Capital controls… μέχρι νεωτέρας!

Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, θα πρέπει να πάμε πέρα από την κυβερνητική συνθηματολογία. Γιατί επιβλήθηκαν τα capital controls - γιατί συνεχίζονται - ως πότε; Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ έχει εύκολες απαντήσεις για όλα αυτά: για να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες - γιατί ακόμη υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης των τραπεζών - μέχρι τις αρχές του 2016, οπότε θα έχει ολοκληρωθεί η ανακεφαλαίωση. Υποτίθεται ότι με το τρίτο μνημόνιο «σώσαμε τις τράπεζες από την κατάρρευση», απειλή που δημιουργήθηκε εξαιτίας του δημοψηφίσματος που ο ίδιος ο κ. Τσίπρας προκήρυξε! Όμως η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική…

Ήταν ο κ. Ντράγκι, ο κ. Στουρνάρας και οι τραπεζίτες που επέβαλαν τα capital controls – η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, ανήμπορη να ελέγξει το παραμικρό στο τραπεζικό σύστημα και αφού ευλόγησε διοικήσεις όπως του Καραμούζη και του Χριστοδουλάκη, απλώς προσυπέγραψε τη σχετική Πράξη…

Γιατί επιβλήθηκαν τα capital controls; Το χρηματοδοτικό εμπάργκο του κ. Ντράγκι ήταν όχι μόνο αιτία αλλά και αφορμή - η πιο πειστική αφορμή... Διότι πράγματι οι τράπεζες θα κατέρρεαν, όχι λόγω του χρηματοδοτικού εμπάργκο, αλλά επειδή το… capital, δηλαδή οι μεγάλες καταθέσεις, έκαναν φτερά ανεξάρτητα και πριν από το χρηματοδοτικό εμπάργκο του κ. Ντράγκι!   

Το capital «έκανε φτερά», κι έμεινε το control για τους μικροκαταθέτες!

Τα παπαγαλάκια της μνημονιακής τρομολαγνίας που τον Ιούλιο θορυβούσαν για τη διακοπή του ELA από την ΕΚΤ, δηλαδή τη διακοπή της παροχής ρευστότητας, δεν θέτουν καν το κρίσιμο ερώτημα: γιατί οι τράπεζες χρειάζονταν και ακόμη χρειάζονται τον ELA; Η απάντηση είναι προφανής: διότι μειώνονται διαρκώς οι καταθέσεις. Το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι: γιατί μειώνονται οι καταθέσεις;

Οι απαντήσεις στα κρίσιμα αυτά ερωτήματα, με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΤτΕ, είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτικές:

• Στις 31/12/2009 το σύνολο των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες ήταν 231,5 δισ. ευρώ. Στις 31/12/14 είχαν μειωθεί σε 160,072 δισ. ευρώ και στα τέλη Ιανουαρίου 2015 σε 147,775 δισ. ευρώ. Όταν επιβλήθηκαν τα capital controls, ήταν περίπου 125 δισ. ευρώ. Στα μνημονιακά χρόνια και μέχρι τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 χάθηκαν περίπου 84 δισ. ευρώ.
• Ήδη στα τέλη Οκτωβρίου 2014 οι μεγάλου ύψους καταθέσεις είχαν κάνει «φτερά»: Το 81,5% των καταθετικών λογαριασμών είχαν υπόλοιπο κάτω από 2.000 ευρώ, το 11,3% υπόλοιπο μεταξύ 2.000 και 10.000 ευρώ, το 0,90% μεταξύ 50.000 και 100.000 ευρώ και μόλις το 0,40% πάνω από 100.000 ευρώ.
• Από τις καταθέσεις που έφυγαν, περίπου 80 δισ. ευρώ έφυγαν στο εξωτερικό και είναι μεγάλου ύψους καταθέσεις.
• Στα τέλη Μαρτίου 2015, από τα 138,5 δισ. ευρώ του συνόλου των καταθέσεων, τα 117,9 δισ. ευρώ ήταν αποταμιεύσεις νοικοκυριών και μόνο 20,6 δισ. ευρώ καταθέσεις του επιχειρηματικού τομέα.

Όλα αυτά δείχνουν πολύ εύγλωττα και αδιαμφισβήτητα ότι η μεγάλη λεηλασία των καταθέσεων έγινε στα μνημονιακά χρόνια και επί μνημονιακών κυβερνήσεων και αφορά κυρίως έξοδο κεφαλαίων στο εξωτερικό, από τα υψηλά εισοδήματα και τις επιχειρήσεις. Οι μικροκαταθέτες έμειναν εδώ και το πολύ-πολύ έβγαλαν τα λεφτά τους για να τα κρύψουν στα «σεντούκια».

Οι τραπεζίτες, και για λογαριασμό τους η κυβέρνηση, προσπάθησαν να σκεφτούν διάφορους τρόπους για να επιστρέψουν ξανά στις τράπεζες τα περίπου 45 δισ. ευρώ των μικροκαταθετών που αποσύρθηκαν στα «σεντούκια». Όμως δεν υπάρχει τρόπος να πεισθούν για κάτι τέτοιο, άρα το μόνο που απομένει, είναι δυσκολέψει η περαιτέρω φυγή καταθέσεων. Και αυτό σημαίνει ότι τα capital controls θα παραμείνουν… μέχρι νεωτέρας! Γιατί αν αρθούν, το ρεύμα φυγής των μικροκαταθετών μπορεί να πάρει νέα ορμή…

Ερωτήματα και απαντήσεις

Συμπέρασμα: Στο τρίπτυχο των ερωτημάτων που θέσαμε στην αρχή, οι σωστές απαντήσεις είναι οι εξής:

α. Στο ερώτημα «Γιατί επιβλήθηκαν τα capital controls;» η απάντηση «Για να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες» είναι γενικά σωστή, αλλά αποκρύβει το ουσιαστικό: ότι τον κίνδυνο της κατάρρευσης δημιούργησαν συνειδητά -μεταξύ άλλων- οι ίδιοι οι τραπεζίτες, οργανώνοντας και διευκολύνοντας τη φυγή των μεγαλοκαταθετών (για να προστατευτούν έναντι ανεπιθύμητων πολιτικών εξελίξεων). Στην επιχείρηση φυγάδευσης των μεγάλων καταθέσεων, οι τραπεζίτες είναι συναυτουργοί, η ηγεσία της Τράπεζας της Ελλάδος συνέπραξε με το να μην λάβει μέτρα για την αποτρέψει, οι δε κυβερνήσεις (περιλαμβανομένης και της πρώτης κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ) συνέπραξαν επίσης με το να παραλείψουν να πάρουν οποιοδήποτε μέτρο. 

β. Στο ερώτημα «Γιατί συνεχίζονται», η σωστή απάντηση είναι: Διότι, εξαρτημένες πλέον απολύτως από τους μικροκαταθέτες, οι τράπεζες τους θέλουν πλέον υποχρεωτικά εγκλωβισμένους – και θα τους θέλουν για πολύ ακόμη…

γ. Στο ερώτημα «Ως πότε θα συνεχιστούν τα capital controls;», η σωστή απάντηση είναι: Για όσο οι τράπεζες θα αισθάνονται ανασφαλείς από ένα κύμα φυγής των μικροκαταθετών. Για πόσο θα αισθάνονται ανασφαλείς, θα εξαρτηθεί από σειρά εξελίξεων: την ανακεφαλαίωση, τη ρύθμιση ειδικά των επιχειρηματικών δανείων (τα «κανόνια» των επιχειρηματιών επίσης αποτελούν σοβαρό κίνδυνο κατάρρευσης των τραπεζών, αλλά ποιος να τους «ζορίσει»;..), την πορεία υλοποίησης του τρίτου μνημονίου, την έκταση των κοινωνικών του συνεπειών κ.λπ. Ήδη κάποιες εκτιμήσεις από τον ίδιο τον τραπεζικό χώρο λένε ότι τα 45 δισ. ευρώ που απέσυραν οι μικροκαταθέτες, θα καταναλωθούν ίσως και μέχρι το τέλος του έτους, για να καλύψουν βασικές ανάγκες των νοικοκυριών. Άρα, θα προκύψουν νέες πιέσεις για μαζική φυγή των μικροκαταθετών…  

Και εν ολίγοις: οι τράπεζες κινδυνεύουν να καταρρεύσουν πρώτα απ’ όλα επειδή οι τραπεζίτες σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις προστάτευαν όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθούν να προστατεύουν τα υψηλά εισοδήματα και τους επιχειρηματίες μπαταχτσήδες. Επειδή ανήκουν στο κεφάλαιο και προστατεύουν το κεφάλαιο. Δεν φταίει μόνο η κρίση, αλλά πάνω απ’ όλα το γεγονός ότι μέσα στην κρίση το κεφάλαιο αποφάσισε να προστατεύσει τον εαυτό του και να φορτώσει τα βάρη της κρίσης στους «άλλους» – εν προκειμένω στους μικροκαταθέτες, δηλαδή στα λαϊκά νοικοκυριά. Τόσο απλά…

Σημειώσεις

1. Σε ομιλία του χθες 7 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη με θέμα «Πρόσφατες εξελίξεις και προοπτικές των ελληνικών και ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών» σε διεθνές επενδυτικό forum που διοργάνωσε η RedburnAccess, ο κ. Μουρμούρας είπε ότι η ανακεφαλαίωση των τραπεζών δεν αρκεί για να αρθούν τα capital controls, θέτοντας τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν στο κείμενο.