Πριν 40 χρόνια η Ελλάδα, τραυματισμένη από την επτάχρονη δικτατορία και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, εντάχθηκε στην Κοινή Αγορά, προπάτορα της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ένταξη αυτή παρουσιάστηκε ως εγγύηση του δημοκρατικού πολιτεύματος και των συνόρων της χώρας, της υλικής ευημερίας, της προόδου και του κοινωνικού κράτους, και με αυτό το περιεχόμενο έγινε συναινετικά αποδεκτή από την κοινή γνώμη.

Απο­λο­γι­σμός αυτής της έντα­ξης δεν έγινε ποτέ, και δεν θα επι­χει­ρη­θεί σ’ αυτό το ση­μεί­ω­μα. Απλώς, μπο­ρού­με να δούμε ότι σή­με­ρα αυτές οι προσ­δο­κί­ες έχουν με­τα­τρα­πεί στο αντί­θε­τό τους: Το κοι­νω­νι­κό κρά­τος δια­λύ­ε­ται, η κα­τα­να­λω­τι­κή «ευ­η­με­ρία» έγινε αν­θρω­πι­στι­κή κρίση, η ΕΕ αντί για πα­ρά­γο­ντας γε­ω­πο­λι­τι­κής στα­θε­ρό­τη­τας είναι πα­ρά­γο­ντας απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης με στόχο τη διεύ­ρυν­ση της επιρ­ρο­ής της. Όσο για τη Δη­μο­κρα­τία, αυτή κρί­νε­ται από το ποιος απο­φα­σί­ζει, με τι δια­δι­κα­σί­ες απο­φα­σί­ζει, υπέρ τίνος απο­φα­σί­ζει[1]. Δεν κρί­νε­ται από το αν γί­νο­νται εκλο­γές πού και πού.

Είναι λοι­πόν η Ευ­ρώ­πη «καλή» ή «κακή»; Μπο­ρεί να διορ­θω­θεί, ή πρέ­πει να δια­λυ­θεί; Μας ωφε­λεί ή μας βλά­πτει η Ευ­ρώ­πη;

Το κοινό σε τέ­τοια ερω­τή­μα­τα είναι ότι θε­ω­ρούν την Ευ­ρώ­πη υπο­κεί­με­νο, ενώ δεν είναι. Ήταν και είναι πεδίο συ­γκρού­σε­ων. Με­τα­ξύ εθνών, κρα­τών ή ορδών, αρ­χι­κά, αλλά όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο με­τα­ξύ δια­φο­ρε­τι­κών αντι­λή­ψε­ων και συμ­φε­ρό­ντων. Από τους θρη­σκευ­τι­κούς πο­λέ­μους μέχρι τις κοι­νω­νι­κές επα­να­στά­σεις, αλλά και άφθο­νες αντι­πα­ρα­θέ­σεις λι­γό­τε­ρο αι­μα­τη­ρές, από τους αγώ­νες για την ελευ­θε­ρία του συ­νε­ται­ρί­ζε­σθαι μέχρι τα ρη­ξι­κέ­λευ­θα κι­νή­μα­τα στην τέχνη, αμέ­τρη­τες ήταν οι αντι­θέ­σεις που αγνό­η­σαν τα σύ­νο­ρα.

Η Ευ­ρώ­πη δεν είναι παί­κτης, είναι γή­πε­δο. Παί­κτες ήταν η Ιερά Εξέ­τα­ση και ο Δια­φω­τι­σμός, ο Μέτ­τερ­νιχ και ο Γκα­ρι­μπάλ­ντι. Παί­κτες είναι αυτοί που έχουν την εξου­σία, παί­κτες και αυτοί που δεν την αντέ­χουν – όταν ση­κώ­νουν κε­φά­λι.

Στην Ελ­λά­δα, στην Ευ­ρώ­πη και πα­γκό­σμια, την εξου­σία την ασκούν οι «αγο­ρές», δη­λα­δή το χρήμα, το κι­νού­με­νο χρήμα. Το χρήμα που, όπως η Προ­μη­θεϊ­κή φωτιά, είναι «καλός υπη­ρέ­της και κακός κύ­ριος», που συσ­σω­ρεύ­ε­ται σε όλο και λι­γό­τε­ρα χέρια, που οι εκ­πρό­σω­ποί του είναι οι κά­το­χοί του, όντας ταυ­τό­χρο­να οι ίδιοι ανα­λώ­σι­μοι αν δεν το υπη­ρε­τούν σωστά ή αν χρειά­ζε­ται να θυ­σια­στεί κά­ποιος[2]. Χάρη στις ηλε­κτρο­νι­κές με­τα­κι­νή­σεις του χρή­μα­τος και τη θε­σμι­κή κα­το­χύ­ρω­σή τους, οι λίγοι κερ­δί­ζουν σε βάρος των πολ­λών[3]. Τα πάντα γί­νο­νται εμπό­ρευ­μα και τα κοι­νω­νι­κά αγαθά δεν είναι πια τί­πο­τ’ άλλο παρά ευ­και­ρί­ες κέρ­δους. Οι απο­φά­σεις που παίρ­νο­νται έχουν στόχο τη με­γι­στο­ποί­η­ση του κέρ­δους και την απρό­σκο­πτη κυ­κλο­φο­ρία του χρή­μα­τος σε βάρος της ποιό­τη­τας ζωής, σε βάρος της κοι­νω­νι­κής συ­νο­χής.

Για να γί­νουν όλα αυτά χρειά­ζε­ται η πλή­ρης υπο­τα­γή της πο­λι­τι­κής εξου­σί­ας στην οι­κο­νο­μι­κή εξου­σία, η υπαλ­λη­λο­ποί­η­ση των πο­λι­τι­κών. Και αυτό διευ­κο­λύ­νε­ται με την ανα­πα­ρα­γω­γή και διά­δο­ση της ιδε­ο­λο­γί­ας του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου μο­νό­δρο­μου: οι «αγο­ρές» είναι κάτι σαν φυ­σι­κό φαι­νό­με­νο, όπως οι πα­λίρ­ροιες, οι πλημ­μύ­ρες και τα τσου­νά­μια, και δεν μπο­ρού­με παρά να υπο­τα­χθού­με σ’ αυτές. Και με τη συ­νε­πι­κου­ρία των ελεγ­χό­με­νων ΜΜΕ επι­χει­ρούν να μας πεί­σουν ότι είναι φυ­σιο­λο­γι­κή η ανερ­γία, οι πτω­χεύ­σεις, η αδυ­να­μία πλη­ρω­μής, η κα­τάρ­γη­ση του ΕΣΥ και η διά­λυ­ση της Παι­δεί­ας, η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση του νερού, η μό­λυν­ση της Με­σο­γεί­ου, η διά­δο­ση των με­ταλ­λαγ­μέ­νων τρο­φών[4]. Φυ­σιο­λο­γι­κά όλα αυτά και ψυ­χο­λο­γι­κά τα αίτια της αύ­ξη­σης των αυ­το­κτο­νιών.

Μο­νό­δρο­μος όλα αυτά εφό­σον δεν υπάρ­χει αντί­στα­ση. Όχι αντί­στα­ση για την τιμή των όπλων (άντε μια σα­ρα­ντα­ο­χτά­ω­ρη απερ­γία στην οποία κα­νείς δε δίνει ση­μα­σία και την επο­μέ­νη πάλι τα ίδια), αλλά αντί­στα­ση μα­ζι­κή, με ενερ­γο­ποί­η­ση όσων πλήτ­το­νται και μα­ζι­κή συ­μπα­ρά­στα­ση σ’ αυ­τούς. Αντι­στά­σεις πολ­λές, που, συσ­σω­ρευ­μέ­νες, θα οδη­γή­σουν στην ανα­τρο­πή των υπαλ­λή­λων των «αγο­ρών» κάτω από την κοι­νω­νι­κή πίεση και θα ανοί­ξουν άλ­λους δρό­μους, πέρα από το μο­νό­δρο­μο της ανερ­γί­ας, της ύφε­σης και της ανέ­χειας.

Ση­μα­ντι­κό ρόλο σε μια τέ­τοια πο­ρεία θα παί­ξει το απο­τέ­λε­σμα των ευ­ρω­ε­κλο­γών. Πρέ­πει να κα­τα­βα­ρα­θρω­θούν οι δυ­νά­μεις που δια­χει­ρί­ζο­νται τα Μνη­μό­νια, οι ίδιες που μας οδή­γη­σαν σ’ αυτά, ώστε να επι­τα­χυν­θεί η πο­ρεία προς τις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές με ανα­διά­τα­ξη των δυ­νά­με­ων. Και πρέ­πει η Αρι­στε­ρά να απο­δεί­ξει στους οπα­δούς του «Κα­νέ­να» ότι έχει τη θέ­λη­ση και την ικα­νό­τη­τα της ανα­τρο­πής, ότι απέ­να­ντι στην Ευ­ρώ­πη των σύγ­χρο­νων Μέτ­τερ­νιχ εν­σαρ­κώ­νει την Ευ­ρώ­πη των σύγ­χρο­νων Γκα­ρι­μπάλ­ντι, ώστε η δια­φο­ρά των πο­σο­στών της από τις μνη­μο­νια­κές δυ­νά­μεις να είναι συ­ντρι­πτι­κή.

Και για να το πε­τύ­χει αυτό, η Αρι­στε­ρά –και ει­δι­κό­τε­ρα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ– οφεί­λει να δη­λώ­σει ότι όχι μόνο θα κα­ταρ­γή­σει τα μνη­μό­νια, αλλά και θα χτυ­πή­σει την πα­ντο­δυ­να­μία των «αγο­ρών» που μας οδή­γη­σε σ’ αυτά. Ότι θα ανα­κτή­σει την εθνι­κή κυ­ριαρ­χία και θα ανα­στεί­λει τις διε­θνείς δε­σμεύ­σεις που εμπο­δί­ζουν την ανα­συ­γκρό­τη­ση της χώρας. Ότι θα κυ­βερ­νή­σει όχι με τε­χνο­κρα­τι­κά δια­τάγ­μα­τα, αλλά με τη συ­στρά­τευ­ση των απο­κά­τω. Με τη χρήση του κρά­τους για την εξα­σφά­λι­ση πόρων και ρευ­στό­τη­τας, με την εν­θάρ­ρυν­ση της δη­μιουρ­γι­κό­τη­τας του πλού­σιου αν­θρώ­πι­νου δυ­να­μι­κού που έχει η χώρα μας.

Μόνον έτσι υπάρ­χει η δυ­να­τό­τη­τα να μην κλαί­με τη μοίρα μας, αλλά να ανοί­ξουν άλλοι δρό­μοι. Να φανεί φως στο τού­νελ για την Ελ­λά­δα και για την Ευ­ρώ­πη ολό­κλη­ρη.

[1] Το 2005, σε επί­σκε­ψή του στην Αθήνα, ο Μπερ­νάρ Κασ­σέν, της Μοντ Ντι­πλο­μα­τίκ, είχε δη­λώ­σει ότι αν η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση ζη­τού­σε να γίνει μέλος της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης δεν θα γι­νό­ταν δεκτή γιατί δεν ικα­νο­ποιεί τα ελά­χι­στα τυ­πι­κά κρι­τή­ρια δη­μο­κρα­τι­κής λει­τουρ­γί­ας.

[2] Προ­φα­νώς, όσο πιο ισχυ­ρός, τόσο λι­γό­τε­ρο ευά­λω­τος είσαι: στα σκάν­δα­λα που απο­κα­λύ­πτο­νται αυτοί που κατά κα­νό­να την πλη­ρώ­νουν είναι αυτοί που δω­ρο­δο­κού­νται, όχι αυτοί που δω­ρο­δο­κούν…

[3] Το πε­ρί­φη­μο κού­ρε­μα του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους, κατά το οποίο εξα­τμί­στη­καν τα απο­θε­μα­τι­κά των πα­νε­πι­στη­μί­ων και των τα­μεί­ων χωρίς καν να ει­δο­ποι­η­θούν, έγινε χωρίς να αλ­λά­ξει χέρια ούτε ένα ευρώ.

[4] Εκτός αν «πεί­σου­με» τις εται­ρεί­ες ότι οι τρο­φές τους είναι βλα­βε­ρές, σύμ­φω­να με το σχέ­διο της ελ­λη­νι­κής προ­ε­δρία για τον «έλεγ­χο» των με­ταλ­λαγ­μέ­νων.

Δη­μο­σιεύ­τη­κε στην Εφη­με­ρί­δα των Συ­ντα­κτών, 18/3/2014

Ετικέτες