Γλίτωσαν από τον πόλεμο για να πεθάνουν από το κρύο;

Το τριήμερο δολοφονικής ρατσιστικής βίας στη Χίο και ο τραγικός θάνατος της 60χρονης γυναίκας και του εγγονού της στη Μόρια έφεραν με δύο διαφορετικούς τρόπους και πάλι στο προσκήνιο την απάνθρωπη κατάσταση που επικρατεί στα νησιά. Στη Χίο, με σοβαρές κυβερνητικές ευθύνες, επιχειρείται από τη Χρυσή Αυγή να στηθεί ένα νέο σκηνικό «Αγίου Παντελεήμονα». Στη Μόρια αποδείχθηκε πως η πολιτική στοιβάγματος των προσφύγων σε απαράδεκτες συνθήκες είναι κυριολεκτικά δολοφονική.

Τοπικά υπήρξε η απάντηση του κινήματος: μαζική πορεία με συμμετοχή πολλών προσφύγων και μεταναστών στη Μυτιλήνη, αντιφασιστική διαδήλωση στη Χίο.

Η απάντηση των κυβερνητικών από την άλλη ήταν χυδαία: «Αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε σπίτι» ισχυρίστηκε ο Γ. Κυρίτσης για το έγκλημα στη Μόρια, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ Χίου σε ανακοίνωσή του εξίσωνε τους αλληλέγγυους με τους χρυσαυγίτες δολοφόνους.

Βαρβαρότητα

Οι δηλώσεις αυτές συνοδεύουν τη βασική κυβερνητική πολιτική που υπερασπίζεται ξεδιάντροπα ο Μουζάλας: Πρέπει να μείνουν στοιβαγμένοι στα νησιά, για να μη γεννηθούν ελπίδες στους πρόσφυγες ότι μπορεί να φτάσουν στην ενδοχώρα. Πρόκειται για πιστή αντιγραφή της βάρβαρης αποτρεπτικής πολιτικής της αυστραλιανής κυβέρνησης που έχει ως σύνθημα το χυδαίο «No way, you will not make Australia home».

Και καθώς ο χειμώνας και η δριμεία κακοκαιρία είναι πλέον εδώ, η κατάσταση στα νησιά θα γίνει ακόμα πιο δραματική. Αλλά αυτό αφορά και όσους έφτασαν στην ενδοχώρα.

Οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κλείνοντας σχεδόν δύο χρόνια στην κυβέρνηση, δεν έχουν πραγματοποιήσει το παραμικρό βήμα προς το κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης (που δημιουργήθηκαν ως «έκτακτοι» καταυλισμοί). Και ενώ οι πρόσφυγες περνούν το δεύτερο χειμώνα υπ’ ευθύνη της κυβέρνησης, αυτή δεν είχε φροντίσει ούτε για τα αυτονόητα, καταδικάζοντάς τους εντέλει σε θάνατο, είτε από το υγραέριο είτε από το κρύο.

Ήταν αποκαλυπτικές οι σοκαριστικές εικόνες που κυκλοφόρησαν πριν από λίγες μέρες από τον καταυλισμό προσφύγων στην Πέτρα Ολύμπου, με τις σκηνές του καταυλισμού, πολλές από τις οποίες δεν έχουν καν θέρμανση, να έχουν καλυφθεί ολόκληρες από το χιόνι. Με τη θερμοκρασία να βρίσκεται υπό το μηδέν, οι 241 πρόσφυγες που ζούσαν εκεί –80 εκ των οποίων παιδιά– βρέθηκαν έρμαια των καιρικών συνθηκών, και από θαύμα δεν υπήρξε κάποιος νεκρός.
 

Σκηνές στη λάσπη

Οι πρόσφυγες τελικά μεταφέρθηκαν σε διαμερίσματα και ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, όμως ο καταυλισμός της Πέτρας Ολύμπου δεν είναι ο μόνος που αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα: διάφοροι καταυλισμοί στη Βόρεια Ελλάδα (όπως αυτοί στη Σίνδο, στο Ωραιόκαστρο και στα Διαβατά, όπου οι πρόσφυγες παραμένουν σε σκηνές) είναι εντελώς ακατάλληλοι για διαμονή το χειμώνα. Στον καταυλισμό της Μαλακάσας, όπου δεν υπάρχει καθόλου θέρμανση λόγω βραχυκυκλωμάτων στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, οι πρόσφυγες βγήκαν από τον καταυλισμό, έστησαν σκηνές στο δρόμο και διαμαρτύρονται για την κατάσταση, θυμίζοντας πως υπάρχουν δεκάδες μικρά παιδιά που υποφέρουν και δηλώνοντας πως «το μόνο που τους μένει είναι αυτή η διαμαρτυρία».

Η κακοκαιρία είναι μόνο μία ακόμη πτυχή που έρχεται να προστεθεί στις ήδη απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης τις οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν οι πρόσφυγες. Καταυλισμοί και στρατόπεδα μέσα στη λάσπη, που αποτελούνται από σκηνές ή κοντέινερ, με ανύπαρκτη θέρμανση και νερό, με άθλιο και λιγοστό φαγητό, δεν μπορούν να είναι κατάλληλοι για διαμονή σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες, πόσο μάλλον σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν.

Η απάντηση πως «δεν γίνεται κάτι άλλο» δεν είναι παρά μια φτηνή δικαιολογία. Οι εκκλήσεις για «υπομονή» είναι απαράδεκτες από μια κυβέρνηση που –αν το ήθελε πραγματικά– είχε όλο το χρόνο στη διάθεσή της να προετοιμαστεί για το χειμώνα. Η –εκ των υστέρων– μεταφορά των προσφύγων από την Πέτρα Ολύμπου σε ξενοδοχεία στη Θεσσαλονίκη δείχνει ότι οι δυνατότητες υπάρχουν, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση.

Είναι προσβολή στην κοινή λογική το «δεν μπορούμε να διαχειριστούμε» 60 χιλιάδες ανθρώπους, σε μια χώρα της οποίας τα ξενοδοχεία και οι υποδομές ήταν αρκετά ώστε να αντέξουν 25 εκατομμύρια τουρίστες το καλοκαίρι του 2016. Αυτά και τα χιλιάδες αναξιοποίητα δημόσια κτίρια (μόνο στον Δήμο Αθηναίων ανήκουν 8.000) θα μπορούσαν εύκολα να στεγάσουν μερικές δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, μαζί με τους ντόπιους άστεγους.

Αυτή η πραγματικότητα δείχνει τις δυνατότητες να αντιμετωπιστεί η έκτακτη και δραματική κατάσταση που διαμορφώνει η βαρυχειμωνιά, αλλά και τις δυνατότητες γενικότερα για την υλοποίηση μιας πραγματικά φιλόξενης πολιτικής.

Αλλά αντί για νέες δομές φιλοξενίας, ακούμε από τον Μουζάλα την πρόταση για νέα ειδικά κέντρα κράτησης «παραβατικών» προσφύγων και μεταναστών, ως απάντηση στους πρόσφυγες που δίκαια εξεγείρονται ενάντια στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης (βλ. φυλάκισης).

Κατήφορος

Ο ρατσιστικός κατήφορος της κυβέρνησης είναι «μονόδρομος» από τη στιγμή που επέλεξε να τηρεί στο ακέραιο την κατάπτυστη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για αποτροπή-εγκλωβισμό των προσφύγων. Αυτή η στάση, της απάθειας, της κακομεταχείρισης και του αποκλεισμού των προσφύγων, έχει στον πυρήνα της μια ρατσιστική λογική (που τους αντιμετωπίζει ως «ανεπιθύμητους» ή «ξένο σώμα»), και συνοδεύει αναπόφευκτα την υποταγή στην ΤΙΝΑ του νεοφιλελευθερισμού, που ιεραρχεί τους «δημοσιονομικούς στόχους» πάνω από τις ανάγκες των φτωχών, ντόπιων και προσφύγων. Αυτή η πολιτική είναι που στρώνει κόκκινο χαλί και στους νεοναζί της ΧΑ για να επιχειρήσουν να ξαναβγούν στον αφρό.

Θα χρειαστεί αποφασιστική σύγκρουση με αυτές τις πολιτικές: να διασφαλιστεί η ελεύθερη μετακίνηση των προσφύγων και των μεταναστών στη χώρα της επιλογής τους. Χρειάζεται κατάργηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αιγαίο, ξήλωμα του φράχτη του Έβρου και των ναρκών, ανοιχτά σύνορα, διαδρομές ασφαλούς διέλευσης ώστε να μην πνίγονται στο Αιγαίο ή να πέφτουν θύματα διακινητών όσοι προσπαθούν να γλιτώσουν από τον πόλεμο. Να αγωνιστούμε για ανθρώπινες συνθήκες φιλοξενίας όσων μένουν (και για όσο μένουν) στην Ελλάδα. Με αντιφασιστικές κινητοποιήσεις να μην αφήσουμε τους νεοναζί να ξανασηκώσουν κεφάλι. Να ανατρέψουμε τη μνημονιακή πολιτική της λιτότητας, που αποδεικνύεται αναγκαία προϋπόθεση για να υλοποιηθεί μια πραγματικά φιλοπροσφυγική, φιλομεταναστευτική πολιτική.

Για να μην αφήσουμε εκείνοι που γλίτωσαν από τον πόλεμο να πεθάνουν από το κρύο και τις κακουχίες. Για να διεκδικήσουμε μια αξιοπρεπή ζωή για όλες και όλους, ντόπιους και μετανάστες.

*Δημοσιεύτηκε στην "Εργατική Αριστερά", φ. 373 (7/12/16)