Γαλλία: Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου

Όχι τυχαία. Οι εκλογές του 1997 ήταν και αυτές πρόωρες, προκηρυγμένες σε συνθήκες πολιτικής κρίσης, από έναν πρόεδρο που επίσης είχε μπει σε κρίση αμφισβήτησης (Σιράκ). Ήταν επίσης οι τελευταίες που έγιναν σε διαφορετικό χρόνο από τις προεδρικές. 

Το 2022 ήταν η πρώτη φορά (μετά τη σύνδεση προεδρικών/βουλευτικών) που το εκλογικό σώμα δεν έδωσε την αυτοδυναμία στο νικητή των προεδρικών. Φέτος ήταν η πρώτη φορά μετά από αυτή τη θεσμική αλλαγή που ο Γάλλος Πρόεδρος υποχρεώνεται να διαλύσει πρόωρα τη Βουλή. 

Οι εκλογές αυτού του Ιούνη-Ιούλη είχαν πολιτική σημασία και γι’ αυτό ενεργοποίησαν αριθμούς ψηφοφόρων ασυνήθιστα ψηλούς για βουλευτικές εκλογές (περίπου 33 εκατομμύρια), χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι 1 στους 3 Γάλλους δεν πήγε να ψηφίζει. 

Ακροδεξιά συσπείρωση

Το κόμμα της Λεπέν κατάφερε να ενεργοποιήσει την εκλογική του βάση, να ρουφήξει τις ψήφους των ακροδεξιών ανταγωνιστών του (την «Επανακατάκτηση» του Ζεμούρ που κατέβηκε αυτόνομα και καταβυθίστηκε στις 240.000 ψήφους), να αποσπάσει τη στήριξη όλων των (όχι αμελητέων) μικρομεσαίων κομμάτων της υπερσυντηρητικής και «κυριαρχικής» Δεξιάς που φέτος δεν κατέβηκαν καν στην κούρσα, καλώντας εξαρχής σε ψήφο στο RN. Κάπως έτσι συγκέντρωσε 9.380.000 ψήφους (29,25%). Σε αυτούς προστίθενται και οι 1.250.000 ψήφοι (3,9%) που συγκέντρωσαν οι υποψήφιοι της πτέρυγας των Ρεπουμπλικάνων που -υπό τον Σιοτί- προτίμησαν τη συνεργασία με την ακροδεξιά.

Ο αριθμός των ψηφοφόρων αντανακλά την -παγιωμένη δυστυχώς- επιρροή της αθροισμένης ακροδεξιάς στη Γαλλία (όπως μετρήθηκε στις τελευταίες προεδρικές). Αλλά το RN κατέγραψε μια πολύ μεγάλη και απειλητική τομή. Είναι η πρώτη φορά που αναδεικνύεται ως πρώτη δύναμη σε κάλπη που αφορά την κυβερνητική εξουσία στη Γαλλία (στις ευρωεκλογές κέρδιζε ανελιπώς από το 2014, αλλά δεν μεταφραζόταν σε αντίστοιχη επιτυχία στις εθνικές). Το καταφέρνει στις βουλευτικές, όπου το εκλογικό σύστημα (δύο γύροι και μονοεδρικές περιφέρειες) παραδοσιακά «βασάνιζε» το ακροδεξιό κόμμα να προσεγγίσει έστω τα σκορ που πετύχαιναν οι Λεπέν στις προεδρικές.Και το καταφέρνει χάρη στις καλές του επιδόσεις, κι όχι στην κατάρρευση των αντιπάλων. Το RN, έχει πλέον αποκτήσει τον εκλογικό αέρα (και το άνωθεν «σπρώξιμο» όπως εξηγείται στις προηγούμενες σελίδες…) που ενισχύει συνήθως τις δυνάμεις που γίνονται αντιληπτές ως «κυβέρνηση σε αναμονή»…

Το κέντρο σε κρίση

Ο μακρονισμός επιβεβαίωσε ότι βρίσκεται σε «αποδρομή». Το συνονθύλευμα προσωπικοτήτων και «μεταγραφών» από δεξιά κι αριστερά που συγκρότησε ο Μακρόν μετά τη νίκη του 2017 για να φτιάξει -τότε- κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα τον υποστηρίζει, αποδείχθηκε εύθραστο κατασκεύασμα. Δεν απέκτησε ποτέ σοβαρό έρεισμα στην κοινωνία, συνταράχτηκε συθέμελα από τα μεγάλα γεγονότα της τελευταίας 6ετίας και σήμερα απέτυχε να συσπειρώσει γύρω από την ανάγκη να διασωθεί το «κέντρο» απέναντι σε «δεξιούς κι αριστερούς εξτρεμιστές». Στο «συναγερμό» αυτό ανταποκρίθηκαν 6.820.000 ψηφοφόροι (21,3%), καθιστώντας το Ensemble τον πόλο που καρπώθηκε τα λιγότερα από την αυξημένη συμμετοχή (5.860.000 είχε κερδίσει σε συνθήκες γενικευμένης αδιαφορίας το 2022) και ρίχνοντάς το στην τρίτη θέση.

Η πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων που συγκρούστηκε με τον Σιοτί και επέλεξε την ανεξαρτησία από το RN συγκέντρωσε 2.100.000 ψήφους και 6,57%. Επικράτησε στον άτυπο εμφύλιο, αλλά ούτε οι μεν ούτε οι δε μπόρεσαν να παρουσιάσουν την παραμικρή υποψία τάσης αντιστροφής της παρακμής της παραδοσιακής γαλλικής Δεξιάς.

Αριστερά

Η καμπάνια του Νέου Λαϊκού Μετώπου συγκέντρωσε 9 εκατομμύρια ψήφους (28,14%). Μετά την ακροδεξιά, είναι η άλλη δύναμη που κατόρθωσε να κινητοποιήσει την εκλογική της βάση, πετυχαίνοντας κι αυτό μια συσπείρωση που αντανακλά την επιρροή της «πλατιάς Αριστεράς», όπως αυτή καταγράφηκε -αθροιστικά- στις τελευταίες προεδρικές. 

Σε κάθε περίπτωση, η αριθμητική των ψήφων δεν δείχνει τεκτονικές αλλαγές και μετατοπίσεις στην εικόνα «τριχοτόμησης της γαλλικής κοινωνίας» που είχε φανεί από το 2022. Αλλά το εκλογικό σύστημα (που στρεβλώνει, αλλά και διαμορφώνει εκλογικές συμπεριφορές) ανέδειξε ότι μεγαλύτερη δυναμική -που τους επιτρέπει να διεκδικούν δύναμη, έδρες και πρωταγωνιστικό ρόλο- έχουν τα «δύο άκρα», με το «κέντρο» να υποχωρεί σε τρίτο ρόλο. 

Ήταν εξαρχής δύσκολη μια (υπέρ της Αριστεράς) μεγάλη πολιτική ανατροπή του διαμορφωμένου σκληρού τοπίου στη Γαλλία. Αλλά οι πολιτικοί πρωταγωνιστές αλλάζουν. Η περίοδος που η ακροδεξιά  εμφανιζόταν ως «ο βασικός ανταγωνιστής» του Μακρόν δείχνει να δίνει τη θέση της σε μια πολωμένη περίοδο που η Αριστερά εμφανίζεται ως «ο βασικός ανταγωνιστής» της Λεπέν. Αυτό, ειδικά σε μια χώρα με ζωντανά και ζωηρά κοινωνικά κινήματα, δεν είναι καθόλου αμελητέα παρακαταθήκη για τη δύσκολη περίοδο μπροστά.   

Ασφαλώς, αυτή η Αριστερά ξεκινά από θέση άμυνας και επιπλέον δεν είναι καθόλου ενιαία. Η βασικότερη «σκιά» στο θετικό αποτέλεσμα, στην πιθανή αξιοποίησή του, στις προοπτικές που μπορεί να ανοίξει ή να μην ανοίξει, αφορά και τον συσχετισμό στο εσωτερικό της. Η ανάκαμψη των Σοσιαλιστών στις ευρωεκλογές (13,8%) τους επέτρεψε να αυξήσουν το πολιτικό τους βάρος στη συμμαχία (σε σχέση με τη NUPES το 2022). Η Ανυπότακτη Γαλλία διατηρεί τη δική της δυναμική. Το 10% που πέτυχε στις ευρωεκλογές υπήρξε μια «τομή» σε σχέση με την παραδοσιακή αδυναμία της σε κάλπες που δεν περιστρέφονται γύρω από την προσωπικότητα του Μελανσόν, και ίσως υποδηλώνει μια ποιοτική αλλαγή στη σχέση της με την κοινωνική της βάση. Εχθροί και φίλοι αναγνωρίζουν ότι οι «Ανυπότακτοι» λειτούργησαν ως ο βασικός κινητήρας του Νέου Λαϊκού Μετώπου, παρότι σήκωσαν όλο το βάρος της συκοφάντησης από τα ΜΜΕ, την ακροδεξιά, τον Μακρόν (και κάποιους «συμμάχους» τους). 

Προοπτικές

Ενόψει δεύτερου γύρου, η «προβολή εδρών» δείχνει ότι το RN βαδίζει προς μια μεγάλη νίκη που όμως δεν του εξασφαλίζει την πολυπόθητη αυτοδυναμία. Πάντως η Le Monde προειδοποιεί ότι δεν είναι ασφαλής μέθοδος αυτή η «προβολή» (με βάση δημοσκοπήσεις), χωρίς να παίρνει υπόψη πιθανές συμφωνίες, αποχωρήσεις από την κούρσα, επίπεδα συμμετοχής, «μηνύματα» που θα εκπέμψουν κομματικές ηγεσίες κ.ο.κ. Αυτά ήταν υπό διαμόρφωση την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές. 

Γνωρίζουμε ότι από τις συνιστώσες του Νέου Λαϊκού Μετώπου υπάρχει η διάθεση απόσυρσης των υποψηφίων του σε εκείνες τις περιφέρειες όπου βγήκε τρίτο, ενώ ο Μελανσόν δήλωσε «ούτε μια ψήφος, ούτε μια έδρα παραπάνω στη Λεπέν». Στη «Μακρονία» τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Οι γενικές εκκλήσεις για «δημοκρατικό μέτωπο» συχνά αποκλείουν από αυτό τους υποψήφιους της… Ανυπότακτης Γαλλίας. Το μακρονικό Ensemble δεν έχει σαφή τοποθέτηση για τις περιφέρειες όπου βρίσκονται υποψήφιοί του στην τρίτη θέση και είναι πιθανό να υπάρξουν τοπικές ποικιλίες. Ο Μπαρντελά στη βασική μετεκλογική παρέμβασή του, επέλεξε να μην αναφερθεί καν στο (νεκροζώντανο) μακρονικό στρατόπεδο, εξαπολύοντας δηλητηριώδεις επιθέσεις στην «ακροαριστερά». 

Όποια κι αν είναι η σύνθεση της νέας Βουλής, θα ανοίξει μια σκληρή περίοδο κρίσης. Όπου το RN θα συνεχίσει να αξιοποιεί την πολιτική δύναμη (και τους υλικούς πόρους) που συγκεντρώνει συστηματικά, με το βλέμμα στο «μεγάλο έπαθλο», την είσοδο της Λεπέν στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Απέναντι σε αυτή την σκοτεινή απειλή -ακόμα κι αν γίνει πραγματικότητα- αξίζει να κρατήσουμε ένα στοιχείο. Σε αντίθεση πχ με την Ιταλία, όπου η προηγούμενη κοινωνική ήττα επέτρεψε «να μην ανοίξει μύτη» μετά τη νίκη της Μελόνι, η Γαλλία τα τελευταία χρόνια «παράγει» άνα 1-2 χρόνια κινηματικά γεγονότα που στις περισσότερες χώρες θεωρούνται «ολόκληρης γενιάς». Αυτά δημιουργούν αντισώματα. Οι διαδηλώσεις την εβδομάδα πριν τον πρώτο γύρο και αυτές που ξέσπασαν αμέσως μετά το αποτέλεσμα του, προειδοποιούν ότι η εκλογική αποτελεσματικότητα του RN δεν σημαίνει και ότι επελαύνει αμαχητί…

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά