οικονομολόγοι, αναλυτές και επιστήμονες εγχώρια και διεθνώς μέσα από επίσημες μελέτες και στατιστικές, επισημαίνουν. Όταν σε μία χώρα καταστρέφεται ο παραγωγικός ιστός, αυξάνεται δραματική η ανεργία, μειώνεται δραματικά η κατανάλωση, απαξιώνεται η αξία της εργασίας του μόνου συντελεστή που μπορεί να συμβάλλει στην ανάκαμψη, εκμηδενίζεται η ρευστότητα με αδυναμία πληρωμής των στοιχειωδών υποχρεώσεων των νοικοκυριών (ρεύμα, τρόφιμα, νοίκι, μετακίνηση, φόροι), είναι με οικονομικούς και επιστημονικούς όρους αδύνατον να υπάρξουν επενδύσεις (ξένες και εγχώριες) για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν, δηλαδή είναι μη συμφέρουσα επένδυση. Ειδικά μάλιστα όταν ορισμένα κεφάλαια αποσύρονται από την παραγωγή και τοποθετούνται στην εικονική οικονομία φέρνοντας νέα κέρδη, με τελική κατάληξη να δανείζουν με ληστρικά επιτόκια το κράτος που είχε καταχρεωθεί για να τους δανείσει. Συνεπώς μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι αδύνατο να υπάρξει φρένο στο βάθεμα της ύφεσης και αντιστροφή της πορείας προς την ανάκαμψη.

Ποιος κλάδος της οικονομίας άλλωστε θα συμβάλλει στην ανάκαμψη;

Ο ιδιωτικός τομέας με τις ξένες επενδύσεις; Σε όσους ισχυρίζονται αυτό θα θέλαμε να τους υπενθυμίσουμε ορισμένα στοιχεία. Οι πρώτες εταιρίες που απέσυραν τα κεφάλαια τους από τη χώρα πολύ πριν το ξέσπασμα της κρίσης, ήταν καταρχήν οι ξένες εταιρίες. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον πετρελαϊκό τομέα που ήταν η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας στα χρόνια πριν το ξέσπασμα της κρίσης. Η εταιρία Shell εξαγοράστηκε το 2009 έναντι 245,6 εκατ. ευρώ από την AVIN συμφερόντων Motor Oil και η εταιρία BP εξαγοράστηκε το 2009 έναντι 358,0 εκατ. ευρώ από την EKO συμφερόντων ΕΛ.ΠΕ. (πηγή: http://www.capital.gr).

Επίσης, το 2012 στον τομέα των τροφίμων η Coca Cola 3E αποφάσισε τη μεταφορά της έδρα της από την Ελλάδα στην Ελβετία Ζυρίχη, δηλαδή ένα βήμα πριν την οριστική απομάκρυνση της. Όχι όμως μόνο ξένες εταιρίες αλλά και ελληνικές όπως η ΦΑΓΕ, μια από τις μεγαλύτερες και πιο ιστορικές γαλακτοβιομηχανίες της χώρας αποφάσισε το 2012 να μεταφέρει την έδρα της από την Ελλάδα στο Λουξεμβούργο, δηλαδή ένα βήμα πριν την οριστική απομάκρυνση της (πηγή: http://www.imerisia.gr).

Υπάρχουν πάμπολλα άλλα παραδείγματα που για πρακτικούς λόγους δεν αναφέρουμε

Ποιος άλλος κλάδος της οικονομίας θα συμβάλλει στην ανάκαμψη;

Οι δημόσιες επενδύσεις και ο δημόσιος τομέας μέσω των δανείων της Τρόικας και του ΔΝΤ; Μα τα χρήματα που μπαίνουν στην χώρα με τη μορφή δανείων, επιστρέφουν αμέσως στους δανειστές για την αποπληρωμή τόκων, χωρίς να περάσουν από την πραγματική οικονομία. Έτσι η ανάκαμψη παραμένει άπιαστος στόχος.

Ξεχάστε λοιπόν τις αυταπάτες που καλλιεργεί ο 2ος μύθος, περί αύξησης των ξένων επενδύσεων, της μείωσης της ανεργίας και της ανάκαμψης.

Όπως ήδη αναφέρθηκε απέναντι στους αστικούς μύθους οφείλουμε να αντιτάξουμε τις δικές μας αφηγήσεις. Πώς θέλουμε να είναι η χώρα μας μετά από 10 χρόνια; Με ποια παραγωγική βάση;

Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Όμως οφείλουμε να ξεκινήσουμε από ορισμένες παραδοχές. Ένα πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης και σταδιακής ανάκαμψης πρώτα από όλα θα εξυπηρετεί τις ανάγκες τις κοινωνικής πλειοψηφίας, των μισθωτών στρωμάτων, των ελεύθερων επαγγελματιών, τους μικρό μεσαίους, τους αγρότες, τη νεολαία, τους ανέργους. Αυτή η οριοθέτηση, η συγκέντρωση σε αυτό το στόχο αποτελεί ήδη πυξίδα και κατευθυντήρια γραμμή.

Για να εξυπηρετηθεί όμως στοιχειωδώς αυτή η κατεύθυνση πρέπει πρώτα από όλα να σπάσει το ατσάλινο κλουβί των μνημονίων και τους χρέους. Είναι προϋπόθεση, αναγκαία συνθήκη χωρίς την οποία δε μπορεί να γίνει το πρώτο βήμα. Αυτή η διαδικασία δε θα γίνει αναίμακτα και χωρίς σύγκρουση με τα διεθνή ιμπεριαλιστικά κέντρα. Η θέληση και το δίκαιο όμως της κοινωνικής πλειοψηφίας θα μας καθοδηγεί σε αυτή τη σύγκρουση, θα μας εμπνέει. Το πρόγραμμα της παραγωγικής ανασυγκρότησης θα μας δίνει την ελπίδα της συνέχισης.

Ποια είναι λοιπόν η δική μας αφήγηση απέναντι στους αστικούς μύθους;

• Αναβάθμιση και ανάπτυξη του ποιοτικού τουρισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς υπό δημόσιο έλεγχο.
•  
• Αναβάθμιση και ανάπτυξη της γεωργίας, της μεταποίησης, των ποιοτικών προϊόντων με αύξηση των δημόσιας χρηματοδότησης υπέρ των συνεταιρισμών μορφών και των δημοσίων φορέων.
•  
• Αναβάθμιση και ανάπτυξη των υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας μέσω δημόσιων επενδύσεων.
•  
• Αναβάθμιση και ανάπτυξη του βιομηχανικού τομέα συνδυάζοντας το δημόσιο έλεγχο και την χρηματοδότηση - ανάπτυξη συνεταιρισμών.
•  
• Αναβάθμιση και ανάπτυξη της δημόσιας Παιδείας, της δημόσιας Υγείας, της έρευνας, της παραγωγής υψηλά ειδικευόμενων επιστημόνων.
•  
• Αναβάθμιση και ανάπτυξη των στρατηγικών τομέων της οικονομίας υπέρ του δημοσίου συμφέροντος (Πετρέλαια, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ).
•  
• Αναβάθμιση και ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους με ριζικές αυξήσεις των δημόσιων χρηματοδοτήσεων.
•  

Η παραπάνω αφήγηση, αυτό το πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης, βρίσκεται σε πλήρη αντιδιαστολή με το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που ονειρεύεται την ανάκαμψη μέσω της αποπτώχευσης του ελληνικού λαού. Αντικειμενικά, ο νεοφιλελευθερισμός που επενδύει στη φτώχεια, την ανεργία και την πλήρη απαξίωση της εργασίας ως υποτιθέμενο μοχλό ανάπτυξης, δε μπορεί να συμβάλλει στη στοιχειώδη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Εντελώς αντίθετα, ένα ριζοσπαστικό αριστερό πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης αναγκαστικά πρέπει να αναδείξει να αξιώσει και να στηριχτεί στη δύναμη της ανθρώπινης εργασίας και επιδεξιότητας, να επενδύσει στη μόρφωση, στη γνώση, στις σύγχρονες τεχνολογίες και τεχνικές.

Σήμερα όμως δεν αρκεί να λέμε τι πρέπει να γίνει. Είμαστε αναγκασμένοι να αναφερόμαστε και στο πολιτικό και κοινωνικό υποκείμενο που θα αναλάβει να πραγματοποιήσει αυτό που είναι «κοινωνικά αναγκαίο» με δεδομένο το γεγονός πως το υπάρχων πολιτικό σύστημα, ούτε θέλει ούτε μπορεί να ανατρέψει τις ίδιες τις συνθήκες που το εξέθρεψαν. Από αυτό το απλό και αμείλικτο ερώτημα κανείς δε μπορεί να ξεφύγει.

Νομίζουμε ότι η απάντηση σε αυτό είναι ότι μόνο ένα ριζοσπαστικό πλατύ πολιτικό και κοινωνικό μέτωπο με πυρήνα τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς μπορεί να διεκδικήσει μια τέτοια κατεύθυνση για την ελληνική κοινωνία. Μέτωπο το oποίο δεν πρέπει να δειλιάσει ακόμη και μπροστά στο ενδεχόμενο της ανάληψης της κυβερνητικής εξουσίας.

Είναι δεδομένο ότι χωρίς κεντρικό σχεδιασμό από μία κυβέρνηση της Αριστεράς και την ενεργητική συμβολή όλων των ριζοσπαστικών αριστερών κομμάτων και οργανώσεων, δεν είναι δυνατό να συντονιστεί νικηφόρα ο αγώνας του λαϊκού κινήματος, πόσο περισσότερο να μπορέσουν οι ριζοσπαστικές λαϊκές δυνάμεις να επιβάλουν μια ριζικά διαφορετική εξέλιξη των πραγμάτων προς όφελος τους. Ακριβώς γιατί σήμερα ζούμε μια νέα μεταδημοκρατική πολιτική πραγματικότητα. Στην οποία δεν αρκεί ο κόσμος να αγωνίζεται ώστε να συγκινούνται οι «αρμόδιοι» και να βελτιώνουν σε φιλολαϊκότερη κατεύθυνση την πολιτική τους.

Αντίθετα η υπάρχουσα εξουσία κινείται καταστροφικά συντρίβοντας τις δημιουργικές δυναμικές τις ελληνικής κοινωνίας. Σταδιακά γίνεται προφανές ότι οι συντηρητικές δυνάμεις που έφεραν τη χώρα μέχρι το σημερινό αδιέξοδο πρέπει να ηττηθούν ακόμη και στο επίπεδο της κυβερνητικής εξουσίας.

Βεβαίως, μία κυβέρνηση της Αριστεράς δε μπορεί από μόνη της να λύσει όλα τα προβλήματα. Αναγκαία συνθήκη για τη συγκρότηση και τη σταθεροποίηση της, είναι η ανάπτυξη ενός πλατιού πολιτικού και κοινωνικού μετώπου, η συγκέντρωση μιας ριζοσπαστικής λαϊκής βάσης, η ανάπτυξη θεσμών αυτοοργάνωσης του κόσμου σε Λαϊκές Συνελεύσεις, σχήματα γειτονιών, σωματείων κ.α. ώστε η λαϊκή βάση να ελέγχει, να πιέζει, να ριζοσπαστικοποιεί το πρόγραμμα της Αριστερής Κυβέρνησης και να αποτρέπει την πολιτική ήττα και αναδίπλωση σε κρίσιμες στιγμές. Μονάχα μία ριζοσπαστική και συνειδητοποιημένη κοινωνική πλειοψηφία μπορεί να επιβάλλει και να διατηρήσει την εξουσία μιας αριστερής κυβέρνησης.

Και αυτό από την άλλη μεριά απαιτεί ένα ριζοσπαστικό πολιτικό πρόγραμμα που θα οπλίζει την αριστερή κυβέρνηση από τη σκοπιά των συμφερόντων του λαϊκού κινήματος και θα ορίζει έναν άλλο δρόμο σε πλήρη σύγκρουση με την Ευρωζώνη και τους διεθνής ιμπεριαλιστικούς σχηματισμούς της ΕΕ, Τρόικας, ΔΝΤ, με κύριες αιχμές. Μη αναγνώριση και διαγραφή χρέους, κατάργηση μνημονίων και εφαρμοστικών νόμων, εθνικοποίηση κοινωνικοποίηση τραπεζών, βαριά φορολογία στο κεφάλαιο, εθνικοποίηση των στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων, στήριξη μισθών συντάξεων, πραγματική δημοκρατία, παραγωγική ανασυγκρότηση. Έως και το όριο της σύγκρουσης της ελληνικής κοινωνίας με την ΕΕ και το ευρώ.