8 Μάρτη 2025: Συνέχεια των αγώνων ενάντια στην έμφυλη ανισότητα,τη βία και τις διακρίσεις

Τα στοιχεία όλων των ερευνών και στατιστικών των θεσμικών φορέων και η καθημερινότητα εκατομμυρίων γυναικών, κυρίως αυτών που βρίσκονται στην εργαζόμενη πλευρά της κοινωνίας, δείχνουν ότι καθόλου δεν έχουμε ξεφύγει από τη σκληρή πραγματικότητα της έμφυλης εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Το αντίθετο μάλιστα. Ανισότητα, βία και διακρίσεις μας άφησε το 2024 και μας υπόσχεται το 2025, αν δεν κάνουμε ανατροπές.

Η πολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται, με την άνοδο ακροδεξιών – λαϊκίστικων κομμάτων και τους πολέμους σε όλο και περισσότερα σημεία, εμπεριέχει πιο απειλητικά στοιχεία για τις ζωές των γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.

Ανισότητα και διακρίσεις

Η ανισότητα στην απασχόληση είναι αδιαμφισβήτητη σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, παρόλο που η ρητορική διαστρέβλωσης της κατάστασης από τη συστημική εξουσία συνεχίζει το «παραμύθι της πολιτισμένης Δύσης, όπου η ισότητα έχει κατακτηθεί»…

Σύμφωνα με τη γνωστή και καθόλου «δικαιωματική» και αριστερή εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (Ρούλα Σαλούρου, 8.3.2024), οι γυναίκες στην Ελλάδα βρίσκονται πρώτες στους δείκτες ανεργίας, μερικής απασχόλησης και χαμηλόμισθης αμοιβής σε σχέση με τους άνδρες ίδιας ηλικίας, και παραμένουν ισχνή μειοψηφία σε θέσεις ευθύνης.

Στην Ελλάδα απασχολείται το 52,4% των γυναικών. Είναι η δεύτερη χειρότερη θέση στην Ε.Ε. μετά την Ιταλία που έχει 52,3%. Οι δύο χώρες είναι οι μόνες στην Ε.Ε.-27 με ποσοστά απασχόλησης των γυναικών χαμηλότερα του 60%. Η ανεργία των γυναικών είναι σχεδόν διπλάσια από την ανεργία των ανδρών με τη διαφορά να προσεγγίζει τις 5 μονάδες. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κατά το δ΄ τρίμηνο του 2023 η ανεργία στις γυναίκες ήταν 12,9% με 268,9 χιλ. άνεργες έναντι 8,5% στους άνδρες με 219,7 χιλ. ανέργους. 

Τα στοιχεία της ΓΣΕΕ δείχνουν εκ νέου αύξηση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου από το 2020 κυρίως για το γυναικείο εργατικό δυναμικό.Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ το ποσοστό μερικής απασχόλησης για τις γυναίκες εργαζόμενες ανέρχεται στο 13,8%, ενώ στους άνδρες σε 5,1%. Δηλαδή 1 στις 7 γυναίκες στην Ελλάδα εργάζεται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, και άρα αμείβεται με χαμηλό μισθό.

Ο Ευρωπαϊκός δείκτης ισότητας των φύλων 2024 δείχνει ότιη κοινωνική αναπαραγωγή παραμένει φορτωμένη στις γυναίκες: μία στις τρεις γυναίκες (και μόνο ο ένας στους δέκα άνδρες) μένει εκτός αγοράς εργασίας λόγω των ευθυνών της φροντίδας. Οι απλήρωτες δουλειές της φροντίδας και του νοικοκυριού (που συνεχίζουν να εκλαμβάνονται κατά κύριο λόγο ως «γυναικείες») και η άνιση κατανομή τους βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του χάσματος, καθώς ένα μεγάλο μέρος του χρόνου των γυναικών αναλώνεται σε αυτές τις δουλειές σε βάρος της εργασίας, της οικονομικής ανεξαρτησίας τους, της ξεκούρασης, της αυτο-φροντίδας και της ψυχαγωγίας τους. Και συχνά και της υγείας τους.

Έμφυλη βία

Καταρχάς, δεν μπορούμε παρά να ανησυχούμε όχι μόνο από τα ευρήματα της έρευνας για τη βίακατά των γυναικών που διενήργησε η Eurostat στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, αλλά και από το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που έχουμε ποσοτική μέτρηση για την έμφυλη βία στη χώρα μας μέσα από ένα πολύ μεγάλο δείγμα σχεδόν 12.000 ερωτηματολογίων.

Η απαξίωση της έμφυλης καταπίεσης, που φτάνει στο χειρότερο βαθμό της, στη βία κατά των γυναικών επειδή είναι γυναίκες, έχουμε γράψει και πει πολλές φορές ότι αποτυπώνεται και μέσω της υποκαταγραφής των «περιστατικών».

Σύμφωνα με την έρευνα με τίτλο «Έμφυλη βία κατά των γυναικών και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας στην Ελλάδα» που διενεργήθηκε από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Απρίλιο του 2023 σε δείγμα σχεδόν 12.000 γυναικών ηλικίας 18-74 ετών, την οποία υλοποίησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), το 90,1% των γυναικών πιστεύουν ότι η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας από στενό/ή σύντροφο στην Ελλάδα σήμερα, είναι αρκετά ή πολύ συχνή, σαν μια εμπεδωμένη πια κατάσταση.

Ειδικότερα, 29,6% των γυναικών δηλώνουν ότι έχουν υποστεί σωματική βία, 18,1% δηλώνει ότι έχει υποστεί σεξουαλική βία, και 36,5% δηλώνει ότι έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από οποιοδήποτε δράστη/ δράστιδα. Η ψυχολογική βία, η οποία ασκείται μόνο σε στενές σχέσεις συντρόφων, εμφανίζεται ως η πιο συχνή μορφή βίας που δηλώνουν ότι υφίστανται οι γυναίκες σε ποσοστό 40,4%. Σύμφωνα με τη μεθοδολογία της έρευνας, η ψυχολογική βία περιλαμβάνει συμπεριφορές που παραπέμπουν σε πράξεις συναισθηματικής κακοποίησης και ελεγκτικής συμπεριφοράς (ενδεικτικά αναφέρεται η υποτίμηση και ταπείνωση, απαγόρευση επαφής με φίλους, γονείς ή συγγενείς, απειλή κακοποίησης των παιδιών ή στέρησης των γονεϊκών δικαιωμάτων, κ.λπ.) και ασκείται κυρίως από τον στενό/ τη στενή σύντροφο. 

Περισσότερες από 2 στις 5 γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα (42,6%) και εργάζονται ή είχαν εργαστεί στο παρελθόν φέρονται να έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία τους τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου. Σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία δήλωσε το 54,6% των γυναικών 18-29 ετών και οι μισές γυναίκες ηλικίας 30-44 ετών (49,5%).

Άνοδος της ακροδεξιάς

Επιστρέφοντας στον Ευρωπαϊκό δείκτη ισότητας των φύλων 2024 και ειδικότερα στον υποδείκτη της εξουσίας, δηλαδή της εκπροσώπησης στα κέντρα λήψης αποφάσεων φαίνεται ότι φέτος, για πρώτη φορά από το 1979, η συμμετοχή των γυναικών στα Κοινοβούλια μειώθηκε, αντανακλώντας τους νέους πολιτικούς συσχετισμούς που διαμορφώνονται στην Ευρώπη, με ανερχόμενα υπερσυντηρητικά ανδροκρατούμενα κόμματα και δυνάμεις (ΕΦ.ΣΥΝ., 12.12.2024).

Οι επιθέσεις των ακροδεξιών ανά τον κόσμο, με μεγαλύτερο και χαρακτηριστικότερο τον Τραμπ, στη λεγόμενη «woke ατζέντα», σημαίνουν ξεκάθαρη επίθεση στη θέση των γυναικών, των μεταναστ(ρι)ών και δηλώνουν πρόθεση περαιτέρω υποβάθμισης των ζωών μας, επιστρέφοντας τις κοινωνίες χρόνια πίσω, σε συνθήκες «άγριου καπιταλισμού»!

Τα αφηγήματα που χρησιμοποιούνται είναι εξοργιστικά, οπισθοδρομικά και άθλια (άρνηση της έμφυλης βίας, προώθηση πολιτικών που φορτώνουν το δημογραφικό πρόβλημα στις γυναίκες και οι προτεινόμενες «λύσεις» είναι να μείνουν οι γυναίκες ξανά στο σπίτι για να κάνουν παιδιά, συνδυάζοντας αυτά τα «επιχειρήματα» με πιο ακραίες και ρατσιστικές θέσεις, του τύπου ότι έτσι θα μειωθούν και οι μετανάστες στις «ανεπτυγμένες» χώρες κ.ά.).

Μόνη λύση, η συλλογική και οργανωμένη αντεπίθεση.

Θα χρειαστεί να επιμείνουμε σε όσα οι αντιδραστικοί αποκαλούν «woke ατζέντα», ακόμα κι αν δεν θεωρούμε την έμφυλη ισότητα ένα απλό δικαίωμα, αλλά μια κατάκτηση που συνδέεται με την ανατροπή του καπιταλισμού και των πατριαρχικών δομών που συνειδητά δημιουργεί για τα δικά του συμφέροντα.

Οι πόλεμοι και η πολεμική οικονομία απειλούν να ανατινάξουν κάθε κοινωνική πρόνοια

Στην κορυφή των τραγικών και άδικων δολοφονικών επιθέσεων παραμένει η Παλαιστίνη, υπενθυμίζοντας σε όλες-α-ους μας ότι τα οικονομικά συμφέροντα των καπιταλιστών είναι πάνω από τις ανθρώπινες ζωές και οι καπιταλιστές με τις κυβερνήσεις τους δεν διστάζουν μπροστά σε τίποτα να τα υπερασπίζονται λυσσαλέα! Μπορούν μπροστά στα μάτια όλης της υφηλίου να σφάζουν μικρά παιδιά για πάνω από ένα χρόνο. 

Παράλληλα, πολεμικές συγκρούσεις με μεγάλες πιθανότητες να «ξεφύγουν» είτε προς τη χρήση πυρηνικών, είτε προς γενίκευση, ξεπετάγονται σε πολλά σημεία του πλανήτη, φέρνοντας μνήμες των παγκοσμίων πολέμων.

Η ξεκάθαρη προειδοποίηση ήρθε από το γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ: «Ήρθε η ώρα να στραφούμε προς μια νοοτροπία εν καιρώ πολέμου και να αυξήσουμε την αμυντική μας παραγωγή και τις αμυντικές μας δαπάνες». Συνέχισε, εξειδικεύοντας από πού θα στερηθούν κι άλλα χρήματα και θυσίες: «Ξέρω ότι το να ξοδεύουμε περισσότερα για την άμυνα σημαίνει να ξοδεύουμε λιγότερα για άλλες προτεραιότητες, αλλά είναι μόνο λίγο λιγότερα», είπε, προτείνοντας να χρησιμοποιηθεί «ένα μικρό μέρος» των κοινωνικών δαπανών για να επιτευχθεί αυτό.

Και ενώ, μετά από μια οικονομική και μια υγειονομική κρίση, οι οικονομικά ισχυροί βρήκαν ευκαιρία να ξηλώσουν σχεδόν ολόκληρο το κοινωνικό κράτος, αφήνοντας τον κόσμο της δουλειάς χωρίς δημόσια φροντίδα, χωρίς νοσοκομεία και σχολεία, με ιδιωτικοποιημένες συγκοινωνίες που παράγουν «Τέμπη», τώρα στρέφονται ταχύτατα προς την πολεμική οικονομία!

Είναι εύκολα κατανοητό το τι σημαίνει για τις γυναίκες της εργατικής τάξης αυτό: ακόμα μεγαλύτερα βάρη στις ίδιες για να καλύψουν τα κενά της φροντίδας των αδυνάμων, των παιδιών, των ηλικιωμένων και ακόμα μεγαλύτερη απαξίωση προς τις ανάγκες τους, αυτών και των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, οι οποίες θα θεωρούνται όλο και περισσότερο «πολυτέλειες» εν καιρώ προετοιμασίας πολέμων!

Υποκρισία της κυβέρνησης και των κομμάτων εξουσίας

Η δυστοπία που ζούμε και οι ακόμα χειρότερες μέρες που μας ετοιμάζουν έχουν υπεύθυνους και υπεύθυνες. Η κυβέρνηση και τα συντεταγμένα στους βασικούς άξονες των πολιτικών επιλογών κόμματα «εξουσίας» μας πηγαίνουν καταπάνω στον όλεθρο, συνειδητά και «με το νόμο»!

Επιχειρούν, ωστόσο, να κοροϊδέψουν τον κόσμο της δουλειάς για τις δήθεν ευαισθησίες τους για την έμφυλη βία, τις γυναικοκτονίες (που όμως δεν θέλουν να τις κατοχυρώσουν νομικά ως τέτοιες) και για τα προβλήματα ανισότητας των γυναικών.

Η υποκρισία περισσεύει!

Ο νόμος Χατζηδάκη (Ν. 4808/2021), αυτός που θεωρητικά «τακτοποιεί» θεσμικά τις καταγγελίες για έμφυλη βία και παρενόχληση στους χώρους εργασίας, στην πράξη αφήνει να υπάρχει ένα αλαλούμ για τις αρμόδιες υπηρεσίες στις οποίες μπορεί να καταγγείλει μια εργαζόμενη βία και παρενόχληση.

Το παράδειγμα της Φ.Γ., εργαζόμενη με συμβάσεις στην ΕΛΣ για πάρα πολλά χρόνια, η οποία, μαζί με τη δικηγόρο της, αδυνατούν να εντοπίσουν την αρμόδια υπηρεσία για να καταγγείλουν έμφυλη παρενόχληση από ιεραρχικά ανώτερο, είναι ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί.

Όσο για τις εργαζόμενες στη Γραμμή SOS 15900, το Παρατηρητήριο Ισότητας των Φύλων και το Γραφείο Υποστήριξης (Helpdesk ) της ΓΓ Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που δουλεύουν για τηνυποστήριξη γυναικώνπου βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο από έμφυλη βία, βρίσκονται και οι ίδιες εκτεθειμένες, απελπισμένες και παρατημένες από το κράτος που διαφημίζει τις δομές αυτές!

Ο «Σύλλογος Εργαζομένων ΓΓ Ισότητας των Φύλων - Δώρα Κατσιβαρδάκου» έχει αναγκαστεί πολλές φορές να καταγγείλει και να κινητοποιηθεί για την απληρωσιά και τον εμπαιγμό των εργαζομένων αυτών.

Όπως αναφέρεται στα πολλά Δελτία Τύπου που έχει αναγκαστεί ο Σύλλογος να δημοσιεύσει «Η Γραμμή 15900 και όλο το δίκτυο δομών της ΓΓΙΑΔ εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως ‘πειραματικές δομές’ με ημερομηνία λήξης που χρηματοδοτούνται μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Όμως η ανάγκη για την υποστήριξη των γυναικών θυμάτων βίας είναι διαρκής κι αυτό συνεπάγεται ότι υπάρχει ανάγκη για μόνιμες δομές και μόνιμο προσωπικό». 

Σάββατο 8 Μάρτη 2025

Η παγκόσμια μέρα της γυναίκας, όπως συνηθίζεται να λέγεται, είναι η παγκόσμια μέρα που θυμόμαστε καιτιμάμε τους αγώνες των γυναικών, των εργατριών του 1857, τους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος, αλλά και διεκδικούμε με τους δικούς μας αγώνες, τα δικά μας αιτήματα.

Είναι η μέρα που έχουμε καταφέρει και στην Ελλάδα, με βασική παρέμβαση της Συνέλευσης 8 Μάρτη, να τη συνδέσουμε με την παγκόσμια φεμινιστική απεργία, να ενωθεί το εργατικό με το φεμινιστικό κίνημα, να διατυπώνονται και να διεκδικούνται τα αιτήματα των γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ ατόμων από σωματεία, ομοσπονδίες και συνδικάτα, από κοινού με τις φεμινιστικές συλλογικότητες και να υπάρχουν στάσεις εργασίας, απεργίες, μαζικές κινητοποιήσεις.

Η φετινή 8 Μάρτη έχει το δικό της νόημα!

Ειρήνη, Δικαιοσύνη, Κοινωνικές δαπάνες και όχι πολέμους, Ισότητα, Ελευθερία, Δικαίωμα σε ασφαλή και Ισότιμη Ζωή, Καμία Μόνη απέναντι στον εργοδότη, Καμία δεν είναι ελεύθερη αν δεν είμαστε όλες-α: έχουμε πολλά να φωνάξουμε και να απαιτήσουμε!

Η μαζικότητα, η ενότητα και η ριζοσπαστικοποίηση του φεμινιστικού κινήματος δεν μπορούν να μη μας απασχολούν. Η προοπτική κατακτήσεων στην πραγματική ζωή δεν μπορεί να μας είναι αδιάφορη.

Φέτος η 8 Μάρτη είναι Σάββατο. Το φεμινιστικό με το εργατικό κίνημα μπορούν να ενώσουν περισσότερες δυνάμεις σε μια μεγάλη διαδήλωση! 

Σε μια εποχή με τεράστιες δυσκολίες για τις γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα της εργαζόμενης κοινωνίας, σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις, γεμάτη ταξική αδικία, με επιθέσεις στις φεμινιστικές κατακτήσεις, με απειλές που πολλαπλασιάζονται, οι φεμινιστικές συλλογικότητες που παλεύουμε για έναν άλλο κόσμο, εφικτό, χωρίς καπιταλισμό και πατριαρχία, δεν μπορούμε να μην αγωνιούμε για τη μαζικότητα και την ενότητα στο δρόμο, που μπορεί να επιβάλλει ριζοσπαστικά αιτήματα και νίκες των γυναικών της τάξης μας.

Η οργάνωση της 8 Μάρτη 2025 είναι ανάγκη να ξεκινήσει από τώρα. Φαντάζει νωρίς ημερολογιακά, αλλά αν θέλουμε να αποκτήσει χαρακτηριστικά μεγαλειώδους διαδήλωσης, που θα φτάνει σε πάρα πολλές αποδέκτριες, σε πάρα πολλές εργαζόμενες, σε πάρα πολλές καταπιεσμένες και χωρίς φωνή γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ άτομα, σε πάρα πολλούς χώρους, φεμινιστικούς, εργατικούς, συνδικαλιστικούς, τότε χρειαζόμαστε συσκέψεις, συνελεύσεις, προτάσεις για να εκφράσουμε τα αιτήματά μας, το θυμό μας, την αλληλεγγύη μας, στο δρόμο, με τον καλύτερο και μαζικότερο τρόπο.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά