Μια σημείωση και δύο κουβέντες με τον Χάιμε Παστόρ
«Ας τελειώνουμε με το θέαμα, ήρθε ή ώρα της πολιτικής», γράφει ο Μανουέλ Γκαρί, οικονομολόγος και στέλεχος του Podemos και των Αντικαπιταλίστας στο άρθρο του «Η στιγμή Podemos» λίγες μέρες πριν από το δεύτερο συνέδριο του Podemos, γνωστό και ως Vistalegre II.
To δεύτερο συνέδριο του όχι πια νεαρού (όπως γράφαμε πριν από τρία χρόνια) αλλά «έφηβου» κόμματος θα πραγματοποιηθεί στις 10-11 Φλεβάρη. Στο συνέδριο, αντίθετα με την προηγούμενη φορά, οι πλατφόρμες δεν είναι δύο αλλά τρεις.(Βλέπε άρθρο με τίτλο «Αίτημα για δημοκρατία και αποφυγή των λαθών αλά ελληνικά 22/12 στο Rp)». Οι τρεις πλατφόρμες, αυτή του Πάμπλο Ιγλέσιας, αυτή του Ινίγο Ερεχόν, του Νο2 όπως τον ονομάζουν τα ΜΜΕ, και η πλατφόρμα των Αντικαπιταλίστας, συμμετέχουν με ξεχωριστά κείμενα στη συνεδριακή διαδικασία.Το πολιτικό, το οργανωτικό, τον κανονισμό δεοντολογίας (ético) και το κείμενο για την ισότητα. Οι 450.000 εγγεγραμμένοι έχουν ξεκινήσει ήδη να ψηφίζουν από το Σάββατο 4 Φλεβάρη και θα συνεχίζουν να ψηφίζουν μέχρι τις 11 Φλεβάρη, ημέρα που ολοκληρώνεται το συνέδριο. Για τη θέση του γραμματέα μοναδικός υποψήφιος είναι ο Ιγλέσιας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι δεδομένο πως θα υπερψηφιστούν και τα κείμενά του, αφού οι ψηφοφορίες για τις προσωπικότητες γίνονται ξεχωριστά από αυτές των κειμένων.
Κατά κοινή ομολογία, είναι αναγκαίος ένας εκδημοκρατισμός του κόμματος. Αυτό τουλάχιστον παραδέχονται τόσο ο Ιγλέσιας όσο και ο Ερεχόν. Όμως παρά τις επικλήσεις για ενότητα και δημοκρατία, για άλλη μια φορά οι online ψηφοφορίες που αλλοιώνουν το εκλογικό αποτέλεσμα, οι συγκρούσεις μεταξύ προσωπικοτήτων (αυτήν τη φορά μεταξύ Ιγλέσιας και Ερεχόν, οι οποίοι διανύουν τη χειρότερη φάση της σχέσης τους) και το γεγονός ότι τα ΜΜΕ επιμένουν να παρουσιάζουν μόνο τις δύο πλατφόρμες ξεχνώντας επιδεικτικά την αντικαπιταλιστική πτέρυγα επισκιάζουν την πολιτική συζήτηση που χρειάζεται να γίνει στο Podemos για τον πολιτικό προσανατολισμό του, εν μέσω των σκληρών μέτρων (περικοπές, συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση) που ετοιμάζει η κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο που σε μία από τις ομιλίες της η Τερέσα Ροδρίγες είπε χαρακτηριστικά για την κόντρα μεταξύ των δύο ηγετών: «Στη ζωή, στον έρωτα και στην πολιτική μάς λένε πως πρέπει να διαλέξουμε μεταξύ δύο πραγμάτων. Ίσως η απάντηση είναι κανένας από τους δύο». Το στοίχημα πάντως παραμένει ανοιχτό: «Κόμμα-κίνημα ή εκλογική μηχανή;». Εντωμεταξύ η ελληνική εμπειρία έχει τεθεί ως θέμα συζήτησης και κανείς δεν μπορεί να κάνει πια ότι δεν βλέπει τον ελέφαντα στο δωμάτιο.
Πάντως η πλατφόρμα «Podemos En movimiento» των Αντικαπιταλίστας περιλαμβάνει πολλές και πολλούς ανεξάρτητους αγωνιστές που επέλεξαν σε αυτό το συνέδριο να στηρίξουν εκείνες τις δυνάμεις που με συνέπεια στηρίζουν τους αγώνες και την εσωτερική δημοκρατία. Οι μαζικές εκδηλώσεις που γίνονται σε πόλεις και δήμους είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, μένει να δούμε αν αυτή η δυναμική θα εκφραστεί και στις κάλπες, με δεδομένο ότι στις εκλογές, ψηφίζουν άνθρωποι που δεν συμμετέχουν σε καμία διαδικασία, συγκροτώντας ένα ψηφιακό σώμα, που είναι παραπλανητικό ως προς τα πραγματικά ποσοστά των τριών πλατφορμών.
Για όλες αυτές τις εξελίξεις μιλήσαμε με τον πολιτικό επιστήμονα, έναν από τους πρώτους υπογράψαντες της ιδρυτικής διακήρυξης του Podemos, Χάιμε Παστόρ, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα για δύο ομιλίες, στο Πάντειο και στο Ινστιτούτο «Κομμούνα».
Ποια είναι η κατάσταση ενόψει του 2ου Συνεδρίου του Podemos αυτό το τελευταίο διάστημα;
Χ.Π: Η κατάσταση στο Podemos είναι αρκετά κρίσιμη, γιατί σε αυτήν τη νέα φάση που έχει ανοίξει, μετά τις εκλογές της 26ης Ιούνη, έχει φανεί η εξασθένηση της λαϊκιστικής «Υπόθεσης» που υιοθετήθηκε μετά τις ευρωεκλογές το Μάη του 2014. Υπάρχει ένας αποπροσανατολισμός της ηγεσίας. Ένα μέρος της στηρίζει μια πιο θεσμική γραμμή η οποία θα οδηγήσει σε συμμαχίες με το κόμμα των Σοσιαλιστών και ένα άλλο μέρος της, αναγνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση, δίνει περισσότερη έμφαση στη δουλειά της αντιπολίτευσης, χωρίς όμως να ακολουθεί την πολιτική που είχαμε στις ευρωεκλογές. Αφήνει δηλαδή σε δεύτερο πλάνο τη θέληση για ρήξη που εξέφρασε τότε το Podemos. Απέναντι σε αυτές τις δύο κατευθύνσεις, υπάρχει και μια τρίτη, αντικαπιταλιστική, που μιλάει για την αναγκαιότητα να ανακτήσουμε έναν ριζοσπαστικό λόγο, με έναν ισχυρό κοινοβουλευτικό ρόλο, αλλά στην κατεύθυνση της ανασυγκρότησης των κοινωνικών κινημάτων και της λαϊκής εξουσίας.
Ποια είναι η εκτίμησή σου γι’ αυτό το δεύτερο συνέδριο, το Vistalegre II;
Χ.Π.: Ο κίνδυνος που υπάρχει είναι τα αποτελέσματα των εσωτερικών εκλογών και των πολιτικών κειμένων να μοιραστούν ανάμεσα στον Ιγλέσιας και τον Ερεχόν. Εκτός βέβαια αν το «Podemos en movimiento» («Podemos σε κίνηση»/η τάση των Αντικαπιταλίστας) κατορθώσει να συγκεντρώσει ένα μεγάλο ποσοστό. Παίζεται επίσης και η συνέχεια του γενικού γραμματέα, αφού ο ίδιος ξεκαθάρισε δημόσια ότι αν δεν εκλεγεί το οργανωτικό και πολιτικό του κείμενο δεν θα δεχτεί να συνεχίσει ως ηγέτης του σχηματισμού. Μπορεί δηλαδή να βγούμε από το συνέδριο με μια διάσπαση μεγαλύτερη και με κρίση ηγεσίας. Μια κρίση που θα έρθει στη χειρότερη στιγμή, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται σε βαθιά κρίση και η μόνη ελπίδα για μια αντιπολίτευση στο δεξιό κόμμα και στο καθεστώς βρίσκεται στα χέρια του Podemos και των συμμαχιών που έχει επιτύχει στην Καταλονία, τη Γαλικία και άλλες αυτονομίες και πόλεις.
Πώς έχει επηρεάσει η ελληνική εμπειρία τη συζήτηση μέσα στο Podemos, αν την έχει επηρεάσει δηλαδή;
Χ.Π.: Δυστυχώς, αυτό που συνέβη στην Ελλάδα με την υποχώρηση του Τσίπρα προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση στην πλειοψηφία του κόσμου που πίστευε ότι η Ελλάδα, αν και δεν ήταν χώρα-κλειδί για την ΕΕ, θα δημιουργούσε ένα ρήγμα όσον αφορά την αμφισβήτηση των πολιτικών λιτότητας και την αντιμετώπιση των εκβιασμών της ΕΕ. Απέναντι σε όλα αυτά είδαμε από τη μεριά της ηγεσίας του Podemos να υπάρχει ένας φόβος γύρω από αυτά τα ζητήματα, ο οποίος εν πολλοίς συνεχίζεται και σήμερα. Μόνο το «Podemos σε κίνηση», μόνο οι Αντικαπιταλίστας, υπερασπίζονται ένα πολιτικό κείμενο καθώς και την ανάγκη να βγουν τα πρώτα συμπεράσματα από την ελληνική εμπειρία. Δύο είναι τα συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτήν τη διαδικασία. Το ένα είναι ο αντιδημοκρατικός χαρακτήρας που αναδεικνύεται από τους θεσμούς. Και το άλλο συμπέρασμα είναι η αναγκαιότητα να έχουμε ένα plan B, ένα εναλλακτικό σχέδιο στην περίπτωση που φτάσουμε στην κυβέρνηση, μια πολιτική ρήξης που μπορεί να οδηγήσει στην ανυπακοή και στη ρήξη και που βέβαια έχει όλους τους κινδύνους εξόδου από το ευρώ. Δεν έχουμε στόχο την έξοδο από το ευρώ, αλλά βλέπουμε αυτήν τη μάχη ως μια υπόθεση, μια άσκηση δυνάμεων με την τρόικα.
