Δοκίμιο Ιστορίας ΚΚΕ: Ενδιαφέροντα συμπεράσματα, αλλά ξέχασαν... την 3η περίοδο! Γιατί;

Κάθε συνειδητός εργαζόμενος και αγωνιστής της Αριστεράς αξίζει να προμηθευτεί το δοκίμιο που θα κυκλοφορήσει στις 25 Νοέμβρη και να το μελετήσει, είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με το ΚΚΕ. Η ιστορία του ΚΚΕ, του βασικού αριστερού κόμματος της χώρας από τη δημιουργία του, συνδέεται με το πιο μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του εργατικού κινήματος. Οι αποφάσεις του επηρέασαν, σε πολλές περιπτώσεις καθοριστικά, και συνεχίζουν να επηρεάζουν, την εξέλιξη της ταξικής πάλης στη χώρα μας.

Πέρα από αυτά, στο Δοκίμιο, απ’ ότι φαίνεται, θα ασκείται σοβαρή κριτική στο παρελθόν του κόμματος. 

Η εισήγηση  παρουσιάζει τις βασικές καμπές της ταξικής πάλης και το ρόλο του κόμματος σ' αυτές για την προαναφερόμενη περίοδο. Εκεί ο αναγνώστης μπορεί να δει την αναγνώριση βασικών λαθών του κόμματος! Υπάρχει δηλαδή ένα προχώρημα σε μια κριτική αποτίμηση του παρελθόντος, αλλά όχι όσο τολμηρά απαιτούν οι συνθήκες κι όχι σε τέτοιο βαθμό που να μιλάμε για ριζικές ανατροπές σ’ ότι αφορά τη φυσιογνωμία του κόμματος! Παρόλα αυτά τα όποια προχωρήματα γίνονται και στα οποία θα αναφέρουμε παρακάτω, αξίζει να σημειωθούν!

Μεσοπόλεμος

Η εισήγηση σωστά επισημαίνει ότι:

«Την οικονομική, τη στρατιωτική, επομένως και την πολιτική αδυναμία του νεοϊδρυμένου ελληνικού κράτους, τις αποδίδουν λαθεμένα σε τάση υποτέλειας της αστικής τάξης, χαρακτηρίζοντάς την για πολλά χρόνια ως κομπραδόρικη με μειωμένη εθνική συνείδηση. Σε αυτήν αποδίδουν και τον έντονα εξωστρεφή –κοσμοπολίτικο– χαρακτήρα της ελληνικής αστικής τάξης (εξωτερικό εμπόριο, ξένες επενδύσεις, ναυτιλία υπό ξένη σημαία)…

»…Επομένως, η καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας κατά τον Μεσοπόλεμο και το επίσης καπιταλιστικό εποικοδόμημά της δεν τεκμηριώνουν τον στρατηγικό προσανατολισμό του ΚΚΕ σε αστικοδημοκρατικό στάδιο ή επανάσταση, ο οποίος υιοθετήθηκε με δική του ευθύνη καθώς και με ευθύνη της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ)».

Πρόκειται για θέσεις που οι Μαρξιστές υιοθετούν εδώ και δεκαετίες και είναι θετικό που το ΚΚΕ αρχίζει να τις προσεγγίζει. Η αυταπάτη ότι μέσα στην άρχουσα τάξη υπήρχε (και υπάρχει) ένα υποτελές κομμάτι και ένα άλλο, προοδευτικό, το οποίο το κομμουνιστικό κίνημα οφείλει να προσεγγίσει χαρακτήριζε την πολιτική του ΚΚΕ στη δεκαετία του ’30 και μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο και οδήγησε σε τραγωδίες όπως της Βάρκιζας. Αυτή ήταν η θεωρία των Σταδίων, που εκπορευόταν από τον ίδιο τον Στάλιν. Το ΚΚΕ αρχίζει να κατανοεί τη χρεοκοπία αυτής της θεωρίας και ασκεί σοβαρή κριτική στην τότε ηγεσία του ΚΚΕ (που αφορά βέβαια και τη σημερινή «πατριωτική» Αριστερά) καθώς και στην Κομμουνιστική Διεθνή, χωρίς όμως να στρέφει τα πυρά της στον ίδιο τον Στάλιν, όπως όφειλε, και χωρίς να μπορεί να κατανοήσει ότι πίσω από αυτή την πολιτική υπήρχαν τα συμφέροντα της σταλινικής γραφειοκρατίας που είχε καταφέρει να εδραιωθεί στη Σοβιετική Ένωση.

Σωστή είναι και η κριτική που γίνεται στο ακόλουθο απόσπασμα:  

«Τα προβλήματα στρατηγικής του Κόμματος οφείλονται στην ανεπάρκειά του στην επιστημονική ανάλυση της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας και του εποικοδομήματός της, αλλά και στη στρατηγική των σταδίων που επικράτησε ως γενική στρατηγική στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, συμπεριλαμβάνοντας και τα αναπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1930 και μετά, με τη μορφή αντιφασιστικών και στη συνέχεια αντιμονοπωλιακών κυβερνήσεων».

Πολύ σωστή η κριτική, ναι! Αλλά και πάλι οι αιτίες αυτών των λαθών δεν εντοπίζονται και ο Στάλιν και η σοβιετική γραφειοκρατία εξακολουθούν να παραμένουν στο απυρόβλητο. Το ΚΚΕ στη δεκαετία του ’30 θα μπορούσε πολύ εύκολα να ξεπεράσει την ανεπάρκειά του αυτή αν λάμβανε στοιχειωδώς υπόψη τα γραπτά του Παντελή Πουλιόπουλου εκείνη την περίοδο που ασχολούνταν με αυτά ακριβώς τα ζητήματα και βέβαια τα γραπτά του Τρότσκι τα οποία είχαν εξοπλίσει με τη μαρξιστική επιστημονική προσέγγιση στα νέα φαινόμενα εκείνης της εποχής αγωνιστές όπως ήταν ο Πουλιόπουλος.

1940 – 44

Για την περίοδο 40 – 44 η εισήγηση της ΚΕ αναφέρει:

«Η σημασία της περιόδου έγκειται στην εκτίμηση για διαμόρφωση επαναστατικής κατάστασης, δηλαδή ότι διαμορφώθηκαν αντικειμενικές συνθήκες, ώστε ο υποκειμενικός παράγοντας, το επαναστατικό εργατικό κίνημα, υπό την καθοδήγηση του ΚΚΕ, να σχεδιάσει και να οργανώσει επαναστατική εξέγερση, εργατική (προλεταριακή), σοσιαλιστική επανάσταση με στόχο την κατάκτηση της εξουσίας.

»Κατά την απελευθέρωση, το 1944, η αστική τάξη –εγχώρια και ξένη– είχε χάσει σημαντικές θέσεις στην οικονομία και στα όργανα εξουσίας. Βέβαια, ακόμα διατηρούσε δυνάμεις μέσω των βρετανικών ένοπλων δυνάμεων, του ΕΔΕΣ, των Ταγμάτων Ασφαλείας, αλλά είχε χάσει τη στήριξή της από τις εργατικές-λαϊκές μάζες που, αντίθετα, στήριζαν το ένοπλο απελευθερωτικό κίνημα ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, το οποίο καθοδηγούνταν από το ΚΚΕ. Η διαδικασία αποδυνάμωσης της αστικής εξουσίας στην Ελλάδα εξελισσόταν όσο το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ κατακτούσε θέσεις και οι δυνάμεις κατοχής (Γερμανία, Βουλγαρία, Ιταλία) γενικά έχαναν θέσεις και κυρίως με την ήττα στο Στάλινγκραντ και μετά, ενώ με την αποχώρηση των δυνάμεών τους από την Ελλάδα δεν είχαν διαμορφωθεί συνθήκες επανεδραίωσης των οργάνων εξουσίας από την ελληνική αστική τάξη.

»Αντίθετα, στις απελευθερωμένες περιοχές από τον ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ οργάνωνε την κοινωνική δραστηριότητα.

»Στον ελλαδικό χώρο ουσιαστικά δεν υπήρχε κυβέρνηση, ενώ η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου βρισκόταν στο Κάιρο και δεν μπορούσε να αποβιβαστεί στην Ελλάδα, δίχως την έγκριση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Το ίδιο και οι στρατιωτικές δυνάμεις του αστικού στρατού (Ορεινή Ταξιαρχία κ.λπ.) που είχαν απομείνει στη Μέση Ανατολή, ενώ ο ΕΔΕΣ βρισκόταν στην Ήπειρο, εγκλωβισμένος από τον ΕΛΑΣ. Με το μέρος του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ είχαν περάσει χιλιάδες στρατιωτικοί ακόμα και στη Μ. Ανατολή, χαρακτηριστικό των στοιχείων που συνθέτουν την ύπαρξη επαναστατικής κατάστασης».

Αυτές είναι θέσεις που, όπως αναφέρεται και πιο πάνω, η επαναστατική-μαρξιστική-τροτσκιστική Αριστερά, υποστηρίζει εδώ και πολλές δεκαετίες ενάντια στους απολογητές του Σταλινισμού. Δεν μπορούμε παρά να χαιρετίσουμε το γεγονός ότι το ΚΚΕ αρχίζει να προσεγγίζει αυτή την ανάλυση. Απ’ αυτή την κατανόηση προκύπτει και το γεγονός ότι ενώ η τότε ηγεσία του ΚΚΕ «πελαγοδρομούσε» η άρχουσα τάξη είχε πεντακάθαρο στόχο: η ανασυγκρότηση και η θωράκιση του καπιταλιστικού συστήματος έπρεπε να περάσουν μέσα από «φωτιά και σίδερο» αλλά πρώτη φάση η συμμαχία με το ΕΑΜ και το ΚΚΕ σε μια κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» ήταν απαραίτητη για να καταφέρει (η άρχουσα τάξη) να κερδίσει χρόνο για να πετύχει την πλήρη ανατροπή του συσχετισμού δυνάμεων σε όφελός της.

Η αυτοκριτική συνεχίζεται:

«Το σημαντικότερο ζήτημα που τίθεται και κρίνεται στο Δοκίμιο, είναι ότι από το Κόμμα δεν υπήρξε συλλογική εκτίμηση για την ύπαρξη επαναστατικής κατάστασης, ούτε σχεδιάστηκε-οργανώθηκε η σοσιαλιστική επανάσταση. Αιτία ήταν ότι το ΚΚΕ στρατηγικά ήταν εγκλωβισμένο στο στόχο της συνεργασίας με αστικές δυνάμεις για τον αστικό εκδημοκρατισμό, την κατάργηση της Βασιλείας, την αξιοποίηση Συντακτικής Συνέλευσης με όρους αστικής δημοκρατίας (αυτά μαζί με άλλα ονόμαζε Λαϊκή Δημοκρατία). Δεν συνειδητοποίησε την ουτοπικότητα της αξιοποίησης αυτού του οργάνου προς όφελος της θέλησης της εργατικής-λαϊκής πλειοψηφίας, αφού ουσιαστικά είναι όργανο της αντίπαλης τάξης. Δεν χαρακτήρισε αντικειμενικά ως δυνάμεις της αστικής εξουσίας συμμορίες, συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών και άλλες, που έδρασαν στη συνέχεια μαζί με ΕΔΕΣίτες, χωροφύλακες κ.ά., με τις βρετανικές δυνάμεις, αλλά τις θεωρούσε περιορισμένα, μόνο ως όργανα μιας μερίδας της αστικής τάξης, της μοναρχοφασιστικής. Επίσης, δεν προέβλεψε το ρόλο αστικών φιλελεύθερων πολιτικών δυνάμεων (π.χ. Σοφούλης) στη συγκρότηση και υποστήριξη των Ταγμάτων Ασφαλείας. Όπως ήδη έχουμε εκτιμήσει (Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του 2011) το 7ο Συνέδριο του Κόμματος (1 - 6 Οκτώβρη 1945) δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις των συνθηκών ως προς την εκτίμηση της γραμμής πάλης του ΚΚΕ κατά την Κατοχή, ούτε ως προς την ανάγκη επεξεργασίας της πολιτικής του για τις επερχόμενες συνθήκες».

Πολύ σωστά!

Ο ρόλος του ΚΚΣΕ

Η εισήγηση αποκαλύπτει το ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) για την κρίσιμη περίοδο του εμφυλίου πολέμου, αναφέροντας χαρακτηριστικά: 

«Στις 8 Φλεβάρη 1946, ο Μόλοτοφ διαμήνυσε εσπευσμένα στον Δημητρόφ: ”... Μεταδώστε όσο το δυνατόν πιο σύντομα στους Έλληνες, ότι εμείς θα τους συμβουλεύαμε να μην ακολουθήσουν το δρόμο που οδηγεί στην ένοπλη εξέγερση, αλλά να επιδιώξουν την ανάπτυξη ενός μαζικού αγώνα υπέρ της δημοκρατίας σε συνδυασμό με μαζική αυτοάμυνα, όπως ήδη αναφέρατε στο τηλεγράφημά σας”».

Και παρακάτω προσπαθεί να εξηγήσει τους λόγους αυτής της στάσης:

«Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι σε εκείνη τη φάση το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα δεν ευνοούσε μια όξυνση της κατάστασης στην Ελλάδα, εκτιμώντας διαφορετικά την έκβαση του γενικότερου συσχετισμού. Είναι εξηγήσιμη η αδυναμία της ΕΣΣΔ να εγγυηθεί τη στρατιωτική στήριξη του ένοπλου αγώνα στην Ελλάδα, με δεδομένη τη στρατιωτική παρουσία της Αγγλίας.

»Ωστόσο, αυτό δεν δικαιώνει τις υποδείξεις του ΚΚΣΕ ως προς τις στρατηγικές επιλογές του ΚΚΕ (υπέρ της Συμφωνίας του Λιβάνου, υπέρ της συμμετοχής στην κυβέρνηση, να συμμετάσχει στις εκλογές του 1946). Ήταν υποδείξεις εναρμονισμένες με τη γενικότερη στρατηγική του αντιφασιστικού μετώπου, όπως είχε διαμορφωθεί και προωθούνταν σε μια σειρά από χώρες της Ευρώπης, με τη συμμετοχή ΚΚ σε αστικές μεταπολεμικές κυβερνήσεις, αν και ο Κόκκινος Στρατός συνέβαλε αποφασιστικά στην ευνοϊκή έκβαση του συσχετισμού και της ταξικής πάλης υπέρ της διαμόρφωσης των ονομαζόμενων Λαϊκών Δημοκρατιών.

»Η τοποθέτηση του Στάλιν το 1950 ότι το ΚΚΕ έπρεπε να μην παραδώσει τα όπλα και να συνεχίσει τον ένοπλο αγώνα έξω από την Αττική, ήταν απόλυτα σωστή, αλλά δεν υπάρχει αρχειακό εύρημα για ανάλογη τοποθέτηση το 1945».

Εδώ ο Στάλιν ούτε λίγο ούτε πολύ «βγαίνει λάδι». Όχι για τις θέσεις που είχε πάρει το 1945 αλλά για τις θέσεις που έκφρασε εκ των υστέρων, το 1950. Για τις θέσεις του Στάλιν το 1945… «δεν υπάρχει αρχειακό εύρημα»! Ας σοβαρευτούμε, σύντροφοι!

Η κριτική που γίνεται από το σημερινό ΚΚΕ στην πολιτική που εφαρμόστηκε τότε από την σταλινική «Κομμουνιστική Διεθνή» είναι σωστή, αλλά είναι αστείο να θεωρεί κανείς ότι μπορούσε να υπάρξει οποιαδήποτε πολιτική που να μην είχε εγκριθεί από τον ίδιο τον Στάλιν! Κανένας λογικός άνθρωπος, έστω και ελάχιστα πολιτικοποιημένος, δεν μπορεί να πιστέψει ότι ο Μολότοφ, ο Δημητρόφ κλπ θα μπορούσαν να τολμήσουν να πάρουν αποφάσεις ενάντια στις απόψεις του δικτάτορα! Γι’ αυτό ας μην ψάχνουν τα στελέχη του ΚΚΕ για… αρχειακό υλικό. Είναι καιρός να το χωνέψουν ότι τα πάντα ξεκίναγαν και τελείωναν με τις εντολές του Στάλιν!! Κι επομένως για όλα τα εγκλήματα και τις προδοσίες υπάρχει υπεύθυνος και έχει ονοματεπώνυμο – και δεν πρόκειται για «λάθη»!

Βάρκιζα, Άρης και Ζαχαριάδης

Η εισήγηση ασκεί κριτική:

«…για την ένταξη του ΕΛΑΣ στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, για τις Συμφωνίες του Λιβάνου, της Καζέρτας και της Βάρκιζας, για το Δεκέμβρη του 1944…».

σε συνθήκες μιας επαναστατικής κατάστασης. Και σωστά συνεχίζει αναφέροντας:

«Η επαναστατική στρατηγική της ταξικής πάλης, με την αξιοποίηση των συνθηκών επαναστατικής κατάστασης για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε κάθε χώρα που διαμορφωνόταν επαναστατική κατάσταση, ήταν προϋπόθεση για μια ριζική αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη, παγκόσμια. Αυτή η γραμμή θα ενίσχυε περισσότερο τη διεθνή υπόσταση της Σοβιετικής Ένωσης απέναντι στον ”ψυχρό πόλεμο”, στο ενδεχόμενο νέου θερμού πολέμου, θα συντελούσε στην αποτελεσματική της υποστήριξη και στην έμπρακτη αντιμετώπιση του οπορτουνισμού στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Στο αντίθετο οδηγούσε εξ αντικειμένου η στρατηγική της συμμετοχής των ΚΚ στις αστικές κυβερνήσεις, πριν, στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και μετά απ' αυτόν (Γαλλία, Ιταλία και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης)».

«Το πρόβλημα στρατηγικής έχει τη ρίζα του κυρίως στη δεκαετία του 1930, με καθοριστικές τις Αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ το 1934 και του 7ου Συνεδρίου της ΚΔ το 1935, και στη συνέχεια, την ίδια χρονιά, του 6ου Συνεδρίου του Κόμματός μας».

Παρακάτω επισημαίνει ότι:

«Κατά τη συζήτηση στις Επιτροπές Περιοχής αναπτύχθηκε προβληματισμός σε σχέση με τις αιτίες παρέκκλισης της ΚΔ από την επαναστατική στρατηγική.

»Το ζήτημα αυτό παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανοιχτό προς διερεύνηση από το Κόμμα μας, δεδομένου ότι ακόμα δεν διαθέτουμε όλες τις αναγκαίες πηγές που αφορούν τις συζητήσεις στα όργανα της ΚΔ, στα όργανα του ΚΚ, τις διμερείς συζητήσεις των κομμάτων που εκπροσωπούνταν στην Εκτελεστική Επιτροπή της ΚΔ».

Και όμως οι πηγές υπάρχουν! Σε όλα αυτά που σήμερα επιχειρεί να απαντήσει η ηγεσία του ΚΚΕ έχει ήδη αναφερθεί ο Τρότσκι από τη δεκαετία του ’30, αναλυτικά και εμπεριστατωμένα. Αν υπάρχουν στελέχη του ΚΚΕ που θέλουν πραγματικά να ανακαλύψουν την αλήθεια και να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα εκείνων των αποφάσεων και εκείνης της εποχής, πρέπει να μελετήσουν τα γραπτά του Τρότσκι ο οποίος έχει ερμηνεύσει το φαινόμενο του Σταλινισμού και τις συνέπειές του, μια από τις οποίες ήταν ο εκφυλισμός της ΚΔ και η τελική διάλυσή της.

Παρακάτω:

«Στο Δοκίμιο τίθεται το ζήτημα της κομματικής αποκατάστασης της ”Παλιάς ΚΕ”, με την έννοια ότι αποτέλεσε ως όργανο συνέχεια της ΚΕ (είχε γίνει αποκατάσταση των μελών της μόνο ατομικά) και κρίνεται ως σωστός ο χαρακτηρισμός της για τον πόλεμο.

»Σημειώνεται ότι η ΚΕ εισηγείται να κριθεί ως σωστή η θέση της ”Παλιάς ΚΕ” για τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του ιταλοελληνικού πολέμου, θέση που είχε άλλωστε και η ΚΔ, τουλάχιστον όσο υπήρχε ενημέρωση της ΚΕ από την ΚΔ. Επίσης, σωστά η ”Παλιά ΚΕ” έθετε το ζήτημα της συμμετοχής του λαού στον πόλεμο σε συνδυασμό με την πάλη για την ανατροπή της κυβέρνησης Μεταξά».

Έτσι, η εισήγηση στέκεται κριτικά στο  Α' γράμμα του Ν. Ζαχαριάδη, στο σημείο που αφορά το χαρακτήρα του πολέμου και την υποστηρικτική του στάση απέναντι στην κυβέρνηση Μεταξά.

Η κομματική αποκατάσταση του Άρη γίνεται πραγματικότητα μετά από πάνω από 7 δεκαετίες. Κάλιο αργά παρά ποτέ θα μπορούσε να πει κάποιος. Την αποκατάσταση όμως την σκιάζει το γεγονός της αποκάλυψης ότι, μέχρι τώρα δεν είχε γίνει επειδή ο Άρης αποτελούσε κακό παράδειγμα παραβίασης του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού» (των τραγικά εγκληματικών αποφάσεων της τότε ηγεσίας Ζαχαριάδη, δηλαδή)! Και όμως, ο μόνος τρόπος να είχε αποφευχθεί η προδοσία θα ήταν αν όλο το κόμμα να ακολουθούσε το παράδειγμα του Άρη!

Η απόφαση για τη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας, δεν έγινε με απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, δεν είχε καν συζητηθεί σ’ αυτήν, όπως ομολογεί η εισήγηση!!

«Υπολογίζοντας όλα αυτά, αλλά και το γεγονός ότι η απόφαση για τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν είχε συζητηθεί στην ΚΕ του Κόμματος, ότι ήταν μια απόφαση που προκάλεσε μαζική αντίδραση των μελών του Κόμματος, των ΕΛΑΣιτών και ότι γρήγορα ανατράπηκε από τη ζωή, προτείνουμε να προχωρήσουμε σε κομματική αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη.

Έτσι, επιλύεται μια αντίφαση ανάμεσα στην πολιτική του αποκατάσταση και στη μη κομματική. Θεωρούμε ότι το Κόμμα μας έχει την απαιτούμενη ωριμότητα ώστε αυτή η πράξη να μη σηματοδοτήσει χαλάρωση ως προς το ζήτημα της λειτουργίας του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού».

Γιατί δεν υπάρχει καμία αναφορά στην 3η περίοδο;

Έχουμε παραθέσει εκτενή κομμάτια από την σημαντική και ενδιαφέρουσα εισήγηση σχετικά με το υπό έκδοση Δοκίμιο για την Ιστορία του ΚΚΕ για να καταδείξουμε τις διεργασίες αναζήτησης που αναπτύσσονται μέσα στις γραμμές του ΚΚΕ. Πρόκειται για αναγνώριση ιστορικών «λαθών» της ηγεσίας. Μέχρι που μπορεί να φτάσει αυτή η αναζήτηση; Είναι δυνατό να δημιουργηθεί μια νέα γενιά ταξικών αγωνιστών που να εγκαταλείψει τον σταλινισμό και να υιοθετήσει πραγματικά μαρξιστικά, επαναστατικά συμπεράσματα;  Αν θα γίνει αυτό, θα χρειαστεί χρόνο. Γιατί, η εισήγηση, όσο κι αν κάνει κάποια σημαντικά προχωρήματα, είναι λειψή, τα συμπεράσματά της «μένουν στη μέση». Δεν αγγίζει την ουσία, που είναι η εμφάνιση του Σταλινισμού στη Σοβιετική Ένωση και ο ρόλος που έπαιξε για να υποσκάψει την σοσιαλιστική επανάσταση σε διεθνές επίπεδο.

Μια χτυπητή «έλλειψη» της εισήγησης είναι ότι απουσιάζει εντελώς κάθε αναφορά στην «3η περίοδο της Κομμουνιστικής Διεθνούς», δηλαδή για το διάστημα 1928- 1933. Είναι η περίοδος κατά την οποία τα Κομμουνιστικά Κόμματα μιλούν για την «τελική κρίση του καπιταλισμού» (αν είναι ποτέ δυνατό να υπάρξει τελική κρίση!) χαρακτηρίζουν τα Σοσιαλδημοκρατικά Κόμματα της εποχής, που εξακολουθούν να έχουν την υποστήριξη της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης, σαν «δίδυμα αδέλφια του φασισμού» και σαν «σοσιαλφασιστικά», και που αρνούνται κάθε συνεργασία μαζί τους στα πλαίσια ενός «ενιαίου αντιφασιστικού μετώπου», πολιτικές που διευκόλυναν τον Χίτλερ να καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία. Είναι η περίοδος που στην Ελλάδα το ΚΚΕ είχε το σύνθημα της Γενικής Απεργίας για ψωμοτύρι, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Είναι η περίοδος που το ΚΚΕ απομονώθηκε από τις μάζες, βρέθηκε με 150 μέλη στην Αθήνα και καμιά 300ρια στον Πειραιά.

Είναι τυχαίο ότι σήμερα ακολουθεί μια ακριβώς ανάλογη πολιτική με αυτήν της «3ης περιόδου»; Μάλλον όχι. Μένει όμως, πέρα από την προαναφερόμενη εισήγηση, να δούμε το ίδιο το δοκίμιο. Αναμένουμε.