Γκουίντο Πιτσέλλι: Ο άνθρωπος που νικούσε τους φασίστες!

Ει­κό­να πρώτη: Αρχές Αυ­γού­στου 1922 στην Πάρμα, τη μόνη με­γά­λη ιτα­λι­κή πόλη που επι­μέ­νει να αντι­στέ­κε­ται στους τρα­μπού­κους του Μου­σο­λί­νι, που οδεύ­ει προς την εξου­σία. Η γε­νι­κή απερ­γία που κη­ρύσ­σε­ται μετά από την αι­μα­τη­ρή επί­θε­ση των φα­σι­στών στη Ρα­βέ­να, τερ­μα­τί­ζε­ται άδοξα από τις συν­δι­κα­λι­στι­κές γρα­φειο­κρα­τί­ες πριν καν αυτή αρ­χί­σει. Όμως, οι ερ­γα­ζό­με­νοι και ο λαός της Πάρμα δεν υπα­κού­ουν και απερ­γούν. Ο Μου­σο­λί­νι ανα­θέ­τει στο δεξί του χέρι, τον Ίταλο Μπάλ­μπο, την απο­στο­λή να συ­ντρί­ψει τους ανυ­πό­τα­κτους της Πάρμα. Του­λά­χι­στον 10.000-15.000 ένο­πλοι φα­σί­στες από όλη τη βό­ρεια και κε­ντρι­κή Ιτα­λία συρ­ρέ­ουν στις ει­σό­δους της πόλης έτοι­μοι για την τε­λι­κή έφοδο και το λου­τρό αί­μα­τος που υπό­σχο­νται στους υπε­ρα­σπι­στές της.

Μέσα στην Πάρμα, ο Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι ορ­γα­νώ­νει την άμυνα, ανα­θέ­τει σαφή κα­θή­κο­ντα στον κα­θέ­να και στην κα­θε­μία, και εφαρ­μό­ζει ένα πρω­τό­γνω­ρο λε­πτο­με­ρές σχέ­διο αντάρ­τι­κου πόλης, με αλ­λε­πάλ­λη­λες σει­ρές τά­φρων, χα­ρα­κω­μά­των, οδο­φραγ­μά­των φτιαγ­μέ­νων με κάθε λογής υλικά, ηλε­κτρο­φό­ρων κα­λω­δί­ων, συρ­μα­το­πλεγ­μά­των, ακόμα και αυ­το­σχέ­διων ναρ­κο­πε­δί­ων, που υπε­ρα­σπί­ζε­ται η φτω­χο­λο­γιά και ο ερ­γα­τι­κός πλη­θυ­σμός της πόλης υπό την κα­θο­δή­γη­ση των 400 ενό­πλων Arditi del Popolo, των βε­τε­ρά­νων του Πρώ­του πα­γκό­σμιου πο­λέ­μου, που ετοι­μά­ζει για τη σύ­γκρου­ση εδώ και 14 μήνες! Όσοι έχουν όπλα πυ­ρο­βο­λούν ή ρί­χνουν χει­ρο­βομ­βί­δες. Οι υπό­λοι­ποι, γέροι, νέοι, παι­διά και κυ­ρί­ως γυ­ναί­κες, αντι­στέ­κο­νται με αξί­νες, λο­στά­ρια, κα­δρό­νια, πέ­τρες, τού­βλα, καυτό λάδι και...βι­τριό­λι.

Με την ανοχή του στρα­τού και της χω­ρο­φυ­λα­κής, οι φα­σί­στες επι­τί­θε­νται κατά κύ­μα­τα επί 5 μέρες, αλλά απο­κρού­ο­νται συ­νε­χώς αφή­νο­ντας πίσω τους δε­κά­δες νε­κρούς και τραυ­μα­τί­ες. Και ενώ ο ανή­συ­χος Μπάλ­μπο προ­λα­βαί­νει να ξορ­κί­σει το κακό γρά­φο­ντας στο ημε­ρο­λό­γιο του “Αν ο Πι­τσέλ­λι κα­τορ­θώ­σει να νι­κή­σει, οι ανα­τρε­πτι­κοί όλης της Ιτα­λί­ας θα ξα­να­ση­κώ­σουν κε­φά­λι”, οι φα­σί­στες οπι­σθο­χω­ρούν άτα­κτα, δια­λύ­ο­νται και οι ηγέ­τες τους απο­φα­σί­ζουν να τερ­μα­τί­σουν την εκ­στρα­τεία τους, απο­δε­χό­με­νοι τη δεινή ήττα και την τα­πεί­νω­ση τους. Όμως, μά­ταια ο Πι­τσέλ­λι καλεί απε­γνω­σμέ­να τις ηγε­σί­ες των σο­σια­λι­στών, των κομ­μου­νι­στών και των συν­δι­κά­των να επω­φε­λη­θούν από τη νίκη των αντι­φα­σι­στών στην Πάρμα και να γε­νι­κεύ­σουν το πα­ρά­δειγ­μά των γεν­ναί­ων υπε­ρα­σπι­στών της σε όλη την Ιτα­λία. Όλοι τους κω­φεύ­ουν στις εκ­κλή­σεις του και του γυρ­νούν την πλάτη. Τρεις μήνες αρ­γό­τε­ρα, ο Μου­σο­λί­νι γί­νε­ται πρω­θυ­πουρ­γός, ο φα­σι­σμός γί­νε­ται για πρώτη φορά εξου­σία και αρ­χί­ζει να εμπνέ­ει πλή­θος μι­μη­τών του σε όλη την Ευ­ρώ­πη, με πρώτο και χει­ρό­τε­ρο έναν κά­ποιο Αδόλ­φο Χί­τλερ. Η τρα­γι­κή συ­νέ­χεια είναι γνω­στή...και αλί­μο­νο, δεν έχει ακόμα τερ­μα­τι­στεί μετά από έναν ολά­κε­ρο αιώνα!

Ει­κό­να δεύ­τε­ρη: Ισπα­νία, πρώ­τες μέρες του Γε­νά­ρη 1937, στο χωριό Μι­ρα­μπου­έ­να της επαρ­χί­ας της Γκουα­ντα­λα­χά­ρα. Ο Πι­τσέλ­λι ανα­λαμ­βά­νει μόνο για μία μέρα(!) τη διοί­κη­ση του τάγ­μα­τος “Γκα­ρι­μπάλ­ντι” των Ιτα­λών διε­θνο­τα­ξιαρ­χι­τών, και πε­τυ­χαί­νει τη μο­να­δι­κή νίκη των αντι­φα­σι­στών στο αμυ­ντι­κό μέ­τω­πο της Μα­δρί­της: με το πι­στό­λι στο χέρι και επι­κε­φα­λής των Ιτα­λών αντι­φα­σι­στών του, εξα­πο­λύ­ει κε­ραυ­νο­βό­λα επί­θε­ση, δια­σπά τις φα­σι­στι­κές γραμ­μές, μπαί­νει στο στρα­τη­γι­κής ση­μα­σί­ας Μι­ρα­μπου­έ­να, πιά­νει εκα­το­ντά­δες αιχ­μα­λώ­τους και απε­λευ­θε­ρώ­νει με­γά­λο τμήμα του αυ­το­κι­νη­τό­δρο­μου που συν­δέ­ει τη Μα­δρί­τη με τη Σα­ρα­γό­σα. Όμως, τρεις μέρες αρ­γό­τε­ρα, στις 5 του Γε­νά­ρη 1937, και ενώ ηγεί­ται μιας εκ­κα­θα­ρι­στι­κής επι­χεί­ρη­σης ενά­ντια στις τε­λευ­ταί­ες εστί­ες αντί­στα­σης των Φραν­κι­στών στην πε­ριο­χή, ο Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι πέ­φτει νε­κρός από μια σφαί­ρα που τον βρί­σκει... πι­σώ­πλα­τα. Μια σφαί­ρα από όπλο που δεν ανή­κει στους φα­σί­στες του Φράν­κο. Στο νεκρό Πι­τσέλ­λι γί­νο­νται τρεις κρα­τι­κές κη­δεί­ες στη Μα­δρί­τη, στη Βα­λέν­θια και στη Βαρ­κε­λώ­νη. Στην τε­λευ­ταία, σύμ­φω­να με τις εφη­με­ρί­δες της επο­χής, με­τέ­χουν 100.000 πο­λί­τες που χαι­ρε­τούν το φέ­ρε­τρο με υψω­μέ­νη τη γρο­θιά…

Ο Πι­τσέλ­λι και το “Ενιαίο Αντι­φα­σι­στι­κό Μέ­τω­πο” του

Η με­γα­λο­σύ­νη αλλά και η τρα­γω­δία Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι συ­νί­στα­νται στο γε­γο­νός ότι, του­λά­χι­στον στα πρώτα χρό­νια της δε­κα­ε­τί­ας του 1920, βρέ­θη­κε να πο­λε­μά ου­σια­στι­κά ολο­μό­να­χος τον ανερ­χό­με­νο θριαμ­βεύ­ο­ντα φα­σι­σμό. Η βα­θύ­τε­ρη αιτία αυτής της πο­λι­τι­κής μο­να­ξιάς του ήταν ότι σχε­δόν κα­νείς, στην Ιτα­λία αλλά και σε όλο το κόσμο, δεν κα­τόρ­θω­νε να κα­τα­νο­ή­σει τι ακρι­βώς ήταν, τι επι­δί­ω­κε και ποια θα­νά­σι­μη απει­λή για το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα αντι­προ­σώ­πευε αυτό το εντε­λώς νέο πο­λι­τι­κό “φρού­το” που ήταν τότε ο φα­σι­σμός και το κί­νη­μά του. Έτσι, το μεν Σο­σια­λι­στι­κό κόμμα της Ιτα­λί­ας, μό­νι­μα δέ­σμιο των ρε­φορ­μι­στι­κών αυ­τα­πα­τών του, είχε την φα­ει­νή ιδέα να λύσει το πρό­βλη­μα υπο­γρά­φο­ντας, ... Σύμ­φω­νο Ει­ρή­νευ­σης με τον Μου­σο­λί­νι το 1921 (!). Το δε Κομ­μου­νι­στι­κό κόμμα, που μόλις τότε είχε δη­μιουρ­γη­θεί, προ­τι­μού­σε να αφο­ρί­ζει τον “μι­κρο­α­στι­σμό” εκεί­νων που έκρουαν τον κώ­δω­να του κιν­δύ­νου και πο­λε­μού­σαν τους φα­σί­στες, επι­λέ­γο­ντας την μα­κά­ρια απο­μό­νω­ση και τον ακραίο αρι­στε­ρι­σμό του τότε ηγέτη του Αμα­ντέο Μπορ­ντί­γκα. Η φυ­σιο­λο­γι­κή κα­τά­λη­ξη των εγκλη­μα­τι­κών πο­λι­τι­κών τόσο του Σο­σια­λι­στι­κού όσο και του Κομ­μου­νι­στι­κού κόμ­μα­τος ήταν ότι και τα δύο δια­χώ­ρι­σαν πλή­ρως τη θέση τους και έφτα­σαν ...να κα­ταγ­γεί­λουν τη λαϊκή αντι­φα­σι­στι­κή πο­λι­το­φυ­λα­κή που έτει­νε να γίνει το κί­νη­μα των Arditi del Popolo (Γεν­ναί­οι του Λαού), που -αντί­θε­τα- για τον Πι­τσέλ­λι δεν ήταν παρά η μαγιά του “Κόκ­κι­νου Επα­να­στα­τι­κού Στρα­τού” που ο ίδιος ευαγ­γε­λι­ζό­ταν επει­δή αυτό απαι­τού­σαν τότε οι ανά­γκες της αντι­φα­σι­στι­κής πάλης και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος.

Η τε­ρά­στια ιστο­ρι­κών δια­στά­σε­ων συμ­βο­λή του Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι στη θε­ω­ρία και στη πράξη του αντι­φα­σι­σμού έγκει­ται λοι­πόν στο γε­γο­νός ότι κα­τά­λα­βε πριν από όλους τι ήταν και τι επι­δί­ω­κε ο μου­σο­λι­νι­κός φα­σι­σμός. Δη­λα­δή, ότι είχε για λόγο ύπαρ­ξης και συ­νά­μα μο­να­δι­κό πρό­γραμ­μα του την κα­τα­στρο­φή -με την άσκη­ση της πιο ακραί­ας βίας- όλων, χωρίς την πα­ρα­μι­κρή εξαί­ρε­ση, των ορ­γα­νώ­σε­ων των ερ­γα­ζο­μέ­νων, με στόχο την εξα­το­μί­κευ­ση τους ώστε να μην έχουν πια καμιά δυ­να­τό­τη­τα αντί­στα­σης απέ­να­ντι στην ερ­γο­δο­σία και στο αστι­κό Κρά­τος. Να λοι­πόν τι έγρα­φε για όλα αυτά ήδη πριν τις ιστο­ρι­κές “ημέ­ρες της Πάρ­μας”:

«Ο φα­σι­σμός, πα­ρό­λο που πολ­λοί τον έχουν πι­στέ­ψει, δεν έχει ούτε πνευ­μα­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο ούτε πρό­γραμ­μα. Ο ίδιος ο Μου­σο­λί­νι, ο αρ­χη­γός των τρα­μπού­κων, πα­ρα­δέ­χτη­κε σε ένα άρθρο στην « Popolo d’Italia » της 23ης Μαρ­τί­ου 1921, ότι ο φα­σι­σμός « δεν είναι ένα κόμμα, είναι ένα κί­νη­μα ». Μο­να­δι­κός στό­χος του είναι λοι­πόν να υπε­ρα­σπι­στεί υλικά συμ­φέ­ρο­ντα:Τα κα­λο­ταϊ­σμέ­να στο­μά­χια των αστών, τα γε­μά­τα πορ­το­φό­λια τους και όλα αυτά που κλέ­ψα­νε από τον ερ­γα­ζό­με­νο, από το φτωχό.

Όμως, αυτός έχει μια μέ­θο­δο : την τυφλή, ωμή και βάρ­βα­ρη βία. Που την χρη­σι­μο­ποιεί ενά­ντια στις προ­λε­τα­ρια­κές ορ­γα­νώ­σεις, ενά­ντια στα ανα­τρε­πτι­κά κόμ­μα­τα με μόνο στόχο να υπο­τά­ξει τους ερ­γα­ζό­με­νους στη βού­λη­ση των ερ­γο­δο­τών, να αυ­ξή­σει τις ώρες ερ­γα­σί­ας και να μειώ­σει τους μι­σθούς, να κα­τα­στρέ­ψει τις συλ­λο­γι­κές συμ­βά­σεις και να γυ­ρί­σει πίσω στο με­σαιω­νι­κό σύ­στη­μα της προ­σφο­ράς και της ζή­τη­σης και να με­τα­τρέ­ψει και πάλι τον αγρό­τη σε ζώο και τον ερ­γά­τη σε σκλά­βο”.

Έχο­ντας κα­τα­λά­βει ότι οι ορδές των φα­σι­στών τρα­μπού­κων του Μου­σο­λί­νι δεν έκα­ναν δια­κρί­σεις με­τα­ξύ κόκ­κι­νων (κομ­μου­νι­στι­κών), λευ­κών (κα­θο­λι­κών) και ροζ (σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κών και ρε­που­μπλι­κα­νι­κών) πο­λι­τι­κών, συν­δι­κα­λι­στι­κών, πο­λι­τι­στι­κών και άλλων ορ­γα­νώ­σε­ων των ερ­γα­ζο­μέ­νων της πόλης και της υπαί­θρου, ο Πι­τσέλ­λι έβγα­λε το μόνο δυ­να­τό πο­λι­τι­κό συ­μπέ­ρα­σμα: Ενό­τη­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των θυ­μά­των του φα­σι­σμού, πέρα από κομ­μα­τι­κές και άλλες δια­φο­ρές! Δη­λα­δή, αυτό που ο ίδιος απο­κά­λε­σε “Προ­λε­τα­ρια­κό Ενιαίο Μέ­τω­πο”! Ας τον ακού­σου­με λοι­πόν και για ένα πρό­σθε­το λόγο: επει­δή αυτά που λέει είναι όχι μόνο επί­και­ρα αλλά και πάντα ζη­τού­με­να και στη ση­με­ρι­νή αρι­στε­ρά όλων των απο­χρώ­σε­ων:

« Στο ενιαίο μέ­τω­πο της αστι­κής τάξης πρέ­πει να αντι­πα­ρα­τά­ξου­με εκεί­νο του προ­λε­τα­ριά­του. Μόνο με την ενό­τη­τα μπο­ρού­με να υπε­ρι­σχύ­σου­με, καθώς είναι προ­φα­νές ότι εμείς εί­μα­στε μια δύ­να­μη, δύ­να­μη που δεν υπε­ρι­σχύ­ει σή­με­ρα επει­δή είναι διαι­ρε­μέ­νη σε πάρα πολ­λές συλ­λο­γι­κό­τη­τες που δια­φω­νούν με­τα­ξύ τους.

Όμως, αυτή κα­θαυ­τή η ενό­τη­τα δεν επι­τυγ­χά­νε­ται βέ­βαια στο πο­λι­τι­κό πεδίο.Ούτε μπο­ρού­με να πε­ρι­μέ­νου­με από κά­ποιον που ακο­λου­θεί συ­γκε­κρι­μέ­νη το­πο­θέ­τη­ση, να εγκα­τα­λεί­ψει τις δικές του ιδέες. Ας μεί­νει ο κα­θέ­νας όπως είναι, πι­στός στις δικές του αρχές.

(…) Η αστι­κή τάξη δεν δι­χά­ζε­ται και δεν συ­ζη­τά­ει, σκο­τώ­νει χωρίς οίκτο.

Ο φα­σι­σμός έχει για πρώτη εντο­λή : να σκο­τώ­νει.

Για αυτό επι­βάλ­λε­ται να αφή­σου­με προς το παρόν τις κρι­τι­κές και τις πο­λε­μι­κές που δεν κα­τα­λή­γουν που­θε­νά, να ξε­χά­σου­με τις πα­λιές εμπά­θειες, να κα­τε­βού­με στο κοινό έδα­φος της άμυ­νας και να δρά­σου­με.

Οι πο­λε­μι­κές μας δι­χά­ζουν, όμως η κοινή υπό­θε­ση μας ενώ­νει.

Ερ­γα­ζό­με­νοι της γης και των ερ­γα­στή­ριων, εσείς που υπο­φέ­ρε­τε και σας κυ­νη­γούν, συμ­φω­νεί­στε και ενω­θεί­τε για τον υπέρ­τα­το αγώνα ! (…)

Δύ­να­μη μας η ενό­τη­τα !

Εκεί­νοι που κρα­τά­νε σή­με­ρα διαι­ρε­μέ­νες τις μάζες είναι αν­θρω­πά­κια, που θέ­λουν να ανα­δει­χτούν για να απο­κτή­σουν το κύρος που δεν έχουν. Είναι εγω­ϊ­στές και και­ρο­σκό­ποι, που υπο­τάσ­σουν στα προ­σω­πι­κά τους συμ­φέ­ρο­ντα εκεί­να της συλ­λο­γι­κό­τη­τας. Παί­ζουν το παι­χνί­δι των αντι­πά­λων και είναι προ­δό­τες.

Η σω­τη­ρία του προ­λε­τα­ριά­του γί­νε­ται μόνο με την αξιο­ποί­η­ση των δικών του πραγ­μα­τι­κών δυ­νά­με­ων, με την ενό­τη­τα.

(…) Στις ιδιω­τι­κές και στις δη­μό­σιες συ­να­ντή­σεις, στα συμ­βού­λια, στα συ­νέ­δρια, στα δη­μο­σιεύ­μα­τα, πρέ­πει να ζη­τά­με την ενό­τη­τα πάσει θυσία. Αύριο μπο­ρεί να είναι πολύ αργά. Εκεί­νοι που έχουν θέ­σεις στις ορ­γα­νώ­σεις και που εξαι­τί­ας βλα­βε­ρών όσο και βλα­κω­δών σε­χτα­ρι­σμών εμπο­δί­ζουν την ενό­τη­τα του προ­λε­τα­ριά­του, πρέ­πει να αντι­κα­στα­θούν. Πρέ­πει να φύ­γουν και να κα­τέ­βουν στη βάση ως απλοί αγω­νι­στές. Φτά­νει πια με τα προ­σω­πι­κά. Η αντί­δρα­ση μαί­νε­ται, και πα­ντού πε­θαί­νου­με».

Όμως, ο Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι δεν αρ­κέ­στη­κε να ανα­λύ­σει σωστά, πρώ­τος αυτός, τη φύση και τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του τότε πρω­τό­γνω­ρου φα­σι­στι­κού « φαι­νο­μέ­νου ». Έκανε και κάτι πα­ρα­πά­νω : έσπευ­σε να εφαρ­μό­σει και να κάνει πράξη τα θε­ω­ρη­τι­κά του συ­μπε­ρά­σμα­τα, καθώς μά­λι­στα δεν υπήρ­χε το πα­ρα­μι­κρό πε­ρι­θώ­ριο για χρο­νο­τρι­βές. Έτσι, έδωσε σάρκα και οστά στο « Προ­λε­τα­ρια­κό Ενιαίο Μέ­τω­πο » του ορί­ζο­ντας σαν δεξί του χέρι τον αναρ­χι­κό σι­δη­ρο­δρο­μι­κό και υπο­διοι­κη­τή των Arditi del Popolo Αντό­νιο Τσιέ­ρι (Antonio Cieri) που απο­δεί­χθη­κε και αυτός στρα­τιω­τι­κή ιδιο­φυία τόσο στις « ημέ­ρες της Πάρ­μας », όσο και 15 χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, στον ισπα­νι­κό εμ­φύ­λιο όπου έχασε και αυτός τη ζωή του.

Και όχι μόνο τον Τσιέ­ρι και τους αναρ­χι­κούς συ­ντρό­φους του. Ο Πι­τσέλ­λι προ­λεί­α­νε το έδα­φος και έκανε τα πάντα για να βρουν τη θέση τους στην πρώτη γραμ­μή του « Ενιαί­ου Με­τώ­που» του αγω­νι­στές του Σο­σια­λι­στι­κού, του Ρε­που­μπλι­κα­νι­κού και του Κομ­μου­νι­στι­κού κόμ­μα­τος καθώς ακόμα και Κα­θο­λι­κοί του Λαϊ­κού κόμ­μα­τος, δη­λα­δή της μεταπο­λε­μι­κής Χρι­στια­νο­δη­μο­κρα­τί­ας! Μά­λι­στα, πολ­λοί από αυ­τούς έπε­σαν ηρω­ϊ­κά μα­χό­με­νοι στα οδο­φράγ­μα­τα, όπως π.χ. ο Κα­θο­λι­κός δη­μο­τι­κός σύμ­βου­λος της Πάρμα Ου­λί­σε Κο­ρά­τσα...

Για να κα­τα­νο­ή­σου­με κα­λύ­τε­ρα την ιστο­ρι­κών δια­στά­σε­ων ση­μα­σία της εφαρ­μο­γής στην πράξη του « Ενιαί­ου Με­τώ­που » από τον Πι­τσέλ­λι, αρκεί να θυ­μη­θού­με ένα αδιαμ­φι­σβή­τη­το γε­γο­νός, οι συ­νέ­πειες του οποί­ου εξα­κο­λου­θούν να μας επη­ρε­ά­ζουν : ότι ακρι­βώς επει­δή τόσο οι Γερ­μα­νοί Σο­σια­λι­στές όσο και οι Κομ­μου­νι­στές αρ­νή­θη­καν να δη­μιουρ­γή­σουν το δικό τους ενιαίο αντι­να­ζι­στι­κό μέ­τω­πο, ήλθε στην εξου­σία ο Χί­τλερ με τρα­γι­κό επα­κό­λου­θο το Δεύ­τε­ρο Πα­γκό­σμιο Μα­κε­λειό, το Ολο­καύ­τω­μα και ίσως ακόμα και τη συ­νε­χι­ζό­με­νη μέχρι σή­με­ρα αδυ­να­μία της γερ­μα­νι­κής ερ­γα­τι­κής τάξης να ξε­πε­ρά­σει την ιστο­ρι­κή της ήττα του 1933, για να ανα­συ­ντα­χθεί και να διεκ­δι­κή­σει τα δί­καια της.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, την πε­ρί­ο­δο που ο Πι­τσέλ­λι έκανε πράξη το « ενιαίο μέ­τω­πο » στην Πάρμα, υπήρ­χε μόνον ένας άλλος κομ­μου­νι­στής ηγέ­της που πρό­τει­νε το ίδιο στη χώρα του. Αυτός ήταν ο στε­νό­τε­ρος σύ­ντρο­φος της Ρόζας Λού­ξε­μπουργκ και (εφή­με­ρος) πρώ­τος γε­νι­κός γραμ­μα­τέ­ας (1919-1921) του Γερ­μα­νι­κού Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος (KPD) Πάουλ Λέβι (Paul Levi).(1) Όμως, όπως ο Πι­τσέλ­λι, έτσι και ο Λέβι δεν είχε την υπο­στή­ρι­ξη ούτε του κόμ­μα­τος του, ούτε ακόμα και της Τρί­της Διε­θνούς που αρ­νή­θη­κε να ρίξει το (τε­ρά­στιο) βάρος της κατά των Ιτα­λών και Γερ­μα­νών σε­χτα­ρι­στών και ακραί­ων αρι­στε­ρι­στών και υπέρ των δύο ιδιο­φυών αλλά μο­να­χι­κών υπο­στη­ρι­κτών του « ενιαί­ου αντι­φα­σι­στι­κού με­τώ­που». Στην πε­ρί­πτω­ση του Πάουλ Λέβι, το απο­τέ­λε­σμα ήταν επί­σης τρα­γι­κό: Αλ­λε­πάλ­λη­λες ήττες και “χα­μέ­νες ευ­και­ρί­ες” που είδαν το KPD νά κάνει κάθε φορά το δια­με­τρι­κά αντί­θε­το από εκεί­νο που επι­βαλ­λό­ταν να κάνει. Δη­λα­δή, εξε­γέρ­σεις που έμοια­ζαν με πρα­ξι­κο­πή­μα­τα όταν οι συν­θή­κες δεν το επέ­τρε­παν (1921), και άρ­νη­ση να κάνει την τε­λι­κή έφοδο στην εξου­σία όταν οι συν­θή­κες το επέ­βα­λαν (1923)…

Απέ­με­νε στον Πι­τσέλ­λι να βγά­λει το τε­λευ­ταίο συ­μπέ­ρα­σμα της ανά­λυ­σης του για το φα­σι­σμό, εκεί­νο που αφορά τις πρα­κτι­κές και τα μέσα με τα οποία πο­λε­μιέ­ται η φαιά πα­νού­κλα. Με δε­δο­μέ­να τα γε­γο­νό­τα που ακο­λού­θη­σαν και τις εμπει­ρί­ες που απο­κτή­θη­καν στη Γερ­μα­νία, στην Ισπα­νία και αλλού, και μά­λι­στα μέχρι τις μέρες μας, η οξυ­δέρ­κεια και το κα­θα­ρό μυαλό του Πι­τσέλ­λι εντυ­πω­σιά­ζουν για μια ακόμα φορά. Ας τον ακού­σου­με:

(..) Ο φα­σι­σμός πο­λε­μιέ­ται μόνο με την άμεση δράση και στις πλα­τεί­ες, επει­δή δεν είναι παρά η λο­γι­κή συ­νέ­πεια της τα­ξι­κής πάλης, που παίρ­νο­ντας βίαιη μορφή με­τα­τρέ­πε­ται σε τα­ξι­κό πό­λε­μο.

Όταν εμ­φα­νί­στη­κε ο φα­σι­σμός, οι αφε­λείς και οι κα­κό­πι­στοι είπαν στις μάζες : μην κι­νη­θεί­τε, είναι ένα πα­ρο­δι­κό φαι­νό­με­νο, μια κα­ται­γί­δα που περ­νά­ει. Οι μάζες υπά­κου­σαν και έμει­ναν ακί­νη­τες, και έτσι η αστι­κή τάξη μπό­ρε­σε να συ­νε­χί­σει την ένο­πλη κι­νη­το­ποί­η­ση των δυ­νά­με­ων της. Ο φα­σι­σμός κή­ρυ­ξε τον πό­λε­μο και μη βρί­σκο­ντας εμπό­δια, προ­χώ­ρη­σε στις θέ­σεις μας κα­τα­κτώ­ντας και κα­τα­στρέ­φο­ντας.

Όσο πε­ρισ­σό­τε­ρο το προ­λε­τα­ριά­το πα­ρέ­με­νε ακί­νη­το, όσο πε­ρισ­σό­τε­ρο έδει­χνε δια­τε­θει­μέ­νο να υπο­στεί τα πάντα υπο­φέ­ρο­ντας με στω­ι­κή εγκαρ­τέ­ρη­ση, τόσο πε­ρισ­σό­τε­ρο υπό­κυ­πτε και τόσο πε­ρισ­σό­τε­ρο η αντί­δρα­ση λυσ­σο­μα­νού­σε. Τα λο­στά­ρια και τα ρό­πα­λα δεν έχουν εν­δοια­σμούς. Σκο­τώ­νουν συ­νέ­χεια.

Σή­με­ρα με­τρά­με τις φο­βε­ρές συ­νέ­πειες των λαθών που διέ­πρα­ξαν οι αφε­λείς και εκεί­νοι, που με τέ­λεια κα­κο­πι­στία, συ­νέ­βα­λαν να δη­μιουρ­γη­θεί στην Ιτα­λία μια αφό­ρη­τη κα­τά­στα­ση, ενερ­γώ­ντας σαν προ­δό­τες.

Το­νί­σα­με πάντα ότι ο φα­σι­σμός, από τη γέν­νη­ση του, έπρε­πε να συ­ντρι­βεί. Να κα­τέ­βου­με στο πεδίο της βίας, επει­δή αυτός πρώ­τος κα­τέ­βη­κε εκεί, να υιο­θε­τή­σου­με τις ίδιες με­θό­δους και να τον πο­λε­μή­σου­με μέχρι να τον κα­τα­στή­σου­με ακίν­δυ­νο.

Και αντί για αυτό, εμπό­δι­σαν να αμυν­θούν ακόμα και εκεί­νους που είχαν χτυ­πη­θεί.,

Όταν το προ­λε­τα­ριά­το, που έχει πια κου­ρα­στεί να υπο­φέ­ρει και να βλέ­πει να του τα παίρ­νουν όλα, δη­μιούρ­γη­σε αυτό τον εξαί­σιο αμυ­ντι­κό ορ­γα­νι­σμό που είναι οι Arditi del Popolo (Γεν­ναί­οι του Λαού), έσπευ­σαν οι ηγέ­τες των Συ­νο­μο­σπον­διών και τα στε­λέ­χη των δια­φό­ρων ρε­φορ­μι­στι­κών πο­λι­τι­κών τά­σε­ων να απο­κη­ρύ­ξουν αυτό το αυ­θόρ­μη­το προ­λε­τα­ρια­κό κί­νη­μα, που ορί­ζε­ται από την ακα­τα­νί­κη­τη ανά­γκη να πε­ρι­σώ­σει του­λά­χι­στον τη ζωή.

(…) Τι πε­ρι­μέ­νουν για να κι­νη­το­ποι­ή­σουν πα­ντού; Οι Arditi del Popolo, ή γιοί του λαού, που σχη­μα­τί­ζουν τις πρω­το­πό­ρες πε­ρι­πό­λους του επα­να­στα­τι­κού κι­νή­μα­τος, του κόκ­κι­νου στρα­τού, έχουν ήδη εμπλα­κεί με τον εχθρό. Τώρα είναι η σειρά του κορ­μού των δυ­νά­με­ων μας να στοι­χη­θεί και να ετοι­μα­στεί να πα­λέ­ψει”.

Και ο Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι κα­τέ­λη­γε το απε­γνω­σμέ­νο αντι­φα­σι­στι­κό του κά­λε­σμα αντί­στα­σης και πάλης με τις εξής δρα­μα­τι­κές και πάντα τόσο επί­και­ρες πα­ρο­τρύν­σεις:

“(…) Arditi del Popolo ουρ­λιάξ­τε το τρο­με­ρό μας φτά­νει πια ! Όλοι ορθοί σαν ένας άν­θρω­πος και έτοι­μοι για τον ξε­ση­κω­μό! Ερ­γα­ζό­με­νοι των δια­φό­ρων πο­λι­τι­κών τά­σε­ων ξε­ση­κω­θεί­τε! Όλοι ενά­ντια στο νόμο του ρο­πά­λου! Ζήτω το Ενιαίο Μέ­τω­πο! Ζήτω ο Απε­λευ­θε­ρω­τι­κός Προ­λε­τα­ρια­κός Στρα­τός!”

Ο Πι­τσέλ­λι δεν αρ­κεί­ται όμως στα συν­θή­μα­τα και στις πα­ρο­τρύν­σεις. Ούτε επα­φί­ε­ται στους αυ­το­σχε­δια­σμούς και στον αυ­θορ­μη­τι­σμό των μαζών, όσο μα­χη­τι­κές και συ­νει­δη­το­ποι­η­μέ­νες κι αν είναι αυτές. Γνω­ρί­ζει πολύ καλά ότι όλα αυτά δεν αρ­κούν για να αντι­με­τω­πι­στούν οι καλά ορ­γα­νω­μέ­νοι και οπλι­σμέ­νοι φα­σί­στες του Μου­σο­λί­νι. Και είναι ακρι­βώς για αυτό που εξη­γεί και εκλαϊ­κεύ­ει τα δι­δάγ­μα­τα της νι­κη­φό­ρας μάχης στην Πάρμα, δί­νο­ντας έμ­φα­ση σε αυτό που ο ίδιος απο­κα­λεί “Προ­λε­τα­ρια­κή τε­χνι­κο-στρα­τιω­τι­κή ορ­γά­νω­ση”. Να λοι­πόν τι γρά­φει :

“Η αστι­κή τάξη για να μας επι­τε­θεί δεν έφτια­ξε ένα κόμμα, που δεν θα αρ­κού­σε, αλλά έναν ένο­πλο ορ­γα­νι­σμό, τον στρα­τό της: το φα­σι­σμό. Εμείς πρέ­πει να κά­νου­με το ίδιο. Να δη­μιουρ­γή­σου­με το δικό μας στρα­τό με τέ­τοιο τρόπο ώστε να μας επι­τρέ­πει να αντι­στα­θού­με και να αμυν­θού­με. Δεν υπάρ­χει άλλο μέσο. Η άτα­κτη, σπα­σμω­δι­κή άμυνα που έγινε μέχρι τώρα δεν χρη­σί­με­ψε σε τί­πο­τα.

Για να ανα­φέ­ρου­με ένα πα­ρά­δειγ­μα και να απο­δεί­ξου­με πώς μόνο με την ορ­γά­νω­ση πει­θαρ­χη­μέ­νων δυ­νά­με­ων και με τη σχε­τι­κή δράση μπο­ρού­με να αντι­με­τω­πί­σου­με τον αντί­πα­λο αρκεί να σκε­φτού­με την Πάρμα που ήταν η μο­να­δι­κή πόλη που κα­τόρ­θω­σε να απω­θή­σει τις φα­σι­στι­κές δυ­νά­μεις, μετά από πέντε μέρες(…)

Όμως, στην Πάρμα οι Arditi del Popolo είχαν δη­μιουρ­γη­θεί εδώ και 14 μήνες, ορ­γα­νω­μέ­νοι στρα­τιω­τι­κά και πει­θαρ­χη­μέ­νοι. Στην Πάρμα είχε γίνει μια ολά­κε­ρη υπο­μο­νε­τι­κή δου­λειά ηθι­κής και υλι­κής προ­ε­τοι­μα­σί­ας. Να γιατί όταν ο φα­σι­στι­κός στρα­τός έπεσε πάνω στη πόλη, βρέ­θη­κε για πρώτη φορά στην Ιτα­λία, απέ­να­ντι σε έναν άλλο στρα­τό ορ­γα­νω­μέ­νο και κα­θο­δη­γού­με­νο, έτοι­μο να πο­λε­μή­σει στα χα­ρα­κώ­μα­τα και πίσω από τα οδο­φράγ­μα­τα του.

Να γιατί δεν έπεσε η Πάρμα τον Αύ­γου­στο. Να πως απο­δει­κνύ­ε­ται ότι ο φα­σι­σμός στα­μα­τά­ει και υπο­χω­ρεί όταν βρί­σκει “ισχυ­ρό εμπό­διο”.

Σή­με­ρα βρι­σκό­μα­στε σε πλήρη εμ­φύ­λιο πό­λε­μο και ο πό­λε­μος γί­νε­ται έτσι.

Εμείς εί­μα­στε μια τε­ρά­στια αλλά απο­διορ­γα­νω­μέ­νη δύ­να­μη. Ορ­γα­νω­μέ­νη και πει­θαρ­χη­μέ­νη θα γι­νό­ταν τόσο δυ­να­τή που θα κα­τά­στρε­φε όχι μια, αλλά χί­λιες φορές το φα­σι­σμό. Αυτό πρέ­πει να κα­τα­λά­βου­με.

Προς στιγ­μή βρι­σκό­μα­στε σε υπο­δε­έ­στε­ρες συν­θή­κες ακρι­βώς επει­δή το μέ­τω­πο μας είναι υπερ­βο­λι­κά διαι­ρε­μέ­νο και πε­ριο­ρι­σμέ­νο. Από τα­κτι­κή και στρα­τη­γι­κή άποψη, γνω­ρί­ζου­με ότι όσο πιο πε­ριο­ρι­σμέ­νο είναι ένα μέ­τω­πο τόσο πιο εύ­κο­λα μπο­ρεί ο εχθρός να συ­γκε­ντρώ­σει εκεί δυ­νά­μεις και να το διεμ­βο­λί­σει. Είναι για αυτό που το μέ­τω­πο μας πρέ­πει να διευ­ρυν­θεί, να ενο­ποι­η­θεί, προ­κει­μέ­νου να κρα­τά­ει έτσι απα­σχο­λη­μέ­νο τον αντί­πα­λο σε μια πιο απλω­μέ­νη γραμ­μή.

Χρειά­ζο­νται άν­θρω­ποι με τα απα­ραί­τη­τα προ­σό­ντα, ικα­νοί, με σι­δε­ρέ­νια θέ­λη­ση και, χωρίς οποιεσ­δή­πο­τε προ­κα­τα­λή­ψεις, προ­χω­ρά­νε το συ­ντο­μό­τε­ρο δυ­να­τό, στις με­γά­λες και μι­κρές πό­λεις καθώς και στην ύπαι­θρο όπου αυτό είναι δυ­να­τό, στην ορ­γά­νω­ση όλων εκεί­νων που, έχο­ντας συ­νεί­δη­ση των τρα­γι­κών στιγ­μών και της ιστο­ρι­κής πε­ριό­δου που περ­νά­ει η ερ­γα­τι­κή τάξη, αι­σθά­νο­νται συ­νει­δη­το­ποι­η­μέ­νοι στρα­τιώ­τες της με­γά­λης προ­λε­τα­ρια­κής υπό­θε­σης. Πα­ντού, ανά­λο­γα με τις δυ­να­τό­τη­τες, πρέ­πει να δη­μιουρ­γη­θούν ομά­δες και λόχοι ορ­γα­νι­κά τέ­λειοι, κα­θο­δη­γού­με­νοι από τα κα­λύ­τε­ρα στοι­χεία και σε επαφή με­τα­ξύ τους με ένα απλό και λει­τουρ­γι­κό σύ­στη­μα δια­σύν­δε­σης.

Μόνον έτσι και μετά από τη δη­μιουρ­γία του πει­θαρ­χη­μέ­νου και ισχυ­ρού στρα­τού μας, θα μπο­ρέ­σου­με να αντι­στα­θού­με στο φα­σι­σμό και να τον κα­τα­στή­σου­με ανί­σχυ­ρο.

Όποιος σή­με­ρα πι­στεύ­ει ακόμα ή θέλει να πι­στεύ­ει πως μπο­ρεί να βρει τη διέ­ξο­δο με απλές ηθι­κο­λο­γί­ες ή έχει αυ­τα­πά­τες ή προ­δί­δει.

Ας μάθει το ιτα­λι­κό προ­λε­τα­ριά­το να κα­τα­νο­εί την ανά­γκη της κόκ­κι­νης στρα­τιω­τι­κής ορ­γά­νω­σης, έξω από τα ερ­γα­τι­κά κέ­ντρα και τα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα. Είναι απα­ραί­τη­το για την άμυνα και για την κα­τά­κτη­ση της ελευ­θε­ρί­ας.

Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι

L’Ardito del Popolo, Κυ­ρια­κή 1 Οκτω­βρί­ου 1922”

Ο Πι­τσέλ­λι και η ενό­τη­τα θε­ω­ρί­ας και πρά­ξης

Αυτό που σί­γου­ρα εντυ­πω­σιά­ζει στη ζωή του Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι είναι η μό­νι­μη και απα­ρα­σά­λευ­τη ανα­ζή­τη­ση της ενό­τη­τας της θε­ω­ρί­ας με την πράξη. Και η επί­σης μό­νι­μη άρ­νη­ση της μοι­ρο­λα­τρί­ας και του συ­ντη­ρη­τι­σμού που δια­κρί­νει τις κάθε λογής γρα­φειο­κρα­τί­ες. Χωρίς αμ­φι­βο­λία, είναι αυτά τα κύρια χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της ζωής και του έργου του που εξη­γούν γιατί σχε­δόν κα­νείς δεν τον μνη­μο­νεύ­ει εδώ και 80 χρό­νια, γιατί πα­ρα­μέ­νει άγνω­στος ή σχε­δόν άγνω­στος ακόμα και σε εκεί­νους που δια­κρί­νο­νται για τη με­γά­λη τους εξοι­κεί­ω­ση με την ιστο­ρία του ερ­γα­τι­κού και επα­να­στα­τι­κού κι­νή­μα­τος του 20ου αιώνα. Αν μη τι άλλο, οι γρα­φειο­κρά­τες ξέ­ρουν να εκ­δι­κού­νται…

Γέν­νη­μα θρέμ­μα των λαϊ­κών συ­νοι­κιών της Πάρμα και γιος μά­γει­ρα, ο Πι­τσέλ­λι προ­ο­ρι­ζό­ταν να γίνει...ρο­λο­γάς. Ωστό­σο, ο ίδιος είχε άλλα σχέ­δια καθώς λά­τρευε από μι­κρός τις τέ­χνες, και ει­δι­κά την υπο­κρι­τι­κή. Έγινε λοι­πόν ηθο­ποιός, και πε­ριό­δευ­σε την Ιτα­λία με τα “μπου­λού­κια” του, όταν βέ­βαια δεν έπαι­ζε στις 2-3 ται­νί­ες του βωβού κι­νη­μα­το­γρά­φου, που σώ­ζο­νται μέχρι σή­με­ρα. Όμως, όπως συ­νέ­βη και με τό­σους άλ­λους συ­νο­μή­λι­κούς του, η έκρη­ξη του Πρώτο Πα­γκό­σμιου πο­λέ­μου έμελ­λε να αλ­λά­ξει ρι­ζι­κά τη ζωή του. Ει­ρη­νι­στής και αντι­μι­λι­τα­ρι­στής όπως ήταν, επέ­λε­ξε να πάει στο μέ­τω­πο ως ερυ­θρο­σταυ­ρί­της νο­σο­κό­μος. Αλλά ακόμα κι έτσι, δια­κρί­θη­κε για την αυ­τα­πάρ­νη­ση και τον ηρω­ι­σμό του με απο­τέ­λε­σμα να πα­ρα­ση­μο­φο­ρη­θεί και να προ­α­χθεί σε αξιω­μα­τι­κό.

Έχο­ντας βιώ­σει την απί­στευ­τη σφαγή αυτού του πο­λέ­μου, ο Πι­τσέλ­λι ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποι­ή­θη­κε όπως εκα­τομ­μύ­ρια άλλοι νέοι όλων των εμπό­λε­μων χωρών, αλλά επέ­λε­ξε να κάνει κάτι πιο ιδιαί­τε­ρο και ου­σια­στι­κό: μπήκε (ως αξιω­μα­τι­κός) στη στρα­τιω­τι­κή ακα­δη­μία για να σπου­δά­σει την τέχνη του πο­λέ­μου και να ετοι­μα­στεί για τις επερ­χό­με­νες κρί­σι­μες τα­ξι­κές συ­γκρού­σεις, καθώς ήδη πί­στευε ακρά­δα­ντα ότι “μόνον ένας πό­λε­μος είναι νό­μι­μος και ιερός: ο πό­λε­μος των εκ­με­ταλ­λευο­μέ­νων ενά­ντια στους εκ­με­ταλ­λευ­τές τους”.

Με το τέλος του πο­λέ­μου, ο Πι­τσέλ­λι ανα­λαμ­βά­νει λοι­πόν κα­θή­κο­ντα που αρ­νού­νται να επω­μι­στούν οι ορ­γα­νώ­σεις της αρι­στε­ράς, ενώ το κά­νουν οι φα­σί­στες: πρώτα, ορ­γα­νώ­νει τους νε­α­ρούς βε­τε­ρά­νους του πο­λέ­μου, που είναι σω­μα­τι­κά και ψυ­χι­κά σα­κά­τη­δες, πρό­ω­ρα γε­ρα­σμέ­νοι στα εί­κο­σι τους χρό­νια, τραυ­μα­τί­ες, άνερ­γοι, εξα­θλιω­μέ­νοι και πε­ρι­φρο­νη­μέ­νοι. Ιδρύ­ει λοι­πόν την “Προ­λε­τα­ρια­κή Λέγκα των ακρω­τη­ρια­σμέ­νων, ανα­πή­ρων, βε­τε­ρά­νων, ορ­φα­νών και χεί­ρων πο­λέ­μου”, που εκτός από την αλ­λη­λο­βο­ή­θεια προ­ω­θεί -ήδη- και την “επα­να­στα­τι­κή αυ­το­ά­μυ­να”. Και κα­τό­πιν, το Φλε­βά­ρη του 1920, ιδρύ­ει στην Πάρμα τους “Ερυ­θρο­φρου­ρούς”, ως πρό­πλα­σμα του “Προ­λε­τα­ρια­κού Κόκ­κι­νου Στρα­τού” που ευαγ­γε­λί­ζε­ται και που μόνον ο φίλος και σύ­ντρο­φός του Αντό­νιο Γκράμ­σι δεί­χνει να υπο­στη­ρί­ζει. Είναι λοι­πόν με αυ­τούς ακρι­βώς τους “Ερυ­θρο­φρου­ρούς” του που ο Πι­τσέλ­λι ανα­λαμ­βά­νει διε­θνι­στι­κή και αντι­μι­λι­τα­ρι­στι­κή δράση, μπλο­κά­ρο­ντας και απο­τρέ­πο­ντας, μετά από αψι­μα­χί­ες με πυ­ρο­βο­λι­σμούς και τραυ­μα­τί­ες, την ανα­χώ­ρη­ση τρέ­νων με στρα­τιώ­τες που προ­ο­ρί­ζο­νταν να πάνε στην Αλ­βα­νία, υπη­ρε­τώ­ντας το αποι­κια­κά σχέ­δια της Ρώμης.

Λα­ο­φι­λής, ο Πι­τσέλ­λι εκλέ­γε­ται βου­λευ­τής με το Σο­σια­λι­στι­κό κόμμα, αλλά περ­νά­ει στο Κομ­μου­νι­στι­κό μετά από την ίδρυ­ση του. Στα 33 χρό­νια του, κα­τα­τρο­πώ­νει τους φα­σί­στες στην Πάρμα, και στα λίγα χρό­νια που ακο­λου­θούν μέχρι την πλήρη κα­τάρ­γη­ση του κοι­νο­βου­λευ­τι­σμού από το φα­σι­στι­κό κα­θε­στώς (1926), ο Πι­τσέλ­λι γλυ­τώ­νει ως εκ θαύ­μα­τος από αρ­κε­τές δο­λο­φο­νι­κές από­πει­ρες ενα­ντί­ον του ακόμα και μέσα στο Κοι­νο­βού­λιο (!), μπαι­νο­βγαί­νει στις φυ­λα­κές αν και βου­λευ­τής πια του ΚΚΙ, ορ­γώ­νει την Ιτα­λία ανα­διορ­γα­νώ­νο­ντας το σχε­δόν δια­λυ­μέ­νο Κομ­μου­νι­στι­κό κόμμα και συ­νε­χί­ζει τις προ­σπά­θειες του για τη δη­μιουρ­γία πα­ρά­νο­μων ένο­πλων αντι­φα­σι­στι­κών ομά­δων. Και την Πρω­το­μα­γιά του 1924, σε έν­δει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας για την κα­τάρ­γη­ση της γιορ­τής της πα­γκό­σμιας ερ­γα­τιάς από τον Μου­σο­λί­νι, ο Πι­τσέλ­λι προ­χω­ρά­ει σε μια ακόμη “τρελή” πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή αντι­στα­σια­κή ενέρ­γεια: υψώ­νει στο μπαλ­κό­νι του Κοι­νο­βου­λί­ου στη Ρώμη, μια γι­γά­ντια κόκ­κι­νη ση­μαία, προ­κα­λώ­ντας κρίση νεύ­ρων στους φα­σί­στες και ανα­θαρ­ρεύ­ο­ντας τους κα­τα­πτοη­μέ­νους αντι­φα­σί­στες σε όλη την Ιτα­λία. Τε­λι­κά, τον Οκτώ­βρη του 1926 συλ­λαμ­βά­νε­ται, κα­τα­δι­κά­ζε­ται και τον στέλ­νουν, μαζί με τον Γκράμ­σι, εξο­ρία στα ιτα­λι­κά ξε­ρο­νή­σια, όπου πα­ρα­μέ­νει μέχρι τη δρα­πέ­τευ­σή του στη Γαλ­λία το Φλε­βά­ρη του 1932…

Ανά­με­σα στη στα­λι­νι­κή Σκύλ­λα και στη φα­σι­στι­κή Χά­ρυ­βδη!

Ο Πι­τσέλ­λι τα­ξι­δεύ­ει σε όλη τη Γαλ­λία, κάνει τη μια συ­γκέ­ντρω­ση μετά την άλλη, και ορ­γα­νώ­νει τους Ιτα­λούς με­τα­νά­στες ερ­γά­τες και τους εξό­ρι­στους αντι­στα­σια­κούς, μέχρι που συλ­λαμ­βά­νε­ται και απε­λαύ­νε­ται. Κα­τα­φεύ­γει στο Βέλ­γιο, κάνει τα ίδια, και απε­λαύ­νε­ται και από εκεί. Κα­τα­φεύ­γει στο Βε­ρο­λί­νο, φεύ­γει λίγο πριν ανέ­βει ο Χί­τλερ στην εξου­σία, και περ­νά­ει τε­λι­κά στη Σο­βιε­τι­κή Ένωση, βέ­βαιος ότι εκεί θα μπο­ρέ­σει να εντα­χθεί στην εξό­ρι­στη ηγε­σία του Ιτα­λι­κού Κ.Κ. και να μπει στη στρα­τιω­τι­κή ακα­δη­μία, όπως του είχε υπο­σχε­θεί το κόμμα.

Δεν συμ­βαί­νει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αντί για τη στρα­τιω­τι­κή ακα­δη­μία “Φρουν­ζέ”, τον στέλ­νουν να δου­λέ­ψει ως “μα­θη­τευό­με­νος” στις απο­θή­κες ενός ερ­γο­στα­σί­ου ρου­λε­μάν, και ο ισχυ­ρός άν­δρας του ΚΚΙ Παλ­μί­ρο Το­λιά­τι αγνο­εί επι­δει­κτι­κά τις εκ­κλή­σεις του. Ο Πι­τσέλ­λι και η γυ­ναί­κα του ζουν άθλια, αλλά αυτός δεν δια­μαρ­τύ­ρε­ται. Είναι φα­νε­ρό ότι ο Πι­τσέλ­λι του “Ενιαί­ου αντι­φα­σι­στι­κού με­τώ­που” είναι του­λά­χι­στον “ύπο­πτος” στα μάτια των στα­λι­νι­κών που εφαρ­μό­ζουν, εκεί­νη την πε­ρί­ο­δο, την εγκλη­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή του “σο­σιαλ­φα­σι­σμού”. Τε­λι­κά, το 1936, απο­λύ­ε­ται από τη δου­λειά του καθώς ο κομ­μου­νι­στι­κός πυ­ρή­νας του ερ­γο­στα­σί­ου τον περ­νά­ει από “δίκη” με την κα­τη­γο­ρία ότι κατά τον Πρώτο πα­γκό­σμιο πό­λε­μο ήταν... “μο­ναρ­χι­κός αξιω­μα­τι­κός”…

Στο με­τα­ξύ, στην Ισπα­νία έχει αρ­χί­σει ο εμ­φύ­λιος και ο Πι­τσέλ­λι θέλει πια μόνο ένα πράγ­μα, να πο­λε­μή­σει στη πρώτη γραμ­μή τους φα­σί­στες του Φράν­κο. Για μήνες, ζη­τά­ει μά­ταια να τον αφή­σουν να πάει στην Ισπα­νία. Μετά από πολ­λές πε­ρι­πέ­τειες, του επι­τρέ­πε­ται, με πλα­στό δια­βα­τή­ριο, να εγκα­τα­λεί­ψει την ΕΣΣΔ στις 14 Οκτω­βρί­ου 1936, και μέσω Γερ­μα­νί­ας φτά­νει τε­λι­κά στο Πα­ρί­σι όπου ξα­να­βρί­σκει με­ρι­κούς από τους συ­ντρό­φους του στα οδο­φράγ­μα­τα της Πάρμα, που δεν κρύ­βουν τώρα τον αντι­στα­λι­νι­σμό τους.

Και έτσι, με τη με­σο­λά­βη­σή τους, ο Πι­τσέλ­λι συ­να­ντά τον Χου­λιάν Γκορ­κίν, υπαρ­χη­γό του POUM, του ισπα­νι­κού αντι­στα­λι­νι­κού “Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος Μαρ­ξι­στι­κής Ενο­ποί­η­σης”, που πο­λε­μά­ει με τις ένο­πλες πο­λι­το­φυ­λα­κές του στην Ισπα­νία τον Φράν­κο. Λίγες μέρες αρ­γό­τε­ρα, ο Πι­τσέλ­λι συ­να­ντά­ει στη Βαρ­κε­λώ­νη τον Κα­τα­λα­νό επα­να­στά­τη και ηγέτη του POUM Αντρέ­ου Νιν (Andreu Nin),(2) πρώην ηγέτη στη Μόσχα της “Κόκ­κι­νης Συν­δι­κα­λι­στι­κής Διε­θνούς” (Profitern) και πρώην συ­νερ­γά­τη του Τρό­τσκι. Ο Νιν του προ­τεί­νει να ανα­λά­βει τη διοί­κη­ση ενός τάγ­μα­τος του POUM και ο Πι­τσέλ­λι δέ­χε­ται. Όπως ήταν επό­με­νο, η εί­δη­ση ότι ο θρυ­λι­κός αντι­φα­σί­στας επα­να­στά­της Πι­τσέλ­λι ετοι­μά­ζε­ται να συ­νερ­γα­στεί με τρο­τσκι­στές και αντι­στα­λι­νι­κούς κι­νη­το­ποιεί τα στα­λι­νι­κά κέ­ντρα που απο­φα­σί­ζουν να κά­νουν τα πάντα για να απο­τρέ­ψουν αυτή την εξέ­λι­ξη. Στε­νοί φίλοι και σύ­ντρο­φοι του Πι­τσέλ­λι με­σο­λα­βούν και του με­τα­φέ­ρουν πρό­τα­ση για να ανα­λά­βει την διοί­κη­ση κά­ποιας μο­νά­δας των Διε­θνών Τα­ξιαρ­χιών. Ο Πι­τσέλ­λι δέ­χε­ται, οι Ιτα­λοί αντι­φα­σί­στες του τάγ­μα­τος Γκα­ρι­μπάλ­ντι τον υπο­δέ­χο­νται με εν­θου­σια­σμό, αλλά μετά από πα­ρέμ­βα­ση των στα­λι­νι­κών ο Πι­τσέλ­λι δεν ανα­λαμ­βά­νει τη διοί­κη­ση του τάγ­μα­τος, πράγ­μα που γί­νε­ται μόνο για μια μέρα στη μάχη για τη Μι­ρα­μπου­έ­να.

Σχε­δόν 80 χρό­νια πέ­ρα­σαν από τότε και η μόνη “επί­ση­μη” εκ­δο­χή για το θά­να­το του Πι­τσέλ­λι ήταν εκεί­νη που ήθελε τον Ιταλό επα­να­στά­τη να σκο­τώ­νε­ται από φα­σι­στι­κή σφαί­ρα. Όμως, οι χο­ντρο­κομ­μέ­νες ασυ­ναρ­τη­σί­ες και αντι­φά­σεις των “αυ­το­πτών μαρ­τύ­ρων” του θα­νά­του του ήταν τέ­τοιες που προ­κα­λού­σαν εύ­λο­γα ερω­τη­μα­τι­κά. Αν σή­με­ρα γνω­ρί­ζου­με επι­τέ­λους την αλή­θεια, το οφεί­λου­με στην πο­λύ­χρο­νη, επί­μο­νη και εξαι­ρε­τι­κά απο­τε­λε­σμα­τι­κή έρευ­να που έκανε για χρό­νια ο Ιτα­λός ιστο­ρι­κός και κι­νη­μα­το­γρα­φι­στής Τζιαν­κάρ­λο Μπόκι (Giancarlo Bocchi),(3) που έκανε να μι­λή­σουν τα μέχρι πρό­τι­νος επτα­σφρά­γι­στα αρ­χεία στη Μόσχα, και πρό­λα­βε ζω­ντα­νούς κά­ποιους συ­ντρό­φους του Πι­τσέλ­λι που τον είδαν να δο­λο­φο­νεί­ται στις 5 Ια­νουα­ρί­ου του 1937, έχο­ντας πυ­ρο­βο­λη­θεί “πι­σώ­πλα­τα στο ύψος της καρ­διάς”.

Τρεις, με­τα­ξύ πολ­λών άλλων, ση­μα­δια­κές λε­πτο­μέ­ρειες που φω­τί­ζουν αυτή τη δο­λο­φο­νία: Λίγες μέρες πριν δο­λο­φο­νη­θεί ο Πι­τσέλ­λι, σο­βιε­τι­κά αε­ρο­σκά­φη είχαν επι­τε­θεί στο τάγμα Γκα­ρι­μπάλ­ντι σκο­τώ­νο­ντας έξι Ιτα­λούς αντι­φα­σί­στες, και οι στα­λι­νι­κοί είχαν σπεύ­σει να κυ­κλο­φο­ρή­σουν τη φήμη ότι υπεύ­θυ­νος για αυτό το “λάθος” ήταν... ο Πι­τσέλ­λι. Επί­σης, τα αρ­χεία της Μό­σχας που συμ­βου­λεύ­θη­κε ο Μπόκι έδει­ξαν ότι οι δήθεν “αυ­τό­πτες μάρ­τυ­ρες” του θα­νά­του του, στους οποί­ους οφεί­λε­ται η “επί­ση­μη” εκ­δο­χή ότι ο Πι­τσέλ­λι έπεσε από φα­σι­στι­κά πυρά, ήταν όρ­γα­να της δια­βό­η­της NKVD. Τέλος, τα ίδια αρ­χεία απο­κά­λυ­ψαν ότι όλες οι προ­τά­σεις υψη­λό­βαθ­μων, ακόμα και σο­βιε­τι­κών, στε­λε­χών των Διε­θνών Τα­ξιαρ­χιών να τι­μη­θεί με­τα­θα­νά­τια ο Πι­τσέλ­λι με το πα­ρά­ση­μο του “ Τάγ­μα­τος του Λένιν” συ­νά­ντη­σαν την σθε­να­ρή αντί­θε­ση των στα­λι­νι­κών και ει­δι­κά εκεί­νου που ήταν όχι μόνο δεξί χέρι του Το­λιά­τι και ορ­κι­σμέ­νος εχθρός του Πι­τσέλ­λι, αλλά και συ­νερ­γά­της της NKVD για την οποία χα­φιέ­δι­ζε και έστελ­νε στα κά­τερ­γα και στο θά­να­το τους Ιτα­λούς κομ­μου­νι­στές που είχαν κα­τα­φύ­γει στη Μόσχα. Το όνομα του Αντό­νιο Ρο­ά­ζιο. Μυ­στι­κή του έκ­θε­ση που υπεν­θύ­μι­ζε τις επα­φές του Πι­τσέλ­λι με τους ηγέ­τες του POUM, σύ­στη­νε να μην τι­μη­θεί ο Πι­τσέλ­λι με το ανώ­τα­το σο­βιε­τι­κό πα­ρά­ση­μο. “Κατά σύμ­πτω­ση”, αυτός ο Ρο­ά­ζιο, ήταν πο­λι­τι­κός κο­μι­σά­ριος του τάγ­μα­τος Γκα­ρι­μπάλ­ντι όταν έχασε τη ζωή του ο Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι!…

Επί­λο­γος

Στις μέρες μας που η ακρο­δε­ξιά και οι νε­ο­φα­σί­στες ξα­να­ση­κώ­νουν κε­φά­λι και κά­νουν όλο και πιο αι­σθη­τή την επι­κίν­δυ­νη πα­ρου­σία τους στην Ευ­ρώ­πη, στις ΗΠΑ αλλά και αλλού, νο­μί­ζου­με ότι δεν υπάρ­χει κά­ποιος που θα μπο­ρού­σε να εκ­φρά­σει κα­λύ­τε­ρα από τον Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι τον πιο γνή­σιο, τον επα­να­στα­τι­κό και κυ­ρί­ως, τον απο­τε­λε­σμα­τι­κό και νι­κη­φό­ρο αντι­φα­σι­σμό! Είναι λοι­πόν για αυτό που η “ανα­κά­λυ­ψη” και η απο­κά­λυ­ψη της με­γα­λο­σύ­νης του Πι­τσέλ­λι και του έργου του δεν συ­νι­στά μόνο πράξη δι­καί­ω­σης ενός με­γά­λου επα­να­στά­τη, που εντε­λώς άδικα έχει ξε­χα­στεί και πα­ρα­μέ­νει άγνω­στος επί 8 δε­κα­ε­τί­ες. Συ­νι­στά κυ­ρί­ως, μια ου­σια­στι­κή συμ­βο­λή στον ση­με­ρι­νό και στον αυ­ρια­νό αντι­φα­σι­στι­κό αγώνα, καθώς ο Πι­τσέλ­λι έχει πάρα πολλά να μας πει και να μας μάθει για το τι είναι, τι θέλει και πως πο­λε­μιέ­ται η φαιά πα­νού­κλα. Φέτος, έναν ολά­κε­ρο αιώνα μετά από τα ιστο­ρι­κά “Γε­γο­νό­τα της Πάρμα” του Αυ­γού­στου του 1922, που θα μπο­ρού­σαν να είχαν αλ­λά­ξει ρι­ζι­κά την πο­ρεία της σύγ­χρο­νης ιστο­ρί­ας αλλά και της ζωής μας, αν οι ηγε­σί­ες της αρι­στε­ράς είχαν ακο­λου­θή­σει στο με­σο­πό­λε­μο το πα­ρά­δειγ­μα του Πι­τσέλ­λι, μας προ­σφέ­ρε­ται μια χρυσή ευ­και­ρία για να γνω­ρί­σου­με το νι­κη­φό­ρο “Ενιαίο Αντι­φα­σι­στι­κό Μέ­τω­πο” του λαού της Πάρμα και να δι­δα­χθού­με από αυτό. Ας μην χά­σου­με αυτή την ευ­και­ρία για μιαν ακόμα φορά. Αυτό το πα­ρελ­θόν έχει σί­γου­ρα μέλ­λον...

Ση­μειώ­σεις

1. Πα­ρό­λο που ο Λένιν δή­λω­νε ότι ο Πάουλ Λέβι είχε από­λυ­το δίκιο, δεν αντι­τά­χθη­κε στη δια­γρα­φή του από το κόμμα όταν ο Λέβι πα­ραι­τή­θη­κε από Γε­νι­κός Γραμ­μα­τέ­ας του δια­πι­στώ­νο­ντας ότι του ήταν αδύ­να­το να ακο­λου­θή­σει την κα­τα­στρο­φι­κή γραμ­μή της με­γά­λης πλειο­ψη­φί­ας των ηγε­τών του. Για πε­ρισ­σό­τε­ρα για αυτή την τόσο κρί­σι­μη ιστο­ρι­κή πε­ρί­ο­δο της γερ­μα­νι­κής ιστο­ρί­ας αλλά και για τον Πάουλ Λέβι, συ­νι­στά­ται το εξαι­ρε­τι­κό βι­βλίο του Chris Harman, “Η χα­μέ­νη Επα­νά­στα­ση-Γερ­μα­νία 1918-1923”, εκ­δό­σεις Μαρ­ξι­στι­κό Βι­βλιο­πω­λείο

2. Ο Αντρέ­ου Νιν δο­λο­φο­νή­θη­κε το 1937 αφού πρώτα βα­σα­νί­στη­κε άγρια από τους στα­λι­νι­κούς δη­μί­ους του. Σύμ­φω­να με τα αρ­χεία της KGB στη Μόσχα που ανοί­χτη­καν το 1990, η δο­λο­φο­νία του Νιν έγινε κα­τ’ε­ντο­λή του επι­κε­φα­λής της NKVD στην Ισπα­νία Αλε­ξά­ντερ Ορλόφ, ο οποί­ος εκτέ­λε­σε προ­σω­πι­κή εντο­λή του Στά­λιν.

3. Το βι­βλίο του Giancarlo Bocchi “Il Ribelle” και το ντο­κι­μα­ντέρ του με τον ίδιο τίτλο, είναι προ­ϊ­ό­ντα της πο­λύ­χρο­νης ερευ­νη­τι­κής δου­λειάς του με αντι­κεί­με­νο τη ζωή και το έργο του Γκουί­ντο Πι­τσέλ­λι. Και τα δύο είναι ιδιαί­τε­ρα συ­ναρ­πα­στι­κά και φυ­σι­κά, πο­λύ­τι­μα για την αλη­θι­νή ιστο­ρία του σύγ­χρο­νου ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος.

Στη χώρα μας, όπως εξάλ­λου και στις πε­ρισ­σό­τε­ρες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες, ο Πι­τσέλ­λι πα­ρα­μέ­νει εντε­λώς άγνω­στος. Πά­ντως, για καλή μας τύχη, ο Έλ­λη­νας ανα­γνώ­στης έχει στη διά­θε­ση του το λα­μπρό βι­βλίο του ση­μα­ντι­κού Ιτα­λού συγ­γρα­φέα Πίνο Κα­κού­τσι με τίτλο “Ολ­τρε­το­ρέ­ντε - Μια κα­θό­λου συ­νη­θι­σμέ­νη αντι­φα­σι­στι­κή ιστο­ρία” (εκ­δό­σεις Απρό­βλε­πτες), που ανα­φέ­ρε­ται στις ημέ­ρες της νι­κη­φό­ρας αντι­φα­σι­στι­κής πάλης του λαού της Πάρμα, τον Αύ­γου­στο του 1922. Αξί­ζει να ση­μειώ­σου­με ότι η με­τά­φρα­ση και η επι­μέ­λεια του Βαγ­γέ­λη Ζήκου είναι πα­ρα­πά­νω από εξαι­ρε­τι­κή.