Πριν από μερικές μέρες, μέλη του ΚΚΕ πήγαν στο πρώην Εργατικό Κέντρο Μυτιλήνης, ιδιοκτησίας ΟΑΕΔ, που τους είχε παραχωρηθεί και παρέμενε αχρησιμοποίητο, και απαίτησαν να αναλάβουν τη διαχείριση της στεγαστικής κατάληψης προσφύγων με τρόπο που οδήγησε στην εκκένωση. Δεν πρόκειται για απλή «βλακεία» όπως καταγγέλθηκε. Είναι, φοβάμαι, σοβαρότερο ζήτημα.
Στα νησιά που δέχονται το προσφυγικό κύμα έχουν ανοίξει για τους πρόσφυγες από εκκλησίες μέχρι αρχαιολογικοί χώροι. Αυτό δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Ας πούμε, όταν στη Γαλλία, το 1996, οι «χωρίς χαρτιά» κατέλυσαν στην εκκλησία του Αγίου Βερνάρδου ζητώντας άσυλο, εκδιώχθηκαν από ισχυρές δυνάμεις των γαλλικών ΜΑΤ. Νομίζω λοιπόν ότι μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι με τη συνολική αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας μέχρι στιγμής αλλά και αισιόδοξοι για το κύμα στεγαστικών καταλήψεων για τους πρόσφυγες. Και αυτό είναι εξαιρετικής σημασίας, αφού η εμπειρία δείχνει ότι οι κατακτήσεις για τους μετανάστες επεκτείνονται άμεσα και στην υπόλοιπη κοινωνία. Μάλιστα, σε μια περίοδο που θα κορυφωθεί η επίθεση στο δικαίωμα της στέγασης, με αιχμή τις εξώσεις για τα κόκκινα δάνεια, οι στεγαστικές καταλήψεις έχουν ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Ξεκινώντας από τους πρόσφυγες τίθεται το ζήτημα της στέγασης συνολικά και στη ρίζα του.
Ειδικότερα μάλιστα, η επιμονή των δανειστών να λεηλατήσουν ακόμη και την πρώτη κατοικία είναι πολύ σημαντική για τη στρατηγική του κεφαλαίου στη συγκεκριμένη περίοδο και αυτό εξηγεί τους λόγους που δεν ακολουθείται μόνο στην Ελλάδα. Και γιατί, διαχρονικά, η καπιταλιστική ανάπτυξη περνάει από τη διαχείριση της πόλης, όπως δείχνει ο David Harvey, αλλά και γιατί, πιο συγκεκριμένα, η ενσωμάτωση γης και στέγης στα χρηματοπιστωτικά προϊόντα μπορεί να τους δώσει νέα αξιοπιστία, διευρύνοντας τα περιθώρια κέρδους στον μη παραγωγικό τομέα και ανοίγοντας πιθανότατα μια νέα αγορά. Είναι δηλαδή πολύ σημαντικός κρίκος στην αναδιανομή πλούτου προς όφελος του κεφαλαίου που ονομάζουμε «κρίση».
Πέρα λοιπόν από το ζήτημα της ηθικής και της ανθρωπιάς, που κανονικά θα έπρεπε να αρκεί, η αλληλεγγύη αυτού του τύπου στους πρόσφυγες είναι κομβικής σημασίας και για λόγους ταξικούς. Και μάλιστα όχι συγκυριακά αλλά δομικά. Ο καπιταλισμός γεννάει την ανεργία και την περιθωριοποίηση ως βασικό μέσο συμπίεσης των μισθών και αύξησης του ποσοστού κέρδους. Όσο μεγαλύτερη είναι η ανεργία, τόσο φτηνότερα πουλιέται η εργατική δύναμη. Εάν αυτή η σχέση γινόταν άμεσα αντιληπτή ως τέτοια, δύσκολα θα μπορούσε να διατηρήσει την ηγεμονία του. Δημιουργεί όμως αλλά και αξιοποιεί υπαρκτές εσωτερικές διαφοροποιήσεις των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων, όχι μόνο μισθολογικές, όχι μόνο μεταξύ εργαζόμενων, επισφαλώς εργαζόμενων και ανέργων, αλλά και διαφοροποιήσεις φύλου, μόρφωσης, εθνικότητας, θρησκεύματος, πόλης και αγροτικών περιοχών, υποβαθμισμένων γειτονιών κλπ. Με την έννοια αυτή, ο καπιταλισμός έχει ανάγκη –όταν δεν τρέφει και γεννά- τον σεξισμό, τον ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία κλπ. Η υπέρβαση αυτών των διαφοροποιήσεων στην πράξη, η από κοινού διεκδίκηση των δικαιωμάτων καταρχάς εκείνων που είναι πιο ευάλωτοι, έχει συνεπώς αντικαπιταλιστική δυναμική.
Στο πλαίσιο αυτό, η υποτίμηση του προσφυγικού από το ΚΚΕ είναι και σοβαρή αλλά και αναμενόμενη. Αναμενόμενη δεν είναι μόνο για όλους όσους παρακολουθούν τη γενικότερη στάση του, από τον Δεκέμβρη του 2008 μέχρι τις πλατείες των Αγανακτισμένων, τα κινήματα κοινωνικής αλληλεγγύης και το ζήτημα της αυτοδιαχείρισης, το δημοψήφισμα και το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ. Είναι αναμενόμενη στάση δεδομένης της πολιτικής παράδοσης στην οποία ανήκει, μιας παράδοσης ταξικού συμβιβασμού στο όνομα της εξωτερικής πολιτικής της «μεγάλης σοσιαλιστικής πατρίδας», που όμως συνεχίζεται και με την πτώση της. Όχι απλώς λόγω αυτονόμησης της ιδεολογίας, δηλαδή από κεκτημένη ταχύτητα, αλλά γιατί διαμόρφωσε και αναπαράγει μια γραφειοκρατική κάστα που έχει διαφορετικά συμφέροντα από τους εργαζόμενους.
Αυτός είναι ο λόγος που το ΚΚΕ παραμένει βαθιά συντηρητική δύναμη και ανάχωμα του κοινωνικού ριζοσπαστισμού, χρήσιμη εφεδρεία του συστήματος. Αυτός είναι ο λόγος που δεν έχει πάρει σοβαρές πρωτοβουλίες για το προσφυγικό. Αυτός είναι ο λόγος που το ΚΚΕ βρέθηκε στη Μυτιλήνη να κρατάει στάση πιο συντηρητική από την Εκκλησία και από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της Κω…
Δεν γράφω αυτές τις γραμμές για να διαλέξω μεριά σε ένα περιστατικό που συνέβη αρκετά μακριά. Ούτε για να εξηγήσω τι είναι το ΚΚΕ. Μακάρι να διαψευστώ. Μακάρι να δω στεγαστικές καταλήψεις και παραχώρηση χώρων σε πρόσφυγες και από το ΚΚΕ, μακάρι να δω το δικαίωμα στη στέγη να γίνεται καθολικό αίτημα και το πουλόβερ της νεοφιλελεύθερης επίθεσης να αρχίζει να ξηλώνεται από εκεί. Είναι πολύ καλό σημείο για να αρχίσει το ξήλωμα, για τους λόγους που εξηγήσαμε. Αλλά, ευτυχώς ή δυστυχώς, θα πρέπει για άλλη μια φορά να ξεκινήσουμε το ξήλωμα χωρίς το ΚΚΕ.
