Αριστερά και Ευρωζώνη: πώς να διαχειριστούμε την (αναπόφευκτη) ρήξη;

Από την άλλη, τα τε­λευ­ταία τριά­μι­σι χρό­νια, αρ­χί­ζο­ντας από το πρώτο ελ­λη­νι­κό μνη­μό­νιο το Μάιο του 2010 και στο πλαί­σιο της δια­χεί­ρι­σης της κρί­σης στην Ευ­ρω­ζώ­νη, έχει οι­κο­δο­μη­θεί το θε­σμι­κό και λει­τουρ­γι­κό πλαί­σιο ενός ευ­ρω­παϊ­κού "υπερ-μνη­μο­νί­ου", με πυ­λώ­νες του την "οι­κο­νο­μι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση", το νέο Σύμ­φω­νο Στα­θε­ρό­τη­τας και Ανά­πτυ­ξης, το νέο Δη­μο­σιο­νο­μι­κό Σύμ­φω­νο και την τρα­πε­ζι­κή εκ­κα­θά­ρι­ση-επο­πτεία. (1) Με αυτά τα μέσα, θε­σπί­ζε­ται ου­σια­στι­κά ένα πλαί­σιο πα­νευ­ρω­παϊ­κού μνη­μο­νί­ου, με ασφυ­κτι­κούς μη­χα­νι­σμούς πα­ρα­κο­λού­θη­σης των οι­κο­νο­μιών των κρα­τών-με­λών, με προ­έ­γκρι­ση των προ­ϋ­πο­λο­γι­σμών τους από τις Βρυ­ξέλ­λες, με κα­θο­ρι­σμό ορίων κί­νη­σης για σειρά βα­σι­κών οι­κο­νο­μι­κών δει­κτών (και όχι μόνο για το έλ­λειμ­μα και το χρέος), με δια­δι­κα­σί­ες απο­φά­σε­ων-εξ­πρές και με πρω­το­φα­νούς σκλη­ρό­τη­τας ποι­νές για τις "απεί­θαρ­χες" χώ­ρες-μέ­λη. Από όλες αυτές τις δια­δι­κα­σί­ες, εκ­κρε­μεί μόνο η ολο­κλή­ρω­ση του πλαι­σί­ου της τρα­πε­ζι­κής εκ­κα­θά­ρι­σης - επο­πτεί­ας, αλλά και εδώ έχει απο­φα­σι­στεί το βα­σι­κό πλαί­σιο, βάσει του πε­ρι­βό­η­του bail-in που πε­ρι­λαμ­βά­νει και το "κού­ρε­μα" κα­τα­θέ­σε­ων.   

Από τα εθνι­κά μνη­μό­νια, στο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο

Ενό­ψει της πλή­ρους ενερ­γο­ποί­η­σης όλων των μη­χα­νι­σμών αυτού του ευ­ρω­παϊ­κού υπερ-μνη­μο­νί­ου, του οποί­ου την ευ­θύ­νη θα έχουν η Κο­μι­σιόν και η Ευ­ρω­παϊ­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα (στο ζή­τη­μα της τρα­πε­ζι­κής εκ­κα­θά­ρι­σης - επο­πτεί­ας), προ­ε­τοι­μά­ζε­ται η με­τά­βα­ση από τη δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης στην Ευ­ρω­ζώ­νη με τα "πα­ρα­δο­σια­κά" και αντι­δη­μο­φι­λή μέσα των εθνι­κών μνη­μο­νί­ων και της τρόι­κας, στη δια­χεί­ρι­σή της στο πλαί­σιο του ευ­ρω­παϊ­κού υπερ-μνη­μο­νί­ου, με "πρό­τζεκτ μά­να­τζερς" την Κο­μι­σιόν και την ΕΚΤ. Οι ιδιαί­τε­ρες εκλο­γι­κές ανά­γκες δια­χεί­ρι­σης των ευ­ρω­ε­κλο­γών της 25ης Μαΐου 2014, έδω­σαν ένα τόνο επί­σπευ­σης στη δια­δι­κα­σία μιας τέ­τοιας με­τά­βα­σης, με τη χρήση επι­κοι­νω­νια­κών μέσων όπως η έρευ­να του Ευ­ρω­κοι­νο­βου­λί­ου για τα "έργα και ημέ­ρες" της τρόι­κας στις χώ­ρες-μέ­λη των μνη­μο­νί­ων, ακόμη και με μια έρευ­να για τις ανι­σορ­ρο­πί­ες στο γερ­μα­νι­κό εμπο­ρι­κό ισο­ζύ­γιο (που κα­τέ­λη­ξε γρή­γο­ρα και δια­σκε­δα­στι­κά στο ανα­με­νό­με­νο απο­τέ­λε­σμα: ότι δεν υπάρ­χει κα­νέ­να πρό­βλη­μα με αυτό...).

Όμως πέρα από τις "αυ­το­κρα­το­ρι­κές σκη­νο­θε­σί­ες", που είναι κυ­ρί­ως επι­κοι­νω­νια­κού τύπου, η με­τά­βα­ση από το "κα­θε­στώς" της τρόι­κας και των επι­μέ­ρους μνη­μο­νί­ων στο νέο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο είναι λεπτή υπό­θε­ση για το ιμπε­ρια­λι­στι­κό κέ­ντρο των Βρυ­ξελ­λών, αφού θέ­λουν να απο­φύ­γουν οποιο­δή­πο­τε "ατύ­χη­μα" ή "αρ­ρυθ­μία" σε αυτή τη δια­δι­κα­σία που θα μπο­ρού­σε να οδη­γή­σει σε -σχε­τι­κή έστω- απώ­λεια των "κε­κτη­μέ­νων" της ακραί­ας λι­τό­τη­τας και του ακραί­ου νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Έτσι, ενώ οι χώρες της ευ­ρω­παϊ­κής πε­ρι­φέ­ρειας εξέρ­χο­νται από το "κα­θε­στώς" της τρόι­κας και των μνη­μο­νί­ων (αλλά όχι και από το "κα­θε­στώς" της ακραί­ας λι­τό­τη­τας...), για την Ελ­λά­δα τα πράγ­μα­τα πα­ρα­μέ­νουν δια­φο­ρε­τι­κά - όπως και ήταν πάντα, από το ξέ­σπα­σμα της κρί­σης μέχρι τώρα, παρά τις πολ­λές ανα­λο­γί­ες και ομοιό­τη­τες.     

Η Ελ­λά­δα είναι "δια­φο­ρε­τι­κή περ­πί­πτω­ση" και γι' αυτό θα τύχει "ιδιαί­τε­ρης με­τα­χεί­ρι­σης" στο στά­διο της με­τά­βα­σης από το δικό της μνη­μό­νιο στο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο, για δύο βα­σι­κούς λό­γους:

Ο πρώ­τος -και μα­κράν πιο κρί­σι­μος και απο­φα­σι­στι­κός- είναι ότι μόνο στην Ελ­λά­δα η πο­λι­τι­κή κρίση έχει προ­σλά­βει τέ­τοιο βάθος και ο συ­νο­λι­κός τα­ξι­κός συ­σχε­τι­σμός δύ­να­μης είναι τέ­τοιος, ώστε να έχουν δη­μιουρ­γη­θεί οι ρε­α­λι­στι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις για εκλο­γι­κή νίκη και "κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς", δη­λα­δή για μια πο­λι­τι­κή ανα­τρο­πή με αιχμή την ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας. Άσχε­τα από την εκτί­μη­ση που μπο­ρεί να έχει κα­θέ­νας για το πόσο μα­κριά θα πάει ή με πόση απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα θα δια­χει­ρι­στεί αυτή τη δυ­να­τό­τη­τα η ηγε­σία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, για το γερ­μα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό και τη γρα­φειο­κρα­τία των Βρυ­ξελ­λών ένα τέ­τοιο ενε­δε­χό­με­νο είναι μια με­γά­λη απει­λή. Στα χρό­νια της κρί­σης έχτι­σαν ένα πλαί­σιο και μη­χα­νι­σμούς δια­χεί­ρι­σης της κρί­σης με βάση τον ακραίο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό και την ακραία λι­τό­τη­τα - δεν έχουν λοι­πόν καμία διά­θε­ση να το θέ­σουν σε αμ­φι­σβή­τη­ση έστω και σε συμ­βο­λι­κό επί­πε­δο, και μά­λι­στα στην ευαί­σθη­τη με­τα­βα­τι­κή πε­ρί­ο­δο που αυτό το πλαί­σιο τεί­νει να γίνει πα­νευ­ρω­παϊ­κό. Οποια­δή­πο­τε αυ­τα­πά­τη πάνω σε αυτό, ισο­δυ­να­μεί στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση με πο­λι­τι­κή αφέ­λεια. Αν πρό­κει­ται να εφαρ­μο­στεί έστω και ένα δι­στα­κτι­κό πρό­γραμ­μα ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας, τότε η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε. είναι ανα­πό­φευ­κτη! Θα λέ­γα­με μά­λι­στα ότι μια τέ­τοια ρήξη είναι ανα­πό­φευ­κτη σε κάθε πε­ρί­πτω­ση ύστε­ρα από μια απο­φα­σι­στι­κή εκλο­γι­κή νίκη της Αρι­στε­ράς (του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ) στην Ελ­λά­δα!    

Ο δεύ­τε­ρος λόγος είναι ότι η Ελ­λά­δα, μα­κράν μπρο­στά από οποια­δή­πο­τε άλλη χώρα της Ευ­ρω­ζώ­νης και της Ε.Ε., έχει το κρα­τι­κό της χρέος σε τρο­μα­κτι­κά υψηλά επί­πε­δα (πάνω από 170% του ΑΕΠ) ενώ το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος του το ελ­λη­νι­κό κρά­τος το χρω­στά­ει στο διε­θνή "επί­ση­μο τομέα": στα κρά­τη-μέ­λη και την Ευ­ρω­παϊ­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα, δευ­τε­ρευό­ντως στο ΔΝΤ και σε άλλες κε­ντρι­κές τρά­πε­ζες. Έχο­ντας να πά­ρουν πίσω τόσα πολλά δα­νεια­κά από την Ελ­λά­δα, τα κρά­τη-δα­νει­στές και η ΕΚΤ θέ­λουν ιδιαί­τε­ρες δια­σφα­λί­σεις. Ιδιαί­τε­ρα μά­λι­στα όταν με τη νέα ανα­διάρ­θρω­ση του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους (με επι­μή­κυν­ση της διάρ­κειάς του κατά 10 επι­πλέ­ον χρό­νια και νέα μεί­ω­ση του επι­το­κί­ου) η πε­ρί­ο­δος απο­πλη­ρω­μής του θα εκτα­θεί πε­ρί­που μέχρι και το 2050. Η βα­σι­κό­τε­ρη από αυτές τις δια­σφα­λί­σεις είναι ένα νέο μνη­μό­νιο-γέ­φυ­ρα προς το ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο, ώστε να μη χαθεί ο έλεγ­χος στο κρί­σι­μο με­τα­βα­τι­κό διά­στη­μα.     

Από την άλλη, το πολύ υψηλό κρα­τι­κό χρέος της Ελ­λά­δας ως πο­σο­στό του ΑΕΠ δίνει ένα απο­φα­σι­στι­κό όπλο στα χέρια του ευ­ρω­παϊ­κού ιμπε­ρια­λι­στι­κού κέ­ντρου: τη ρήτρα του νέου Δη­μο­σιο­νο­μι­κού Συμ­φώ­νου ότι χώ­ρες-μέ­λη των οποί­ων το χρέος υπερ­βαί­νει το όριο του 60% του ΑΕΠ, πρέ­πει να απο­πλη­ρώ­νουν κάθε χρόνο το 5% του υπερ­βάλ­λο­ντος πο­σο­στού! Για την Ελ­λά­δα, με χρέος 174% του ΑΕΠ, αυτό θα σή­μαι­νε ότι πρέ­πει να απο­πλη­ρώ­νει κάθε χρόνο χρέος ίσο με το 5,7% του ΑΕΠ της! Σε αυτή τη ρήτρα, πρέ­πει να προ­σθέ­σου­με και μια άλλη, εξί­σου ση­μα­ντι­κή, που προ­βλέ­πει ότι κάθε χώ­ρα-μέ­λος που χρω­στά­ει στο διε­θνή "επί­ση­μο τομέα", θα πα­ρα­μέ­νει υπό ευ­ρω­παϊ­κό οι­κο­νο­μι­κό έλεγ­χο μέχρι να απο­πλη­ρώ­σει το 75% του χρέ­ους της προς αυτόν! Αυτό ση­μαί­νει, προ­κει­μέ­νου για την Ελ­λά­δα, πα­ρά­τα­ση των μνη­μο­νί­ων και του διε­θνούς οι­κο­νο­μι­κού ελέγ­χου πε­ρί­που μέχρι και το 2040!  Αντι­λαμ­βα­νό­μα­στε λοι­πόν τι μπο­ρεί να ση­μαί­νουν αυτά, όταν στα χρό­νια του μνη­μο­νί­ου, με την τε­ρά­στια κοι­νω­νι­κή κα­τα­στρο­φή λόγω των "αι­μα­τη­ρών" πε­ρι­κο­πών και της φο­ρο­λη­στεί­ας, το χρέος ως πο­σο­στό του ΑΕΠ αυ­ξα­νό­ταν αντί να μειώ­νε­ται...  

Η μέσω ενός, πι­θα­νό­τα­τα βρα­χύ­βιου (μέχρι και τα μέσα του 2016), τρί­του μνη­μο­νί­ου, με ένα μικρό νέο χρη­μα­το­δο­τι­κό πρό­γραμ­μα, με­τά­βα­ση της Ελ­λά­δας στο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο είναι έτσι η πι­θα­νό­τε­ρη λύση. Παρ' όλα αυτά, αν ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ νι­κή­σει στις εκλο­γές και αρ­νη­θεί ή ακυ­ρώ­σει ένα τέ­τοιο τρίτο μνη­μό­νιο, θα έχει να αντι­με­τω­πί­σει την πρό­κλη­ση (πέρα από οτι­δή­πο­τε άλλο) της άμε­σης με­τά­βα­σης στο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο. Το οποίο ει­δι­κά για την πε­ρί­πτω­ση της Ελ­λά­δας θα είναι εξί­σου σκλη­ρό με το τω­ρι­νό και τα πα­ρελ­θό­ντα μνη­μό­νια και σε κάθε πε­ρί­πτω­ση δεν θα έχει καμία ου­σια­στι­κή δια­φο­ρά από αυτά.

Η πο­λι­τι­κή των Σα­μα­ρά - Βε­νι­ζέ­λου είναι ακρι­βώς αυτή: με­τά­βα­ση στο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο χωρίς νέο ελ­λη­νι­κό μνη­μό­νιο - με προ­φα­νή στόχο να "που­λή­σουν" την προ­πα­γάν­δα ότι μόνο με τα μνη­μό­νια μπο­ρού­σα­με να... βγού­με κά­πο­τε από τα μνη­μό­νια, αλλά και για να ανα­κτή­σουν κά­ποιους μι­κρούς βαθ­μούς ελευ­θε­ρί­ας στη δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης για λο­γα­ρια­σμό τμη­μά­των της αστι­κής τάξης.   

Για τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και την Αρι­στε­ρά όμως, ο στό­χος της με­τά­βα­σης από την τρόι­κα και τα εθνι­κά μνη­μό­νια στο ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο με ευ­ρω­παϊ­κό "μά­να­τζμεντ" είναι απλώς απα­ρά­δε­κτος! Το πο­λι­τι­κό μας σχέ­διο δεν μπο­ρεί παρά να στη­ρί­ζε­ται στην ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας, είτε αυτή επι­βάλ­λε­ται μέσω της τρόι­κας και των εθνι­κών μνη­μο­νί­ων είτε επι­βάλ­λε­ται μέσω του ευ­ρω­παϊ­κού υπερ-μνη­μο­νί­ου. (2)

Η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη είναι υπο­χρε­ω­τι­κή! Πώς να τη δια­χει­ρι­στού­με;

Τού­των δο­θέ­ντων, ένα εγ­χεί­ρη­μα πο­λι­τι­κής ανα­τρο­πής και ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας σε μια χώ­ρα-μέ­λος είναι ανα­πό­φευ­κτο να οδη­γη­θεί σε με­τω­πι­κή σύ­γκρου­ση και ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη. Έχου­με πια όλα τα στοι­χεία για να κα­τα­λή­ξου­με σ' αυτό το αδιαμ­φι­σβή­τη­το συ­μπέ­ρα­σμα: Η Κύ­προς και η Ου­κρα­νία μαρ­τυ­ρούν ότι η ιμπε­ρια­λι­στι­κή Ευ­ρω­ζώ­νη και Ε.Ε. θα υπο­νο­μεύ­σει και θα προ­σπα­θή­σει να κα­τα­πνί­ξει με όλα τα μέσα ένα εγ­χεί­ρη­μα ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας σε χώ­ρα-μέ­λος. Το ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο μας υπο­χρε­ώ­νει να ανα­με­τρη­θού­με μαζί του αν θέ­λου­με πραγ­μα­τι­κά να ανα­τρέ­ψου­με τη λι­τό­τη­τα. Και η Ευ­ρω­ζώ­νη και Ε.Ε. έχει πλέον ορι­στι­κά και αμε­τά­κλη­τα με­τα­τρα­πεί σε πο­λε­μι­κή μη­χα­νή του κε­φα­λαί­ου, σε ευ­ρω­παϊ­κή "Ιερά Συμ­μα­χία" των αστι­κών τά­ξε­ων ενά­ντια στην ερ­γα­τι­κή τάξη και τους λαούς. Στο πλαί­σιο αυτής της Ευ­ρω­ζώ­νης και αυτής της Ε.Ε., κα­νέ­να εγ­χεί­ρη­μα έστω και ελά­χι­στης απο­στα­σιο­ποί­η­σης από το κυ­ρί­αρ­χο πλαί­σιο δεν μπο­ρεί να στα­θεί.  

Το ολό­σω­στο αυτό συ­μπέ­ρα­σμα, όμως, είναι η αρχή και όχι το τέλος του συλ­λο­γι­σμού. Πρέ­πει τώρα να μας απα­σχο­λή­σει το εξής προ­φα­νές πρό­βλη­μα: αν η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη είναι ανα­πό­φευ­κτη, πώς πρέ­πει να τη δια­χει­ρι­στού­με; Και για να κά­νου­με την πο­λι­τι­κή αυτή "άσκη­ση" ακόμη πιο συ­γκε­κρι­μέ­νη, τι θα έπρε­πε να κάνει σε σχέση με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε. μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς την "επό­με­νη μέρα"; Θα προ­σπα­θή­σου­με να απα­ντή­σου­με σε αυτό το κρί­σι­μο ερώ­τη­μα μέσα από 6 βα­σι­κά ση­μεία, αφού πρώτα κά­νου­με ένα γε­νι­κό σχό­λιο: τόσο η Αρι­στε­ρά του "εντός ευρώ" όσο και η Αρι­στε­ρά του "εκτός ευρώ" συμ­φω­νούν σε ένα πράγ­μα: ότι ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη ση­μαί­νει άμεση και μο­νο­με­ρή έξοδο από αυτήν. Έτσι όμως "λύ­νε­ται" χωρίς καν να συ­ζη­τη­θεί το κρί­σμο ζή­τη­μα: αν η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε. είναι υπο­χρε­ω­τι­κή (και πράγ­μα­τι είναι!) πώς πρέ­πει να τη δια­χει­ρι­στού­με; Με αυ­το­μα­τι­σμούς του τύπου "Ρήξη = άμεση και μο­νο­με­ρής απο­χώ­ρη­ση από την Ευ­ρω­ζώ­νη" δεν απα­ντά­με κα­θό­λου σε αυτό το ερώ­τη­μα, απλώς ταυ­τί­ζου­με το πο­λι­τι­κό συ­μπέ­ρα­σμα περί του ανα­πό­φευ­κτου της ρήξης με την τα­κτι­κή δια­χεί­ρι­σης αυτής της ρήξης!     

1. Υπάρ­χει μια σχέση προ­τε­ραιό­τη­τας που η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς πρέ­πει όχι μόνο να "σε­βα­στεί", αλλά και να ανα­δεί­ξει: Ότι η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε., αλλά και με το διε­θνές σύ­στη­μα εν γένει (μην ξε­χνά­με: υπάρ­χουν κα­πι­τα­λι­σμός, ιμπε­ρια­λι­σμός και λι­τό­τη­τα και... εκτός Ε.Ε.), πρέ­πει να εδρά­ζε­ται και να "νο­μι­μο­ποιεί­ται" στη σύ­γκρου­ση με το "δικό μας" σύ­στη­μα εκ­με­τάλ­λευ­σης, το "δικό μας" κα­πι­τα­λι­σμό, τη "δική μας" αστι­κή τάξη. Πρέ­πει την "επό­με­νη μέρα" (στην κυ­ριο­λε­ξία!) η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς να πάρει άμεσα μέτρα ανα­κού­φι­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης, των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των και της νε­ο­λαί­ας (απο­κα­τά­στα­ση του κα­τώ­τε­ρου μι­σθού και σύ­ντα­ξης στα προ των μνη­μο­νί­ων επί­πε­δα, απο­κα­τά­στα­ση των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων, δη­μιουρ­γία μιας πραγ­μα­τι­κά ερ­γα­τι­κής Επι­θε­ώ­ρη­σης Ερ­γα­σί­ας, αύ­ξη­ση επι­δό­μα­τος ανερ­γί­ας, προ­στα­σία πρώ­της κα­τοι­κί­ας από πλει­στη­ρια­σμούς και μια "σει­σά­χθεια" για τα φτωχά λαϊκά στρώ­μα­τα κ.λπ.), να ξη­λώ­σει το αστι­κό μι­ντια­κό σύ­στη­μα, να ενερ­γο­ποι­ή­σει δια­δι­κα­σί­ες ώστε να πλη­ρώ­σουν όσοι κα­τα­χρά­στη­καν δη­μό­σιο χρήμα ή ευ­θύ­νο­νται για πρά­ξεις κα­τα­στο­λής ή υπο­νό­μευ­σης των δη­μο­κρα­τι­κών δι­καιω­μά­των, να απο­κα­τα­στή­σει δι­καιώ­μα­τα και ελευ­θε­ρί­ες - εν­νο­εί­ται όλα αυτά πέραν της "ιδρυ­τι­κής πρά­ξης" της κα­τάρ­γη­σης του μνη­μο­νί­ου. Πρέ­πει, με άμεσα μέτρα, ο κό­σμος της ερ­γα­σί­ας και τα θύ­μα­τα της ανερ­γί­ας και της φτώ­χειας να ανα­σά­νουν, να ανα­κτή­σουν την αυ­το­πε­ποί­θη­σή τους και να πάνε στους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας με το κε­φά­λι ψηλά.

Με αυτό τον τρόπο, πρώτο η Αρι­στε­ρά θα "οχυ­ρω­θεί" πίσω από αυτά τα μέτρα, θα απο­κτή­σει την πιο ενερ­γό και πλα­τιά συμ­με­το­χή και στή­ρι­ξη της ερ­γα­τι­κής τάξης, των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των και της νε­ο­λαί­ας, δεύ­τε­ρο θα πε­τύ­χει μια ιδε­ο­λο­γι­κή απο­κά­λυ­ψη σε μα­ζι­κή κλί­μα­κα απο­δει­κνύ­ο­ντας ποια μέτρα μπλο­κά­ρουν και πο­λε­μούν η Ε.Ε. και η Ευ­ρω­ζώ­νη, τρίτο θα δη­μιουρ­γή­σει έτσι τους όρους και τα "κί­νη­τρα" για πλα­τιά λαϊκά στρώ­μα­τα να συ­στρα­τευ­τούν στην ανα­γκαία ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε.

Αν αντί­θε­τα, η πρώτη πράξη της κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς είναι η μο­νο­με­ρής έξο­δος από το ευρώ, θα είναι πολύ δύ­σκο­λο έως ακα­τόρ­θω­το να δη­μιουρ­γή­σει αυτές τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις και, αντί­θε­τα, θα δια­κιν­δυ­νεύ­σει να βρε­θεί απέ­να­ντι σε αρ­νη­τι­κά ανα­κλα­στι­κά του κό­σμου, που πριν πάρει μια σαφή γεύση μέ­τρων ανα­κού­φι­σης, πριν "τσε­κά­ρει" την ει­λι­κρί­νεια των προ­θέ­σε­ων της κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς, πριν ανα­κτή­σει αυ­το­πε­ποί­θη­ση και υπε­ρη­φά­νεια, θα κλη­θεί να ανα­με­τρη­θεί με το φόβο μιας "πε­ρι­πέ­τειας" με άγνω­στο τέλος. (3)

Θα πρέ­πει με αυτό τον τρόπο να κερ­δη­θεί η εμπι­στο­σύ­νη της ερ­γα­τι­κής τάξης, των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των και της νε­ο­λαί­ας, ώστε να στρα­τευ­τεί και να "αντέ­ξει" στις τε­ρά­στιες απαι­τή­σεις μιας ρήξης με την Ευ­ρω­ζώ­νη, την Ε.Ε. και το διε­θνές σύ­στη­μα. Τη ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη πρέ­πει να την κάνει η «δική τους κυ­βέρ­νη­ση», και για να γίνει δική τους πρέ­πει να κα­ταρ­γή­σει το μνη­μό­νιο και να διώ­ξει την τρόι­κα, να πάρει άμεσα μέτρα ανα­κού­φι­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης, να πάρει άμεσα μέτρα «αφο­πλι­σμού» των σκλη­ρών πυ­ρή­νων της αντί­δρα­σης (μι­ντιάρ­χες, κύ­κλω­μα δια­πλο­κής, φα­σί­στες), να πάρει άμεσα μέτρα ενά­ντια στην υπο­νό­μευ­ση από την αστι­κή τάξη (φυγή κε­φα­λαί­ων και επι­χει­ρή­σε­ων, ερ­γο­δο­τι­κά λοκ άουτ κ.λπ.).  

2. Από την άλλη, αυτά τα μέτρα θα είναι το ισχυ­ρό όπλο της κυ­βέρ­νη­σης για να πυ­ρο­δο­τη­θεί ένα ευ­ρω­παϊ­κό και διε­θνές "ντό­μι­νο" αλ­λη­λεγ­γύ­ης προς την Ελ­λά­δα της ρήξης, αλλά και "μί­μη­σης" του ελ­λη­νι­κού πα­ρα­δείγ­μα­τος στις άλλες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες και διε­θνώς. Μια μο­νο­με­ρής απο­χώ­ρη­ση από το ευρώ "σε πρώτο χρόνο" δεν θα διευ­κο­λύ­νει και αντί­θε­τα μπο­ρεί να ανα­στεί­λει και σε κάθε πε­ρί­πτω­ση να υπο­σκά­ψει μια τέ­τοια δυ­να­μι­κή διε­θνούς αλ­λη­λεγ­γύ­ης και πο­λι­τι­κού - κι­νη­μα­τι­κού "ντό­μι­νο".

Πίσω από αυτό υπάρ­χει ξανά μια στρα­τη­γι­κή ιδέα, που όμως απα­ντά­ει και σε μια άμεση, πρα­κτι­κή - πο­λι­τι­κή ανά­γκη. Η στρα­τη­γι­κή ιδέα είναι ότι ο σο­σια­λι­σμός σε μία μόνο χώρα είναι ανέ­φι­κτος: η ανα­τρο­πή ξε­κι­νά σε εθνι­κό επί­πε­δο, αλλά στε­ρε­ώ­νε­ται και νι­κά­ει μόνο σε διε­θνές. Και από μια πιο τα­κτι­κή και πρα­κτι­κά πο­λι­τι­κή άποψη: αν δεν με­τα­δώ­σου­με τη "φωτιά" της ανα­τρο­πής στα με­τό­πι­σθεν του ευ­ρω­παϊ­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, στις άλλες χώ­ρες-μέ­λη, δεν έχου­με καμία ελ­πί­δα. Αυτή η κα­τεύ­θυν­ση μόνο με ένα τρόπο υλο­ποιεί­ται: χωρίς άμεση μο­νο­με­ρή απο­χώ­ρη­ση από την Ευ­ρω­ζώ­νη και, αντί­θε­τα, με το κέρ­δι­σμα χρό­νου μέχρι να αρ­χί­σει να λει­τουρ­γεί το ευ­ρω­παϊ­κό και διε­θνές πο­λι­τι­κό και κι­νη­μα­τι­κό "ντό­μι­νο". Το μή­νυ­μα για να μπει φωτιά" στο διε­θνή "κάμπο" μπο­ρεί να είναι μόνο ένα: στην Ελ­λά­δα, το κί­νη­μα και η Αρι­στε­ρά έδιω­ξαν την τρόι­κα, κα­τάρ­γη­σαν τα μνη­μό­νια και άρ­χι­σαν να ξη­λώ­νουν το οι­κο­δό­μη­μα της λι­τό­τη­τας. Ώστε το επό­με­νο βήμα να έλθει από­λυ­τα φυ­σι­κά: "επει­δή η ιμπε­ρια­λι­στι­κή Ευ­ρω­ζώ­νη και Ε.Ε. τούς αρ­νεί­ται αυτό το δι­καί­ω­μα, γι' αυτό είναι ανα­γκα­σμέ­νοι να έρ­θουν σε ρήξη μαζί της, και θα έχουν την υπο­στή­ρι­ξή μας σε αυτό!".

Η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε. θέ­λουν όχι μόνο μια εθνι­κή αλλά και μια διε­θνι­κή νο­μι­μο­ποι­η­τι­κή βάση: για τη ρήξη ευ­θύ­νε­ται όχι ο ελ­λη­νι­κός λαός και η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς στην Ελ­λά­δα, αλλά ο γερ­μα­νι­κός ιμπε­ρια­λι­σμός και οι ιμπε­ρια­λι­στές σύμ­μα­χοί του στην Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε., που τους απει­λούν με στραγ­γα­λι­σμό. Το ζή­τη­μα της «νο­μι­μο­ποί­η­σης» της επι­λο­γής ρήξης είναι ση­μα­ντι­κό: έχει με­γά­λη ση­μα­σία τη ρήξη και την έξοδο να τη χρε­ω­θεί ο αντί­πα­λος. Επι­τα­χύ­νου­με τα φι­λερ­γα­τι­κά μέτρα στο εσω­τε­ρι­κό, κερ­δί­ζου­με χρόνο στο εξω­τε­ρι­κό. Δια­πραγ­μα­τευό­μα­στε και λει­τουρ­γού­με στο κρί­σι­μο αυτό πρώτο διά­στη­μα «αμυ­ντι­κά»: οι απέ­να­ντι είναι οι επι­θε­τι­κοί. Οχυ­ρω­νό­μα­στε πίσω από την «αν­θρω­πι­στι­κή κρίση» και τα ψη­φί­σμα­τα του ΟΗΕ για την προ­τε­ραιό­τη­τα των θε­με­λιω­δών ανα­γκών και δι­καιω­μά­των των ερ­γα­ζο­μέ­νων σε σχέση με τις οφει­λές στους δα­νει­στές. Αν αυτοί δεν δε­χτούν καν να συ­ζη­τή­σουν για δια­γρα­φή χρέ­ους, ανα­στο­λή πλη­ρω­μών το­κο­χρε­ο­λυ­σί­ων και πρό­γραμ­μα ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας, τότε προ­βαί­νου­με σε «αμυ­ντι­κού χα­ρα­κτή­ρα» μο­νο­με­ρή ανα­στο­λή πλη­ρω­μών το­κο­χρε­ο­λυ­σί­ων. Βα­δί­ζο­ντας έτσι, δεν απο­φεύ­γου­με τη ρήξη, αλλά τη δια­χει­ρι­ζό­μα­στε με τρόπο που αφε­νός δίνει χρόνο και "πα­τή­μα­τα" για την ανά­πτυ­ξη της διε­θνούς αλ­λη­λεγ­γύ­ης και του κι­νη­μα­τι­κού - πο­λι­τι­κού "ντό­μι­νο" και αφε­τέ­ρου με­τα­θέ­τει τις ευ­θύ­νες για τη ρήξη στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό ευ­ρω­παϊ­κό κέ­ντρο, με­γι­στο­ποιώ­ντας έτσι τη ζημιά στο ευ­ρω­παϊ­κό ιμπε­ρια­λι­στι­κό οι­κο­δό­μη­μα.    

Φυ­σι­κά, δεν μι­λά­με για ανα­μο­νή μα­κρού χρό­νου (αυτό θα ισο­δυ­να­μού­σε με υπο­τα­γή), αλλά για ένα μικρό μεν αλλά κρί­σι­μο πρώτο διά­στη­μα. Ένα κλα­σι­κό ιστο­ρι­κό πα­ρά­δειγ­μα για το πόσο ση­μα­ντι­κό είναι να εξα­ντλη­θούν τα πε­ρι­θώ­ρια για την πρό­κλη­ση διε­θνούς "ντό­μι­νο" αλλά και για να χτι­στούν οι βά­σεις της αλ­λη­λεγ­γύ­ης και του διε­θνι­σμού, είναι το πα­ρά­δειγ­μα της στά­σης της κυ­βέρ­νη­σης των Μπολ­σε­βί­κων στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με το γερ­μα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό που οδή­γη­σαν τε­λι­κά στη συν­θή­κη ει­ρή­νης του Μπρεστ - Λι­τόφκ. Για να δώ­σουν χρόνο στη γερ­μα­νι­κή επα­νά­στα­ση αλλά και για να μη δώ­σουν το λάθος μή­νυ­μα στη γερ­μα­νι­κή ερ­γα­τι­κή τάξη ότι την προ­δί­δουν κλεί­νο­ντας συν­θή­κη ει­ρή­νης με το γερ­μα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό πίσω από τις πλά­τες της και ενά­ντιά της, οι Μπολ­σε­βί­κοι έφτα­σαν να χά­σουν με­γά­λο μέρος της σο­βιε­τι­κής επι­κρά­τειας από τα στρα­τεύ­μα­τα του Κάι­ζερ, και έκλει­σαν ει­ρή­νη υπό δυ­σμε­νείς όρους και αφού ήταν πλέον σαφές ότι το κά­νουν για να σώ­σουν τη ρω­σι­κή επα­νά­στα­ση που κιν­δύ­νευε άμεσα.

Μια τέ­τοια τα­κτι­κή δεν μπο­ρεί να κρα­τή­σει για πολύ - ίσως λί­γους ή και ελά­χι­στους μόνο μήνες. Όμως στη διάρ­κεια αυτού του μι­κρού μεν αλλά κρί­σμου δια­στή­μα­τος θα διε­ρευ­νη­θεί στην πράξη κάτι πολύ ση­μα­ντι­κό, που τώρα, στα­τι­κά, δεν μπο­ρού­με να το εκτι­μή­σου­με: η έκτα­ση που θα πάρει το "ντό­μι­νο" αλ­λη­λεγ­γύ­ης και ρήξης, αλλά και το μέ­γε­θος της ζη­μιάς (με τη μορφή απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης, πε­ρι­πλο­κών κ.λπ.) που θα προ­κλη­θεί στο ευ­ρω­παϊ­κό ιμπε­ρια­λι­στι­κό τε­ρα­τούρ­γη­μα της Ευ­ρω­ζώ­νης και της Ε.Ε. Ο μά­ξι­μουμ στό­χος είναι φυ­σι­κά η ενερ­γο­ποί­η­ση δια­δι­κα­σιών διά­λυ­σης της "υπαρ­κτής" Ευ­ρω­ζώ­νης και Ε.Ε. στο έδα­φος των οποί­ων η Αρι­στε­ρά θα θέσει το αί­τη­μα για μια ευ­ρω­παϊ­κή σο­σια­λι­στι­κή ομο­σπον­δία. Αλλά και χωρίς αυτόν, η δη­μιουρ­γία πε­ρι­πλο­κών, αστά­θειας κ.λπ. σε συν­δυα­σμό με την ανά­πτυ­ξη σε αξιό­λο­γη έκτα­ση του κι­νη­μα­τι­κού - πο­λι­τι­κού "ντό­μι­νο" θα είναι μια βαθιά ανάσα για το εγ­χεί­ρη­μα πο­λι­τι­κής ανα­τρο­πής στην Ελ­λά­δα. Γι' αυτή την πο­λύ­τι­μη βαθιά ανάσα, αξί­ζει τον κόπο να εξα­ντλή­σου­με όλα τα πε­ρι­θώ­ρια των κι­νή­σε­ων και τα­κτι­κών που θα την εξα­σφα­λί­σουν!       

3. Αν αυτό το σύ­ντο­μο αλλά κρί­σι­μο πρώτο διά­στη­μα λήξει χωρίς μεί­ζο­νες ανα­τρο­πές στην Ευ­ρώ­πη, τότε η επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα είναι ασφα­λώς υπο­χρε­ω­τι­κή από την ίδια τη δυ­να­μι­κή των οι­κο­νο­μι­κών κα­τα­να­γκα­σμών (προ­βλή­μα­τα ρευ­στό­τη­τας και χρη­μα­το­δό­τη­σης στην οι­κο­νο­μία), και η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς δεν θα πρέ­πει να δι­στά­σει ούτε στιγ­μή να το κάνει! Η άποψη πως οτι­δή­πο­τε είναι απο­δε­κτό, εκτός από την έξοδο από το ευρώ (που τάχα είναι "εξ ορι­σμού" κα­τα­στρο­φι­κή) ισο­δυ­να­μεί με προ­α­ναγ­γε­λία συμ­βι­βα­σμού και πρέ­πει να πα­ρα­με­ρι­στεί απο­φα­σι­στι­κά.

Εξί­σου απο­φα­σι­στι­κά όμως πρέ­πει να πα­ρα­με­ρί­σου­με και μια άλλη άποψη: τη "συμ­φω­νη­μέ­νη" έξοδο από το ευρώ. (4) Η άποψη αυτή ξε­κι­νά από τη δια­πί­στω­ση ενός πραγ­μα­τι­κού προ­βλή­μα­τος που θα έχει να δια­χει­ρι­στεί η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς στην πε­ρί­πτω­ση επα­νό­δου στο εθνι­κό νό­μι­σμα: τη μη ελεγ­χό­με­νη και με­γά­λου εύ­ρους υπο­τί­μη­ση του εθνι­κού νο­μί­σμα­τος. Ωστό­σο, αν είναι ου­το­πι­κό να πι­στεύ­ει κα­νείς ότι η Ευ­ρω­ζώ­νη θα χρη­μα­το­δο­τή­σει και θα απο­δε­χτεί μια ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας εντός ευρώ, είναι εξί­σου ου­το­πι­κό να πι­στέ­ψου­με ότι η Ευ­ρω­ζώ­νη θα στη­ρί­ξει και με μια έν­νοια θα χρη­μα­το­δο­τή­σει ένα εγ­χεί­ρη­μα ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας εκτός ευρώ. Αν για την κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς υπάρ­χει μια ελ­πί­δα να γίνει απο­δε­κτή εντός ευρώ, αυτό θα γίνει μόνο αν αυτή η κυ­βέρ­νη­ση υπο­τα­χτεί πλή­ρως στις πο­λι­τι­κές των μνη­μο­νί­ων - ώστε να επι­βε­βαιω­θεί με τον πιο θε­α­μα­τι­κό τρόπο ότι δεν υπάρ­χει δρό­μος έξω από τα μνη­μό­νια. Αντί­στοι­χα, αν μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς έχει κά­ποια ελ­πί­δα να εξα­σφα­λί­σει "με­τα­βα­τι­κή" στή­ρι­ξη, για το νό­μι­σμα και την οι­κο­νο­μία της, για την έξοδο από το ευρώ, αυτό θα γίνει μόνο αν πρό­κει­ται για ένα σε­νά­ριο λι­τό­τη­τας εκτός ευρώ - ώστε να επι­βε­βαιω­θεί ξανά ότι η λι­τό­τη­τα εκτός ευρώ μπο­ο­ρεί εν­δε­χο­μέ­νως να είναι ακόμη σκλη­ρό­τε­ρη...       

4. Το σχέ­διο πα­ρα­γω­γι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης με βα­σι­κό ερ­γα­λείο το εθνι­κό νό­μι­σμα και ισχυ­ρό όπλο της αύ­ξη­ση των εξα­γω­γών (5) πρέ­πει να απορ­ρι­φτεί, αφού είναι συ­νώ­νυ­μο της ανα­συ­γκρό­τη­σης του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού με συ­μπί­ε­ση του ερ­γα­τι­κού μι­σθού! Κα­ταρ­χήν, για να δώσει ση­μα­ντι­κή ώθηση στην αύ­ξη­ση των εξα­γω­γών η επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα, υπο­νο­εί­ται ότι λόγω της υπο­τί­μη­σής του θα μειω­θεί το ερ­γα­τι­κό κό­στος εξαι­τί­ας ακρι­βώς της υπο­τί­μη­σης του νο­μί­σμα­τος - αλ­λιώς, η αύ­ξη­ση των εξα­γω­γών πρέ­πει να στη­ρι­χτεί σε διαρ­θρω­τι­κά πλε­ο­νε­κτή­μα­τα, που είναι άσχε­τα με το νό­μι­σμα. Είναι λοι­πόν προ­φα­νές ότι δεν μπο­ρεί να είναι στό­χος της Αρι­στε­ράς μια τέ­τοια "πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση" που συ­μπιέ­ζο­ντας τους μι­σθούς θα δώσει "φτερά" στις εξα­γω­γές των Ελ­λή­νων κα­πι­τα­λι­στών.

5. Στο μικρό αλλά κρί­σι­μο πρώτο διά­στη­μα που θα πρέ­πει να ορ­γα­νω­θεί και "νο­μι­μο­ποι­η­θεί" με τους δι­κούς μας όρους η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε. και πριν την επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα (που με τα ση­με­ρι­νά δε­δο­μέ­να μοιά­ζει το ισχυ­ρό­τε­ρο εν­δε­χό­με­νο σαν κα­τά­λη­ξη της ρήξης), θα πρέ­πει να αντι­με­τω­πι­στούν άμε­σες προ­κλή­σεις και εκ­βια­σμοί: η φυγή κε­φα­λαί­ων στο εξω­τε­ρι­κό, ο στραγ­γα­λι­σμός των τρα­πε­ζών από δια­κο­πή πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας από την ΕΚΤ και το πρό­βλη­μα ρευ­στό­τη­τας στην οι­κο­νο­μία. 

α. Φυγή κε­φα­λαί­ων: Επει­δή η φυγή κα­τα­θέ­σε­ων (bank run) μπο­ρεί να εκ­δη­λω­θεί ήδη από την προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο και να αυ­ξη­θεί δρα­μα­τι­κά τις πρώ­τες μέρες μετά την εκλο­γι­κή νίκη της Αρι­στε­ράς, η αντι­με­τώ­πι­σή της θα πρέ­πει να είναι άμεση: αφε­νός άμε­σος έλεγ­χος των τρα­πε­ζών από το Δη­μό­σιο, αφε­τέ­ρου απα­γό­ρευ­ση εξό­δου κε­φα­λαί­ων από τη χώρα για ένα διά­στη­μα. (Η Κύ­προς "νο­μι­μο­ποί­η­σε" ένα τέ­τοιο μέτρο!) Για όσους με­γα­λο­κα­πι­τα­λι­στές έχουν συμ­με­τά­σχει στη μα­ζι­κή έξοδο κε­φα­λαί­ων, η απά­ντη­ση πρέ­πει να είναι σκλη­ρή: η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς θα πρέ­πει να κι­νη­θεί κατά όλων των πε­ριου­σια­κών τους στοι­χεί­ων και των επι­χει­ρη­μα­τι­κών τους δρα­στη­ριο­τή­των στην Ελ­λά­δα με όλα τα δια­θέ­σι­μα μέσα. (6) Αυτή η -βέ­βαιη- πρώτη "ανταρ­σία" της αστι­κής τάξης πρέ­πει να "κα­τα­στα­λεί" πα­ρα­δειγ­μα­τι­κά!  

β. Δια­κο­πή πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας στις τρά­πε­ζες: Η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς πρέ­πει να φανεί συ­νε­πής με τη δέ­σμευ­σή της για μια γεν­ναία "σει­σά­χθεια" (δια­γρα­φή χρεών) για τους άνερ­γους, τους φτω­χούς ερ­γα­ζό­με­νους, τα φτωχά λαϊκά στρώ­μα­τα, ή και ανα­χρη­μα­το­δό­τη­ση χρεών με πιο ευ­νοϊ­κούς όρους για ένα άλλο τμήμα των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των. Αυτό ση­μαί­νει ότι ένα με­γα­λύ­τε­ρο από το ση­με­ρι­νό επί­ση­μα απο­δε­κτό μέρος των επι­σφα­λειών των τρα­πε­ζών θα με­τα­τρα­πεί σε άμε­σες νέες κε­φα­λαια­κές ανά­γκες. Από την άλλη, το πι­θα­νό­τα­το κλεί­σι­μο της στρό­φιγ­γας πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας προς τις ελ­λη­νι­κής τρά­πε­ζες από την ΕΚΤ θα δη­μιουρ­γή­σει άμεσο πρό­βλη­μα ρευ­στό­τη­τας με προ­φα­νή απο­στα­θε­ρο­ποι­η­τι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα. Εδώ πρέ­πει να εξε­τα­στούν όλα τα νό­μι­μα μο­νο­με­ρή μέτρα πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας από την Τρά­πε­ζα της Ελ­λά­δος ακόμη και πραγ­μα­το­ποιώ­ντας "απεί­θεια" προς την ΕΚΤ. Κυ­ρί­ως όμως όλα αυτά θα δη­μιουρ­γή­σουν την ανά­γκη για μια άμεση και ρη­κτι­κή πα­ρέμ­βα­ση στον τρα­πε­ζι­κό χώρο, όπου η δη­μό­σια ιδιο­κτη­σία είναι η αφε­τη­ρία και όχι το τέλος της δια­δρο­μής. Πρέ­πει στο έδα­φος της δη­μό­σιας ιδιο­κτη­σί­ας να γίνει μια γεν­ναία εκ­κα­θά­ρι­ση του χαρ­το­φυ­λα­κί­ου των τρα­πε­ζών με τη μέ­θο­δο της band και good bank, αλλά εφαρ­μο­σμέ­νη ανά­πο­δα: το καλό χαρ­το­φυ­λά­κιο να μεί­νει στις υπό δη­μό­σια ιδιο­κτη­σία τρά­πε­ζες και το κακό χαρ­το­φυ­λά­κιο να επι­βα­ρύ­νει τους με­γα­λο­με­τό­χους και γε­νι­κά τους ιδιώ­τες με­τό­χους. Η Κύ­προς επί­σης "νο­μι­μο­ποί­η­σε" μια τέ­τοια πρα­κτι­κή εντός Ευ­ρω­ζώ­νης: αν το "κακό" ενερ­γη­τι­κό των τρα­πε­ζών μπο­ρεί να βα­ρύ­νει το δη­μό­σιο χρέος, γιατί να μη μπο­ρεί να βα­ρύ­νει τους ιδιώ­τες με­τό­χους; (7)

γ. Πρό­βλη­μα ρευ­στό­τη­τας στην οι­κο­νο­μία: Πριν την τε­λε­σί­δι­κη επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα και για να διευ­κο­λυν­θεί το κέρ­δι­σμα χρό­νου στο πρώτο, μικρό αλλά κρί­σι­μο διά­στη­μα, η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς πρέ­πει να εξε­τά­σει το εν­δε­χό­με­νο μιας μορ­φής "δι­πλού νο­μί­σμα­τος", αλλά επί­σης με "ανά­πο­δη" λει­τουρ­γία και φι­λο­σο­φία από αυτήν που προ­τεί­νε­ται από διά­φο­ρους "γκου­ρού" του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. (8) Δη­λα­δή όχι για να γίνει το ευρώ το νό­μι­σμα των πλου­σί­ων και η ερ­γα­τι­κή τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώ­μα­τα να πο­ρεύ­ο­νται έχο­ντας στα χέρια τους κά­ποια υπο­τι­μη­μέ­να και αμ­φί­βο­λης αξίας χρε­ό­γρα­φα. Ξανά, το όριο και το κρι­τή­ριο και γι' αυτή την επι­λο­γή είναι τα­ξι­κό: πώς θα στη­ρι­χτούν τα δι­καιώ­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης και όχι πώς θα υπο­τι­μη­θεί ο ερ­γα­τι­κός μι­σθός για να δώσει ανα­πτυ­ξια­κή ώθηση στον ελ­λη­νι­κή κα­πι­τα­λι­σμό. Η χρήση μιας μορ­φής "δι­πλού νο­μί­σμα­τος" σε αυτό το πλαί­σιο και με αυτά τα κρι­τή­ρια δεν πρέ­πει να απο­κλει­στεί ούτε να θε­ω­ρεί­ται ανέ­φι­κτη. (9)  

6. Είναι σωστό αυτό που λέ­γε­ται ότι το νό­μι­σμα δεν πα­ρά­γει αξία, αλλά αυτή η σωστή δια­πί­στω­ση κα­θό­λου δεν ση­μαί­νει ότι η με­τά­πτω­ση από το ενιαίο ευ­ρω­παϊ­κό νό­μι­σμα (το ευρώ) στο εθνι­κό νό­μι­σμα είναι μια δια­δι­κα­σία χωρίς  συ­νέ­πειες. Η πλέον ση­μα­ντι­κή από αυτές είναι η μη ελεγ­χό­με­νη και με­γά­λου ύψους υπο­τί­μη­ση του εθνι­κού νο­μί­σμα­τος, που, μέσω του υψη­λού πλη­θω­ρι­σμού, μπο­ρεί να επι­φέ­ρει με­γά­λη υπο­τί­μη­ση της αγο­ρα­στι­κής αξίας του ερ­γα­τι­κού μι­σθού. Όμως, μια τέ­τοια, με­γά­λη υπο­τί­μη­ση της ερ­γα­σί­ας και των αξιών γε­νι­κό­τε­ρα δεν είναι υπο­χρε­ω­τι­κή - όπως δεν ήταν υπο­χρε­ω­τι­κή και η υπο­τί­μη­ση της ερ­γα­σί­ας που έχει ήδη επέλ­θει μέσω των μνη­μο­νί­ων και της "εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης" εντός ευρώ. Όλα εξαρ­τώ­νται από το ποια τάξη έχει τη δύ­να­μη να με­τα­φέ­ρει τα βάρη μιας τέ­τοιας υπο­τί­μη­σης στην αντί­πα­λή της. Και όπως μέχρι σή­με­ρα η αστι­κή τάξη βρήκε τα μέσα και τη δύ­να­μη να με­τα­φέ­ρει τα βάρη της "εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης" στην ερ­γα­σία, έτσι και στην πε­ρί­πτω­ση επι­στρο­φής στο εθνι­κό νό­μι­σμα το ποιος θα πλη­ρώ­σει την υπο­τί­μη­ση εξαρ­τά­ται από­λυ­τα από το τα­ξι­κό πρό­ση­μο της πο­λι­τι­κής που θα εφαρ­μο­στεί. Αν λοι­πόν μι­λά­με για μια με­γά­λη υπο­τί­μη­ση του εθνι­κού νο­μί­σμα­τος που είναι συ­νέ­πεια μιας ρήξης η οποία ορ­γα­νώ­νε­ται από την Αρι­στε­ρά για την εφαρ­μο­γή ενός προ­γράμ­μα­τος ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας, τότε είναι κα­ταρ­χήν εφι­κτό οι συ­νέ­πειες αυτής της υπο­τί­μη­σης να με­τα­τε­θούν στην αστι­κή τάξη.

Φυ­σι­κά, κάτι τέ­τοιο δεν είναι εύ­κο­λο - όπως όλα, είναι πάλη. Είναι όμως σί­γου­ρο ότι μια τέ­τοια με­τά­θε­ση των συ­νε­πειών της υπο­τί­μη­σης στην αντί­πα­λη τάξη, τους κα­πι­τα­λι­στές, δεν θα γίνει με "τε­χνι­κού" χα­ρα­κτή­ρα λύ­σεις ούτε με ευ­φά­ντα­στα ευ­ρή­μα­τα, αλλά μέσα από σκλη­ρή πάλη. Και προ­ϋ­πο­θέ­τει ανα­πό­φευ­κτα ένα γεν­ναίο "κού­ρε­μα" της αστι­κής τάξης, με πολ­λούς και συν­δυα­σμέ­νους τρό­πους. Μια ρήξη με την ελ­λη­νι­κή αστι­κή τάξη και την Ευ­ρω­ζώ­νη, δη­λα­δή με το εγ­χώ­ριο και διε­θνές σύ­στη­μα, δεν μπο­ρεί να πα­ρα­πέ­μπει σε εκ­δο­χές ανα­συ­γκρό­τη­σης του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού σε φι­λο­λαϊ­κή βάση. Και η ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά πρέ­πει να απο­τι­νά­ξει το ζυγό των "δύο δεν": δεν είναι ώρι­μες οι συν­θή­κες ή δεν μπο­ρού­με να δώ­σου­με τη μάχη για την πο­λι­τι­κή εξου­σία - δεν είναι ώρι­μες οι συν­θή­κες ή δεν μπο­ρού­με να δώ­σου­με τη μάχη για το σο­σια­λι­σμό. Αντί­θε­τα με τη θε­ω­ρία των "δύο δεν", που συ­νι­στά επα­νέκ­δο­ση της στα­λι­νι­κής θε­ω­ρί­ας των στα­δί­ων (σε αυτό το "στά­διο" φι­λο­λαϊ­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση του κα­πι­τα­λι­σμού, ώστε να δη­μιουρ­γη­θούν οι όροι για την άσκη­ση σο­σια­λι­στι­κών πο­λι­τι­κών σε επό­με­νο "στά­διο"), πρέ­πει να συ­νει­δη­το­ποι­ή­σου­με ότι δεν χρεια­ζό­μα­στε ένα "μί­νι­μουμ" πρό­γραμ­μα αλλά ένα με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα. Ότι μια "πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση" (10) του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού με φι­λο­λαϊ­κό πρό­ση­μο είναι ου­το­πι­κή και ανέ­φι­κτη, ιδιαί­τε­ρα στις συν­θή­κες της "υπαρ­ξια­κού" χα­ρα­κτή­ρα δο­μι­κής κρί­σης του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού.       

Όσον δε αφορά το ευρώ, την Ευ­ρω­ζώ­νη και την Ε.Ε., έρ­χο­νται να υπο­γραμ­μί­σουν διπλά την πα­ρα­πά­νω αλή­θεια, αφού είτε θα λει­τουρ­γή­σουν σαν το ρό­πα­λο της πλή­ρους υπο­τα­γής είτε θα γί­νουν ο "επι­τα­χυ­ντής" προς το σο­σια­λι­σμό - μέση λύση δεν υπάρ­χει! Στη βάση των "δύο δεν" η Αρι­στε­ρά δεν μπο­ρεί να κάνει απο­λύ­τως τί­πο­τε πέρα από το να υπο­τα­χτεί! Αν θέλει να πε­τύ­χει έστω και τα ελά­χι­στα, θα πρέ­πει να βάλει πολύ σο­σια­λι­σμό στο κρασί της αντί να το αραιώ­νει διαρ­κώς με τις αυ­τα­πά­τες για φι­λο­λαϊ­κή πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού. Σε αυτές ιδιαί­τε­ρα τις συν­θή­κες, ακόμη και για να κα­τα­φέ­ρεις να είσαι στοι­χειω­δώς συ­νε­πής κεϊν­σια­νός, θα πρέ­πει να γί­νεις "πολύ λε­νι­νι­στής"... Η κλι­μά­κω­ση των σο­σια­λι­στι­κών μέ­τρων και της πάλης για την εξου­σία είναι η μόνη ρε­α­λι­στι­κή απά­ντη­ση!

Συ­μπέ­ρα­σμα

Αν μι­λά­με από τη σκο­πιά εφαρ­μο­γής ενός προ­γράμ­μα­τος ανα­τρο­πής της λι­τό­τη­τας, η ρήξη με την Ευ­ρω­ζώ­νη είναι ανα­πό­φευ­κτη. Και η απά­ντη­ση δεν μπο­ρεί να είναι νο­μι­σμα­τι­κή (πα­ρό­λο που δεν θα πρέ­πει να υπάρ­ξει ο πα­ρα­μι­κρός δι­σταγ­μός για την επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα, υπό τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις που προ­α­να­φέρ­θη­καν), αλλά τα­ξι­κή, διε­θνι­στι­κή και σο­σια­λι­στι­κή!

Τόσο το σχέ­διο που ορ­γα­νώ­νε­ται γύρω από την υπό­θε­ση της σε κάθε πε­ρί­πτω­ση πα­ρα­μο­νής στην Ευ­ρω­ζώ­νη όσο και το σχέ­διο που ορ­γα­νώ­νε­ται γύρω από την κε­ντρι­κό­τη­τα του εθνι­κού νο­μί­σμα­τος, είναι λάθος. Η πρώτη είναι λύση τα­ξι­κής υπο­τα­γής. Η δεύ­τε­ρη δεν μπο­ρεί να εξα­σφα­λί­σει καν την εφαρ­μο­γή για κά­ποιο αξιό­λο­γο διά­στη­μα μιας πο­λι­τι­κής αρι­στε­ρού και αντι­μπε­ρια­λι­στι­κού κεϊν­σια­νι­σμού: θα οδη­γή­σει άμεσα σε ένα σκλη­ρό πρό­γραμ­μα προ­σαρ­μο­γής και ανα­συ­γκρό­τη­σης του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού εκτός ευρώ. 

Ο ρι­ζο­σπα­στι­σμός και η ρήξη δεν είναι το πρό­βλη­μα αλλά η λύση! Και ο σο­σια­λι­σμός δεν είναι το ερώ­τη­μα, αλλά η απά­ντη­ση!

Ση­μειώ­σεις

(1) βλέπε άρθρο "Αφού κα­ταρ­γή­σου­με το μνη­μό­νιο, θα κα­ταγ­γεί­λου­με και το ευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο;", www.​rproject.​gr, 17.2.2014

(2) "Η τρόι­κα είναι σε απο­δρο­μή", δή­λω­σε στις 15/2/2014 το μέλος της Κ.Ε. του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ Νίκος Παπ­πάς. Η δή­λω­ση ήταν πολύ αό­ρι­στη, ώστε να αφή­νει με­τέ­ω­ρα όλα τα ερω­τή­μα­τα: Είναι σε απο­δρο­μή και το μνη­μό­νιο; Και ποια είναι η άποψή του για τη με­τά­βα­ση από το ελ­λη­νι­κό μνη­μό­νιο στο νευ­ρω­παϊ­κό υπερ-μνη­μό­νιο;

(3) Από αυτή την άποψη, οι δη­λώ­σεις Ν. Βού­τση, Γ. Δρα­γα­σά­κη κ.λπ. ότι σε πε­ρί­πτω­ση που η δια­πραγ­μά­τευ­ση με την Ευ­ρω­ζώ­νη δεν έχει αίσιο τέλος "θα κα­τα­φύ­γου­με στο λαό" με δη­μο­ψή­φι­σμα κ.λπ. δεν απο­σα­φη­νί­ζουν το βα­σι­κό: η "προ­σφυ­γή στο λαό" με ερω­τή­μα­τα που θα αφο­ρούν τη σχέση με την Ευ­ρω­ζώ­νη, θα γίνει αφού πρώτα η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς θα πάρει μέτρα ανα­κού­φι­σης  σαν αυτά που ανα­φέ­ρα­με, ή η λήψη αυτών των μέ­τρων θα είναι υπό ανασ­στο­λή ενόσω διαρ­κεί η δια­πραγ­μά­τευ­ση με την Ευ­ρω­ζώ­νη; Στην πρώτη πε­ρί­πτω­ση, θα ισχύ­σουν όσα εί­πα­με πα­ρα­πά­νω: η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς, παίρ­νο­ντας άμεσα μέτρα ανα­κού­φι­σης, θα κερ­δί­σει την εμπι­στο­σύ­νη του κό­σμου και θα τον έχει μαζί της σε πι­θα­νό δη­μο­ψή­φι­σμα ύστε­ρα από την (βέ­βαιη για μας) απο­τυ­χία των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων με τους δα­νει­στές, κερ­δί­ζο­ντας όχι μόνο το δη­μο­ψή­φι­σμα αλλά και μια απο­φα­σι­στι­κή νίκη που θα μας βάλει με το δεξί στη δια­δι­κα­σία της ανα­πό­φευ­κτης ρήξης με την Ευ­ρω­ζώ­νη. Αν, αντί­θε­τα, η λήψη άμε­σων μέ­τρων ανα­κού­φι­σης ανα­στα­λεί ενό­ψει της δια­πραγ­μά­τευ­σης και η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς προ­σφύ­γει σε δη­μο­ψή­φι­σμα, τότε κιν­δυ­νεύ­ει και να χάσει το δη­μο­ψή­φι­σμα και να κα­ταρ­ρεύ­σει πο­λι­τι­κά.  

(4) Η άποψη αυτή πε­ριέ­χε­ται στην πο­λι­τι­κή πρό­τα­ση του ΑΚΕΛ, που εκ­πο­νή­θη­κε υπό τη γε­νι­κή επο­πτεία του Κώστα Λα­πα­βί­τσα. 

(5) Μια τέ­τοια έμ­φα­ση και γε­νι­κό­τε­ρα μια έμ­φα­ση "νο­μι­σμα­τι­κού φε­τι­χι­σμού" υπάρ­χει σαφώς στα ντο­κου­μέ­ντα του "Σχε­δί­ου Β".

(6) Η άποψη που πα­ρου­σιά­ζουν οι Έλ­λη­νες κα­πι­τα­λι­στές ότι ανά πάσα στιγ­μή έχουν την ευ­χέ­ρεια να πά­ρουν τα κε­φά­λαιά τους και να πάνε στο εξω­τε­ρι­κό, ώστε μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς να μη μπο­ρεί να τους αγ­γί­ξει, συ­νι­στά επί­δει­ξη "άνε­σης" που δεν έχει σχέση με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα: μπο­ρούν να βγά­λουν χρή­μα­τα στο εξω­τε­ρι­κό "με το πά­τη­μα ενός κου­μπιού", αλλά όχι και τις επι­χει­ρή­σεις τους και τα πε­ριου­σια­κά τους στοι­χεία στην Ελ­λά­δα...

(7) Χωρίς μια τέ­τοια εκ­κα­θά­ρι­ση, όντως θα πε­ρά­σει στη δη­μό­σια ιδιο­κτη­σία και πολύ "σάπιο" χαρ­το­φυ­λά­κιο που θα κρα­τή­σει τις τρά­πε­ζες για με­γά­λο διά­στη­μα σε αδυ­να­μία να χρη­μα­το­δο­τή­σουν την οι­κο­νο­μία. Ίσως επει­δή δεν τολ­μούν να σκε­φτούν μια τέ­τοια λύση ή και επει­δή γε­νι­κώς είναι δυ­σα­νε­κτι­κοί με τα σε­νά­ρια της ρήξης, στε­λέ­χη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ όπως ο Γ. Δρα­γα­σά­κης μι­λούν για δη­μό­σιο έλεγ­χο και όχι δη­μό­σια ιδιο­κτη­σία, προ­βάλ­λουν το σε­νά­ριο της Σου­η­δί­ας (πέ­ρα­σμα στη δη­μό­σια ιδο­κτη­σία, "εξυ­γί­αν­ση" και από­δο­ση στον ιδιω­τι­κό τομέα) και συ­στή­νουν τη δη­μιουρ­γία νέων επεν­δυ­τι­κών τρα­πε­ζών (απο­δε­χό­με­νοι ου­σια­στι­κά ότι μέχρι να ολο­κλη­ρω­θεί ο κύ­κλος της "εξυ­γί­αν­σης" και από­δο­σης ξανά στον ιδιω­τι­κό τομέα, οι υπάρ­χου­σες τρά­πε­ζες θα έχουν αχρη­στευ­τεί ως μη­χα­νι­σμοί χρη­μα­το­δό­τη­σης της οι­κο­νο­μί­ας).

(8) Βλέπε πρό­τα­ση του Ιν­στι­τού­του Levy, που συν­δυά­ζει από τη μια την έκ­δο­ση "πα­ράλ­λη­λου νο­μί­σμα­τος" με τη μορφή ομο­λό­γων με μη­δε­νι­κό επι­τό­κιο (Geuro) για τη διευ­κό­λυν­ση των εσω­τε­ρι­κών συ­ναλ­λα­γών (πλη­ρω­μή μι­σθών, από­δο­ση φόρων και γε­νι­κώς με­τα­βι­βά­σι­μα) και από την άλλη πρό­σλη­ψη 550.000 ερ­γα­ζο­μέ­νων με το ση­με­ρι­νό κα­τώ­τα­το μισθό (586 ευρώ) που θα πλη­ρώ­νο­νται σε Geuro. Προ­φα­νώς μια τέ­τοια εκ­δο­χή "πα­ράλ­λη­λου νο­μί­σμα­τος" δεν μπο­ρεί να φορά τη δική μας Αρι­στε­ρά. Η με­γά­λη δια­φο­ρά δεν είναι στα "τε­χνι­κά" στοι­χεία της πρό­τα­σης, αλλά στο τα­ξι­κό της πλαί­σιο και τις τα­ξι­κές της στο­χεύ­σεις, και άρα σε ποιο συ­νο­λι­κό, πο­λι­τι­κό και προ­γραμ­μα­τι­κό πλαί­σιο το­πο­θε­τεί­ται. Όλες οι διευ­θε­τή­σεις και τα ερ­γα­λεία που αφο­ρούν το νό­μι­σμα ή "υπο­κα­τά­στα­τά" του δια­βε­σο­λα­βούν και γί­νο­νται όρ­γα­να τα­ξι­κών πο­λι­τι­κών. Δεν κρί­νο­νται λοι­πόν από τα "τε­χνι­κά" τους στοι­χεία (πα­ρό­λο που και αυτά είναι με­γά­λης ση­μα­σί­ας και θέ­λουν ιδιαί­τε­ρη προ­σο­χή), αλλά από τους τα­ξι­κούς σκο­πούς που θέ­λουν να υπη­ρε­τή­σουν. Αυτό ση­μαί­νει -με­τα­ξύ άλλων - ότι εί­μα­στε ενά­ντια στο "νο­μι­σμα­τι­κό φε­τι­χι­σμό", είτε θε­τι­κό είτε αρ­νη­τι­κό.    

(9) Όπως ακρι­βώς με τις τρά­πε­ζες η εκ­κα­θά­ρι­ση του χαρ­το­φυ­λα­κί­ου τους με τη μέ­θο­δο του χω­ρι­σμού σε band και good bank μπο­ρεί να φορ­τώ­σει το "σάπιο" χαρ­το­φυ­λά­κιο είτε στο Δη­μό­σιο (όπως έγινε στην Κύπρο, στην Ελ­λά­δα και πα­ντού) είτε στους ιδιώ­τες με­τό­χους πε­τά­γο­ντάς τους έξω από τις τρά­πε­ζες, έτσι και με το διπλό νό­μι­σμα: μπο­ρεί να είναι είτε όρ­γα­νο της λι­τό­τη­τας (να έχει η αστι­κή τάξη το ευρώ και η ερ­γα­τι­κή τάξη υπο­τι­μη­μέ­να χρε­ό­γρα­φα για υπο­τι­μη­μέ­νους μι­σθούς) είτε το όρ­γα­νο μιας τα­ξι­κής πο­λι­τι­κής υπέρ της ερ­γα­τι­κής τάξης. Σε αυτή τη δεύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση, που προ­ϋ­πο­θέ­τει αυ­στη­ρό προσ­διο­ρι­σμό και κρα­τι­κές εγ­γυ­ή­σεις για τη λει­τουρ­γία ενός τέ­τοιου "πα­ράλ­λη­λου νο­μί­σμα­τος", πρέ­πει αυ­το­νό­η­τα να συν­δυά­ζε­ται και με μέτρα αύ­ξη­σης των μι­σθών, ελέγ­χου και πε­ριο­ρι­σμού στην κί­νη­ση κε­φα­λαί­ων, εξο­στρα­κι­σμού των ιδιω­τών με­γα­λο­με­τό­χων από τις τρά­πε­ζες κ.λπ.

(10) Η "πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση" έχει γίνει τα τε­λευ­ταία χρό­νια μια σχε­δόν "μυ­θι­κή" έν­νοια στους χώ­ρους της Αρι­στε­ράς. Αυτό δεν είναι κα­θό­λου τυ­χαίο: είναι η έν­νοια-κλει­δί για τους πο­λι­τι­κούς χώ­ρους, τις τά­σεις και τα ρεύ­μα­τα που χωρίς να το δια­κηρ­ρύσ­σουν ευ­θέ­ως, έχουν την αντί­λη­ψη των "στα­δί­ων": η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς σε ένα πρώτο στά­διο δεν θα πάρει σο­σια­λι­στι­κά μέτρα, αλλά απλώς θα ανα­συ­γκρο­τή­σει πα­ρα­γω­γι­κά "την οι­κο­νο­μία". Επει­δή όμως η "οι­κο­νο­μία" δεν είναι ου­δέ­τε­ρο έδα­φος που πάνω του οι κυ­βερ­νή­σεις της Δε­ξιάς ή της Αρι­στε­ράς εφαρ­μό­ζουν σχέ­δια "ανα­συ­γκρό­τη­σης", αλλά είναι κα­πι­τα­λι­στι­κή οι­κο­νο­μία, πρέ­πει να ξε­κα­θα­ρί­σου­με ευθύς εξαρ­χής αν ο στό­χος σε αυτό το πρώτο "στά­διο" είναι να ανα­συ­γκρο­τή­σου­με σε "πα­ρα­γω­γι­κή βάση" τον κα­πι­τα­λι­σμό. Και για να το θέ­σου­με από μια άλλη σκο­πιά: Σε συν­θή­κες όπου οι κα­πι­τα­λι­στές έχουν την ιδιο­κτη­σία των μέσων πα­ρα­γω­γής και όπου ελέγ­χουν όλους τους μη­χα­νι­σμούς" της οι­κο­νο­μί­ας, οι πόροι (επεν­δύ­σεις και ερ­γα­ζό­με­νοι) κα­τα­νέ­μο­νται με βάση το κέρ­δος και τον αντα­γω­νι­σμό των ιδιω­τι­κών κε­φα­λαί­ων για το κέρ­δος. Και επι­πλέ­ον, οι 'Ελ­λη­νες κα­πι­τα­λι­στές, από τον πιο μικρό ως τον πιο με­γά­λο, έχουν "προι­κο­δο­τη­θεί" με μια γεν­ναία μεί­ω­ση του ερ­γα­τι­κού κό­στους και με τη διά­λυ­ση των ερ­γα­σια­κών σχ­σέ­σε­ων στα χρό­νια του μνη­μο­νί­ου. Πώς φα­ντά­ζο­νται οι οπα­δοί της θε­ω­ρί­ας των στα­δί­ων την "πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση" χωρίς να αμ­φι­σβη­τη­θούν όλα αυτά; Αν, από την άλλη, αμ­φι­σβη­τη­θούν όλα αυτά, αν θιγεί η κα­πι­τα­λι­στι­κή ιδιο­κτη­σία και η πα­ρα­γω­γή για το κέρ­δος, τότε δεν θα μι­λά­με για σο­σια­λι­στι­κά μέτρα, οπότε πάει πε­ρί­πα­το η θε­ω­ρία των στα­δί­ων;

Τα ίδια ακρι­βώς ισχύ­ουν και για την πιο ρι­ζο­σπα­στι­κή εκ­δο­χή της έν­νοιας "κοι­νω­νία των ανα­γκών": αυτή η "κοι­νω­νία των ανα­γκών" είναι ο "φι­λο­λαϊ­κά ανα­συ­γκρο­τού­με­νος" κα­πι­τα­λι­σμός ή ο σο­σια­λι­σμός; Ή κά­ποιο και­νο­φα­νές υβρί­διο των δύο;