Ασφαλιστικό και "κόκκινες γραμμές"

Σοβαρά ζητήματα για τις «κόκκινες» διαπραγματευτικές γραμμές της κυβέρνησης εγείρει το σημερινό πρωτοσέλιδο της Αυγής. Γιατί, αν ισχύει ο κεντρικός τίτλος «αλώβητα τα ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα», τότε απλά οι κόκκινες γραμμές στο Ασφαλιστικό κινδυνεύουν σοβαρά. Γιατί, αν αυτό είναι που μας επιτρέπουν οι δανειστές, αν αυτό είναι που συμφώνησε ή έστω συζητά η αντιπροσωπεία μας στα διάφορα κλιμάκια των «θεσμών», τότε το Ασφαλιστικό Σύστημα και τα αντίστοιχα δικαιώματα των εργαζόμενων θα δεχτούν ένα ακόμα χτύπημα.

Το «άθικτο» των ώριμων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων ήταν το ύστατο καταφύγιο και πρόσχημα όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ  της περιόδου των μνημονίων, αλλά και νωρίτερα. Κάθε φορά που ήθελαν να αποφύγουν τον όγκο των αντιδράσεων, δεν άλλαζαν τις προϋποθέσεις για όσους είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αλλά ανέβαζαν όρια ηλικίας και αριθμό ενσήμων για τους μελλοντικούς συνταξιούχους, παρασέρνοντας βέβαια προς τα πάνω ενδιάμεσες κατηγορίες.

Κάποιος μπορεί να πει ότι ο τίτλος ήταν «ατυχής».  Όμως υπάρχουν στοιχεία που το απαγορεύουν.  Πρώτον, η εμπειρία της διεύθυνσης και των εργατικών συντακτών της Αυγής. Κυρίως όμως, δεν το επιτρέπει η κοινή δήλωση Τσίπρα-Γιουνκέρ που εντείνει ανησυχίες και προκαλεί διαφωνίες. Είναι το σημείο για «δημοσιονομικά βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα». Έτσι, εντάσσεται στο λεξιλόγιό μας, άλλη μια φράση του αντίπαλου στρατοπέδου.  Όσο και αν ψάξει κάποιος, τέτοια διατύπωση δε θα βρει στην οποιαδήποτε προφορική ή γραπτή τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ: στις προγραμματικές δηλώσεις, στο πρόγραμμα-αιχμές της ΔΕΘ, για αυτές που μας ψήφισε το 36% του κόσμου, το μίνι πρόγραμμα της Αθηναΐδας, οι προτάσεις που διατυπώθηκαν το 2012 και μας έδωσαν τα γνωστά αποτέλεσματα, το συνολικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, έτσι όπως διατυπώθηκε και ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2013.

Επιπλέον, στις επεξεργασίες που κάναμε ως κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και στην προοπτική της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, στις ερωτήσεις και τις επερωτήσεις που κάναμε ως ΚΟ την περίοδο 2012-14, είναι έκδηλη  η προσπάθεια να μην υπάρξει η οποιαδήποτε αύξηση ορίων ηλικίας και ενσήμων, είναι έκδηλη η προσπάθεια να εξευρεθούν πόροι. Πουθενά δε θα συναντήσεις τη φράση του «δημοσιονομικά βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος», γιατί όποιος τη λέει αποδέχεται ότι «λεφτά δεν υπάρχουν» και ότι για να διασωθεί, θα πρέπει ή να μειωθούν οι συντάξεις ή τις τις επόμενες γενιές οι προϋποθέσεις να γίνουν εξαιρετικά σκληρές.

Όποιος αποδέχεται τη φράση «δημοσιονομικά βιώσιμο», ξεχνά τί έχει προηγηθεί. Ότι για δεκαετίες τα αποθεματικά των Ταμείων ήταν άτοκες καταθέσεις στην ΤτΕ και με αυτά-ως δάνεια αγύριστα- τροφοδοτούσαν τις επενδύσεις βιομηχάνων και άλλων «ευγενών επαγγελμάτων» (για να μην ξεχνιόμαστε, πριν από τα «ευγενή» ταμεία έχουν υπάρξει «ευγενείς» πράξεις προς «ευγενείς» εργοδότες), ξεχνά ότι μέσω του PSI έγινε το κούρεμα των αποθεματικών, ξεχνά τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών που ψηφίστηκε και εφαρμόστηκε τα προηγούμενα τρία χρόνια, ξεχνά τα χρέη που έχουν συσσωρευτεί μέσω της εισφοροδιαφυγής.

Το πρόβλημα του Ασφαλιστικού ήταν και είναι  μεγάλο. Ήταν και παραμένει πρόβλημα πόρων και όχι δαπανών. Το πρόβλημα διογκώθηκε τα χρόνια του μνημονίου, με την νομιμοποίηση των εργοδοτών για εύκολες απολύσεις, για ελαστικές σχέσεις εργασίας, για νόμιμη εισφοροδιαφυγή. Πήρε τεράστιες διαστάσεις με το μέγεθος της ανεργίας. Ήταν και είναι η μεγαλύτερη «καυτή πατάτα» που παρέλαβε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Όμως το γνώριζε. Γιατί είχε ενημερωθεί από πολλές πηγές. Τουλάχιστον από το Τμήμα Εργατικής Πολιτικής και την τότε ΕΕΚΕ Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είχε ακούσει μόνο τον κώδωνα κινδύνου, είχε παραλάβει και προτάσεις. Όλες συνέτειναν στο ζήτημα των πόρων, παρόλες τις ελλείψεις που είχαν. Προτάσεις όπως η πάταξη της εισφοροδιαφυγής με αντίστοιχη ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, πόροι από την επαναφορά των εργοδοτικών εισφορών στα προ του 2011 επίπεδα, πόροι από την ενίσχυση της απασχόλησης, πόροι που θα μπορούσαν να προκύψουν από την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.

Στελέχη που αρθρογραφούν στο Rproject αλλά και άλλοι σύντροφοι του ΣΥΡΙΖΑ, είχαμε επισημάνει ότι τα συγκεκριμένα μέτρα δεν μπορούν να καλύψουν το μεγάλο πρόβλημα από μόνα τους. Επιμέναμε ότι θα έπρεπε και να συμβούν σωρευτικά και επιπλέονότι  θα έπρεπε να εξευρεθούν έκτακτοι πόροι για την ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος. Όπως ο αντίπαλος βρήκε την έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης και τον ΕΝΦΙΑ, για να αντισταθμίσει όσα έχανε ο προϋπολογισμός ή όσα έπρεπε να βρεθούν για την αποπληρωμή του χρέους, έτσι και εμείς θα έπρεπε να επιβάλουμε τρόπους για να σταματήσει η αιμορραγία, για να βρεθούν χρήματα που θα ενισχύσουν άμεσα και αποτελεσματικά το Ασφαλιστικό. Και αυτός ο δρόμος δεν μπορεί να είναι άλλος από την έκτακτη φορολόγηση των κερδών του κεφαλαίου-πχ στον τζίρο από τα διόδια που εισπράττει ο Μπόμπολας, ή στα μεγάλα κέρδη του ΟΠΑΠ που χαρίστηκε στο Μελισσανίδη κλπ. Εδώ μια επιπλέον επισήμανση. Επειδή συχνά αναφερόμασταν στο τί ίσχυσε για τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους το 1953 στη Γερμανία, αξίζει να θυμόμαστε και τα μέτρα φορολογίας που επέβαλλε το τότε γερμανικό κράτος στους κατέχοντες τον πλούτο της χώρας.

Το Ασφαλιστικό, ήταν και παραμένει κριτήριο για το πώς εννοεί μια κυβέρνηση την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών και ως τέτοιο το αντιλαμβάνονταν τα λαϊκά στρώματα. Την περίοδο του 2001 και μετά τη συντριβή του σχεδίου Σημίτη-Γιαννίτση, η "Καθημερινή", η ναυαρχίδα του αστικού Τύπου, το ονόμασε -και σωστά- «τη μητέρα των μαχών». Σήμερα μπορεί να μην έχει την ίδια διάσταση. Πολλά από όσα μεσολάβησαν, κυρίως όμως το ύψος της ανεργίας, έχουν αναδείξει την αντιμετώπισή της ως το κορυφαίο ζήτημα. Όμως και αυτό το μέτωπο είναι απόλυτα συνδεδεμένο με εκείνο του Ασφαλιστικού. Χωρίς μέτρα πχ τόνωσης της απασχόλησης με ένα γενναίο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων, τα ασφαλιστικά ταμεία θα καμφθούν.

Επειδή πολλά ακούγεται για τη "συνέχεια του κράτους", το Ασφαλιστικό είναι η επιτομή της συνέχειας του κοινωνικού κράτους. Είναι προεταιρότητα για κάθε αριστερή κυβέρνηση, που εννοεί πραγματικά την προστασία των σημερινών εργαζόμενων και των μελλοντικών συνταξιούχων, που συνειδητά οργανώνει την αλληλεγγύη των γενεών. Και αυτό σημαίνει στήριξη της χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος.

Συχνά ακούμε από κυβερνητικά στελέχη ότι σε κάθε μάχη, σε κάθε διαπραγμάτευση γίνονται συμβιβασμοί. Με τη δυσκολία του πόσοι και ποιοι έχουν αναμετρηθεί ρεύματα της Αριστεράς σε δύσκολα ιστορικά γεγονότα. Για να αποφευχθούν παγίδες, κριτήριο ήταν και είναι το αν ο κάθε συμβιβασμός διευκολύνει το στόχο. Στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ανατροπή του μνημονίου και της λιτότητας και σ' αυτόν δεν μπορεί να θεωρηθεί αναγκαίος συμβιβασμός η περικοπή ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Δυστυχώς, η συμφωνία της 20ης Φλεβάρη επέτρεψε στους δανειστές να "αξιολογούν τα πάντα", να απαγορεύουν μονομερείς ενέργειες. Οι κόκκινες γραμμές ήταν προφανές ότι θα δεχτούν ασφυκτική πίεση.

Η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλουν να μείνουν προσηλωμένοι στις προγραμματικές αιχμές της ΔΕΘ, αυτές για τις οποίες είπαμε ότι δεν είναι "όσα θέλουμε", αλλά "όσα μπορούμε". Αυτές για τις οποίες μας εμπιστεύτηκε ο κόσμος της εργασίας και μας έδωσε τη λαϊκή εντολή. Στην αντιπαράθεση με την κυρίαρχη τάξη εντός και εκτός Ελλάδας, εναλλακτική λύση είναι η στάση πληρωμών στους δανειστές, είναι η ιεράρχηση των κοινωνικών αναγκών πάνω από τις δόσεις, η εθνικοποίηση των τραπεζών, και άμεσα μέτρα για την αναδιανομή του πλούτου υπέρ της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Σε αυτήν τη μάχη, το κόμμα δεν μπορεί να καταδικάζεται στο ρόλο του παθητικού θεατή που παρακολουθεί την πορεία των διαπραγματεύσεων μέσα από τα δελτία ειδήσεων, ούτε ενός σώματος που απλά καλείται να επικυρώσει αποφάσεις. Έχει λόγο και η ενεργοποίησή του είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να υπερασπιστεί την προοπτική που άνοιξε η νίκη της 25ης Γενάρη.

Το αίτημα για άμεση σύγκλιση της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ είναι πασίδηλο. Δεν μπορούν όλα τα κέντρα να συζητούν για εμάς και να ενημερωνόμαστε από αυτά, όλοι αυτοί να προδιαγράφουν εσωτερικές εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ και η ΚΕ του κόμματος να μην έχει συνεδριάσει. Αν μη τι άλλο δεν μας αντιστοιχεί.  

*Μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ