COP28: Πρέπει να αµφισβητήσουµε τη δύναµη του καπιταλισµού των ορυκτών καυσίµων

Στις 21 Νοέµβρη, µόλις 9 µέρες πριν την έναρξη της COP28 στο Ντουµπάι, στα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα, ο Μπιλ Μακίµπεν από το 350.org [οικολογική κινηµατική συλλογικότητα] δηµοσίευσε ένα ανησυχητικό γράφηµα που έδειχνε ότι -για πρώτη φορά στην ιστορία- η παγκόσµια θερµοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας αυξήθηκε προσωρινά κατά 2 βαθµούς Κελσίου σε σχέση µε τα προβιοµηχανικά επίπεδα.

Οι επιστήµονες του κλίµατος έχουν καταλήξει ότι για να έχουµε έστω 50% πιθανότητες να διατηρηθεί η αύξηση της θερµοκρασίας στον 1,5 βαθµό Κελσίου, ο προϋπολογισµός άνθρακα [οι εκτιµώµενες εκποµπές που επιτρέπονται] που είχε αποµείνει τον Γενάρη του 2023 ήταν 250 γιγατόνοι διοξειδίου του άνθρακα (CO2), δηλαδή το ισοδύναµο 6 ακόµα χρόνων µε τα σηµερινά επίπεδα εκποµπών CO2.

Κι όµως, παρά το γεγονός ότι ακροβατούµε στο χείλος του κλιµατικού γκρεµού, οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις απέχουν πολύ από τις δραστικές µειώσεις στις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου και τη µείωση του άνθρακα που είναι αναγκαίες για να αποτρέψουµε τη µετατροπή αυτής της «προσωρινής» αύξησης της θερµοκρασίας σε κανονικότητα, οδηγώντας µας έτσι στο δρόµο προς έναν πλανήτη αβίωτο για την πλειοψηφία του παγκόσµιου ανθρώπινου και µη-ανθρώπινου πληθυσµού. Αντίθετα, οι εκποµπές αερίων αυξάνονται σταθερά στη διάρκεια των λίγων τελευταίων χρόνων.

Η περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλούν οι πόλεµοι, οι στρατιωτικές κατοχές και το στρατιωτικό-βιοµηχανικό σύµπλεγµα επιδεινώνουν την κρίση. Η στροφή από τα ορυκτά καύσιµα προς την ανανεώσιµη ενέργεια υπέστη υποχώρηση εξαιτίας τους, ενώ η απειλή µιας πυρηνικής σύγκρουσης κρέµεται ξανά πάνω από τα κεφάλια µας. Αυτόχθονες λαοί συνεχίζουν να αντιµετωπίζουν την κλοπή της γης τους και τον εκτοπισµό, ενώ οι εταιρίες ορυκτών καυσίµων και οι εξορυκτικές (µαζί µε τα κράτη που κυβερνούν εκ µέρους τους) προχωρούν σε βίαιες αρπαγές γης. Όπως είπε πρόσφατα από την Ολλανδία η Γκρέτα Τούνµπεργκ: «Δεν υπάρχει κλιµατική δικαιοσύνη σε κατεχόµενη γη». Συµφωνούµε µε όλη µας την καρδιά. Η γενοκτονία που παρακολουθούµε είναι αδιάρρηκτα δεµένη µε την υπεράσπιση των ορυκτών καυσίµων από τις ιµπεριαλιστικές δυνάµεις.

Οι νησιωτικές χώρες στον Ειρηνικό βρίσκονται σήµερα σε διαπραγµατεύσεις µε στόχο να µπορέσουν οι πληθυσµοί τους «να µεταναστεύσουν µε αξιοπρέπεια», καθώς τα εδάφη τους πληµµυρίζονται  από τα νερά της θάλασσας και γίνονται ακατάλληλα για ανθρώπινη διαβίωση.

Κι όµως, η COP28, η κορυφαία παγκόσµια συνάντηση κυβερνήσεων για επίτευξη συµφωνίας για την αντιµετώπιση της κρίσης, φιλοξενείται από ένα πετρελαϊκό κράτος που φιµώνει τις αντιπολιτευτικές φωνές. Δηµοσιογράφοι που ασχολούνται µε το κλίµα έχουν πλέον αποκαλύψει ότι τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα σχεδίαζαν να αξιοποιήσουν την COP28 προκειµένου να υπογράψουν νέες πετρελαϊκές συµφωνίες -µια πράξη κυνισµού που αποκαλύπτει την ωµή υποκρισία της στάσης της καπιταλιστικής τάξης απέναντι στην υπερθέρµανση του πλανήτη.

Η πρώτη COP διεξήχθη στη Βόννη της Γερµανίας το 1995. Παρότι έχουν περάσει 30 χρόνια συναντήσεων της COP, οι εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), µεθανίου και οξειδίου του αζώτου συνεχίζουν να αυξάνονται. Λίγο πάνω από το µισό του συνόλου των συσσωρευµένων εκποµπών CO2 παγκοσµίως έχει συµβεί από το 1990 και µετά.   

Η ευθύνη για αυτή την επερχόµενη καταστροφή βαραίνει συντριπτικά τις καπιταλιστικές τάξεις του Παγκόσµιου Βορρά. Οι απώλειες και οι καταστροφές πλήττουν δυσανάλογα τους φτωχότερους ανθρώπους του πλανήτη είναι τα κέρδη συσσωρεύονται από εταιρίες που ανήκουν στους πλουσιότερους.

Μια πρόσφατη µελέτη υπολόγισε ότι οι πλούσιες χώρες θα χρωστούσαν 192 τρισ. δολάρια στον Παγκόσµιο Νότο για την οικειοποίηση του δίκαιου µεριδίου του στην ατµόσφαιρα ως το 2050. Οι πραγµατικές επανορθώσεις, πληρωµένες από τις καπιταλιστικές τάξεις του Βορρά, είναι αναγκαίες. Αυτές µπορούν να περιλαµβάνουν άµεση µεταφορά ρευστού, χρηµατοδότηση χορηγιών για µέτρα περιορισµού [της κλιµατικής κρίσης] και προσαρµογής [στις υπαρκτές συνέπειές της], διαγραφή των χρεών και αποζηµιώσεις στις χώρες του Παγκόσµιου Νότου που αφήνουν τα ορυκτά τους καύσιµα ανεκµετάλλευτα.

Όσο ο πλανήτης παραµένει διαιρεµένος σε έθνη-κράτη που ανταγωνίζονται µεταξύ τους και κυριαρχεί ο καπιταλισµός της αγοράς µε την ανελέητη ανάγκη του για συσσώρευση και κέρδη, η διαδικασία της COP ελαχιστοποιείται σε εταιρικό πράσινο ξέπλυµα, «νέρωµα» των συµφωνιών από τις µεγάλες χώρες-ρυπαντές και δεσµεύσεις τις οποίες τακτικά ακυρώνουν ή αγνοούν ανοιχτά.

Πολλοί άνθρωποι, συµπεριλαµβανοµένης της Γκρέτα Τούνµπεργκ, θεωρούν ότι οι COP επιδίδονται σε σκόπιµο πράσινο ξέπλυµα και η έκκληση για µποϊκοτάρισµα της COP28 έχει δυναµώσει, ενώ τη συµµερίζεται και η καταξιωµένη συγγραφέας Ναόµι Κλάιν. Χρειάζεται να πάρουµε στα σοβαρά αυτές τις δύο σηµαντικές φωνές.

Αποδεχόµαστε επίσης ότι το κίνηµα για κλιµατική δικαιοσύνη, ιδιαίτερα στις χώρες της πρώτης γραµµής, επιδιώκει να αξιοποιεί οποιαδήποτε πλατφόρµα µπορεί, συµπεριλαµβανοµένων των COP, για να καταγγείλει τα καπιταλιστικά κράτη και τις καταστροφικές για το περιβάλλον βιοµηχανίες τις οποίες υπηρετούν. Με αυτή την έννοια, οι προσπάθειες να οργανωθούν δράσεις «µέσα», συνδυασµένες µε από τα κάτω συναντήσεις και κινητοποιήσεις «έξω», είναι επίσης θεµιτές απαντήσεις. 

Όµως, η πρόκληση που παραµένει µπροστά µας είναι να χτίσουµε ένα λαϊκό κίνηµα για το κλίµα, αρκετά ισχυρό για να αµφισβητήσει την δύναµη του καπιταλισµού των ορυκτών καυσίµων και να συνδεθεί µε άλλα κοινωνικά κινήµατα για να αγωνιστεί για ένα οικοσοσιαλιστικό µέλλον.