Η αγωνιστική παράδοση του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος
Έχουν περάσει 52 χρόνια από την εξέγερση του Στόουνγολ, όταν λεσβίες, τρανς, ομοφυλόφιλοι, «λατίνοι», μαύρες και φτωχές συγκρούστηκαν με την αστυνομία επί σχεδόν μια βδομάδα συνεχόμενα.
Η εξέγερση
Πρόκειται για την πιο σημαντική στιγμή της ιστορίας του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος, την στιγμή που αυτό «γεννήθηκε» στον δρόμο με ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά. Το Στόουνγολ ήταν ένα μπαρ στην Νέα Υόρκη. Χωμένο στους δρόμους των γκέτο αποτελούσε τον μόνο ασφαλή χώρο να συναντηθούν, να συζητήσουν αλλά και να οργανώσουν τον πρωτόλειο ακτιβισμό τους ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα αλλά και όσες/οι ήταν πολύ φτωχοί ή πολύ «ιδιαίτεροι» για να μπορέσουν να πάνε κάπου αλλού. Μαγαζιά σαν αυτό πλήρωναν την μαφία και τους μπάτσους για να μην τα κλείσουν, παρόλα αυτά δεν γλίτωναν τις επιθέσεις. Μία τέτοια επίθεση «ρουτίνας» έγινε η αφορμή για να ξεσπάσει μια εξέγερση που σιγόβραζε από καιρό και κράτησε 6 μέρες. Βρισκόμαστε στο 1969, με την δυναμική του «1968» να ξεδιπλώνεται διεθνώς, με τις ΗΠΑ να ζουν την άνθηση και τη ριζοσπαστικοποίηση του κινήματος των μαύρων και του αντιπολεμικού κινήματος. Από τα προηγούμενα χρόνια είχαν ξεκινήσει να δημιουργούνται μικρές ομάδες για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, ενώ και στον δημόσιο λόγο είχε αρχίσει να παρουσιάζεται για πρώτη φορά η ύπαρξη και άλλων ταυτοτήτων φύλου και σεξουαλικότητας πέρα από αυτές που θεωρούνταν «κανονικές». Όλα αυτά έκαναν τα στέκια των ΛΟΑΤΚΙ+ στα γκέτο να είναι καζάνια που έβραζαν: Όλες/οι ένιωθαν ότι είχε έρθει η ώρα για την διεκδίκηση και των δικών τους δικαιωμάτων, αλλά και για μια συνολική αλλαγή της κατάστασης.
Εκείνο το βράδυ του 1969 στο Στόουνγουολ, δεδομένων των στερεοτύπων που υπήρχαν για τα άτομα που σύχναζαν σε τέτοια μέρη, είναι πιθανό η αστυνομία να μην περίμενε αντίδραση. Αλλά το στενό έξω από το μπαρ γέμιζε με κόσμο αγανάκτηση. Το αποτέλεσμα ήταν μέσα σε λίγη ώρα το φορτηγάκι της αστυνομίας να αναποδογυριστεί και οι αστυνομικοί που πραγματοποιούσαν τον έλεγχο να τραπούν σε φυγή. Τις έξι επόμενες μέρες όλη η περιοχή γύρω από το μπαρ Στόουνγολ ήταν κατειλημμένη από ΛΟΑΤΚΙ+ αλλά και από ριζοσπάστριες, αριστερούς, σοσιαλίστριες, μέλη των Μαύρων Πανθήρων, συνδικαλιστές και Πορτορικανές, σε μια περήφανα «απελευθερώμενη ζώνη».
Μέσα από αυτή την εξέγερση δημιουργήθηκαν πολιτικές ομάδες ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων με μεγάλη σύνδεση με τα άλλα κινήματα της εποχής. Μάλιστα μία από τις μεγαλύτερες ομάδες πήρε το όνομα της από το Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Νότιου Βιετνάμ (ονομάστηκε Μέτωπο για την Απελευθέρωση των Ομοφυλοφίλων – Gay Liberation Front) για να τιμήσει τον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα των Βιετναμέζων ανταρτών. Οι ΛΟΑΤΚΙ+ ομάδες δεν πάλευαν μόνο για ατομικά δικαιώματα: είχαν θέσει ως στόχο την απελευθέρωση όλης της κοινωνίας. Όπως δήλωναν και τα ίδια τα μέλη του GLF: «Ταυτιζόμαστε με κάθε καταπιεσμένο: με τον αγώνα των Βιετναμέζων, με τον τρίτο κόσμο, με τους μαύρους, με τους εργάτες – με όλους όσους καταπιέζονται από αυτήν την σάπια, βρόμικη, ελεεινή, γαμημένη καπιταλιστική συνωμοσία». Ένα χρόνο μετά την εξέγερση του Στόουνγολ, ο συνιδρυτής των Μαύρων Πανθήρων, Χιούι Νιούτον, δημοσιεύει στην κομματική τους εφημερίδα μια δήλωση υπέρ του αγώνα των ομοφυλόφιλων. Πρόκειται για ένα γιγάντιο βήμα καθώς ήταν η πρώτη επίσημη δήλωση υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ+ από οποιαδήποτε σημαντική προσωπικότητα του κινήματος.
Τα Pride καθιερώθηκαν για να τιμήσουν την εξέγερση του Στόουνγολ. Για δεκαετίες μετά, ήταν μέρες αγώνα, περηφάνιας και αντίστασης. Ήταν μέρες που τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα έβγαιναν μπροστά μιλώντας για την απελευθέρωσή τους και την απελευθέρωση όλης της κοινωνίας με την στήριξη και των υπολοίπων κοινωνικών κινημάτων. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει γίνει μια γιγάντια προσπάθεια να καταστεί πολιτικά «ανώδυνη» η ΛΟΑΤΚΙ+ ιστορία και να χάσει τον ριζοσπαστικό της χαρακτήρα. Η ριζοσπαστικοποίηση του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος και η σύνδεσή του με τους αγώνες ολόκληρης της κοινωνίας απειλούσε το σύστημα.
Η συμπαράσταση στους ανθρακωρύχους
Ένα τέτοιο παράδειγμα ενότητας είναι και η ομάδα Γκέι και Λεσβίες για την Υποστήριξη των Ανθρακωρύχων (GLSM), που έδρασε υποστηρικτικά στην εμβληματική απεργία διάρκειας ενός χρόνου από τους ανθρακωρύχους στην Αγγλία το 1984-1985. Αναγνωρίζοντας ότι ο εχθρός είναι κοινός, δηλαδή η Θάτσερ και η αστυνομία, μέλη του GLSM βρέθηκαν δίπλα στους ανθρακωρύχους στηρίζοντας κάθε κομμάτι του αγώνα τους. Άτομα που συμμετείχαν στην απεργία δηλώνουν ότι θα ήταν αδύνατο να είχε τέτοια διάρκεια η απεργία αν δεν τους είχαν στηρίξει με κάθε μέσο τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Παρότι η απεργία ηττήθηκε, οι συντροφικοί δεσμοί που χτίστηκαν στη διάρκειά της άντεξαν. Ένα χρόνο μετά, στην διαδήλωση για το Pride συμμετείχαν και οι ανθρακωρύχοι με δικό τους πανό. Βλέποντας τον κίνδυνο της ριζοσπαστικοποίησης του ΛΟΑΤΚΙ+ αγώνα να αυξάνεται, το σύστημα απάντησε με διαγραφή της ιστορίας και προσπάθειες ενσωμάτωσης. Μετά τις πρώτες νίκες, ήρθε μια προσπάθεια μετατροπής των ΛΟΑΤΚΙ+ σε καταναλωτικό κοινό. Αυτή η προσπάθεια ενσωμάτωσης φαίνεται και από τον τρόπο που διοργανώνονται πλέον τα «θεσμικά» Pride: με χορηγούς, με έντονη εμπορευματοποίηση και με την στήριξη πρεσβειών όπως αυτή του Ισραήλ. Όμως παρά τις προσπάθειες να μετατραπούν τα Pride σε γιορτές καταναλωτισμού, όπου οι εταιρίες ντύνονται στα χρώματα του ουράνιου τόξου για μια μέρα, δεν μπορούν να διαγράψουν την αγωνιστική ιστορία του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος και της μέρας περηφάνειας.
Αντίσταση στην καταπίεση και τους διαχωρισμούς
Γιατί η πάλη για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα δεν είναι απλά πάλη για κάποια ατομικά δικαιώματα. Σε ένα καπιταλιστικό σύστημα που έχει ανάγκη για την επιβίωση του την κοινωνική αναπαραγωγή και τον έμφυλο καταμερισμό της εργασίας κανένας και καμία δεν είναι πραγματικά ελεύθερη/ος. Παρά την προσπάθεια να πειστούμε για το αντίθετο, κανένα μέλος της εργατικής τάξης δεν έχει συμφέρον από την σεξουαλική καταπίεση. Αντίθετα, η κυρίαρχη τάξη διατηρεί την εξουσία της μέσα από την καταπίεση. Και αυτό γιατί χρειάζεται την πυρηνική οικογένεια για να επιφορτίζεται τη φροντίδα των παιδιών, των αρρώστων αλλά και ολόκληρης της οικογένειας, ώστε να μην χρειάζεται να πληρώνουν οι εργοδότες για αυτήν. Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα διαρρηγνύουν τους έμφυλους κανόνες (άρα και ρόλους) που επιβάλει η ύπαρξη της οικογένειας ως μονάδα παραγωγική και αναπαραγωγική. Αν υπήρχε ελεύθερη έκφραση του φύλου και της σεξουαλικότητας το μισθολογικό χάσμα και η κοινωνική αναπαραγωγή μέσα από την οικογένεια θα έμπαινε σε αμφισβήτηση. Την ίδια στιγμή που πολυεθνικές και μεγάλες εταιρίες διατυμπανίζουν ότι βρίσκονται δίπλα στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, ξέρουμε ότι δεν θα μπορούσαν να είναι πιο μακριά της, αφού έχουν συμφέρον από την καταπίεσή της. Οι διαχωρισμοί μεταξύ των εργατών, είναι αυτοί που επιτρέπουν σε τέτοιες εταιρίες να υπάρχουν χωρίς να αμφισβητούνται τα κέρδη τους. Οι ομοφοβικές/τρανσφοβικές συμπεριφορές συμφέρουν γιατί διασπάνε κάθε δυνατότητα αλληλεγγύης μεταξύ των καταπιεσμένων. Υπό αυτό το πρίσμα καταλαβαίνουμε ότι ενώ ο αγώνας για μεταρυθμίσεις στο τώρα είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς από αυτόν εξαρτάται η ποιότητα ζωής των ΛΟΑΤΚΙ+, αν θα έχουν δικαίωμα στην παιδοθεσία, στον γάμο, στην ιατρική φροντίδα –δικαιώματα που αυτονόητα έχουν τα μη ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα- από μόνος του είναι λειψός. Και είναι λειψός γιατί ακόμα και να κερδηθούν αυτές οι κατακτήσεις η καταπίεση θα συνεχίσει να διαιωνίζεται, εφ’ όσον είναι συμφέρουσα για το σύστημα. Για αυτό ο αγώνας των ΛΟΑΤΚΙ+ δεν είναι απλά αγώνας για δικαιώματα στο σήμερα.
Είναι πάντα σημαντικό να θυμόμαστε την πραγματική, ριζοσπαστική ιστορία ρου ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος ώστε να οργανώνουμε την πάλη μας ενάντια στην ομοφοβία, την τρανσφοβία, τον σεξισμό και το καπιταλιστικό σύστημα που τα (ανα)παράγει. Απέναντι στον χλιαρό δικαιωματισμό των πρεσβειών και των πολυεθνικών η απάντηση είναι ότι απελευθέρωση θα έρθει μόνο μέσα από την κοινή πάλη όλων των κινημάτων και την ανατροπή του συστήματος της εκμετάλευσης όλων μας.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
