Πριν συμπληρωθούν 2 χρόνια από την εμφάνιση της πανδημίας, ο απολογισμός των νεκρών έχει φτάσει τα 5.200.000 ανθρώπους.
Ακόμα και αναλογικά, συνυπολογίζοντας το (μεγαλύτερο πλέον) μέγεθος του πληθυσμού, είναι η πιο φονική πανδημία μετά από εκείνη του 1918 (που παραμένει πολύ μακράν η χειρότερη).
Ενώ ενδελεχείς έρευνες πάνω στην «υπερβάλλουσα θνησιμότητα», που διερευνούν (με αρκετές αβεβαιότητες) το συνολικό αντίκτυπο της πανδημίας (άμεσο, που εκτιμάται μεγαλύτερος των επισήμων καταγεγραμμένων νεκρών, και έμμεσο, πχ την έλλειψη πρόσβασης άλλων ασθενών στα πιεσμένα νοσοκομεία), ανεβάζουν τις παγκόσμιες απώλειες από τα 7-8 ως τα 18 εκατομμύρια ανθρώπους.
Πρόκειται για τα θύματα μιας επιδημίας που δημιουργήθηκε από τις ανατροπές που έχει φέρει ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής στη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και εξελίχθηκε σε πανδημία ακολουθώντας τις παγκόσμιες διαδρομές του κεφαλαίου. Το σύστημα που τη δημιούργησε, αποδεικνύεται ανίκανο ή απρόθυμο να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά.
Η μετάλλαξη «Δέλτα», έχοντας πλέον κυριαρχήσει και βρίσκοντας άπλετο χώρο στις συνθήκες του φθινοπώρου-χειμώνα και της ανέμελης «συμβίωσης με τον ιό» που πρόκριναν μια σειρά κυβερνήσεις, κρυμμένες πίσω από τη διαθεσιμότητα του εμβολίου, βάζει ξανά σε δοκιμασία τα συστήματα υγείας και υποχρεώνει σε σκέψεις για νέους περιορισμούς.
Παρά τη συμβολή του στον περιορισμό των απωλειών, ιδιαίτερα σε χώρες που πέτυχαν έγκαιρα υψηλή εμβολιαστική κάλυψη (και πολύ περισσότερο στις μεγαλύτερες ηλικίες), το εμβόλιο αποδεικνύεται ότι δεν είναι «ασημένια σφαίρα»: το εργαλείο που αρκεί από μόνο του για να κηρυχθεί «το τέλος της πανδημίας» και μάλιστα «μια κι έξω». Αυτή η στρατηγική, της επένδυσης στο εμβόλιο ως (σχετικά φτηνή) λύση που θα απαλλάξει τις κυβερνήσεις από το «βάρος» όλων των άλλων παρεμβάσεων (περιοριστικών, υγειονομικών, οικονομικών), δείχνει τα όριά της.
Πολύ περισσότερο βαραίνει το άτυπο «εμβολιαστικό απαρτχάιντ», ο αποκλεισμός των φτωχότερων χωρών, δηλαδή του μεγαλύτερου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού, από την πρόσβαση στα εμβόλια. Είναι πολύ νωρίς για να κριθεί η μετάλλαξη «Όμικρον» (τόσο ως προς τη μεταδοτικότητα, όσο και ως προς την επικινδυνότητά της σε σχέση με την «Δέλτα»), που σήμερα σημάνει ξανά συναγερμό στην Ευρώπη. Αλλά η εμφάνιση μιας νέας μετάλλαξης «ανησυχίας», υπενθυμίζει την «Νέμεση» που μπορεί να τιμωρήσει ανά πάσα στιγμή τα εύπορα κράτη για την «Ύβρι» που διαπράττουν απέναντι σε χώρες που δεν διαθέτουν ούτε τα συστήματα υγείας της «Δύσης», ούτε την ίδια δυνατότητα να αντέξουν οικονομικά ένα βιώσιμο lockdown.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καλέσει εδώ και καιρό σε «μορατόριουμ» στις «ενισχυτικές δόσεις» στο «Βορρά» προκειμένου να δοθεί προτεραιότητα στον παγκόσμιο «Νότο». Ποια ήταν η ανταπόκριση; Οι «ενισχυτικές δόσεις» που έχουν γίνει τους τελευταίους 3 μήνες, είναι τριπλάσιες από τις συνολικές πρώτες δόσεις σε όλες τις φτωχότερες χώρες τον τελευταίο ένα χρόνο. Ασφαλώς υπάρχει λύση για να καλυφτούν οι παγκόσμιες ανάγκες, χωρίς να μπαίνει σε αντιπαραβολή η ανάγκη για ενισχυτική δόση ενός ηλικιωμένου ή ανοσοκατεσταλμένου στο Λονδίνο με αυτή του εμβολιασμού ενός ανθρώπου με υποκείμενα νοσήματα στο Ναϊρόμπι: Το σπάσιμο της πατέντας, το πέρασμα της παραγωγής και της διανομής των εμβολίων στα χέρια των κρατών. Μέχρι τότε, μπορούμε αντί για γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου, να δίνουμε στις μεταλλάξεις ονόματα φαρμακευτικών εταιρειών, για να «τιμήσουμε» τους υπεύθυνους για τη γέννησή τους.
Η διαχείριση της πανδημίας δεν είναι ο μόνος τομέας όπου το σύστημα αποδεικνύει την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής -και όσον αφορά τα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη, της ακόμα μεγαλύτερης απαξίωσης της ζωής των «Άλλων». Στα νερά του Αιγαίου, στο φράχτη του Έβρου, στα σύνορα της Πολωνίας, στη «ζούγκλα» του Καλαί, η Ευρωπαϊκή Ένωση δολοφονεί καθημερινά πρόσφυγες και μετανάστες. Επικρίνει τους άλλους -την Τουρκία, τη Λευκορωσία, τη Βρετανία- ενώ η ίδια μένει προσηλωμένη στην εγκληματική «φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων».
Η καταπίεση δεν στρέφεται μόνο ενάντια στους «ξένους», αλλά και στο 50% των «ντόπιων» πληθυσμών, τις γυναίκες. Στις 25 Νοέμβρη, μέρα για την εξάλειψη της έμφυλης βίας, το μέγεθος και η οργή των διαδηλώσεων από την Ελλάδα ως τη Γαλλία και από την Πολωνία ως την Ισπανία, αποτέλεσαν μια ηχηρή υπενθύμιση ότι οι γυναίκες έχουν πολλούς λόγους να διαδηλώνουν, ότι ο σεξισμός και η έμφυλη βία παραμένουν μια «πληγή» με πολλές όψεις, που συχνά οδηγούν στην πλήρη απαξίωση (και αφαίρεση) της γυναικείας ζωής.
Εν τω μεταξύ, στη σύνοδο της Γλασκώβης για το κλίμα, το «μπλαμπλα» αποδείχθηκε πολύ επιεικής χαρακτηρισμός για τη στάση των κυβερνήσεων απέναντι στην κλιματική κρίση, τη μεγάλη, υπαρξιακή απειλή, που ρίχνει τη βαριά σκιά της πάνω στις άλλες. Αυτή δεν αφορά μόνο το -ακόμα πιο ζοφερό- μέλλον. Σκοτώνει ήδη, καθώς σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα σε 1.000 πόλεις, με πιο καθαρή ατμόσφαιρα και περισσότερο πράσινο θα σώζονταν περίπου 170.000 ζωές κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Απέναντι σε αυτή την απειλή, το νόημα της τελευταίας COP26 περιέγραψε εύστοχα η Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Οι ηγεσίες είναι ενεργές στο να δημιουργούν παραθυράκια και να διαμορφώνουν πλαίσια ώστε να επωφελούνται και να συνεχίσουν να κερδοφορούν από αυτό το καταστροφικό σύστημα».
Πρόκειται για ένα σύστημα που γίνεται «καταστροφικό» στο όνομα της κερδοφορίας με πολλαπλούς τρόπους: Στη σκληρή περιπέτεια της παρατεταμένης κρίσης που βρίσκεται η διεθνής οικονομία εδώ και χρόνια, τα τελευταία της «επεισόδια» αφορούν ένα κύμα ανατιμήσεων στα τρόφιμα και την ενέργεια, που δοκιμάζει τις αντοχές της εργαζόμενης και φτωχής πλειοψηφίας διεθνώς.
Στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουμε αυτές τις πολλαπλές κρίσεις σε παροξυσμό. Σε αυτό το τέταρτο κύμα της πανδημίας, καταγράφουμε θλιβερά υψηλά διεθνή ρεκόρ σε θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού (υπερδιπλάσιο του μ.ό. της ΕΕ). Στην έρευνα για την ποιότητα του αέρα και το πράσινο, η Αθήνα είναι η 10η χειρότερη πόλη ανάμεσα στις 1.000 ευρωπαϊκές της έρευνας. Οι γυναικοκτονίες αποκτούν τρομακτική συχνότητα. Η αθλιότητα στα καμπς και η απάνθρωπη παρανομία των push-backs εμπεδώνονται ως τραγική «κανονικότητα». Το κύμα ακρίβειας μας βρίσκει με τους μισθούς καθηλωμένους σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει δείξει άλλωστε ότι μόνη κι απόλυτη προτεραιότητά της είναι η πιο αχαλίνωτη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της κοινωνικής τάξης που ευθύνεται και δημιουργεί αυτές τις κρίσεις για τους «από κάτω». Κάνει συνειδητά και ρητά το βίο-αβίωτο σε πρόσφυγες και μετανάστες, κρύβει την απροθυμία για μέτρα που στηρίζουν τα θύματα της έμφυλης βίας πίσω από γενικόλογες «ευαισθησίες» (όταν δεν καλλιεργεί ανοιχτά το σεξισμό), ετοιμάζει ένα «κλιματικό νομοσχέδιο» που αναμένεται να κινείται στο πνεύμα της Γλασκώβης (όλα για την αγορά), κάνει τον «τροχονόμο» στην ακρίβεια, ενώ επιδοτεί γενναία με ελαφρύνσεις το κεφάλαιο, παρακολουθεί μακάρια το τέταρτο κύμα δηλώνοντας ότι το «Plan b για την πανδημία είναι ίδιο με το Plan A, το εμβόλιο» και επαναλαμβάνοντας μονότονα ότι δεν πρόκειται να υπάρξει νέο lockdown, δαπανά υπέρογκα ποσά σε εξοπλισμούς και στην αστυνομία, ενώ μειώνει (!) τις δαπάνες για την υγεία και το κοινωνικό κράτος.
Αυτές οι αντικοινωνικές προτεραιότητες συμπυκνώνονται στον προϋπολογισμό του 2022. Έχουμε να αγωνιστούμε για την ανατροπή τους. Για την επιβολή των δικών μας προτεραιοτήτων σε βάρος αυτών του κεφαλαίου -σε κάθε μέτωπο. Από την οικονομική κρίση ως την κλιματική απειλή, κι από την αντιμετώπιση της πανδημίας ως την πάλη μαζί με τα θύματα κάθε καταπίεσης, οι ζωές μας πάνω από τα κέρδη τους!
