Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Δεν μπορεί η ΕΕ να αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες πολέμου ως εγκληματίες

Στην Ελ­λά­δα βρέ­θη­κε το πε­ρα­σμέ­νο Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο (26/9-27/9) η διε­θνής πρό­ε­δρος των «Για­τρών Χωρίς Σύ­νο­ρα», Τζοάν Λιου, προ­κει­μέ­νου να δει από κοντά τις συν­θή­κες υπο­δο­χής και φι­λο­ξε­νί­ας των προ­σφύ­γων στη χώρα μας.



Η Κα­να­δή παι­δί­α­τρος και πρό­ε­δρος της ορ­γά­νω­σης επι­σκέ­φθη­κε τη Λέσβο και την Ει­δο­μέ­νη, ενώ βρέ­θη­κε και στην πλα­τεία Βι­κτω­ρί­ας και το λι­μά­νι του Πει­ραιά. Λίγο πριν την ανα­χώ­ρη­σή της από την Ελ­λά­δα, η Τζοάν Λιου μί­λη­σε απο­κλει­στι­κά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα όσα είδε, δή­λω­σε «βα­θύ­τα­τα» εξορ­γι­σμέ­νη» για τις συν­θή­κες υπο­δο­χής και κρά­τη­σης με­τα­να­στών και προ­σφύ­γων στην Ελ­λά­δα και άσκη­σε δρι­μεία κρι­τι­κή στους χει­ρι­σμούς των ευ­ρω­παϊ­κών κρα­τών λέ­γο­ντας ότι «δεν μπο­ρούν να αντι­με­τω­πί­ζουν τους αν­θρώ­πους που τρέ­πο­νται σε φυγή από τις χώρες, όπου υπάρ­χουν πό­λε­μοι, σαν εγκλη­μα­τί­ες».



Ση­μειώ­νε­ται ότι οι «Για­τροί Χωρίς Σύ­νο­ρα» πα­ρέ­χουν ια­τρι­κή πε­ρί­θαλ­ψη και υπο­στη­ρι­κτι­κές υπη­ρε­σί­ες φι­λο­ξε­νί­ας σε νε­ο­α­φι­χθέ­ντες πρό­σφυ­γες στην Κω και τη Λέσβο, έχουν ξε­κι­νή­σει τη λει­τουρ­γία κι­νη­τής ια­τρι­κής μο­νά­δας στα Δω­δε­κά­νη­σα και πα­ρέ­χουν ια­τρι­κή βο­ή­θεια και είδη πρώ­της ανά­γκης στην Ει­δο­μέ­νη.



Η πλή­ρης συ­νέ­ντευ­ξη της Τζοάν Λιου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι η εξής:



Ερ.: Τι εί­δα­τε στη Λέσβο και την Ει­δο­μέ­νη σχε­τι­κά με τους πρό­σφυ­γες και τις συν­θή­κες δια­βί­ω­σής τους;


Απ.: Θεωρώ ντρο­πια­στι­κό, τον 21ο αιώνα σε μια ευ­ρω­παϊ­κή χώρα, να μην τη­ρού­νται οι βα­σι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις αν­θρώ­πι­νης και αξιο­πρε­πούς υπο­δο­χής των προ­σφύ­γων. Αυτή τη στιγ­μή δεν υπάρ­χει πια δια­νο­μή φα­γη­τού στη Λέσβο, ούτε επαρ­κείς επι­λο­γές φι­λο­ξε­νί­ας για τους αν­θρώ­πους που φτά­νουν στο νησί. Στην Κω, δεν υπάρ­χει ούτε ένα μέρος για να μεί­νουν προ­σω­ρι­νά οι άν­θρω­ποι αυτοί, να έχουν πρό­σβα­ση σε φα­γη­τό, τουα­λέ­τες και ντους. Το μο­να­δι­κό μέρος που υπήρ­χε και όπου ερ­γά­ζο­νταν οι «Για­τροί Χωρίς Σύ­νο­ρα», ο κα­ταυ­λι­σμός που είχε στη­θεί στο εγκα­τα­λε­λειμ­μέ­νο ξε­νο­δο­χείο «Κά­πταιν Ηλίας», έκλει­σε πριν από δύο εβδο­μά­δες. Αυτές οι συν­θή­κες δια­βί­ω­σης έχουν σα­φείς επι­πτώ­σεις στην υγεία των ασθε­νών μας.



Πέρα από τις συν­θή­κες δια­βί­ω­σης στα νησιά, αυτό που μου έκανε εντύ­πω­ση είναι η αγω­νία και η ευ­πά­θεια που είδα στους πρό­σφυ­γες και στους με­τα­νά­στες που συ­νά­ντη­σα, τόσο στη Λέσβο όσο και στην Ει­δο­μέ­νη. Η ανα­κού­φι­ση και η ευ­φο­ρία που αι­σθά­νο­νται μόλις φτά­νουν, αφού έχουν επι­βιώ­σει από το τα­ξί­δι με τη βάρκα από την Τουρ­κία, κρα­τά­ει πολύ λίγο. Σύ­ντο­μα τη θέση τους παίρ­νει η αγω­νία. Για εκεί­νους, τα ελ­λη­νι­κά νησιά είναι μόνο η αρχή ενός με­γά­λου τα­ξι­διού στο άγνω­στο, μέσω πολ­λών δια­φο­ρε­τι­κών χωρών. Ένα τα­ξί­δι, το οποίο θα πε­ριέ­γρα­φα ως το από­λυ­το σκο­τά­δι: δεν ξέ­ρουν τι θα συμ­βεί, είναι συ­νε­χώς σε επι­φυ­λα­κή, σαν πα­γι­δευ­μέ­να ζώα σε λα­βύ­ριν­θο.


Ερ.: Ποιες θε­ω­ρεί­τε ότι είναι οι ευ­θύ­νες των ελ­λη­νι­κών αρχών και ποιες οι ευ­θύ­νες της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης γι' αυτή την κα­τά­στα­ση;

Απ.: Είναι ντρο­πή σή­με­ρα να πρέ­πει οι «Για­τροί Χωρίς Σύ­νο­ρα» να εκλι­πα­ρού­με για την ελά­χι­στη ευ­πρέ­πεια προς τους με­τα­νά­στες και τους πρό­σφυ­γες που φτά­νουν στα ελ­λη­νι­κά νησιά. Η ελά­χι­στη ευ­πρέ­πεια απο­τε­λεί δι­καί­ω­μα αυτών των αν­θρώ­πων και υπάρ­χουν πρό­τυ­πα υπο­δο­χής στην Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση που τα κρά­τη-μέ­λη οφεί­λουν να τη­ρούν. Είμαι βα­θύ­τα­τα εξορ­γι­σμέ­νη από ό,τι είδα. Είναι εντε­λώς απα­ρά­δε­κτο άν­θρω­ποι να ανα­γκά­ζο­νται να κοι­μού­νται στο έδα­φος στη Λέσβο, στην Κω, στη Λέρο, και να μην έχουν πρό­σβα­ση σε τρό­φι­μα και σε τουα­λέ­τες.

Θα ήθελα επί­σης να προ­σθέ­σω ότι όλοι έχου­με το δι­καί­ω­μα να ελ­πί­ζου­με και να ονει­ρευό­μα­στε ένα κα­λύ­τε­ρο μέλ­λον. Δεν μπο­ρού­με να το στε­ρή­σου­με αυτό από τους αν­θρώ­πους. Τα κράτη δεν μπο­ρούν να φέ­ρο­νται στους αν­θρώ­πους που εγκα­τα­λεί­πουν τις χώρες τους εξαι­τί­ας του πο­λέ­μου σαν εγκλη­μα­τί­ες και να τους θε­ω­ρούν απει­λή.



Ερ.: Πώς σχο­λιά­ζε­τε τις πρό­σφα­τες απο­φά­σεις της Συ­νό­δου Κο­ρυ­φής των ηγε­τών της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης;

Απ.: Αυτές οι απο­φά­σεις απο­τε­λούν για εμένα ση­μά­δι τε­ρά­στιας έλ­λει­ψης θάρ­ρους και αν­θρω­πιάς από την πλευ­ρά των Ευ­ρω­παί­ων ηγε­τών. Μια αν­θρω­πι­στι­κή κρίση δεν μπο­ρεί να απλο­ποι­η­θεί σε αριθ­μούς. Είναι σαν να απο­φά­σι­σαν να θά­ψουν το κε­φά­λι τους στην άμμο. Αρ­νού­νται να κα­τα­νο­ή­σουν ότι οι φρά­χτες, ο χει­μώ­νας και οι απάν­θρω­πες συν­θή­κες υπο­δο­χής δεν θα απο­τρέ­ψουν αυ­τούς τους αν­θρώ­πους που προ­σπα­θούν να επι­βιώ­σουν από την ανα­ζή­τη­ση ασφα­λούς κα­τα­φυ­γί­ου στην Ευ­ρώ­πη. Δεν υπάρ­χει τί­πο­τα στην πρό­τα­ση των Ευ­ρω­παί­ων ηγε­τών που να αφορά την πα­ρο­χή εναλ­λα­κτι­κών λύ­σε­ων για τα επι­κίν­δυ­να τα­ξί­δια στη θά­λασ­σα, όπως επί­σης δεν υπάρ­χει ακόμα ασφα­λής δί­ο­δος για τους αν­θρώ­πους αυ­τούς που ανα­ζη­τούν άσυλο στην Ευ­ρώ­πη και καμία έν­νοια υπο­δο­χής. Δεν μι­λά­με για γεν­ναιο­δω­ρία από την πλευ­ρά της Ευ­ρώ­πης. Μι­λά­με για υπο­χρε­ώ­σεις των κρα­τών και κοινή ευ­θύ­νη.



Ερ.: Συ­να­ντή­σα­τε πολ­λούς πρό­σφυ­γες κατά τη διάρ­κεια του τα­ξι­διού σας. Ποια ήταν η πιο συ­γκι­νη­τι­κή ιστο­ρία που μοι­ρά­στη­καν μαζί σας;

Απ.: Μια ιστο­ρία, ανά­με­σα στις πολ­λές που θα πάρω μαζί μου, είναι αυτή μιας οι­κο­γέ­νειας από τη Συρία που συ­νά­ντη­σα στη Λέσβο. Προ­σπα­θού­σαν να μου εξη­γή­σουν γιατί έφυ­γαν από την πα­τρί­δα τους. Μου έλε­γαν διαρ­κώς «στη Συρία κάθε μέρα πε­θαί­νου­με».


Ερ.: Ποιος είναι ο προ­σω­πι­κός σας στό­χος για την απο­στο­λή των «Για­τρών Χωρίς Σύ­νο­ρα» σχε­τι­κά με την ανα­κού­φι­ση των προ­σφύ­γων;

Απ.: Σή­με­ρα, προ­τε­ραιό­τη­τα για τους «Για­τρούς Χωρίς Σύ­νο­ρα» είναι να κα­λύ­πτο­νται οι βα­σι­κές ανά­γκες των αν­θρώ­πων που τους εξα­σφα­λί­ζουν αξιο­πρέ­πεια, όπως στέ­γα­ση, φα­γη­τό και βα­σι­κές πα­ρο­χές προ­σω­πι­κής υγιει­νής όπως τουα­λέ­τες και ντους. Η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, το ελ­λη­νι­κό κρά­τος και η Ύπατη Αρ­μο­στεία του ΟΗΕ πρέ­πει να ανα­λά­βουν τις ευ­θύ­νες τους και να ορ­γα­νώ­σουν άμεσα, σε όλα τα ελ­λη­νι­κά νησιά, βα­σι­κές και αν­θρώ­πι­νες συν­θή­κες υπο­δο­χής.