Υπάρχουν στιγμές όπου οι «μικρές» ειδήσεις από το διεθνές πεδίο αναδεικνύουν με σαφήνεια την πραγματική κατάσταση, ενώ ταυτόχρονα υποδεικνύουν τα καθήκοντα και το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει αποφασιστικά η διεθνής ριζοσπαστική Αριστερά.
Στην Αυστρία η κυβέρνηση συνασπισμού της Δεξιάς και της ακροδεξιάς ψήφισε την αλλαγή του εργατικού δικαίου, νομιμοποιώντας τη 12ωρη εργάσιμη ημέρα και την 60ωρη εργάσιμη εβδομάδα! Πρόκειται, αφενός, για μια χειροπιαστή απόδειξη του ταξικού χαρακτήρα της «λαϊκιστικής» ακροδεξιάς, που διαψεύδει παταγωδώς τη δημαγωγία της Χρυσής Αυγής: Οι ακροδεξιοί εθνικιστές και οι ρατσιστές είναι στην πραγματικότητα τα πιο πιστά μαντρόσκυλα του «εθνικού» κεφαλαίου. Όμως, αφετέρου, είναι μια χειροπιαστή απόδειξη ότι στοιχειώδεις κατακτήσεις της τάξης μας, που έχουν ζωή ενός αιώνα, βρίσκονται σήμερα σε καθεστώς «ριζοσπαστικής» αμφισβήτησης: η Ευρώπη του 21ου αιώνα, ο ανεπτυγμένος καπιταλισμός που έχει ενσωματώσει στην παραγωγή όλες τις «καινοτομίες» της τεχνολογίας, όχι μόνο δεν συζητά πλέον τη μείωση του εργάσιμου χρόνου (ποιος θυμάται το 35ωρο), αλλά, αντίθετα, επιστρέφει στην προ της εξέγερσης στο Σικάγο βαρβαρότητα.
Στη «δημοκρατική» Δανία –που ο κοσμοπολίτης Γ.Α.Παπανδρέου είχε περιγράψει ως σοσιαλδημοκρατικό πρότυπο– επανέρχονται οι βασικές νομικές ιδέες, ακόμα και οι όροι, της ναζιστικής Γερμανίας του Χίτλερ. Οι γειτονιές όπου ζουν οι μετανάστες (οι «ισλαμιστές» που κληρονομούν το ρόλο των Εβραίων της δεκαετίας του ’30…), ορίζονται πλέον επισήμως ως «γκέτο». Σε αυτά τα γκέτο θα ισχύουν διαφορετικές υποχρεώσεις (π.χ. στην εκπαίδευση των παιδιών), διαφορετικές ποινές για την παραβατικότητα, δρακόντειοι έλεγχοι στη μετακίνηση από και προς αυτά. Μια «δημοκρατική» χώρα, στη «δημοκρατική» Ευρώπη του 21ου αιώνα, θεσμοθετεί ξανά καθεστώς διακρίσεων –διαφορετικά επίπεδα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων– με κριτήριο το χρώμα, την καταγωγή, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και το εισόδημα των ανθρώπων. Και μετά, οι κοσμοπολίτες του κέντρου ή της σοσιαλφιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας θα αναρωτιούνται από πού προέκυψε ο άνεμος που φουσκώνει τα πανιά της ρατσιστικής ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη.
Μέσα στο χρόνο που πέρασε, η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο ενέκριναν –χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες και δημοσιότητα– τις διατάξεις συγκρότησης του ευρωστρατού, δίνοντας έμφαση στις μονάδες «ταχείας επέμβασης», δηλαδή των ιμπεριαλιστικών επιδρομών. Στην αιτιολόγηση των αποφάσεων δίνεται έμφαση στα «κυριαρχικά δικαιώματα» της ΕΕ στην… Αφρική! Σημειώνεται ότι οι Γάλλοι, που αναλαμβάνουν τον κύριο λόγο στις διαδικασίες συγκρότησης του ευρωστρατού, έχουν ήδη αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις σε 5 αφρικανικές χώρες.
Ο κόσμος έχει μπει σε επικίνδυνη τροχιά. Η στροφή μεγάλων δυνάμεων (π.χ. των ΗΠΑ του Τραμπ) στον προστατευτισμό και στον οικονομικό εθνικισμό ανοίγει την πόρτα στις πολιτικές του εθνικισμού, του ρατσισμού, της ιμπεριαλιστικής πολεμικής επιθετικότητας. Η αδυναμία του συστήματος παγκόσμια να περάσει (δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης!) σε έναν «φωτεινό κύκλο» της οικονομίας, να ξεπεράσει τα ασταθή και αβέβαια διαλείμματα αναιμικής «ανάκαμψης», στρέφει τους καπιταλιστές, τους θεσμούς και τις κυβερνήσεις σε μια γενικευμένη επιθετικότητα απέναντι στα εργατικά δικαιώματα. Σε αυτές τις συνθήκες, οι δημοκρατικές ελευθερίες θεωρούνται ήδη μια προαιρετική πολυτέλεια, που θα ισχύει πλέον για όλο και πιο περιορισμένες μερίδες των πληθυσμών.
Αυτή είναι η κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Και αυτή η κατάσταση ορίζει ευθύνες και υποχρεώσεις για όλους μας. Ακόμα και ενστικτωδώς, ακόμα και αυθόρμητα, μέσα στα κινήματα διεθνώς προκύπτει η τάση για μια απάντηση που θα στηρίζεται σε ένα μίγμα ενωτικής και ριζοσπαστικής αριστερής πολιτικής.
Ριζοσπαστικής πολιτικής, στην πραγματικότητα αντικαπιταλιστικής πολιτικής, γιατί γίνεται σαφές ότι ακόμα και η διεκδίκηση απλών μεταρρυθμίσεων, η υπεράσπιση ακόμα και στοιχειωδών δικαιωμάτων και κατακτήσεων, σήμερα συνδυάζεται με τη ρήξη εφ όλης της ύλης με τη γραμμή των κυρίαρχων τάξεων.
Ομως, επίσης, ενωτικής πολιτικής, γιατί γίνεται σαφές ότι η συγκέντρωση δυνάμεων είναι απαράβατη προϋπόθεση για το ξεκίνημα οποιασδήποτε διεκδίκησης, αν τουλάχιστον μιλάμε στα σοβαρά. Και ο κόσμος μας, έχοντας φτάσει στα όρια της κοινωνικής αντοχής, δεν έχει περιθώρια για αυτοσχεδιασμούς χωρίς την παραμικρή προοπτική νίκης. Είναι καθημερινή και διεθνής εμπειρία μέσα στα κινήματα αντίστασης ότι, όταν ένας αγώνας έχει προετοιμαστεί σοβαρά, όταν στηρίζεται από ένα φάσμα υπαρκτών δυνάμεων, τότε βρίσκει ανταπόκριση και εξασφαλίζει αξιοσημείωτη συμμετοχή. Αντίθετα, τα «καλέσματα» για την τιμή των όπλων, αυτά που συνήθως αρκούνται στην «καθαρότητα των πλαισίων», αντιμετωπίζονται με παθητικότητα, αν όχι με αδιαφορία.
Αυτά ισχύουν πολύ περισσότερο στον γενικευμένο πολιτικό αγώνα. Πριν τρία χρόνια η kolotoumba του Τσίπρα μετά το δημοψήφισμα ήταν μια μεγάλη διάψευση για τη διεθνή ριζοσπαστική Αριστερά. Ας το πούμε με τα λόγια του Ζαν Λικ Μελανσόν: «Ο αγώνας μας δέχθηκε πριν τρία χρόνια ένα βρόμικο χτύπημα. Θυμάμαι τους πανηγυρισμούς μας, όταν οι Έλληνες κατόρθωσαν τη νίκη του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα. Για εμάς ένα «λατίνικο» σενάριο είχε ήδη ξεκινήσει: η αλυσίδα είχε επιτέλους σπάσει στην Ευρώπη, ένας λαός εκπαιδευμένος μέσα σε 5 χρόνια πολιτικής πάλης είχε αντισταθεί. Ήταν η αποθέωση. Οκτώ μέρες μετά, με την ανακοίνωση του Τσίπρα ότι θα υπέγραφε τη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό το διεθνές “σχέδιο” είχε διαλυθεί, είχε σκοτωθεί από τα μέσα. Η απόφαση του Τσίπρα μας αιφνιδίασε, μας παρέλυσε. Ακούγαμε τους αντιπάλους μας να λένε: Αυτό που έκανε ο Τσίπρας, εξυπνάκηδες, αποδεικνύει ότι δεν ξέρετε τι να κάνετε, γιατί όταν φτάνετε στην εξουσία, απλώς τα διπλώνετε… Ο Τσίπρας σήμερα δεν κυβερνά. Εκτελεί το σχέδιο της τρόικα. Η χώρα του έχει καταστραφεί, το χρέος είναι βαρύτερο απ’ ό,τι στην αρχή, οι ελευθερίες έχουν υποβαθμιστεί…» (συνέντευξη στο Mediapart, 2/7/18).
Παρόλη την απογοήτευση, οι προσπάθειες συνεχίστηκαν. Όταν σοβαρές και οργανωμένες δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς απέχουν –ή αδυνατούν να ανταποκριθούν– στα καθήκοντα οργάνωσης της ενιαιομετωπικής δράσης και της μεταβατικής πολιτικής, τότε το κενό δεν μένει ακάλυπτο, αλλά «καταλαμβάνεται» από συντηρητικότερες δυνάμεις (π.χ. Κόρμπιν στη Βρετανία) ή ακόμα και από αυθόρμητες εξελίξεις.
Στις προκριματικές εκλογές για τους υποψήφιους του Δημοκρατικού Κόμματος στις ΗΠΑ, ένας από τους ισχυρότερους «βαρόνους» του ΔΚ τσακίστηκε στη Ν. Υόρκη(!) από μια 28χρονη, λατίνα, συνδικαλίστρια που δηλώνει σοσιαλίστρια! Η Αλεξάνδρα Οκάσιο-Κορτέζ, στέλεχος των Δημοκρατών Σοσιαλιστικών Αμερικής (DSA), γίνεται σύμβολο μιας νέας γενιάς ακτιβιστών, που ανακαλύπτουν ξανά τη γοητεία του σοσιαλισμού. Οι σύντροφοί μας στις ΗΠΑ, η Διεθνιστική Σοσιαλιστική Οργάνωση (ISO), σωστά έχουν αποφασίσει ότι δεν μπορούν να συμμετέχουν στο DSA, που αποτελεί αριστερή «τάση» στο ΔΚ μετά τον τυφώνα Σάντερς, όμως επίσης σωστά αγωνίζονται για να διαμορφώσουν όρους για ενότητα στη δράση με το DSA και να χτίσουν μια καινούργια πολιτική εναλλακτική απέναντι στην ακροδεξιά των Ρεπουμπλικάνων του Τραμπ.
Σε όλα τα «σχέδια» ο παράγοντας του πολιτικού χρόνου είναι κεντρικής σημασίας. Αυτόν τον παράγοντα οφείλει να παίρνει υπόψη κάθε άποψη που καμώνεται ότι αποτελεί απάντηση στην κρίσιμη συγκυρία όπου ζούμε, κάνοντας τη διάκριση ανάμεσα στον «ιστορικό χρόνο» και στον άμεσο πολιτικό χρόνο, δηλαδή στα καθήκοντα που πρέπει να απαντηθούν εδώ και τώρα.
Ο πολιτικός χρόνος λιγοστεύει και για εμάς εδώ. Βαδίζουμε προς μια σημαντική πολιτική αναμέτρηση, που θα κρίνει τους «απολογισμούς» από την περίοδο του μνημονίου 3, αλλά επίσης θα καθορίσει και το σκηνικό για την επόμενη μακρά περίοδο μνημονιακής λιτότητας και επιτήρησης.
Το συγκεκριμένο μίγμα ενωτικής και ριζοσπαστικής πολιτικής, που θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως σοβαρή εναλλακτική πολιτική πρόταση απέναντι στο επερχόμενο δίλλημα (Τσίπρας ή Μητσοτάκης), εξακολουθεί να παραμένει ως ερωτηματικό. Ερωτηματικό που, κυρίως, απευθύνεται στις δυνάμεις της ΛΑΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Το αν και το πώς θα απαντηθεί θα κρίνει εν πολλοίς ακόμα και τη βιωσιμότητα και των δύο αυτών μετωπικών σχηματισμών της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
