Απέναντι στο γυμνό συμφέρον του χρήματος, που τώρα θριαμβεύει παντού χωρίς προσχήματα και ιδεολογικά ενδύματα, η ελληνική κυβέρνηση αντιπαράθεσε την ιδεολογία την οποία άλλοτε αυτό το ίδιο το γυμνό χρήμα, το κεφάλαιο, ήταν αναγκασμένο να ενδύεται για να γίνεται ανεκτή η ύπαρξή του από τις κοινωνικές υποτελείς τάξεις - μια ιδεολογία που τώρα αυτό έχει εγκαταλείψει ως ξεπερασμένο εργαλείο της εξουσίας του.

Ο Κέινς κλεί­νει το με­γά­λο βι­βλίο του «Η γε­νι­κή θε­ω­ρία της απα­σχό­λη­σης, του τόκου και του χρή­μα­τος» με την πα­ρα­τή­ρη­ση ότι αυτό που πρέ­πει να θε­ω­ρεί­ται ση­μα­ντι­κό για την πο­ρεία της ιστο­ρί­ας δεν είναι ο κοι­νω­νι­κός αντα­γω­νι­σμός αλλά οι εσφαλ­μέ­νες ιδέες. Αυτή η αντί­λη­ψη της τα­ξι­κής συμ­φι­λί­ω­σης με ερ­γα­λείο τον ορ­θο­λο­γι­σμό, ήταν το φά­ντα­σμα που πλα­νιό­ταν πάνω από τη δια­πραγ­μά­τευ­ση της ελ­λη­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης με τους δήθεν εταί­ρους από την αρχή. Η επί­κλη­ση της λο­γι­κής και της συ­νερ­γα­σί­ας με τον αντί­πα­λο, σε συν­θή­κες άκρως αντα­γω­νι­στι­κές, κα­τα­δί­κα­σε την ελ­λη­νι­κή πλευ­ρά σε διαρ­κή, σε από­λυ­τη άμυνα, σε μια στάση χωρίς νόημα. «Η από­λυ­τη άμυνα αντι­φά­σκει ολο­κλη­ρω­τι­κά στην έν­νοια του πο­λέ­μου», λέει ο Κλά­ου­ζε­βιτς, και το ίδιο ισχύ­ει για τον πο­λι­τι­κό αντα­γω­νι­σμό σε όλες του τις πα­ραλ­λα­γές.

Ακόμη και αν ο σκο­πός της αντι­πα­ρά­θε­σης είναι η δια­τή­ρη­ση της υφι­στά­με­νης κα­τά­στα­σης, η απλή από­κρου­ση των χτυ­πη­μά­των αντί­κει­ται στη φύση του αντα­γω­νι­σμού, και όποιος δεν κάνει προ­σπά­θειες για να αντα­πο­δώ­σει τα χτυ­πή­μα­τα ρι­σκά­ρει την ήττα και τη συν­θη­κο­λό­γη­ση.

Στρα­τη­γι­κό λάθος

Ακο­λου­θώ­ντας τη στρα­τη­γι­κή της από­λυ­της άμυ­νας, η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση αντί να αντα­πο­δώ­σει κά­ποια πλήγ­μα­τα, κά­νο­ντας χρήση του όπλου της απει­λής, κα­λού­σε αστα­μά­τη­τα τους «εταί­ρους» στο δρόμο της λο­γι­κής, που είναι ο δρό­μος της οι­κο­νο­μι­κής με­γέ­θυν­σης, των επεν­δύ­σε­ων, της πλή­ρους απα­σχό­λη­σης και της αξιο­πρε­πούς δια­βί­ω­σης των υπο­τε­λών κοι­νω­νι­κών τά­ξε­ων, και ανα­ζη­τού­σε το αδύ­να­το, δη­λα­δή λύ­σεις βα­σι­σμέ­νες στον ορθό λόγο, λύ­σεις «συμ­φέ­ρου­σες σε όλους». Απέ­να­ντι στο γυμνό συμ­φέ­ρον του χρή­μα­τος, που τώρα θριαμ­βεύ­ει πα­ντού χωρίς προ­σχή­μα­τα και ιδε­ο­λο­γι­κά εν­δύ­μα­τα, η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση αντι­πα­ρά­θε­σε την ιδε­ο­λο­γία την οποία άλ­λο­τε αυτό το ίδιο το γυμνό χρήμα, το κε­φά­λαιο, ήταν ανα­γκα­σμέ­νο να εν­δύ­ε­ται για να γί­νε­ται ανε­κτή η ύπαρ­ξή του από τις κοι­νω­νι­κές υπο­τε­λείς τά­ξεις - μια ιδε­ο­λο­γία που τώρα αυτό έχει εγκα­τα­λεί­ψει ως ξε­πε­ρα­σμέ­νο ερ­γα­λείο της εξου­σί­ας του. Εκεί όπου απο­φα­σί­ζει η ισχύς των απει­λών, η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση θυ­μή­θη­κε τους ιδρυ­τές της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης και τα υπο­τι­θέ­με­να ιδα­νι­κά που θα έπρε­πε αυτή να εν­σαρ­κώ­νει και τα επι­κα­λέ­στη­κε μπρο­στά σε εμ­βρό­ντη­τους πο­λέ­μαρ­χους του κε­φα­λαί­ου που δι­καιο­λο­γη­μέ­να θα νό­μι­ζαν ότι ακούν τις φωνές των προ­γό­νων τους.

Το στρα­τη­γι­κό λάθος της από­λυ­της άμυ­νας και η πλάνη πως ο αντί­πα­λος είναι εταί­ρος, ανά­γε­ται στον τρόπο με τον οποίο η ελ­λη­νι­κή πλευ­ρά ευθύς εξαρ­χής κα­τα­νό­η­σε τη φύση της αντί­θε­σης και της δια­πραγ­μά­τευ­σης: σαν μια δια­πραγ­μά­τευ­ση υπε­ρά­νω τα­ξι­κών αντι­θέ­σε­ων, σαν ένα παι­χνί­δι επι­χει­ρη­μά­των όπου θα θριάμ­βευε η λο­γι­κή. Δεν είναι τυ­χαίο ότι ενώ η έντα­ση με­τα­ξύ των δύο πλευ­ρών όδευε τα­χύ­τα­τα προς το ανώ­τα­το ση­μείο της, ο Γιά­νης Βα­ρου­φά­κης θε­ώ­ρη­σε καλό να κάνει δή­λω­ση τα­ξι­κής συμ­φι­λί­ω­σης στο εσω­τε­ρι­κό της χώρας και ταύ­τι­σης των συμ­φε­ρό­ντων ερ­γα­σί­ας και κε­φα­λαί­ου στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία (https://​www.​youtube.​com/​watch?​v=nWZ​qeli​4KfQ). Η δή­λω­ση κα­θε­αυ­τή είναι μεν ασή­μα­ντης πο­λι­τι­κής αξίας, πλην όμως απο­τε­λεί σύμ­πτω­μα μιας πολύ σο­βα­ρής ανε­πάρ­κειας: της θε­ω­ρη­τι­κής ανε­πάρ­κειας της στε­νής ηγε­τι­κής ομά­δας να κα­τα­νο­ή­σει την τα­ξι­κή φύση της ίδιας της Ευ­ρω­ζώ­νης, επο­μέ­νως την τα­ξι­κή φύση της δια­πραγ­μά­τευ­σης, επο­μέ­νως τη φύση του «πο­λέ­μου».

Η Ευ­ρω­ζώ­νη είναι μια ατε­λής νο­μι­σμα­τι­κή ένωση, χωρίς τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά μιας ομο­σπον­δια­κής ολο­κλή­ρω­σης που θα είχε ορι­σμέ­να κρί­σι­μα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του ενιαί­ου κρά­τους. Αυτή η ατε­λής ολο­κλή­ρω­ση της Ευ­ρω­ζώ­νης δίνει τη δυ­να­τό­τη­τα στις κυ­ρί­αρ­χες κοι­νω­νι­κές τά­ξεις να με­τα­φέ­ρουν στις εθνι­κές αγο­ρές ερ­γα­σί­ας ολό­κλη­ρη την πίεση του διε­θνούς αντα­γω­νι­σμού και να ασκούν στις ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις το εκ­βια­στι­κό δί­λημ­μα «χα­μη­λό­τε­ροι μι­σθοί, λι­γό­τε­ρα δι­καιώ­μα­τα και μι­κρό­τε­ρο κοι­νω­νι­κό κρά­τος ή ανερ­γία». Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα πρό­κει­ται για εκ­βια­σμό βα­σι­σμέ­νο σε μια μπλό­φα, αφού στις πε­ρισ­σό­τε­ρες ανα­πτυγ­μέ­νες χώρες η με­γέ­θυν­ση του ΑΕΠ δεν ωθεί­ται από τις μειώ­σεις, αλλά από τις αυ­ξή­σεις των μι­σθών. Αυτό το παι­χνί­δι του εκ­βια­σμού, της επι­βο­λής της λι­τό­τη­τας, των ει­σο­δη­μα­τι­κών ανι­σο­τή­των και της ανερ­γί­ας δεν θα μπο­ρού­σε να διε­ξα­χθεί σε μια τέ­λεια νο­μι­σμα­τι­κή ένωση, σαν και αυτές που υπάρ­χουν στο εσω­τε­ρι­κό εθνι­κών ομο­σπον­δια­κών κρα­τών. Ο εκ­βια­σμός έχει ισχύ μόνο σε μια ατελή, μι­σο­τε­λειω­μέ­νη, νο­μι­σμα­τι­κή ένωση σαν και αυτή της Ευ­ρω­ζώ­νης. Δεν είναι δύ­σκο­λο, μά­λι­στα, να απο­δεί­ξου­με ότι αυτή η νο­μι­σμα­τι­κή ένωση είναι σχε­δια­σμέ­νη εξαρ­χής ώστε να επι­τρέ­πει την μπλό­φα και τον εκ­βια­σμό. 

Εγ­γε­νής αστά­θεια

Αυτό όμως το μα­χαί­ρι κόβει και από τις δυο με­ριές. Η ατε­λής ολο­κλή­ρω­ση της Ευ­ρω­ζώ­νης, ακρι­βώς επει­δή είναι ατε­λής, ακρι­βώς επει­δή δεν είναι μια αυ­θε­ντι­κή οι­κο­νο­μι­κή και νο­μι­σμα­τι­κή ένωση, κρί­νε­ται διαρ­κώς από τις χρη­μα­το­πι­στω­τι­κές αγο­ρές ως προς τη συ­νο­χή της και τη στα­θε­ρό­τη­τά της. Κρί­νε­ται διαρ­κώς η ικα­νό­τη­τά της να δένει σε ένα και μο­να­δι­κό άρμα εθνι­κούς κα­πι­τα­λι­σμούς με δια­φο­ρε­τι­κά διαρ­θρω­τι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά χωρίς να δη­μιουρ­γεί τρι­βές με­τα­ξύ τους. Κρί­νε­ται επί­σης για την ικα­νό­τη­τά της να τι­θα­σεύ­σει τις ερ­γα­τι­κές τά­ξεις που πα­ρα­μέ­νουν διαι­ρε­μέ­νες στα στενά σύ­νο­ρα κάθε ξε­χω­ρι­στής χώρας μέ­λους, να μπλο­φά­ρει και να ασκεί απο­τε­λε­σμα­τι­κά τον εκ­βια­σμό «χα­μη­λό­τε­ροι μι­σθοί, λι­γό­τε­ρα δι­καιώ­μα­τα και μι­κρό­τε­ρο κοι­νω­νι­κό κρά­τος ή ανερ­γία». Πρό­κει­ται επο­μέ­νως για νο­μι­σμα­τι­κή ένωση που φέρει την εγ­γε­νή δυ­να­τό­τη­τα των επα­να­λαμ­βα­νό­με­νων κρί­σε­ων αξιο­πι­στί­ας ως προς τη συ­νο­χή της και την τα­ξι­κή της αξία, δη­λα­δή την πο­λι­τι­κή της ισχύ ένα­ντι των υπο­τε­λών κοι­νω­νι­κών τά­ξε­ων. Γι’ αυ­τούς τους λό­γους, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην κυ­βέρ­νη­ση απο­τε­λεί απει­λή πρώ­του με­γέ­θους για την ενό­τη­τα και τη νο­μι­μο­ποί­η­ση της νο­μι­σμα­τι­κής ένω­σης της Ευ­ρώ­πης με τα ση­με­ρι­νά της χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά. 

Αυτή η εγ­γε­νής αστά­θεια της ατε­λούς νο­μι­σμα­τι­κής ένω­σης και η δυ­να­τό­τη­τα επα­να­λαμ­βα­νό­με­νων κρί­σε­ων αξιο­πι­στί­ας που απορ­ρέ­ει από την ανο­λο­κλή­ρω­τη ένωση, υπο­νο­μεύ­ουν την ισχύ των κα­θε­στω­τι­κών πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων ένα­ντι των όποιων «αντάρ­τι­κων» δυ­νά­με­ων, και ορί­ζουν το πεδίο μιας δια­πραγ­μά­τευ­σης, όπως αυτή που διε­ξά­χθη­κε με την ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση. Σε μια τέ­τοια δια­πραγ­μά­τευ­ση, το σχε­τι­κό βάρος που πρέ­πει να ρί­χνουν στη ζυ­γα­ριά του συ­σχε­τι­σμού δυ­νά­με­ων οι δύο πλευ­ρές εξαρ­τά­ται από τις πραγ­μα­τι­κές ή υπο­τι­θέ­με­νες αντι­δρά­σεις των χρη­μα­το­πι­στω­τι­κών αγο­ρών -αντι­δρά­σεις που μπο­ρούν να επι­φέ­ρουν με­γά­λες ζη­μιές στη μια είτε στην άλλη πλευ­ρά. Αυτό όμως δεν έγινε από τη δική μας πλευ­ρά, που εγκλω­βί­στη­κε στη στρα­τη­γι­κή της από­λυ­της άμυ­νας, αλλά μόνον από τους αντι­πά­λους μας - με τα γνω­στά απο­τε­λέ­σμα­τα, της βαθ­μιαί­ας εξά­ντλη­σης των εφε­δρι­κών δυ­νά­με­ων που διέ­θε­τε η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση.  

Το μόνο που μπο­ρού­με να ελ­πί­ζου­με πια είναι πως η αδιαλ­λα­ξία του ίδιου του αντι­πά­λου θα προ­σγειώ­σει την ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση στο έδα­φος των πραγ­μα­τι­κών αντι­θέ­σε­ων, στο πεδίο της ισχύ­ος, των απει­λών και των πληγ­μά­των, θα την απαλ­λά­ξει έστω την τε­λευ­ταία στιγ­μή από τις αυ­τα­πά­τες της σχε­τι­κά με τη φύση της δια­πραγ­μά­τευ­σης, θα εγκα­τα­λεί­ψει τη γραμ­μή της από­λυ­της άμυ­νας και θα ανα­γκα­στεί να προ­χω­ρή­σει στην πρώτη επι­θε­τι­κή κί­νη­ση, αφή­νο­ντας απλή­ρω­το το Διε­θνές Νο­μι­σμα­τι­κό Τα­μείο στις 5 Ιου­νί­ου. 

Ετικέτες