Εξέγερση στο Εκουαδόρ

Ο λαϊκός ξεσηκωμός αφορά το «πακέτο», δηλαδή τα μέτρα που περιλαμβάνει η πρόσφατη συμφωνία της κυβέρνησης Μορένο με το ΔΝΤ. Με αιχμή την κατάργηση της επιδότησης στα καύσιμα (μια κρατική πολιτική που έμενε άθικτη για δεκαετίες) που οδήγησε στον αυτόματο διπλασιασμό των τιμών, τα συνδικάτα των εργαζομένων στις μεταφορές κήρυξαν απεργία και οι κινητοποιήσεις τους γρήγορα πλαισιώθηκαν από άλλα σωματεία, από ιθαγενικές ενώσεις και φοιτητές. 

Πέρα από το συγκεκριμένο μέτρο, για το οποίο ο Μορένο επιμένει ότι θα προχωρήσει, αλλά δηλώνει ότι αναζητά «αντισταθμιστικά μέτρα», η οργή των διαδηλωτών στρέφεται συνολικά ενάντια στα μέτρα λιτότητας, με το σύνθημα «Κάτω το πακέτο!». Η κυβέρνηση προωθεί μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος και «εργασιακές μεταρρυθμίσεις», καθώς το ΔΝΤ επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος με τις παλιές καλές συνταγές του, που ρήμαξαν την αμερικανική υπο-ήπειρο στο παρελθόν. Αλλά αυτές οι συνταγές του ΔΝΤ ήταν που προκάλεσαν και τον τελευταίο μεγάλο κύκλο αγώνων, κινημάτων κι εξεγέρσεων στη Λατινική Αμερική, πριν την εμφάνιση του εκλογικού «ροζ κύματος». Όπως φαίνεται, η επιστροφή των νεοφιλελεύθερων τεχνοκρατών μπορεί να απαντηθεί με την επιστροφή των «από κάτω» στους δρόμους ως πρωταγωνιστές. 

Στο Εκουαδόρ υπάρχει μεγάλη «τεχνογνωσία» άλλωστε. Στα χρόνια της «εξέγερσης ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό», η κοινωνική συμμαχία εργατών-ιθαγενών είχε ανατρέψει διαδοχικά τρεις προέδρους, που επιχείρησαν να εφαρμόσουν μέτρα λιτότητας. Αυτό το «φάντασμα» απειλεί σήμερα τον Λένιν Μορένο, που κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κατέβασε στρατιωτικά οχήματα στους δρόμους και δηλώνει ότι δεν θα διαπραγματευτεί με «εγκληματίες»! 

Τα συνδικάτα στις μεταφορές ανέστειλαν τις κινητοποιήσεις τους, όμως άλλοι συνδικαλιστές δηλώνουν ότι οι απεργίες θα συνεχιστούν, ενώ αποφασισμένες να συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις δηλώνουν και οι ιθαγενικές ενώσεις, που έχουν μεγάλη δύναμη και ιδιαίτερα μαχητική παράδοση στο Εκουαδόρ. 

Ο λεγόμενος «κορεΐσμο» είχε φτάσει στα όριά του κατά τη λήξη της θητείας του Κορέα. Τότε η συζήτηση αφορούσε το αν η «έξοδος από τον κορεΐσμο» θα συμβεί προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Το στοίχημα παραμένει μέχρι σήμερα ανοιχτό. Αυτό που δεν είχε προβλεφθεί ως σενάριο ήταν να επιχειρήσει τη δεξιά στροφή ο ίδιος ο διάδοχος του Κορέα. Ο Μορένο εξελέγη ενάντια στον δεξιό υποψήφιο, αλλά είναι αυτός που ανέλαβε να επιταχύνει τις νεοφιλελεύθερες συνταγές ως απάντηση στη «στασιμότητα». Μια εξέλιξη που υπενθυμίζει ότι η επιχειρούμενη «παλινόρθωση» στη Λατινική Αμερική μπορεί να έρθει με διάφορους τρόπους, ένας εκ των οποίων είναι και μέσα από τις γραμμές των ίδιων των (κεντρο)αριστερών κομμάτων του «ροζ κύματος».

Ο Κορέα διαφοροποιήθηκε από το διάδοχό του και τον κατακεραυνώνει καθημερινά. Πράγματι ο Μορένο πήγε πολύ απότομα και πολύ μακριά στην κατεύθυνση της δεξιάς προσαρμογής. Ωστόσο η θεωρία του «προδότη» δεν επαρκεί για να εξηγήσει τον εκφυλισμό, που έχει τις ρίζες του στα αδιέξοδα και τα όρια της πολιτικής των «ροζ κυβερνήσεων», συμπεριλαμβανομένης της διακυβέρνησης Κορέα. 

Η δεύτερη θητεία του ίδιου είχε σημαδευτεί άλλωστε από μια αύξηση της έντασης μεταξύ της κυβέρνησης και των κοινωνικών κινημάτων που την είχαν στηρίξει. Ίσως αυτό το γεγονός, δηλαδή η σχετική ανεξαρτησία των κινημάτων που παρέμειναν σε εγρήγορση και επί της «καλής διακυβέρνησης», αντί να ναρκωθούν/αφομοιωθούν, να εξηγεί την ετοιμότητα και τα αντανακλαστικά που έδειξαν σήμερα απέναντι στο «πακέτο». Και αυτό κρατάει ανοιχτή την προοπτική μιας «αριστερής εξόδου» από τη νέα πολιτική-οικονομική κρίση. 

Η επιστροφή της εξωκοινοβουλευτικής, μαζικής αντίστασης στο δρόμο σε μια γωνιά της Λατινικής Αμερικής είναι εξαιρετικά νέα στο περιβάλλον «νεοφιλελεύθερης παλινόρθωσης» και αδιεξόδου του κυβερνητικού «προοδευτισμού». Ακόμα καλύτερο θα είναι να αποδειχθούν αυτές οι εμπειρίες εξίσου μεταδοτικές όσο και την τελευταία φορά που οι λαοί της υπο-ηπείρου μπήκαν σε κίνηση…

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά που τυπώθηκε στις 9 Οκτώβρη. Από όταν γράφτηκε το άρθρο, μεσολάβησε η "έφοδος" των ιθαγενών και άλλων διαδηλωτών στην πρωτεύουσα και στα κεντρικά κυβερνητικά κτίρια, που υποχρέωσε τον Μορένο να μεταφέρει την έδρα της κυβέρνησης...