Γαλλία 2017: Η «μεγάλη πορεία» προς τις εκλογές

Θα διεξαχθούν, σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, σε δύο γύρους, στις 23 Απρίλη και 7 Μάη. Στον 2ο γύρο θα συμμετάσχουν οι δύο πρώτοι νικητές του πρώτου γύρου. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της εκλογής είναι η μέχρι στιγμής αποστασιοποίηση της πλειοψηφίας του εκλογικού σώματος από κόμματα που έχουν κυβερνήσει (και από τους πολιτικούς θεσμούς γενικά) και η επακόλουθη ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού. Αυτά δημιουργούν κινδύνους, καθώς η υποψήφια του ακροδεξιού κόμματος Μαρίν Λε Πεν αναμένεται να ενισχυθεί σε σχέση με τις εκλογές του 2012 ( έλαβε 18%, τέταρτη θέση) δημιουργούν όμως και ελπίδες για ανάδειξη στο προσκήνιο νέων και ριζοσπαστικών δυνάμεων.

Ολάντ

Πρέπει να αναφερθεί πως το σύστημα της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας εγκαθιδρύθηκε το 1958 για να αποτρέπονται ανατροπές στην πολιτική ζωή με μοχλούς τις ευρείες εξουσίες του Προέδρου και τη Γερουσία, και πως το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα διαιωνίζει τον κυρίαρχο δικομματισμό. Επίσης πως ο προερχόμενος από το Σοσιαλιστικό Κόμμα και απερχόμενος πρόεδρος Ολάντ και οι διαδοχικές κυβερνήσεις που διόρισε αντιμετώπισαν ευρεία λαϊκή κατακραυγή εξαιτίας της πλέριας υποταγής τους στο μεγάλο κεφάλαιο, στο καταστημένο της ΕΕ και στον ατλαντισμό: συνυπογραφή του συμφώνου λιτότητας της ΕΕ, φανατική ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ, εμπλοκή σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους, απαλλαγές φόρων και εισφορών για τις μεγάλες επιχειρήσεις, μισθολογική λιτότητα, αποψίλωση δημόσιων υπηρεσιών, αποδόμηση εργατικών κατακτήσεων, μερική ιδιωτικοποίηση κοινωνικής ασφάλισης, επιβολή καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, άγρια καταστολή κινητοποιήσεων. Η πενταετία Ολάντ κλείνει με την ανεργία των νέων στο 26%, την ανάπτυξη στο 0,2%, τις κοινωνικές ανισότητες παγιωμένες, ενώ η καταστροφή του περιβάλλοντος προχωρεί επικίνδυνα. Μοναδικό θετικό βήμα της πενταετίας η νομιμοποίηση του δικαιώματος γάμου και της τεκνοθεσίας για ζευγάρια του ίδιου φύλου. Η απόσυρση της προεδρικής υποψηφιότητας του Ολάντ είναι η οικειοθελής ομολογία αποτυχίας της πολιτικής του.

Σε αυτό το πλαίσιο, η διοργάνωση προκριματικών εσωκομματικών εκλογών για την υπόδειξη υποψήφιου προέδρου αποτελεί ελιγμό για την παράταση της επιβίωσης του «σοσιαλιστικού» κόμματος, που βιώνει την τελευταία δεκαετία εσωτερικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στη γραμμή της λιτότητας και σε μια πιο χαλαρή κεϊνσιανή γραμμή. Οι δημοψηφισματικού τύπου εσωκομματικές εκλογές εμπνέονται από το βορειοαμερικανικό πρότυπο και ενισχύουν τον δικομματισμό. Τα κομματικά εκλογικά σώματα, αν και θεωρητικά ανοιχτά, είναι μη αντιπροσωπευτικά, συγκροτούμενα βασικά από μέλη των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων. Προάγουν συχνά, στο πλαίσιο της κρίσης, ανεπαρκή πολιτικά πρόσωπα, στην Ελλάδα τον «Γιωργάκη», τον Σαμαρά, βλέπε και Κυριάκο Μητσοτάκη.

Στις φετινές γαλλικές προκριματικές κομματικές εκλογές, των Οικολόγων, των Ρεπουμπλικάνων (Δεξιά), των Σοσιαλιστών, απορρίφθηκαν τα περισσότερα πρόσωπα που είχαν αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες, εμμέσως και η διακυβέρνησή τους. Πρόκειται, σύμφωνα με τους Γάλλους σχολιαστές, για μια επιδημία «ξεκουμπίτιδας» («dégagisme»).

Οι εκλογές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, που ψευδεπίγραφα αναφέρθηκαν από τα μίντια ως «της Αριστεράς» ενώ συμμετείχαν εκτός του ΣΚ μόνο δύο ασήμαντες ομαδούλες, έκλεισαν στις 29 Γενάρη και κατέγραψαν την τάση αυτή, στέλνοντας αδιάβαστο τον γεμάτο αυτοπεποίθηση και αυταρχικό απερχόμενο πρωθυπουργό Μανουέλ Βαλς, πριμοδοτώντας την εσωκομματική αντιπολίτευση στο πρόσωπο του πρώην υπουργού Παιδείας Μπενουά Αμόν. Για τη σημασιοδότηση του Αμόν, ας αναφερθεί πως είχε δηλώσει συμμετοχή στην πλατιά συγκέντρωση υποστήριξης στην Ελλάδα της 19ης Γενάρη 2015 στο γήπεδο Ζαπί στο Παρίσι, όμως την τελευταία στιγμή δήλωσε κωλυόμενος και εκπροσωπήθηκε από... τη γραμματέα του πολιτικού του γραφείου.

Διακύβευμα

Το κύριο διακύβευμα αυτών των εσωκομματικών εκλογών ήταν η διατήρηση της πολιτικής νομιμοποίησης και η πιστοποίηση της οργανωτικής επάρκειας του ΣΚ, μέσα από μια ελπιζόμενη μεγάλη συμμετοχή πολιτών στη διαδικασία. Ο επίσημος αριθμός των 2 εκατομμυρίων συμμετοχών δεν είναι ευκαταφρόνητος. Σε πληθυσμό όμως ανάλογο με της Ελλάδας η συμμετοχή αυτή θα αναλογούσε σε 300.000, συγκριτικά χλωμή με εκείνη των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ του 2007 (900.000), κυρίως όμως με εκείνη των προκριματικών του Γαλλικού ΣΚ του 2012 (περίπου 3 εκατομμύρια), ή των Γάλλων Ρεπουμπλικάνων (Δεξιά) του Νοέμβρη του 2016, που ανάδειξαν νικητή τον ήδη αμφισβητούμενο καθολικό θατσερικό Φρανσουά Φιγιόν (4 εκατομμύρια). Υπάρχει φημολογία (επιβεβαιωμένη για τον 1ο γύρο) για φούσκωμα από το ΣΚ της συμμετοχής.

Οι προγραμματικές διακηρύξεις του Μπενουά Αμόν επικαιροποιούν τις θεματικές της πλατιάς γαλλικής Αριστεράς και αναδεικνύουν ιδιαίτερα θεματικές που πρόβαλε το περυσινό κίνημα των πλατειών: εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα για όλους, οικολογία, δημοκρατική συνταγματική μεταρρύθμιση, ψήφος μεταναστών, υποδοχή προσφύγων, κατάργηση του αντεργατικού νόμου και άλλα σημαντικά, όπως η συζήτηση διαγραφής του χρέους των χωρών της Νότιας Ευρώπης. Είναι οπωσδήποτε θετικό πως τα θέματα αυτά προβάλλονται από τον υποψήφιο του ΣΚ. Όμως ο Αμόν δεν αποστασιοποιείται από τον ευρωατλαντισμό, ούτε συνολικά από την εξωτερική πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, και δεν αναφέρει οποιοδήποτε εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση που συναντήσει τη βέβαιη άρνηση των θεσμών της ΕΕ. Γενικά, δεν δεσμεύεται για τα μέσα που θα χρησιμοποιήσει για να πετύχει τους στόχους του. Δεν προβλέπει οποιοδήποτε μέτρο για τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αρκείται σε ευχές πως οι τράπεζες θα στηρίξουν την πολιτική του. Η προσεκτική ανάγνωση των διακηρύξεών του αποκαλύπτει πως όλοι οι στόχοι είναι στρογγυλεμένοι με την... αφελή ελπίδα πως θα αποφευχθεί οποιαδήποτε σύγκρουση με το εσωτερικό και το εξωτερικό κατεστημένο. Κάτι μας θυμίζουν όλα αυτά!

Η βάση στην οποία απευθύνεται κυρίως ο Αμόν είναι το μεγάλο κομμάτι των μεσαίων στρωμάτων, νέας ειδικότερα ηλικίας, που ωθείται ή βρίσκεται ήδη στην επισφάλεια και σε αρχικό στάδιο πολιτικοποίησης. Η βάση αυτή, που εν μέρει έδωσε πέρυσι το «παρών» στις πλατείες, δεν έχει ξεκαθαρίσει πλέρια τη θέση της απέναντι στο σοσιαλφιλελευθερισμό, ούτε έχει επεξεργαστεί τους τρόπους για να συγκρουστεί με το σύστημα.

Το 2012 ο σοσιαλιστής υποψήφιος Φρανσουά Ολάντ διακήρυσσε πως θα κηρύξει πόλεμο στο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, πως θα επαναδιαπραγματευθεί τις ευρωπαϊκές συνθήκες, πως θα φορολογήσει αυστηρά τα πολύ μεγάλα εισοδήματα, πως θα χορηγήσει δικαίωμα ψήφου στις τοπικές εκλογές στους μετανάστες, πως θα περιορίσει την αστυνομική αυθαιρεσία. Μέσα σε ένα τρίμηνο οι διακηρύξεις αυτές κατέρρευσαν και μαζί με αυτές και η δημοφιλία του Ολάντ, που δίκαια κέρδισε τότε το παρατσούκλι «Ολαντρέου».

Καθώς οι λαοί δεν έχουν, όπως ορισμένοι πιστεύουν, μνήμη χρυσόψαρου, είναι βέβαιο πως η εμπειρία αυτή θα βαρύνει στην ψήφο του γαλλικού λαού, ελπίζουμε για το καλύτερο!

*Μέλος του Κόκκινου Δικτύου και της ΛΑΕ Παρισίου

Αναδημοσίευση από την "Εργατική Αριστερά", φ.377 (8/2)